Çin de Süt ve Süt Ürünleri Sektörü Bilgi Notu 1978 yılı öncesi Çin de süt ve süt ürünlerinin tüketimi çok azdı. Çin de dışa açılım süreci sonrası (1977-1996 yılları) kişi başına düşen gelir %12.5 oranında arttı. Zenginleşen nüfusun tüketim alışkanlıkları değişti, batının tüketim alışkanlıklarını benimsemeye başladı. Bu değişime bağlı olarak Çinliler son yıllarda süt, şekerli yoğurt, süt tozu gibi diğer süt ürünlerini tüketmeye başladı. Süt ve süt ürünleri tüketiminde yüzde 11.2 oranında artış kaydedildi. 2000 yılında Çin de süt üretimi yıllık sadece 829 bin ton iken, 2010 yılında 21.6 milyon tona ulaştı. Çin de süt ve süt ürünleri sektöründe 1997 ve 2007 yılları arasında hızlı bir gelişim yaşandı. Çin de üretilen süt ve süt tozu ürünlerinde sağlığa a zararlı maddelerin bulunması ve bu maddelerin çocuk ölümlerine neden olması sonucu 2008 yılında Çin de yaşanan anan süt krizi ile birlikte ülkede süt ürünlerine duyulan güven büyük zarar gödü. Sektörde yakşalık %35 küçülme oldu. Buna bağlı olarak, Çin in süt ürünleri ithalatında hızlı bir artış kaydedildi, 2009 ve 2010 yıllarında Çin in süt ürünleri ithalatı sırasıyla %117 ve %27 arttı. Sektörde 2012 yılı üretim değeri eri 254.236 milyar RMB (41.41 milyar Amerikan Doları) oldu. Toplam 25.41 milyon ton süt ve süt ürünü üretildi. Gıda sektöründe süt ve süt ürünlerinin payı % 2.84 olarak kaydedildi. 2012 yılında sektörde 15.995 milyar RMB (2.61 billion Amerikan Doları) gelir elde edildi. Aşağıdaki tabloda süt üretiminde 2012 yılında ilk 10 a giren eyaletler ve üretim miktarları verilmiştir. Bu eyaletler Çin genelinde e süt ve süt ürünleri üretiminin %72.25 ini gerçekleştirmektedir. Eyalet İç Moğolistan Shandong Hebei Heilongjiang Yıllık Üretim(10,000 Ton) pazar payı % 325.67 12.80 320.72 12.60 272.48 10.71 185.74 7.30

Henan Shanxi Jiangsu Liaoning Sichuan Anhui Toplam Çin 175.36 6.89 172.10 6.76 128.32 5.04 106.04 4.17 77.22 3.03 75.23 2.96 1838.88 72.25 2,545.19 100 Çin Gümrük İdaresi nden alınan veriler doğrultusunda Çin geçtiğimiz yıl toplam 3,216 milyon dolar değerinde erinde 1.14 milyon ton süt ve süt ürünü ithalatı gerçekleştirdi. Süt ihracatı ise, sadece 82 milyon dolar oldu. Çin in süt ve süt ürünlerindeki ticaret açığı ise geçtiğimiz imiz yıl 3,133 milyon dolar olarak kaydedildi. Katılaştırılmış ş şekerli süt ve kremalar Çin in en çok ithal ettiği süt ürünleri arasında yer alıyor. Bu ürünlerin toplam süt ürünleri ithalatındaki payı %60.4. Peynir altı suyu ithalatı tüm süt ürünlerinin ithalatındaki payı %23.3, tereyağı/margarin,krem peynir çeşitlerinin payı ise %6.1. Çin toplam 60 ülke ve bölgeden süt ve süt ürünü ithalatı gerçekleştiriyor. Yeni Zellanda, Amerika, Fransa ve Avustralya Çin e süt ve süt ürünleri ithalatının %84.31 ini gerçekleştiriyor. Çin in süt sektöründe en büyük iş ortağı Yeni Zellanda. Yeni Zellanda ve Çin arasında 2008 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması nın ardından Yeni Zellanda nın ülkeye süt ithalatı hızlı bir şekilde arttı. 2011 yılında Çin e ithal edilen süt ürünlerinin %62.67 si Yeni Zellanda dan geldi. Ancak, geçtiğimiz Ağustos ayında Çin'de Yeni Zellenda dan gelen ürünlerde gıda zehirlenmesine, butolizme yol açan bakteri bulunması sonrası Çin Yeni Zelandalı Fonterra Co-Operative Group un süt tozu ithalatını yasaklamıştı. Bunun sonucunda, Almanya ve Hollanda dan yapılan süt ürünleri ithalatı hızlı bir şekilde

arttı. Çin pazarında kaliteli süt ürünleri duyulan talep fazlalığı nedeniyle Almanya ve Hollanda markalı süt ürünlerinin market fiyatlarında %30 artış oldu. Süt ve süt ürünlerinde giderek artan talebe cevap verebilmek amacıyla Çin hükümeti son yıllarda sütçülük sektöründeki yatırımlarını arttırmaya yönelik çalışmalar yapıyor. Hükümet özellikle çiğ süt kalitesi kontrol mekanizmasını güçlendirme çalışmalarını sürdürüyor. Son yıllarda sektörde yaşanan sorunlar, hızla artan üretim fiyatları küçük ölçekli mandıra çiftliklerini yavaş yavaş sanayiden ayrılmaya zorlamaya başladı. Büyük ölçekli tarımsal üretim işletmeleri halen gelişim im aşamasını sürdürüyor. 2008 yılında yaşanan süt ve süt tozu krizinin ardından hükümet 500 adetten fazla hayvan ile üretim yapan besi çiftliklerinin gelişimini imini destekliyor. China International Capital Corp. Ltd tarafından hazırlanan rapora göre, 2013 yılında Çin deki çiğ süt talebi 50.2 milyon olacak. Bu yıl sonunda Çin yaklaşık 41.18 milyon ton çiğ süt üretimi gerçekleşmesi bekleniyor. Yıl sonunda çiğ süt fiyatlarında %5.3 lük bir artış görülecek, bu artışa bağlı olarak diğer süt ürünlerinde %10 oranında fiyat artışı ı olabilir. Rapora göre, 2012-2018 yılları arasında Çin in çiğ süt talebindeki artış %47 olacak. Çin süt ve süt ürünleri sektörünün gelişimi imi büyük önem arzetmekte. Çin de gelirler hızla artıyor. Halkın tüketim alışkanlıkları da gelir artışı ile birlikte hızlı bir dönüşüm üm sürecinde. Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde kişi i başına düşen ortalama gelir %10.7 arttı. Kişi başına tüketilen süt ve süt ürünü şehirlerde yıllık 25 kg, kırsal kesimlerde yıllık 12.3 kg. Gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında pazarın gelişimi nisbeten yavaş olduğu u görülmektedir. Sektörün gelişmiş ülkeler seviyesine erişebilmesi ebilmesi için şehirlede %35, kırsal kesimlerde ise %170 lik bir büyüme payı gerekiyor.

Tabloda 2007-2017 yılları arası için tatlandırılmış süt içeceği satış hacmi gösterilmiştir. Çin Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri Çin de yaklaşık 1500 den fazla süt ve süt ürünleri ile iştigal eden işletme bulunmaktadır. Sektörde yıllık cirosu 5 milyon RMB den fazla olan işletme sayısı ise yaklaşık 400 tür. Süt ve süt ürünleri sektöründe Çin de en büyük isimler Inner Mongolia Yili Industrial Group Co. (Yili), Ltd., China Mengniu Dairy Co. Ltd. (Mengniu), Shanghai Bright Dairy & Food Co., Ltd. (Bright Dairy), Hebei Sanyuan foods Corporation (Sanyuan) dır. Bu 4 şirket sektörde yaklaşık %40 lık paya sahiptir. Yabancı markalar, Danone, Nestle gibi, Çin de süt ve süt ürünleri pazarında önemli bir yer turmaktadır. Yabancı markaların sektördeki payı ise yaklaşık %62 dir. Şirket Inner Mongolia Yili Industrial Group Co., Ltd. China Mengniu Dairy Co., Ltd. Shanghai Bright Dairy & Food Co., Ltd. Hebei Sanyuan foods Corporation (100 Million) Toplam Aktifler Operasyon Gelirleri İşletme Gelirleri Net Kar RMB USD RMB US D RMB USD RM B USD 198.1 32.3 419.9 68.4 417.4 68.0 17.4 2.8 209.9 34.2 363.4 59.2 360.8 58.8 14.4 2.4 93.4 15.2 137.8 22.4 136.3 22.20 3.4 0.6 36.5 5.9 35.5 5.8 35.2 5.7 0.1 0.02

Market Share of the Top 4 China Dairy Companies 61.48% 16.93% 14.63% 5.53% 1.43% Inner Mongolia Yili Industrial Group Co. China Mengniu Dairy Co. Shanghai Bright Dairy Inc. Hebei Sanyuan foods co. Others (mainly foreign dariy companies) Sektörde Uluslarası İşbirlikleri Yurtdışına ına Yatırım Yapan Çinli Şirketler Yili 2012 yılının Aralık ayında Yeni Zellanda Güney Canterbury de 214 milyon dolarlık yatırım yaptı. 2014 yılı başında faaliyete geçecek olan fabrika bebek maması üretecek. Şirket, 2016 yılı itibariyle 47 bin ton bebek maması üretmeyi planlıyor. 2013 yılında Yili, Amerikalı Dairy Farmers of America Inc. (DFA) ile Mutabakat Zaptı imzaladı. Anlaşma gereği iki taraf çiğ süt ticareti ve mandıra çiftlikleri hizmetleri alanında uzun vadeli işbirlikleri yapacak. Nisan 2006 tarihinde, Mengniu, Danimarkalı Arla Foods ile ortak teşebbüş şirketi kurdu. Şirket üst kalitede süt tozu üretimi yapıyor. 2010 yılı sonunda Bright Dairy Yeni Zellandalı Synlait şirketine 58 milyon dolarlık yatırım yaparak şirketin %51lik hissesini satın aldı. Bu satın alma ile şirket Çin de bebek mamaları ve süt tozu alanında lider marka olmayı hedefliyor. Ağustos 2011 tarihinde, Bright Dairy Avustralyalı Manassesn Foods un %75 lik hissesini 530 milyon dolara satın aldı. Kasım 2012 tarihinde Bright Diary İngiltere in ikinci en büyük kornfleks üreticisi Weetabix in %60 ını 700 milyon pound yatırım yaparak satın aldı.

Eylül 2013 te Bright Dairy İsral in en büyük gıda üreticisi Tnuva Food Industries Ltd., ile temasa geçerek şirketi 1.29 milyar dolara satın alma isteğini ini dile getirdi. Yeni Zellandalı Synlait Milk, Bright Dairy ile birlikte Çin pazarına ithal edilmek üzere Yeni Zellanda da yüksek kaliteli süt tozu üretiyor. Çin Süt ve Süt ürünleri sektöründe Yabancı Yatırımları AC Nielson tarafından yayımlanan rapora göre, 2012 yılında Çin deki 10 en büyük bebek maması markasının 6 sı yabancı marka. 2012 yılında Çin de bebek maması sektöründe yabancı markaların pazar payı %52.1 dir. Çin pazarında en çok paya sahip olan yabancı şirketler Mead Johnson, Dumex, Wyeth ve Abbott. Bu şirketlerin Çin deki pazar payları sırasıyla %12.3, %,11.7, %11 and %7.7 dir. Major Formula Milk Brands Shares in Chinese Market MeadJohnso n, 12.2 Schein, 1.6 Friso, 2.8 Nestle, 3.7 Other, 23.8 Dumex, 11.7 Wyeth(Nestl e), 11.0 Yashili, 4.5 BiosTime, 5.7 Yili, 6.7 Abbott Laboratories, 7.7 Beingmate, 8.7 Mart 2008 tarihinde, Wyeth Pharmaceuticals Inc. Çin in Suzhou Sanayi Parkı nda 280 milyon dolara bebek maması üretimi alanında yatırım yapmıştır.

Danone Group, Mengniu ile kurduğu ortak teşebbüsebbüs şirketi Agri -Industries Holdings Limited Çin de yoğurt üretimi yapacak. Danone anlaşma kapsamında Mengniu nın %4 lük hissesine sahip oldu. Mart 2013 te Danone Mengniu ya 325 milyon AVRO yatırım yaptı. Dumex, Danone nin süt tozu üreticisi, Shanghai daki fabrikasına üretim kapasitesini arttırmak için 800 milyon RMB yatırım yaptı. Ocak 2012 de, Nestle, Çin in Heilongjiang Eyaleti nde madıracılık enstitüsü kurdu. Enstitü hayvan besiciliği, i, kaliteli süt ve süt üretimi konularında eğitim verecek. Ağustos 2011 tarihide, Abott Çin in Jiangxi Eyaleti nde 320 milyon dolara üst kalite süt tozu üretim tesisi kurdu. Japon süt üreticisi ASAHI, Çin in Shangdong Eyaleti nde üst kalite süt ve süt ürünleri üretiyor. Güney Koreli MAEIL Dairies, Çin e bebek maması satıyor. Succes Dairy (New Yorklu KKR & Co LP ve Çinli CDH Investment ortak teşebbüsü) ebbüsü) ve China Modern Dairy Holdings Ltd ile işbirliği anlaşması imzaladı. Şirket Çin in Shandong Eyaleti nde 10.000 adet inekten oluşan iki besi çiftliği kuracak. Projeye önümüzdeki iki yıl içerisinde toplam 140 milyon dolar yatırım yapılacak. Türkiye ve Çin Pekin hükümeti pazardaki gereksinimleri karşılamak ve gelişimini sağlamak amacıyla, süt ve süt ürünleri sektöründe iştigal eden yerel şirketleri yabancı şirketlerle işbirliklerine teşvik ediyor. Önümüzdeki üç yıl içerisinde Çin de süt ve süt ürünleri pazarının büyük bir iyileşme ve gelişim im sağlayacağı bekleniyor. Bu süreçte Türk süt ve süt ürünlerinin marketlerde yer alması ve Çinli nin beğenisini kazanmış olması pazarda önemli bir pay alabilmeniz abilmeniz için büyük önem arzediyor. Ancak bilindiği i gibi Türkiye henüz Çin e et ve süt ürünleri ithalatı yapamıyor. Türkiye ile Çin arasında temel gıda ürünlerinin ihracatı konusunda resmi prosedürün henüz tamamlanmamış olması süt ve süt ürünleri ihracatımızın önündeki en büyük engel.

Çin ve Türkiye arasındaki tarım ticareti yaklaşık 230 milyon dolar. Bu rakamın çok düşük ük olmasındaki en büyük etken Çin in Türkiye'den gelen işbirliği taleplerine henüz cevap verememiş olması olarak değerlendiriliyor. Geçtiğimiz imiz Nisan ayında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker Çin e resmi bir ziyaret gerçekleştirmiş, ziyaret kapsamında Pekin'de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Çin Halk Cumhuriyeti Kalite Kontrol, Denetim ve Karantina Genel İdaresi Arasında Gıda Güvenliğine İlişkin Mutabakat Zaptı imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında iki ülke tarım yürütme komitesi toplantıları yapacak, teknoratlardan oluşan heyetler bir araya gelecek. China Good Agri-Products Development & Service Association dan aldığımız bilgi doğrultusunda Mehdi Eker bu yılın Kasım ayında Çin i tekrar ziyaret ederek gıda anlaşmasının ilerlemesi konusunda Çinli muhattapları ile görüşmeler yapacaktır. Türk şirketlerinin Çin ile tarım alanında işbirliği i yapma arzusunda olduğunu biliyoruz. Pazardaki engeller kaldırılırsa tarım alanındaki işbirlikleri her iki tarafa büyük fayda sağlayacaktır. Ülkeye süt ve süt ürünleri satabilmemiz için Çin tarafının akreditasyon çalışmalarına hız verip, Türkiye nin et ve süt gibi temel tarım ürünlerinin ithalatına en kısa zamanda yeşil ışık yakarsa ikili ticarette Türkiye nin Çin e verdiği büyük ticaret açığının ının azalmasına pozitif bir katkı sağlayacağı şüphesizdir. Türkiye Çin de süt ve süt ürünleri alanında güvenilen ve sevilen markalar yaratabilir.