Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Ders Notları Selçuk GÜLİTER / Bilişim Tek. Öğretmeni Bilişim Okur-Yazarlığı
BİLİŞİM OKUR YAZARLIĞI Bilişim Okur-Yazarlığı Bilişim okur yazarı bir kişi; Kişisel bir bilgisayarı klasikleşmiş bir takım işler için kullanabilir, Yapmak istediği iş için hangi uygulamayı ya da donanımı kullanacağını seçebilir, Bir sistemin arka planda nasıl çalıştığı hakkında fikir sahibi olması gerekmez, sadece işine uygun uygulamayı bulabilmesi ve kullanabilmesi yeterlidir. BT Günlük Yaşamdaki Önemi Bilgi Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünü, Teknoloji İnsanoğlunun tasarlayarak ürettiği ya da uygulamaya koyduğu faydalı, faydasız veya zararlı her türlü aletler ve araçlardır. BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ (BT) NEDİR? Bilgi ve Teknoloji kelimelerinin birleşmesi ile oluşan bir kelimedir. Bilişim Teknolojileri, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını sağlayan her türlü görsel, işitsel, basılı ve yazılı araçlardır. BT Amaçları BT sinin temel olarak 4 amacı vardır. Bilgiye Kolay Ulaşmak Hayatı Kolaylaştırmak Maliyeti Azaltmak Hızlı İletişim-Haberleşme Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 1
BT Günlük Yaşamdaki Önemi Bilişim teknolojilerinin hayatımızın her alanını kapsama alanı içine aldığı günümüzün bir gerçeğidir. Çamaşır, bulaşık makinasından tutun da cep telefonları, asansörler vb. aklınıza gelecek her türlü elektronik eşyanın Bilişim Sektörü ile de bir akrabalığı bulunmaktadır. Bilişim teknolojilerini donanım, yazılım vb. olarak kategorilere ayırmak mümkündür. Özellikle çocukların bilişim teknolojilerine olan ilgisi eğitim sektöründe de bu teknolojiyi yaygın bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Bilgisayar; kalem, defter gibi eğitim materyallerinin en önemli parçası olmuştur. Her insanın bilgisayarı kullanmada temel olarak aşağıdaki yeteneklere sahip olması bilişim teknolojilerinde önemli bir yere sahiptir. Şimdi bu yetenekleri sırasıyla görelim. Temel Beceriler Monitörü açıp kapayabilir, iyi görüntü için ayarlayabilir Güç kablolarını takıp çıkarabilir Klavye ve Fare gibi donanımları kullanabilir Yazıcı, tarayıcı,web cam gibi donanımların ayarlarını yapıp kullanabilir Bilgisayarın kasa donanım birimlerini söküp yeniden takabilir. Yapmak istediği iş için uygun programı seçebilir CD, DVD, USB Disk gibi veri saklama ortamlarını kullanabilir Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 2
Masaüstü Becerileri Yazılım kurmayı/kaldırmayı bilir Masaüstü özelliklerini bilir ve değiştirebilir(duvar kağıdı,saatayarı,çözünürlük, simgeler, vb.) Dosyalarını yönetebilir, Yeni dosya/dizin oluşturabilir ve silebilir, kopyala/yapıştır/kes özelliklerini kullanabilir Verilerini değişik ortamlara aktarabilir, saklayabilir, yedekleyebilir. Arşivlemeyi, sıkıştırmayı ve açmayı bilir İnternet Becerileri Çoklu ortam programlarını kullanır (ses,video,resim) İnternete nasıl bağlanacağını bilir Web tarayıcı kullanabilir, web sayfalarında gezinebilir, arama motorlarını kullanabilir E-posta adresi kullanabilir İnterneti sadece bilgi/eğlence için değil hayatı kolaylaştırmak için kullanır (bankalar,alış veriş) İnternetten dosya indirebilir BT Önemi Başka bir bilgisayara bağlanabilir ve dosya/klasör paylaşabilir. Bilişim teknolojisi günlük insan yaşamının bütünleşik bir parçasıdır. Bilgi önemli bir işletme ve insan kaynağı olarak kabul edilirken, bu bilgiyi saklayan, işleyen ve iletişimini sağlayan da teknolojidir. İnsanlar bilişim teknolojisindeki gelişmelerden etkilenirler. Bütün dünyada teknolojinin gelişmesi ile birlikte eğitim alanındaki çalışma koşulları da değişmektedir. Yeni eğitim yöntemlerine, değişik yaklaşımlara ve eğitim ile ilgili farklı araştırma sonuçları gibi bilgilere daha kolay ulaşılabilmektedir. Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 3
BT Kullanıldığı Alanlar Bilgisayarın kullanıldığı başlıca alanlar şunlardır: - Ticari alanda; müşteri ve stok takibi ile muhasebe işlemlerinde, - Eğitimde; bilgiye daha kolay ulaşmak için bilgi bankası denilen eğitici öğretici CD-ROM ve eğitim programlarının kullanımında, - Bankacılıkta; para takibi ve transferi ile buna bağlı olan müşteri hizmetlerinde, - Tıpta; teşhisi kolaylaştırmak için araştırma, anket ve analizlerde, - Matematik, fizik, kimya ve biyolojide; her türlü araştırma çalışmalarında, - Sosyal bilim dallarında; gözlemler sonucu elde edilen bilgilerin değerlendirilmesinde, - Haritacılık ve mimarlıkta; yüksek kaliteli çizimlerde, - Sanatta; animasyon (çizgi film) çalışmalarında, film montaj ve efektlerinde, beste çalışmalarında, - Yazılı ve görsel medyada; basım ve yayının her alanında, - Evlerde; iletişim ve bilgi alışverişinde başlıca vazgeçilmezlerdendir. BT Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz Ana sınıfındaki çocuklardan tutun da huzurevindeki yaşlılara, çalışma hayatında olan kişilerden ev hanımlarına kadar, herkesin her gün bir şekilde kullandığı internetten ve internet güvenliği en çok dikkat edilmesi gereken konudur. İnternet aynı zamanda güvenlik kavramını da gündeme getiriyor ve internet güvenliği artık özel ve kamu kurum ve kuruluşlarında olduğu kadar tüm diğer kullanıcılar için de son derece önemli bir konuma ulaşıyor. İnternet kullanımın hızla artması ile virüs ve truva atlarının (trojanlar) oluşturduğu tehditler günümüzde en çok karşılaşılan sorunlardır. Bilgisayarlara mail yolu ile ya da farklı bir yol ile zararlı bir virüsün veya programın bulaştığını görüyoruz. Bilgisayar Kullanımı ve Sağlık Müzik dinlemekten, resim çizmeye, uçak kullanmaktan, kitap okumaya, tıptan, ticarete, işte, okulda, evde her yerde kullandığımız bilgisayarların bize sunduğu yararları saymakla bitiremeyiz. Ancak bilgisayarların, bilinçsizce ve uzun süre kullanıldığı zaman sağlık sorunlarına neden olabildiği de bir gerçek. Bu sağlık sorunları kimilerinde ellerde, bileklerde, kollarda, omuzlarda, boyunda ve sırtta ağrı, tutulma veya kasılmayla kendini gösterirken, kimilerinde halsizlik, isteksizlik ve görme bozuklukları olarak ortaya çıkabiliyor. Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 4
Sağlığımızı korumak için bilgisayar kullanırken en uygun kullanma biçimi resimde gösterilmiştir. Ergonomi Ergonomiye kısaca "fiziksel çevrenin insana uyumlaştırılması süreci" diyebiliriz. Günümüz endüstri çağında makineinsan arasındaki artan ilişkiler, insana uyumlu çevre, eşya, makine, ofis vs. gibi fiziksel çevre birimlerinin yaratılması çabalarını zorunlu kılıyor. Bu anlamda ergonomi, birçok bilimsel disiplinin ortak çalışma alanı olan (Başta mühendislik, mimarlık, tıp, fizyoloji, anatomi, psikoloji, sosyoloji olmak üzere) bir yaklaşımlar bütünüdür. Elbette ki bu arayışın temel amacı, sadece insanın kendisiyle barışık uyumlu bir çevrede yaşaması değil, insanın rahat, kolay ve sağlıklı bir şekilde kullanım düzeninin yaratılması isteğidir. Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 5
BT Sosyal ve Kültürel Faydaları Bilgi teknolojilerinin hızlı gelişmesiyle bütün dünyayı saran bir iletişim ağı kurulmuştur. Bu ağ dünyada yaşayan tüm insanlar arasında yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim kurmak için küresel bir merkez oluşturmaktadır. Bu iletişim ağı hayatımızın her alanında yenilikler getirmiş ve bilgiye en kısa yoldan ulaşmamızı sağlamıştır. Bilişim teknolojileri yaşantımızın her anı için yenilikler getirmiş olmasına rağmen toplumların belki de en hayati işlevi olan eğitim alanında kullanılmaları son derece sınırlıdır. Dijital Vatandaşlık Bir toplumu oluşturan bireylerin yani vatandaşların, ait oldukları toplumdaki vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirme, hak ve fırsatlarını kullanma ve günlük yaşamlarını devam ettirme gibi durumları dijital ortamda yapma istekleri dijital vatandaşlık kavramını ortaya çıkarmıştır. Dijital vatandaşlık teknolojiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu konuda bilgilenmeyi içermektedir. Buna göre dijital vatandaşı şöyle tanımlayabiliriz; Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen, Çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen, Ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen, Teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen, Sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır. E DEVLET ( www.turkiye.gov.tr ) yapabilmesidir. E- devlet çağdaş toplumlarda devlet ve birey ilişkilerinde, devletin vatandaşa karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile, vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesi demektir. Kısacası bir vatandaşın devlet ile tüm işlemlerini internet ortamı üzerinden Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 6
Ülkemizde e-devlet uygulamaları için kullanılan internet sitesinin adresi www.turkiye.gov.tr adresidir. Klasik Devlet Uyugulamarı E-Devlet Uygulamaları Bina Temelli Hizmet Mekan Kısıtlamasız Hizmet Pasif Vatandaş Aktif Vatandaş Kağıt Temelli İletişim Elektronik İletişim Yönetimin Veri Yüklemesi Vatandaş Veri Yüklemesi Eleman Yanıtı Otomatik E-Posta,Çağrı Merkezi Nakit Akışı Elektronik Banka Sistemi Tektip Hizmet Kişiselleştirilmiş Hizmet Yüksek İşlem Maliyeti Düşük İşlem Maliyet Tek Yönlü İletişim Çift Yönlü İletişim Kurum Bazlı Hizmet Kişisel Bazlı Hizmet Selçuk GÜLİTER / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni 7