7 nci UTEB Toplantısı Sonuç Raporu Afyon Kocatepe Üniversitesi, 20 Ocak 2015 www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 1
UTEB 7 nci Toplantısı Sonuç Raporu : Toplantı yeri: Afyon Kocatepe Üniversitesi, 20 Ocak 2015 20 Ocak 2015 tarihinde Afyon Kocatepe Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya aşağıda listesi verilen üniversite ve kurumlardan katılım sağlanmıştır. Üniversiteler: Afyon Kocatepe Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Atılım Üniversitesi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü /HHO Hava Harp Akademisi Işıklar Askeri Hava Lisesi İTÜ ODTÜ Kurum ve Kuruluşlar: SSM SDT Uzay ve Savunma Teknolojileri SPRA Savunma Havacılık ve Uzay TUSAŞ 3 üncü HİBM.K.lığı Hv.K.Uzay Şube Md.lüğü Hv.K.Kşf. Uydu Tb.K.lığı HAVELSAN TÜBİTAK UZAY www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 2
Görüşülen Konular: 1. Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Kemalettin ÇONKAR yaptığı açılış konuşmasında; Havacılık Ve Uzay Bilimlerinin; bilgi ve teknoloji gereksinimi, üretimi, eğitimi ve geliştirilmesi açısından en yoğun çalışmaların yapıldığı ve buradaki gelişmelerden elde edilen sonuçların diğer bilim alanlarına uygulandığı bir bilim alanı olduğunu belirterek, Ege Bölgesi nin ilk Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi nin Afyon Kocatepe Üniversitesi bünyesinde açıldığını ifade etmiştir. 2. Daha sonra, UTEB in bir önceki toplantısında yapılan çalışmalar ve alınan kararlarla ilgili olarak Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü nden Binbaşı Mansur Çelebi tarafından bilgiler verildi. UTEB in kuruluş amacının üniversiteler ile sanayi kuruluşlarını bir araya getirerek uzay teknolojileri alanında ihtiyaç duyulan uzman insan gücünü yetiştirmek olduğu ifade edilerek 6 ncı UTEB toplantısında alınan kararlar gözden geçirilmiştir. 3. İTÜ Uzay Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Alim Rüstem ASLAN tarafından, Japonya da faaliyette bulunan ve özellikle 50 kg altı uydu ve hibrit roketlerle ilgili uzay konularında üniversitelerin bir araya gelerek ortak AR-GE projesi ve uzay eğitimi faaliyetlerinde bulunan University Space Engineering Consortium-UNISEC in çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. Bu kapsamda, a. UNISEC-Global ın kurucuları da arasında yer alan UTEB in resmen UNISEC-Global üyesi olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, 2016 UNISEC-Global toplantısının İstanbul da düzenleneceği duyurulmuştur. www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 3
b. Yine aynı organizasyon kapsamında her yıl düzenlenen Mission Idea Contest (MIC) ve Cansat Leadership Training Program (CLTP) ile ilgili bilgiler verilmiştir. c. UNISEC-Global in toplantıların Türkiye yi ve UTEB i temsilen Prof. Dr. Âlim Rüstem ASLAN katılmaktadır. Ancak, benzer toplantı ve faaliyetlere UTEB üyesi diğer üniversite temsilcilerinin de katılımının faydalı olacağı değerlendirilmektedir. www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 4
4. Toplantıya daha sonra SSM den Barış GENÇAY tarafından yapılan Türkiye Uzay Kurumu Kurulum Çalışmaları ve Türkiye Uzay Yol Haritası hakkındaki bilgilendirme sunumu ile devam edilmiştir: a. Yürütülmekte olan uydu ve uzay sistemleri projelerinden olan GÖKTÜRK-1, GÖKTÜRK-3 ve Uydu Fırlatma Sistemi Projeleri hakkında bilgiler verilmiştir. b. Türkiye Uzay Yol Haritası ile Türkiye Uzay Kurumu kurulum çalışmaları anlatılmıştır. c. Açık kaynaklar incelendiğinde ABD nin sivil uzay çalışmaları için 2011 yılında ayırdığı bütçenin 17,6 Milyar dolar olduğu, ç. Uzay alanında çalışan insan kaynağı incelendiğinde ise Rusya da 250 bin, Avrupa da 35 bin Türkiye de ise yaklaşık 500 kişinin uzay alanında çalıştığı ancak bu sayının artma eğiliminde olduğu belirtilmiştir. www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 5
d. Ayrıca, bilginin insanda biriktiği ifade edilerek yatırımların cihazdan ve tesisten önce insana yapılması gerektiği, e. İnsan kaynağının sanayi ihtiyaçlarına göre yetiştirilmesi gerektiği, f. Türkiye son 20 yılda uydu tedarikinden uydu tasarımı ve üretimine geçmekte olduğu, g. Gelişmekte olan ülkelerin, 20 yıl içinde dahi gelişmiş ülkeler için rakip olmaktan çok uzakta olduğu, ğ. Gelişmiş ülkelerde proje finansmanının uzun vadeli stratejiler sonucu belirlendiği, h. Yatırım miktarı ve AR-GE bütçesi arttıkça uzay teknolojisi satışından elde edilen kazanç ve bu ekonominin yarattığı istihdam miktarının arttığı, ı. Ulusal Uzay Ajansı olmadan iç koordinasyonun sekteye uğradığı ve bu nedenle bir düzenleme kurumuna ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır. 5. TÜBİTAK UZAY dan Arif Emre ÖRÜN tarafından yapılan sunumda; a. Uzay alanındaki yetişmiş insan gücüne olan ihtiyaca dikkat çekilerek, üretilen uydular ve kullanılan Yerli Uydu teknolojileri ve yürütülmekte olan uzay projeleri anlatılmıştır. www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 6
b. Uydu Görüntü İşleme Merkezi ve Geoportal Oluşturma Projesi ile RASAT uydusundan indirilen ham (seviye 0) görüntülerin radyometrik ve geometrik kalibrasyonlarının yapılabileceği altyapının oluşturulması, uydu görüntülerini seviye 4 e getirilebilmesi ve kalibrasyonu yapılmış uydu görüntülerinden Türkiye mozaiğinin oluşturulması, uydu görüntülerinden sayısal arazi yükseklik modelinin oluşturulması ve uydu görüntülerinin bir geoportal üzerinden sunulması için TÜBİTAK UZAY bünyesinde bir merkez kurulması hedeflenmekte olduğu ifade edilmiştir. RASAT uydusundan indirilen görüntülerin kalibrasyonu sonrası; Türkiye nin mozaik görüntüsü, sayısal arazi yükseklik modeli, GEZGİN portal (www.gezgin.gov.tr ) üzerinden son kullanıcıya sunma hizmetlerinin 18 Ağustos 2014 tarihinde verilmeye başlandığı belirtilmiştir. c. 17 Ağustos 2011 yılında gerçekleştirilen fırlatmadan sonra RASAT uydusunun 31 Aralık 2014 itibari ile yörüngesinde toplam 17 996 tur attığı ve çekilen görüntünün toplam 7 milyon km 2 lik alanı aştığı açıklanmıştır. d. Uzay araştırmaları sonucuna elde edilen bilimsel sonuçların, bilgi ve görüşlerin paylaşımını uluslararası düzeyde teşvik eden bir organizasyon olan COSPAR a (Committee on Space Research) 1996 yılında üye olan TÜBİTAK adına, ulusal temsilcilik görevini TÜBİTAK UZAY ın yapmakta olduğu ve 60 ülkeden 3000 katılımcının beklendiği 41. COSPAR Bilimsel Kongresinin 30 Temmuz-7 Ağustos 2016 tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirileceği ifade edilmiştir. e. 2011 yılında APSCO ya (Asia-Pacific Space Cooperation Organization) üye olan Türkiye yi temsil eden TÜBİTAK UZAY, APSCO tarafından yüksek lisans & doktora bursları verildiğini, ayrıca ortak projeler, çalıştay, konferans ve eğitim faaliyetlerinin düzenlenebileceğini www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 7
belirtmiştir. Halen, APSCO projelerinden olan «Student Small Satellite» ve «Radyometrik Kalibrasyon» projelerinde Türkiye nin liderlik yapmakta olduğu ifade edilmiştir. 6. Hava Harp Okulu tarafından iki yılda bir düzenlenen 7th International Conference on Recent Advances in Space Technologies-RAST2015 konferansının 16-19 Haziran 2015 tarihleri arasında İstanbul da düzenleneceği duyurulmuştur. (www.rast.org.tr ) 7. HAVELSAN tarafından yapılan uzay çalışmaları hakkında ve HAVELSAT uydu projesi ile ilgili bilgiler verilmiştir. 8. UTEB in dernek çatısı altında resmiyet kazanmasına yönelik teklif katılımcılar tarafından uygun bulunmuş ve kurucu üye olmak isteyenlerin isim bildirmeleri, üyelerin sadece akademisyenlerden oluşması, sanayi temsilcilerinin ise destekleyen kurum olarak yer almaları kararlaştırılmıştır. 9. Toplantının son bölümünde UTEB olarak gerçekleştirilebilecek projelerin belirlenmesi ve çalışma gruplarının tespit edilmesi amacıyla yapılacak çalışmayı Atılım Üniversitesi nden Doç.Dr. Sedat NAZLIBİLEK üstlenmiştir. Bu kapsamda üniversite ve sanayi temsilcileri proje önerileri ile çalışma alanlarını Sayın NAZLIBİLEK e bildireceklerdir. 10. UTEB'in 8. toplantısının Nisan 2015 te TUSAŞ tesislerinde yapılması kararlaştırılmıştır. 11. Toplantı katılımcıların görüşlerinin alınmasının ardından sona ermiştir. Sonuç ve Kararlar: 1. Toplantıya 9 üniversite ile 9 kurumun temsilcilerinden oluşan yaklaşık 40 kişi katılmıştır. 2. SSM, TÜBİTAK UZAY ve HAVELSAN tarafından bilgilendirme sunumları yapılmıştır. 3. UTEB in resmen UNISEC-Global üyesi olduğu ve 2016 UNISEC-Global toplantısının İstanbul da düzenleneceği duyurulmuştur. 4. Türkiye nin mozaik görüntüsü ve sayısal arazi yükseklik modelinin GEZGİN portal (www.gezgin.gov.tr ) üzerinden son kullanıcıya sunma hizmetlerinin 18 Ağustos 2014 tarihinde verilmeye başlandığı belirtilmiştir. 5. 41. COSPAR Bilimsel Kongresinin 30 Temmuz-7 Ağustos 2016 tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirileceği ifade edilmiştir. 6. 7th International Conference on Recent Advances in Space Technologies-RAST2015 konferansının 16-19 Haziran 2015 tarihleri arasında İstanbul da düzenleneceği duyurulmuştur. 7. UTEB in dernek çatısı altında resmiyet kazanmasına yönelik teklif katılımcılar tarafından uygun bulunmuştur. 8. UTEB olarak gerçekleştirilebilecek projelerin belirlenmesi ve çalışma gruplarının tespit edilmesi amacıyla yapılacak çalışma kapsamında üniversite ve sanayi temsilcilerinin proje www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 8
önerileri ile çalışma alanlarını Atılım Üniversitesi nden Doç.Dr. Sedat NAZLIBİLEK e bildirmeleri uygun bulunmuştur. 9. UTEB'in 8. toplantısının Nisan 2015 te TUSAŞ tesislerinde yapılması kararlaştırılmıştır. Saygılarımızla, Bnb. Mansur ÇELEBİ Prof.Dr.Alb.Abdurrahman HACIOĞLU Prof.Dr. Alim Rüstem ASLAN Hava Harp Okulu Hava Harp Okulu İstanbul Teknik Üniversitesi HUTEN Uzay ABD Bşk. HUTEN Müdürü Uzay Mühendisliği Bölümü m.celebi@hho.edu.tr hacioglu@hho.edu.tr aslanr@itu.edu.tr www.rast.org.tr/uteb Uzay Teknolojileri ve Eğitimi Birliği Sayfa 9