Yeni Portföy Yönetim Şirketleri Tebliği 04/07/2013 www.gsghukuk.com
Yeni Sermaye Piyasası Kanunu nun yürürlüğe girmesinin ardından Sermaye Piyasası Kurulunca ikincil düzenleme taslakları yayınlanarak kamuoyu görüşüne açılmış idi. Bunlardan Portföy Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği 2 Temmuz 2013 tarihli Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Tebliğ in 1 Temmuz 2014 yılında yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Bununla birlikte 2 milyon TL lik başlangıç sermayesi şartına ilişkin hüküm Tebliğin yayınlanması ile birlikte yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Yeni Kanun ile birlikte yatırım fonlarının ancak Portföy Yönetim Şirketlerince (PYŞ) kurulabilecek olması PYŞ lerin ülkemiz finans piyasaları içerisindeki rolünü önemli ölçüde artırmıştır. Dolayısıyla bu Tebliğin yürürlüğe girmesi finansal piyasalarımızın regülasyonu açısından önem taşımaktadır. Bültenimizde Yeni Tebliğ ile Portföy Yönetim Sektörü ve PYŞ ler için öngörülen yeni rejimin ana hatlarına yer vermekteyiz. 1- Portföy yönetim şirketleri hangi hizmetleri verebilir? Yeni PYŞ Tebliği çerçevesinde bir PYŞ nin aşağıdaki hizmetleri sunabilmesine imkan tanınmaktadır. Yatırım fonu kurmak ve yönetmek Emeklilik yatırım fonu yönetmek Yurtdışında kurulu yabancı kolektif yatırım kuruluşlarının portföylerini yönetmek Yurtdışında sadece yabancılara pazarlanmak üzere yabancı kolektif yatırım kuruluşu kurmak ve yönetmek Yurtdışında yerleşik kişilere portföy yönetim hizmeti vermek Girişim sermayesi yatırım fonu kurmak ve portföylerini yönetmek Gayrimenkul yatırım fonu kurmak ve portföylerini yönetmek Gayrimenkul yatırım fonu kurmak ve portföylerini yönetmek Sermaye piyasası ile ilgili danışmanlık hizmetleri sunmak (en az 5 milyon TL öz sermayesi olan PYŞ ler için) Servet yönetimi ve finansal planlama yapmak (en az 10 milyon TL öz sermayesi olan PYŞ ler için) Yatırım fonu katılma payı ve değişken sermayeli yatırım ortaklığı paylarının pazarlaması ve dağıtılması Yatırım danışmanlığı Bireysel portföy yöneticiliği Kolektif portföy yöneticiliği 2
2- Portföy ve portföy yöneticiliği kavramları Tebliğ e göre neyi ifade etmektedir? Portföy, para ve sermaye piyasası araçları, kıymetli madenler ile SPK tarafından uygun görülecek varlık ve işlemlerin tamamını ifade etmektedir. Portföy yöneticiliği ise, bireysel ve kolektif portföy yöneticiliği olarak belirlenmiştir. Tebliğ kolektif portföy yöneticiliğini portföy yönetim sözleşmesi çerçevesinde, müşterilere ait portföylerin her bir müşteri adına maddi bir menfaat sağlamak üzere vekil sıfatıyla yönetilmesi olarak tanımlamaktadır. Bu kapsamda sunulabilecek hizmetler Tebliğde detaylı olarak sayılmaktadır. Bireysel portföy yöneticiliği ise SPK nın yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin düzenlemelerine göre belirlenecektir. Henüz bu konuda Tebliğ yayınlanmamış olmakla birlikte konuya ilişkin Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ Taslağında bu faaliyet finansal varlıklardan oluşan portföylerin, her bir müşteri adına, doğrudan veya dolaylı bir menfaat sağlamak üzere vekil sıfatıyla yönetilmesi olarak tanımlanmıştır. 3- PYŞ ler nasıl kurulur ve faaliyete geçer? PYŞ kurabilmek için kuruculara ilişkin şartlar, asgari başlangıç sermayesi şartı (2 milyon TL) ve Tebliğde belirtilen diğer koşulları sağlayarak SPK ya başvurulması gerekir. SPK, kuruluş izni incelemesini 6 ay içinde tamamlar. Kuruluş izninin ardından 3 ay içinde bu sefer faaliyet izni ve yetki belgesi almak için SPK ya başvurmalıdır. Bunun içinde Tebliğde sayılmış koşulların (organizasyon, teminatlar, personel, görev tanımları, iş akışı prosedürü, sermaye yeterliliği vs.) yerine getirilmesi gerekir. 4- PYŞ lerin kuracakları portföyleri bir başka PYŞ yönetebilir mi? Tebliğe göre bir PYŞ nin kurucusu olduğu fonları bir başka PYŞ nin yönetmesi mümkündür. Bunun için portföy yönetim sözleşmesi akdedilmesi gerekir. Bu PYŞ nin yurtdışında yetkilendirilmiş yabancı bir portföy yönetim şirketi olması da mümkündür. 3
5- Sınırlı faaliyet konusu olacak PYŞ lere ilişkin özel düzenlemeler ve sağlanan kolaylıklar nelerdir? Tebliğ aşağıda gösterilen konularla sınırlı olarak faaliyet gösterecek PYŞ ler için bazı yükümlülükler hafifletilmiştir; Münhasıran gayrimenkul yatırım fonlarını kuran ve yöneten PYŞ ler Münhasıran girişim sermayesi yatırım fonlarını kuran ve yöneten PYŞ ler Sınırlı Faaliyet Konusu Olan PYŞ'ler Yurt dışında yerleşik kişilere portföy yönetim hizmeti veren ve Tebliğ kapsamındaki yan hizmetleri sunan PYŞ ler Münhasıran payları yurt dışında yerleşik kişilere pazarlanacak yabancı kolektif yatırım kuruluşu kuran ve yöneten PYŞ ler Tebliğ, bu nitelikteki PYŞ lerde; Asgari 2 portföy yöneticisi çalışma koşulunu aramamaktadır. Yönetici ve çalışanların tecrübe ve sermaye piyasası lisansına sahip olma zorunluluklarını esnek hale getirmiştir. Sermaye yeterliliği tablolarının SPK ya 15 günlük değil aylık olarak gönderilmesini öngörmüştür. Asgari sermaye tutarları ile özsermaye tutarlarının diğer PYŞ lerin yarısı oranında olmasını yeterli saymıştır. Teftiş, iç kontrol, araştırma, risk yönetim sistemlerinin dışarıdan temin edilebilmesine imkan vermiştir. Gayrimenkul veya girişim sermayesi yatırım fonları PYŞ lerinin bireysel portföy yöneticiliği, yatırım danışmanlığı faaliyetleri ile başka PYŞ lerce kurulan ve yönetilen fonların katılma paylarının pazarlama ve dağıtımına izin vermemektedir. 4
6- PYŞ lerin faaliyetlerine, organizasyonlarına ve merkez dışı örgütlerine ilişkin hangi düzenlemeler yer almaktadır? PYŞ ler Yeni Tebliğ çerçevesinde; Çıkar çatışmalarını önleyecek politika ve sistemler oluşturmalıdırlar. İç kontrol sistemi oluşturmak, ilgili politika ve prosedürleri yazılı hale getirmek, iç kontrolden sorumlu bir yönetim kurulu üyesi atamak zorundadır. Risk yönetimi sistemi ve birimi kurmak ve buna ilişkin yazılı prosedürlere sahip olmak zorundadır. İç kontrol sistemi ile risk yönetim birimlerinin gözetim ve teftişi ile sorumlu bir teftiş birimine sahip olmalıdır. PYŞ lerin olağanüstü durumlara karşı acil ve beklenmedik durum planları oluşturması gerekmektedir. PYŞ ler yurtiçinde ve dışında şube açabilirler, banka ve aracı kurumlarla acentelik ilişkisi kurabilirler. 5
7- PYŞ lerin özsermaye koşulları ve dışarıdan alabilecekleri hizmetler nelerdir? PYŞ ler yönettikleri portföyün büyüklüğüne göre bir özsermayeye sahip olmak durumundadırlar. Bu kapsamda PYŞ lerin dışarıdan alabilecekleri hizmet türleri de buna göre belirlenmiştir. Aşağıdaki tabloda hizmet türü ve özsermayesine göre PYŞ ler gösterilmektedir. Öte yandan 10 milyar TL den büyük fonları yöneten PYŞ lerin 10 milyar TL yi aşan kısım için %0,02 oranında ilave özsermayesi olması gerekir. Bu şekilde sağlanması gereken azami özsermaye 20 milyon TL dir. Yönettiği portföy tutarına göre PYŞ 100 Milyon TL ye kadar 100-500 Milyon TL 500 Milyon -5 Milyar TL 5 Milyar TL ve üstü Asgari Özsermaye 2 Milyon TL 3 Milyon TL 5 Milyon TL 10 Milyon TL Dışarıdan Alınabilecek Hizmet Türü Teftiş hizmeti + - - - İç kontrol hizmeti + - (müfettiş ifa edebilir) - - Araştırma hizmeti + + - - Fon hizmet birimi hizmetleri Risk yönetim sistemleri + + + + + + - - Bilgi sistemleri + + + + 6
8- PYŞ yönetici ve çalışanlarında hangi şartlar aranmaktadır? Tebliğde şirket yönetici ve personelinde aranan koşullar aşağıdaki tabloda özetlenmektedir; Personel/Koşul Eğitim Tecrübe Sermaye Piyasası Lisansı Yönetim Üyeleri Kurulu 4 yıllık lisans eğitimi Üye çoğunluluğunun finansal piyasalarda asgari 7 yıl En 1 üye, ileri Düzey ve Türev Araçlar lisansı Genel Müdür 4 yıllık lisans eğitimi Finansal piyasalarda 7 yıl İleri Düzey Genel Yardımcısı Müdür 4 yıllık lisans eğitimi 7 yıl finans piyasası İleri Düzey Sermaye Piyasası ile ilgili birim yöneticileri 4 yıllık lisans eğitimi Fon Müdürü 4 yıllık lisans eğitimi Sermaye piyasasında 7 yıl Temel Düzey İhtisas Personeli Müfettiş - - Mesleki yeterliliği gösterir lisans İç Kontrol Elemanı 9- PYŞ lerin temel yükümlülükleri nelerdir? Esas sözleşme ve pay devirleri için Kuruldan izin alınması gerekir. Şirketler defter ve kayıt tutmak ve de bağımsız denetim yükümlülüğüne tabidir. PYŞ lerin Tebliğde belirlenen çeşitli hususları SPK ya bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır. PYŞ ler yetki, izin belgesi, şube veya acente izni, işletme adı kullanım izni vb. hususları tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. PYŞ lerin SPK nın sermaye yeterliliği şartlarını sağlama yükümlülüğü vardır. PYŞ lerin belge düzeni sağlama ve müşterilere bildirim yükümlülükleri bulunmaktadır. 7
10- PYŞ ler iştirak edinebilirler mi? Tebliğe göre PYŞ ler özsermayelerinin %25 ine kadar, herhangi bir izne tabi olmadan, iştirak sahibi olabilir. Ancak bu oranın aşılması halinde işlemler ilke olarak SPK iznine tabidir. Bununla birlikte sermaye piyasası kurumlarına, kıymetli maden aracı kurumlarına, sigorta şirketlerine, bireysel emeklilik şirketlerine, finansal kiralama şirketlerine, faktöring ve finansman şirketleri ile varlık yönetim ve varlık kiralama şirketlerine iştirakler herhangi bir orana tabi değildir. PYŞ nin asgari %10 paya sahip ortak ve yöneticilerinin tek başına veya birlikte sermayesinin asgari %25 ine sahip olduğu şirketlere PYŞ ler iştirak edemezler. 11- Müşteri varlıkları nasıl saklanacaktır? Bunlara ilişkin haklar nasıl kullanılacaktır? Tebliğe göre, PYŞ lerin yöneteceği müşteri varlıkları portföy saklama kuruluşları nezdinde tutulmak durumundadır. Müşteri portföylerindeki varlıklara ilişkin anapara, temettü, faiz vb. gelirlerin tahsili, ödenmesi, yeni pay alma ve oy haklarının kullanılmasına yönelik imzalanan portföy yönetim sözleşmesindeki yetki çerçevesinde PYŞ ler tarafından yerine getirilebilir. 12- Tebliğ hangi tarihte yürürlüğe girecektir? Mevcut PYŞ ler için geçiş süreci öngörülüyor mu? Yeni PYŞ Tebliği 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. Ancak, Tebliğde öngörülen 2 milyon TL başlangıç sermayesi şartı Tebliğin yayınlandığı 2 Temmuz 2013 itibariyle yürürlüğe girmiş olup, şirketler 1 yıl içerisinde bu koşulu sağlamak durumundadır. Tebliğ, PYŞ lere esas sözleşmelerini, öz sermayelerini, yapı ve organizasyonlarını Tebliğ ile uyumlu hale getirmek için Tebliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl süre vermektedir. Yani, 1 Temmuz 2015 itibariyle PYŞ ler söz konusu şartları sağlamış olmalıdırlar. 8
Finans Hukuku ekibimiz Umurcan Gago Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Şirket Ortağı T: +90 (212) 326 6472 umurcan.gago@gsghukuk.com Bekir Emre Haykır Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212) 326 6813 emre.haykir@gsghukuk.com Pınar Karamahmutoğlu Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212) 326 6868 pinar.karamahmutoglu@gsghukuk.com
GSG Hukuk Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı ("GSG Hukuk") pek çok farklı sektörde faaliyet gösteren yerli ve yabancı sermayeli müşterilerine kuruluşlarından itibaren tüm hukuki işlemlerine yönelik hizmet vermektedir. GSG Hukuk, 29 avukat barındıran 43 kişilik deneyimli ekibiyle gerek genel hukuk gerekse vergi ve gümrük uyuşmazlığı alanındaki tecrübesini aynı çatı altında toplamıştır. GSG Hukuk olarak müşterilerimiz için oluşturduğumuz ekiplerde ilgili sektörde yetiştirdiğimiz deneyim sahibi ve uzmanlaşmış avukatlar bulundurmak önceliklerimiz arasındadır. Söz konusu yaklaşımla çeşitli sektörlere geniş bir yelpazede hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. 2013 Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı. Tüm hakları saklıdır. Bu dokümanda GSG Avukatlık Ortaklığı veya GSG Hukuk ibaresi, Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı nı ifade etmektedir.