SELANİK BAŞKONSOLOSUMUZUN KAÇIRILMASI BAKİ SARISAKAL
SELANİK BAŞKONSOLOSUMUZ VE KONSOLOSHANE ÇALIŞANLARININ KAÇIRILMASI OLAYI Selanik Konsolosluğumuza her türlü hukuk düveli kavanine muhalif olarak Fransız ve İngilizler tarafından vaki olan tecavüzü ve Başkonsolosumuz Kemal Beyle Konsoloshane memurin sairesiyle kavaslarının Avusturya-Macar ve Bulgar Konsoloshaneleri memurini ile birlikte tevkif ve vapurla Fransa ya sevk edildiklerini ve bilahare tahliye olunduklarını varit olan tegraflarla bildirmiş idik. Selanik Avusturya- Macaristan Konsolosluğu Tahliye edilerek bu kere Avusturya yoluyla İstanbul a gelmiş bulunan Selanik Başkonsolosluğu kavasları kaçırılma olayıyla ilgili olarak şunları anlatmışlardır: İtilafçıların Başkonsolosluğumuza tecavüzü: 17 Aralık Perşembe günü saat dört buçukta Fransız ve İngiliz askerlerinden mürekkep bir müfreze Başkonsolosluğumuzu muhasara eyledi. Fransız ve İngiliz askeri meyanında İtilaf zümresine alet olan bazı sivil bedbaht kimselerde vardı. Anlaşılan bunlar ahval mahalliyeyi bilmeleri hasebiyle İngiliz ve Fransız askerlerine rehberlik ediyorlardı. İtilaf Devletleri askeri müfrezesi Konsoloshane bahçesine girdikten sonra kapalı olan daire kapısını zorlamaya başladılar. Bu hücumu görünce tabiîki hayrete düştük. Kavaslardan biri bahçeye çıkmak istemişse de İtilaf askerleri etrafını derhal sararak süngü ile tehdit etmeleri üzerine tekrar bina içine girmeye mecbur olmuştur. Kavaslardan birinin yaralanmış olduğu yolundaki yanlış haber bundan kaynaklanmış olsa gerektir. Başkonsolosumuz Kemal Bey, İngiliz ve Fransızların kapıyı kırmak üzere olduklarını görünce kapıların açılmasını emretti.
Selanik Türk Konsolosluğu Bunun üzerine İtilaf Devletleri müfrezeleri salona girerek Kemal Beyi tevkif eyledi. Fransızların gerek Başkonsolosumuz Kemal Beyi ve diğer memurları tevkif hususunda göstermiş oldukları nezaketsizlik şayanı kayd ve nefrettir. Fransız Müfreze Kumandanı, Kemal Bey in ve Başkonsolos Vekili Rahmi Beyle Kançılar Kâtibi Muhtar, Katip Hasan, Tercüman İbrahim Zeki, Katip Cemal Beylerle, Kavas Ali Şevket, Ahmet İbrahim ve M ehmet Ahmet Efendilerin üzerleri iyice aranmak gibi bir rezalet irtikap olundu. Bu esnada Konsoloshanede bulunmayan Fahri Tercüman Nazmi Efendi nin Manastır a firar etmeye muvaffak olmuş bulunduğunu bilahare haber aldık. Bu muamelat kâfi gelmiyormuş gibi Fransız Kumandanı Başkonsolosumuzdan, Konsoloshane kasasının anahtarını istedi. Kemal Bey buna muvafakat etmek istememiş ve bu haksız eylemi şiddetle protesto etmiş ise de kendisine uygulanan şiddet karşısında kasanın anahtarlarını vermek zorunda kaldı. Bu tecavüz karşısında Başkonsolos, Başkonsolos Vekili ve diğer memurlar ile Kavaslar hep bir arada oldukları halde, otomobile bindirilmiş ve pek çirkin hareketlerle Selanik Limanında bulunan Manfiyis Vapuruna nakledilmişlerdir. İşte bundan sonra vapurda elim bir hayat mevkufiyet ve deniz maceraları başladı.
Selanik Limanı 1916 Fransızlar vapurda Konsoloslarla, Kavasları ayırdılar. Her Konsolosa Alman, Avusturya-Macaristan Konsoloslarda bu vapurda yer alıyordu.- Diğer Konsoloshane memurlarına da birer kamara tahsis edilmiş idi. Konsoloslar ve memurlar yalnız sabah ve akşam kamaralarından çıkarak iki saat teneffüs etmek hakkına haiz bulunuyorlardı. Kavaslara gelince onlar vapurun alt katına, bir buçuk metre su içinde mezalim bir daireye yerleştirilmiş idiler. Kavaslar her türlü hürriyet ve gıdadan hemen hemen mahrum bulunuyorlardı. Kendilerine içmek için sıcak İslim suyu veriliyor. Yemekler gayet kötü olup İslamlar tarafından reddolunuyordu. İşte bu zor şartlar altında Başkonsolosumuz ile Konsoloshane memur ve kavasları Manfiyis Vapuru ile önce Mondros Limanına götürülmüş orada kısa bir mola verildikten sonra doğruca Fransa nın Toulon Limanına sevk edilmişlerdir. Toulon limanında memurin siyasiyemiz, Manfiyus tan önce Savava daha sonra Portokal ve Lotus Vapurlarına aktarma edilmek suretiyle izaç olunmuşlardır. Toulon Limanında Lotus Vapurunda iken tahliye edileceğimiz haberi varit oldu. Memurin ve Kavaslar hep bir arada vapurdan çıkarılarak Salibi Ahmer arabalarıyla Toulon İstasyonuna sevk edildiler. Toulon dan, şimendiferle Marsilya ya, Lyon vapurundan da İsviçre hududuna iki asker ve iki sivil memurun muhafazasında olarak getirilerek serbest bırakılmışlardır. Başkonsolosumuz Kemal Bey ve memurin saire Cenevre şehrinde kalmışlardır. Kavaslarda Avusturya yoluyla İstanbul a gelmişlerdir. Vapurda mevkuf bulunduğumuz esnada Fransız ların Salibi Ahmer Vapurlarına top, mühimmat ve vesair levazımı harbiye yüklediklerini müşahede eyledik. Bu esaret müddeti zarfında Fransızlar tarafından bila istisna bütün memurlarımıza reva görülen muameleyi tarif eylemek mümkün değildir. Onlar hiç kimsenin mevkii içtimaiyesini nazarı itibara almaya, en basit insaniyet ve nezakete riayet eylemeye lüzum görmemişler ve bu çirkin muameleleri zerre kadar hicap duymaksızın, adeta bir emir gibi icra etmişlerdir. 1 1 T asviri Efkar 15 Şubat 1916