42 2014 Faaliyetleri Çocuk Haklarının Yaygınlaştırılması Çocuk hakkı ihlalleri küçük proje ve çalışmalar ile önlenemeyeceği için, çocukların hayatlarında olumlu değişikliklerin hayata geçirilmesi adına, hükümetlerin insan hakları politikalarını destekleyerek, çocuk hakları kavram ve konularını yaygınlaştırmaya çalışması çok önemlidir. UÇM bu sebeple topluma yönelik sosyal yardım faaliyetlerinde çocukların katılımı ile birlikte, çocuk haklarının yaygınlaştırılması görevini üstlenmiştir; sonraki sayfalarda konu ile ilgili UÇM nin 2014 yılı başlıca faaliyetleri yazılmıştır. BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme nin 25. Yıl Kutlamaları BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme, BM Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 da kabul edilmiş ve, o tarihten bu yana 194 ülke tarafından uluslararası insan hakları anlaşmaları arasında en fazla onaylanmış olanıdır. Uluslararası Çocuk Merkezi 2014 yılı boyunca Çocuk Danışma grubu ve ortakları ile birlikte Sözleşme nin 25. Yılı kutlamaları için bir seri aktivite ve yayın üzerinde çalışmıştır.
43 3. Çocuk Hakları Sözleşmesi Şikayet Mekanizması Araçları 4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme İletişim Prosedürü İle İlgili İsteğe Bağlı (optional) Ek Protokol ün Çocuklar ve Gençler Arasında Daha İyi Kavranmasını Sağlama 5. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Çocuk Satışı, Çocuk Fuhşu Ve Pornografisi İle İlgili İsteğe Bağlı Ek Protokol ün Çocuklar ve Gençler Arasında Daha İyi Kavranmasını Sağlama Örneğin, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Sivil Düşün Programı altında, UÇM aşağıdaki yayınların Türkçeye çevirilerini hazırlatmış ve dağıtımını sağlamıştır: 1. BM Çocuk Hakları Komitesi a. Çocuğun yüksek yararının birinci planda dikkate alınması hakkı ile ilgili Genel Yorum no. 14 (madde 3, paragraf 1) (2013) b. Çocuğun mümkün olan en yüksek sağlık standardına ulaşma hakkıyla ilgili Genel Yorum no. 15 (madde 24) (2013) c. Özel sektörün çocuk hakları üzerindeki etkileri konusunda Devletin yükümlülüklerine ilişkin Genel Yorum no. 16 (2013) d. Çocuğun dinlenme, kendine ait zamanı değerlendirme, oyun, eğlence, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılma hakkına ilişkin Genel Yorum No. 17 (Madde 31) (2013) 2. Çocuk Haklarına dair Sözleşme ye bireysel başvuru usulüne ilişkin İhtiyari Protokol kapsamındaki usul kuralları Bu yayınlar hükümet kuruluşları ve STK temsilcileri ile 6 Mayıs 2014 de BM Binasında UNICEF ile birlikte düzenlenen panelde tartışılmış ve paylaşılmıştır. Çocuklar için hazırlanmış olan yayınlar UÇM ve ÖZGEDER ortak Çocuk Danışma Grubu tarafından 13 ve 16 Mayıs ve 11 Haziran 2014 tarihlerinde gözden geçirilmiştir.
44 Sözleşmenin 25. yıl kutlamaları kapsamında, BM Çocuk Haklarına dair Komite (bundan sonra Komite olarak anılacaktır), çocukların kendi hayatlarını ve bulundukları toplumları etkileyebilecek her türlü karara internet üzerinden katılımlarının mutlaka sağlanması konusundaki haklarına dikkat çekmiştir. Komite, Google+ Hangout programı üzerinden 14 farklı ülkeden çocuklarla görüşme sağlamıştır. Çocuklar, komite üyeleri ile önemli buldukları hususlar üzerine Google+ ve Facebook programları üzerinden tartışmalar gerçekleştirmişlerdir. UÇM nin Türkiye de çocuk hakları raporlanmasında çocuklarla yapmış olduğu etik ve istikrarlı çalışmaları nedeni ile Komite, çocukların katılımı için UÇM ile bağlantıya geçmiştir. OZGE-DER ve UÇM nin Çocuk Danışma Grubu 24 Eylül 2014 tarihinde düzenlenmiş olan üçüncü oturuma internet aracılığı ile katılmışlardır. Etkinliğin çevirisi UNCEF Türkiye tarafından gerçekleştirilmiştir. Kirsten Sandberg (Norveç), Komite Başkanı, and Benyam Mezmur (Ethiopia), Komite Başkan Yardımcısı Türkiye, Belçika Gambia ve Tanzanya dan oturuma katılan çocuklarla konuşmuşlardır. Oturumlar YouTube, Facebook ve Twitter üzerinden canlı olarak yayınlanmıştır (#CRC25). UÇM tarafından etkinlikle ilgili bir sayfa hazırlanmıştır. Etkinlikle ilgili kısa bir video klip 20 Kasım 2014 tarihinde New York ta düzenlenen Çocuk Hakları özel Oturumunda gösterilmiştir. Komite nin ve UÇM nin bu etkinliklerle ilgili sayfalarına aşağıdaki internet bağlantıları üzerinden ulaşılabilinir. http://www.ohchr.org/en/hrbodies/crc/pages/ CRC25thAnniversary.aspx http://www.cocukhaklariizleme.org/ cocuk-haklarina-dair-sozlesmenin-25-yili-cocukkatilimi-etkinligi https://www.facebook.com/ events/636339826484756/
45 25. yıl kutlamalarında dair diğer bir faaliyet, İstanbul da 17-18 Kasım 2014 tarihlerinde düzenlenmiş olan Çocuk Haklarının Hayata Geçirilmesinde Çocuk Ombudsmanlığı Sempozyumu dur. Sempozyum İsveç İstanbul Konsolosluğunun YÖRET (Yüksek Öğrenimde Rehberliği Tanıtma ve Rehber yetiştirme Vakfı) işbirliğinde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi (ÇOÇA), UÇM ve Gündem Çocuk Derneği desteği ile düzenlenmiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesinin 25. yılı aktiviteleri ile ilgili diğer bir medya çalışması ise, 21 Kasım tarihinde TRT de düzenlenmiş olan Türkiye de çocukların durumuna dair bir programdır. Bu programa UÇM den Adem Arkadaş ve Gülgün Müftü davetli olarak katılmışlardır. Yine medya çalışması olarak, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Bölümü ile ortaklaşa düzenlenen sanal zorbalık konusunda bir gençlik projesi olmuştur. Bölüm öğrencileri, bilgi ve teknoloji öğretmenlerinin çocuklara sanal zorbalığı öğretmeleri için, internet üzerinden kullanılan eğitim seti geliştirmişlerdir. Diğer Medya ve Yaygınlaştırma Faaliyetleri Aşağıda UÇM nin, 2014 yılında, üstlendiği ya da katılım sağladığı medya ve diğer yaygınlaştırma faaliyetleri verilmiştir: 15 Ocak BEST FM Çocuk gelinler ve çocuğa yönelik şiddet üzerine röportaj (300,000 den fazla kişiye ulaşan, Türkiye de en cok dinlenen 7. Radyo) 3 15 Ocak Çocuğa Yönelik Şiddet Sempozyumu. Düzenleyen: YÖRET ve Çocuğa Yönelik Şiddeti Önleme Ağı Ortaklığı 17 Mart TRT Ankara Radyosu Hayat Sahnesi - çocuk istismarı ve çocuk işçiliği (130000 den fazla kişiye ulaşan Türkiye nin en çok dinlenen 14. Radyosu) 3 22 Ocak Eğitim Sistemi Araştırma Çalıştayı. Düzenleyen: Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı 3 http://www.uryad.com.tr/uploads/uryad_sonuc_201410_1.pdf
46 23 Ocak Engelli Çocuklar (3-7 yaş) konusunda düzenlenmiş olan Erken Çocukluk Dönemi Paydaşlar Toplantısı. Düzenleyen: UNICEF ve Milli Eğitim Bakanlığı 10 Mart - UNICEF ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti nin Çocuklar için Sektörlerarası Komitesi, UÇM hükümet düzeyindeki bu politika forumuna katılan az sayıdaki STK lardan birisidir 20 Haziran Mülteciler Günü Toplantısı. Düzenleyen: Mülteciler Birliği ve Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu 11 Eylül Belediyelerde Çocuk hakları Seminerleri, Sarıyer Belediyesi ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi Ortak çalışması Ekim 2014 - Heinrich Böll Vakfı nın Perspektif Politika Analizi Bülteni, Çocuk Hakları Adalet ve Çocukların İtibarı konulu özel sayısı http:// tr.boell.org/tr/2014/09/24/perspectives-314 14-15 Ekim BM Ortak Ülke Prograramı Hazırlama Çalıştayı. UÇM bu BM Ülke programı toplantısına katılan birkaç STK dan biri olmuştur. 23-25 Ekim Çocuk Koruma Kongresi STK Yuvarlak Masa Toplantısı. Düzenleyen: Marmara Üniversitesi Çocuk Koruma, Araştırma ve Uygulama Merkezi (MAÇOK), Çocuk Koruma Merkezleri Destekleme Derneği (ÇOKMED, Istanbul), Türkiye Çocuk İhmal ve İstismarını Öneleme Derneği (ÇİÖDER, Ankara); UNICEF, Kadir Has Üniversitesi ve Iowa Üniversitesi desteğiyle. 8 Kasım STKlar ve Çocukların Çevirimiçi Güvenliği, 31. Ulusal Bilişim Kurultayı Kongresi, Ankara 17 Aralık Sosyal Pediatri Kongresi Çocuk Hakları Kursu. Düzenleyen: Hacettepe Üniversitesi ve Sosyal Pediatri Derneği UÇM Avrupa Biriği Türkiye Delegasyonu İnsan Hakları Savunucuları grubunun bir üyesidir ve Delegasyonun insan hakları ile ilgili, 17 Haziran ve 9 Aralık tarihlerinde düzenlenen ve Štefan Füle ve Johannes Hahn nın katıldığı Komşuluk Politikası ve Genişleme tartışmalarına iştirak etmiştir. İzleme ve Raporlama Çocuk haklarının güçlendirilmesini amaçlayan politikalara daha iyi müdahale edebilmek ve yasal politika uygulamaları arasındaki boşlukları doldurabilmek için izleme ve değerlendirme, UÇM nin İnsan/ Çocuk Hakları programının vazgeçilmez bir öğesidir. UÇM çocuk hakları izleme faaliyetlerine 2014 yılı boyunca devam etmiş ve Türkiye de çocukların durumu ile ilgili birçok rapor ve insiyatife katkıda bulunmuştur:
47 Engellilerin Hakları için Kılavuz Geliştirilmesi BM Evrensel Periyodik İncelemesi BM Evrensel Periyodik İncelemesi (UN Universal Periodic Review) (UPR), İnsan Hakları Konseyi nin himayesinde, anlaşmaları imzalayıp imzalamadığı gözardı edilerek bütün BM üye ülkerlerinin insan hakları ile ilgili kayıtlarını gözden geçiren yegâne bir süreçtir. Ülkelerarası insan hakları durumunu gözden geçirmek, ülkelerarası tavsiyelerin yapılmasını sağlayan ülkeler ve sivil toplum için çok önemli bir fırsattır. UÇM UPR ye Türkiye de Çocukların Durumu ile ilgili bir rapor göndermiş ve insan hakları konusunda ortak STK bildirisine katıkıda bulunmuştur. UPR ile ilgili bütün raporlara ve detaylı bilgiye aşağıdaki internet sayfası adresinden ulaşabilirsiniz: http://www.cocukhaklariizleme.org/turkiyenininsan-haklari-evrensel-periodik-incelemesi. Çocuk haklarının izlenmesi ve kılavuz geliştirilmesi konularındaki uzmanlık deneyimi sayesinde, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve İnsan Hakları Ortak Platformu Birleşmiş Millletler Kalkınma Programı tarafından desteklenen BM Engelli Hakları Sözleşmesinin Uygulanmasının İzlenmesinde Kapasite Geliştirme ortak projeleri kapsamında, UÇM ye işbirliği teklif etmişlerdir. Engelli çocukların hakları ile ilgili olarak örnek bir klavuz set, birçok çalıştay, eğitim ve toplantı ile UÇM bu projeye 2014 yılı içinde sürekli destek vermiştir. UÇM nin katılımı, Türkiye de yaşayan milyonlarca engelli çocuğun hayatlarını etkileyecek olan kanun ve politikaların daha iyi izlenmesini sağlayacak bir kılavuzun hazırlanmasına katkı sağlamıştır. Bu proje aynı zamanda, Türkiye de insan hakları alanında kamu ve sivil toplum işbirliğine iyi bir örnek teşkil etmektedir. Avrupa Birliği Türkiye İlerleme Raporu Türkiye nin Avrupa Birliği ne (AB) üyelik hazırlıkları kapsamında kamu kurumları ve sivil toplum örgütleri katılım sürecine katkıda bulunmak için çalışmaktadırlar. Katılım sürecine katkıda bulunmak amacıyla kullanılan araçlardan biri de Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan yıllık ilerleme raporlarıdır. UÇM, Avrupa Konseyi nin yıllık raporlarına katkıda bulunarak, AB ye üyeliği sürecinde uzun süredir Türkiye nin savunucusu ve destekçisi olmuştur. UÇM 2014 yılı içerisinde AB ye çocuk haklarının Türkiye deki gelişimi ve karşılaştığı zorluklar konusunda bilgilendirmelerde de bulunmuştur. UÇM nin bu katkıları Türkiye deki
48 Avrupa Birliği yetkili makamların bu konulara daha fazla kaynak ayırmasını sağlamıştır. AB nin Türkiye İlerleme Raporu nda çocuk hakları bölümüne aşağıdaki linkten ulaşılabilir: http://www.cocukhaklariizleme.org/kategori/ izleme-ve-raporlama/avrupa-birligi Kapasite Geliştirme ve Ağ Çalışmaları UÇM nin kurulduğu 2000 yılından bu yana, Çocuk ve İnsan Hakları Programının sloganı: Çocuklar için hep birlikte daha da güçlüyüz! olmuştur. Bu nedenle, kapasite geliştirme ve ağ çalışmalarının programlanması UÇM nin temel stratejisi ve önceliğidir. Aşağıda belirtilen ağların dışında UÇM, Çocuk Gelinlere Hayır Platformu, Denge ve Denetleme Ağı ve Çocuk Ceza Evleri Kapatılsın Girişimi üyesidir. Ayrıca aktif olarak varlık gösterdiği ve çocuk evliliklerine son verilmesi amacıyla kurulan en önemli küresel ağlardan biri olan Gelin Değil Kız Çocuğu! ve Türkiye de Çocuk Evliliklerine Hayır Platformu dur. Bu ağlar kapsamında, UÇM nin katıldığı ve katkıda bulunduğu faaliyetler aşağıda yer almaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sayın Ayşenur İslam ın da katıldığı, erken ve zorla evlilikleri engellemek adına politika açıkları ve ihtiyaçlarına dikkat çekmek amacıyla düzenlenen iki savunuculuk toplantısı Gelin Değil Kız Çocuğu! Ağı stratejik plan, değişim teorisi, gösterge geliştirme ve medya analizini içeren internet seminer ve toplantıları 2015 yılından sonra Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve diğer BM forumlarında da yer alan erken ve zorla evlilikler ve zor durumdaki kız çocukları ile ilgili konularda savunuculuk faaliyetleri İngiliz Hükümeti ve UNICEF tarafından 2014 yılı içerisinde çocuk evlilikleri ve kadın sünnetinin
49 Uluslararası Çocuk Merkezi nin AB Sivil Düşün Programı, ECPAT ve UNICEF ile ortaklaşa yaptığı üç projesi bulunmaktadır. sona erdirilmesi için uluslararası toplumsal harekete ivme kazandırmayı amaçlayan Kız Çocukları Zirvesi düzenlenmiştir. Özellikle kız çocukları için ciddi sorun olan bu iki konuyu ele alan ilk uluslararası zirve niteliğine sahip olan Kız Çocukları Zirvesi ne Türkiye den tek katılan kuruluş UÇM olmuştur. Konu ile ilgili çevrimiçi geri bildirim ve yorumlara aşağıdaki linkten ulaşılılabilir: http://www.cocukhaklariizleme. org/cocuk-evliliklerini-sonlandirmak-icin-kizcocuklari-icin-duzenlenen-zirvedeydik UÇM olarak Uçan Süpürge ile yapılan işbirliği ile 11 Ekim, Uluslararası Kız Çocukları Günü ne dikkat çekmek amacıyla düzenlenen panelde 150 kuruluş, 4 Sivil Toplum Örgütü Ağı ve BM kuruluşlarının katılımı sağlanmıştır. Bahsi geçen panel, Çocuk Hakları Ağlarını buluşturan ilk ve tek organizasyon olduğu gibi Türkiye de temsil edilen BM kuruluşlarının tümünü biraraya getiren ve gözlemci olmasını sağlayan bir ilk olmuştur.ortak basın bildirisi ve çevrimiçi bildirimlere aşağıdaki linkten ulaşılabilir.http://www. cocukhaklariizleme.org/11-ekim-kiz-cocuklargunu-basin-bildirisi-press-release-for-11-octoberthe-international-day-of-the-girl http://www. cocukhaklariizleme.org/17431 Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürü ile Mücadele Ağı (ECPAT-ÇTCS) UÇM ECPAT-Hollanda ile, çocuklara yönelik ticari cinsel sömürü ile ilgili küresel bir projenin hazırlanmasında rol almıştır. Proje, Hollanda Hükümeti Uluslararası Kalkınma Programı tarafından desteklenmektedir. Türkiye de UÇM tarafından çocuklara yönelik ticari cinsel sömürü ile mücadele Ağı ile birlikte yürütülen projenin amacı kapasite gelişimine destek sağlamaktır. 2014 yılı içerisinde proje kapsamında yapılan aktiviteler ve kaydedilen başarılar aşağıdadır:
50 Cinsiyet, aile, kadın, adolesanların ticareti haritalanması konularında çalışan ve Uygulamalı Bilim ve Çalışmalar Merkezi olan Küresel Modern Kölelik Rehberi ne dahil olma http:// www.globalmodernslavery.org/ Çocuk Evliliklerine Son Verme Uluslararası Ağı Gelin Değil Kız Çocuğu! üyeliği Odak gruplar aracılığıyla sağlanan çocuk katılımı ile broşür, bildiri, poster, çevrimiçi kampanyalar ve Ağ ın websitesinin yeniden tasarlanması konularında hazırlık faaliyetleri İki Küçük Kız isimli Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürü İle Mücedele Gençlik Kampanyası için farkındalık yaratmak amacıyla hazırlanan videonun Türkçe ve Arapça ya çevrilmesi. (http:// www.twolittlegirls.org/country-campaigns/ turkey- and http://ctcs-mucadele.net/iki-kucukkiz-cinsel-amacli-cocuk-ticaretini-onlemek-elimizde.html). 2014 yılı içerisinde, Suriye sınırında bulunan Hatay, Urfa ve Gaziantep illerinde yaşayan çocuklar ile toplantılar düzenlendi. Turizm ve Seyahatte Çocuk Cinsel Sömürüsü nü anlamak üzerine yapılandırılan bir araştırma çalışması devam etmektedir. Bahsi geçen araştırma 2015 yılı içerisinde yayınlanacak olan Küresel bir raporun parçasını oluşturacaktır. Ağ için fon bulma çalışmaları Proje süresince, UÇM çok sayıda ulusal ve uluslararası Kongre de düzenleyici ve katılımcı olarak yer almıştır. Bunlardan üçü aşağıda yer almaktadır : a. 8-9 Mayıs 2014 Güney Doğu Avrupa Çocuk Ticareti Kapsamında Kayıp Çocuklar Forumu Toplantısı, Selanik, Yunanistan b. 14 Haziran 2014 UÇM nin düzenlediği ve ev sahipliği yaptığı Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürü ile Türkiye Mücadele Ağı Genel Kurulu, Ankara, Türkiye c. Ağ 2-3 Aralık ECPAT Uluslarası 6. Genel Kurulunda UÇM tarafından temsil edilmiştir. Çocuğa Karşı Şiddeti Önleme Ağı ve UNICEF İşbirliği (Ortaklığı) Avrupa Birliği ve UNICEF in Güney Doğu Avrupa da Yaşayan Çocukların Şiddetten Korunması bölgesel projesinin ilk ürünlerinden biri olan Türkiye de Çocuklara Yönelik Şiddetin Önlenmesi için Ortaklık Ağı (bundan böyle Ağ veya Çocuğa Karşı Şiddeti Önleme Ağı olarak
51 kullanılacaktır) Türkiye de geniş tabanlı bir Sivil Toplum koalisyonunun oluşturulması ile ortaya çıkmıştır. Proje döngüsü süresince, Ağ, toplantı ve e-mail listeleri aracılığıyla kapasite oluşturmada yazılı materyal, izleme araçları ve tartışma forumlarını kullanmıştır.projenin sona ermesi ve daha önceki süreçlerde Ağ tarafından bir çok faaliyet ve etkinlik düzenlenmesine karşın Ağ ın oluşum esası ve konusu kapsamında ciddi anlamda temsil edilemediğini söyleyebiliriz. Bugün itibariyle, Ağ çocuğa karşı şiddet konusunda devam eden ve yeni oluşan sorunlara sessiz ve tepkisiz kalmıştır. Eylem Planını takip etmek amacıyla Ağın harekete geçmesini sağlamak için UNICEF Türkiye nin de desteği ile bir Sekretarya kurulması önerisi 7-8 Eylül 2013 tarihinde İzmir de düzenlenen son Ağ toplantısı nda kısmen gündeme getirilmiştir. Toplantı sırasında, Ağ üyesi olan, UÇM ve Özgünlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneği (ÖZGEDER) Ağ ın sekretaryasını yürütmek için hizmet vermeye gönüllü olduklarını belirtmişlerdir. Sekreteryanın amacı, UNICEF Türkiye ile ortaklaşa karar verilerek yürütülen faaliyetler aracılığı ile çocuğa karşı şiddeti önlemek ve ortadan kaldırmaya yönelik bir koalisyon olan Ağ ın harekete geçmesini kolaylaştırmaktır. Sekretarya olarak UÇM ve and ÖZGEDER in Ağ ile birlikte üstlendikleri ve kolaylaştıracakları faaliyetler aşağıda belirtildiği gibidir: Politika geliştirmek de dahil olmak üzere Ağ yönetiminin güçlendirmesi ve sürdürülebilirliği için fon bulma faaliyetlerinde bulunmak Türkiye de Çocuğa Karşı Şiddet konusunda eğitim, izleme ve raporlama Ağ tarafından belierlenen konular üzerine savunuculuk faaliyetlerinin yapılması UÇM ve ÖZGEDER Kasım 2014 itibariyle resmen Sekretarya rolünü üstlenmişlerdir. Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı Çocuk Hakları Ağları nın Desteklenmesi Çocuk Hakları Ağları nın önemli bir üyesi olan UÇM nin bir projesi AB Sivil Düşün Programı tarafından finansal olarak desteklenmektedir. UÇM, Çocuk Hakları Ağı nı çocuklara karşı şiddet konusunda desteklemek üzere çocukların da katılımı ile 30 aylık bir proje yürütecektir. Projenin başlığı Uluslararası, ulusal ve yerel düzeyde mevcut çocuk hakları ağını güçlendirerek çocukların seslerinin daha fazla duyulmasını sağlamak tır. Projenin genel hedefi, Türkiye de çocukların şiddetten korunma hakkı ve toplanma özgürlüğüne odaklı bir yaklaşım ile çocukların haklarına saygı duyulmasını güçlendirmek, sözleşmede yer alan çocuk hakları ile ilgili ilke ve hükümlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla mevcut çocuk hakları ağlarının, çocuklar için ortak ses olması için kapasitelerinin geliştirilmesine oluşturmaya katkıda bulunmaktır. Projenin özel amaçları ise (1) çocuklara karşı şiddetin önlenmesinde etki odaklı güçlü bir ortak eylem pratiği ve anlayışının teşvik edilmesi, (2) çocukların hak sahibi olarak sivil toplum ağlarına
52 anlamlı katılımlarını güçlendirmek ve bu bağlamda seslerinin daha fazla duyulmasını sağlamak (3) çocuk hakları ağlarının daha güçlü bir biçimde savunuculuk yapmaları için beceri ve uzmanlıklarını geliştirmektir. Proje kapsamında öngörülen faaliyetler: 1. Ağların Yönetim Tecrübeleri Paylaşım Konferansı 2. Etik Davranış Kurallarının dahil olduğu Ağ Yönetim Kuralları nın Geliştirilmesi 3. İyi Uygulamalar Kitapçığı 4. Katılımcı Eylem Araştırması/ Öğrenme (Proje süresince proje faaliyetlerinin izlenmesi /proje bitiminde ise sonuç odaklı izleme araçları) 5. İki ortak kampanya (Kampanyalardan bir tanesi EU 116XXX sayılı sosyal değerler ile uyumlu hizmetler ile igli olacaktır) 6. Dava açma eğitimleri 7. Avukatlar ve Sivil Toplum Kuruluşları için Kılavuzlar 8. Stratejik dava açma 9. Dava İzleme 10. Çocuk Hakları ile ilgili Yerel Toplantılar 11. İhmal edilen çocukların hakları ile ilgili bilgi notu 12. Çocuk katılımı ve çocuğa karşı şiddet ile ilgili fon sağlama (sub-granting) UÇM bu proje ile, Uluslararası Çocuk Hakları Ağı, UNICEF, ECPAT-Uluslararası, Avrupa Kayıp Çocuklar Ağı, Güney Doğu Avrupa da Yaşayan Çocukların Şiddetten Korunması Projesi nin de katılımı ile Türkiye de bulunan üç ağa destek olacaktır. 1. Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürü ile Mücadele Ağı ve bu Ağ ın gençlik grubu (43 üye-13 ilde bulunan CSO ve 5 ilde bulunan gençlik grupları) 2. Çocuklara Karşı Şiddeti Önleme Ortak Ağı (ÇKŞÖOA, 12 ilde-67 üye); 3. Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Ağı (ÇAÇAV) (24 farklı barodan 55 avukat) Aynı zamanda, projede ağın üyelerini desteklemek için küçük hibe destekleri verilecektir. Beşte Bir Projesi Uluslararası Çocuk Merkezi, 2013 yılından bu yana Türkiye de çocuklara karşı taciz ve cinsel sömürüyü durdurmak amacıyla Beşte Bir Projesini yürütmektedir. Avrupa Konseyi ortaklığı ile yapılan ve ilk fazı (aşaması) Hollanda Büyükelçiliği tarafından desteklenen bu kampanya, yukarıda bahsi geçen ağlar aracılığıyla çocuk haklarını, izleme, raporlama ve kapasite oluşturma bileşenleri ile ana akım haline getirme açısından UÇM nin İnsan ve Çocuk Hakları Programı önceliklerinin ve yöntemlerinin biraraya gelmesinin iyi bir göstergesi olmuştur. Kampanya ile ilgili daha fazla bilgiye aşağıdaki linkten ulaşılabilir. (Türkçe ve İngilizce ) www.5te1.cocukhaklariizleme.org
53 Sayın Gaye Doğanoğlu, Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Başkan Yardımcısı ve Selim Cesur (Beşte Bir Kampanya Yöneticisi) Kampanyanın ana faaliyetleri ve temel amaçları: Kampanyanın amaçlarından biri çocukları, ailelerini/bakıcılarını çocuğa karşı cinsel şiddetin önlenmesi ve rapor edilmesi konularında bilgi ve yöntemler ile donatmak ve bu konuda önemli ölçüde farkındalığı arttırmaktır. Bu nedenle, UÇM aşağıda sunulan materyaller ile internet üzerinden 100.000 den fazla kişiye, verilen eğitimler ile 1.000 den fazla çocuk, aile ve bakım veren kişiye ulaşmıştır. Proje kapsamında bu kişilere yönelik hazırlanan materyaller: a. Kiko ve El Çocuk Kitabı b. Kiko ve El Kısa Çocuk Kılavuzu c. Kampanya Broşürü d. İç Çamaşırı Kuralı Kılavuzu e. Kiko ve El Posterleri f. Kiko ve El Kartpostalları Kampanyanın ikinci amacı ise, çocukların cinsel sömürüsüne karşı mücadelede yerel düzeyde belediyelerin katılımını sağlamaktı. Bu alanda, ana ortaklarımızdan Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Türkiye Belediyeler Birliği nin Beşte Bir Kampanyası ile ilgili haberi http://www.tbb.gov.tr/basin-ve-yayin/ haberler/20140605-birligimiz-beste-bir-projesine-destek-veriyor pilot belediye olarak yerel düzeyde kampanyayı yürütmüş, Türkiye Belediyeler Birliği de ülke çapında tüm belediyelerin çocuklara karşı cinsel istismar ve sömürüyü önleme amacıyla bu projeye destek vermiştir. Bu da projenin belediyelere öğretmenlere, bakım verenlere, ailelere ve çocuklara ulaşmamızı kolaylaştırmıştır. Aynı zamanda, Türkiye Belediyeler Birliği Genel Kurulu nda ilk ve tek stand açan STK olarak, Genel Kurula katılan 500 ün üzerinde belediyeye proje tanıtılmıştır. a. Kampanya kapsamında belediyeler için, Kentler ve Bölgeler: Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddeti Durdurmaya Yönelik bir Pakt El Kitabı ve Broşürü hazırlanmıştır. Kampanyanın üçüncü amacı ise çocuğa karşı cinsel sömürü ve istismar ile mücadelede TBMM nin katılımını sağlamak olmuştur. Milletvekilleri, Yasama Derneği ve UÇM tarafından desteklenen ağların katılımı ile medya, sivil toplum kuruluşları ve milletvekillerinin kullanımı için hazırlanan ve dağıtılan yazılı materyaller aşağıda belirtilmiştir:
54 a. Cinsel Şiddeti Önlemek için Hukuki ve Sosyal Hizmetler Politika Notu b. Milletvekilleri için El Kitabı; Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Lanzarote Sözleşmesi) c. Eylem ve Örnek Uygulamalar Derlemesi (2011-2013): Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ve Parlamenterler Ağının Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddeti Durdurmak için Avrupa Konseyi nin BEŞTE BİR Kampanyasına Katkısı d. Lanzarote Sözleşmesi Broşürü e. Sanal Ortamda İşlenen Suçlara İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi Broşürü f. İnsan Ticaretine Karşı Eyleme İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi Broşürü g. Çocuğa Karşı Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismarın Kapsamı ve Etkisi Üzerine Bilgi Notu h. Karanlığa Işık Tutmak; Türkiye de Çocuğa karşı Cinsel Sömürü ve İstismarı Son 12 Yılda Yayınlanan Araştırmaların Sistematik Değerlendirilmesi Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi nde, Avrupa Konseyi Beşte Bir Kampanyası nın (Çocukların Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismara karşı Korunması) TBMM deki sorumlu iletişim milletvekili Mehmet Kasım Gülpınar (Şanlıurfa Milletvekili) Merkezimizin Türkiye Büyük Millet Meclisi ndeki sözcüsü olmuştur. Kampanya 20 Kasım 2013, Çocuk Hakları Günü nde TBMM nde düzenlenen bir panelde tanıtılıp, başlatılmıştır. Takip eden ikinci yılda, UÇM TBMM de bir panel düzenlemiştir. Bu panel, TBMM tarihinde bir STK nın çocuklara karşı cinsel şiddeti önlemeye yönelik diyaloğun sağlanması amacıyla tüm siyasi partileri bir araya getirdiği bir ilk olmuştur. Sayın Büyükelçi Ron Keller ve UÇM Başkanı Prof. Dr. Tomris Türmen Hollanda Kraliyeti Büyükelçisi Sayın Ron Keller konuşmasını yaparken
55 Sayın Çiğdem Erdoğan Atabek, Sayın Prof. Dr. Türkan Dağoğlu, Sayın Ron Keller ve Sayın Reha Denemeç Uluslararası Çocuk Merkezi, 27 Kasım 2014 tarihinde TBMM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Türk Delegasyonu himayesinde, 15 in üzerinde milletvekili olmak üzere STK lar, belediyeler ve üniversitelerden 100 den fazla davetlinin katılımıyla Çocuk Korumada Siyasetçilerin Önderliği konulu bir panel düzenlemiştir. Panelin açılış konuşmalarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Yardımcısı Sayın Çiğdem Erdoğan Atabek, Çocuk Hakları İzleme Komitesi Başkanı Sayın Prof. Dr. Türkan Dağoğlu, Hollanda Kraliyeti Büyükelçisi Sayın Ron Keller ve AKPM Türk Delegasyonu Başkanı Sayın Reha Denemeç yapmışlardır. Panelde ayrıca Başkanımız Prof. Dr. Tomris Türmen erken yaşta ve zorla evliliklere dikkat çeken bir sunum yapmıştır. Yapılan etkinlik ile ilgili yazılı ve çevrimiçi medyada, radyo ve televizyonlarda geniş yer bulan haberler ile 500.000 den fazla kişiye ulaşıldığı tahmin edilmektedir. 4 TRT Radyo 1 Sesli Rehber Vokal Rehberi - Politika Notu - 10 Aralık 2014 (Radyo Yayıncıları Birliği radyo izleyici anketi- 14. En fazla dinlenen radyo-130.000 den fazla kişi) 5 UÇM 2014 yılı içerisinde, Dubrovnik te düzenlenen Avrupa Konseyi Çocuk Hakları Strateji Toplantısı, 15-16 Mayıs tarihlerinde Sivil Toplum Geliştirme Merkezi tarafından Ankara da düzenlenen Sivil Sesler Festivali ne kampanya yayınlarının bulunduğu bir köşe ile katılımda bulunmuştur. UÇM Festivalde ÖZGEDER ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi ile çocuk katılımının da olduğu faaliyetler ve Çocuklara Yönelik Ticari ve Cinsel Sömürü Ağı ile birlikte bir panel düzenlemiştir. 4 http://www.bik.gov.tr/istanbul/kasim-2014-tiraj-raporu/ 5 http://www.uryad.com.tr/uploads/uryad_sonuc_201410_1.pdf
56 Kampanyanın sonuçları aşağıda belirtilmiştir: Beklenen sonuçlar Cinsel istismar ve çocuk istismarı sorununun politika yapıcılar ve toplum tarafından tartışılması Ulusal ve yerel düzeydeki politika yapıcıların iyi yasama ve politika önlemleri almak konusunda yeterli bilgi ve araçlarının bulunması Çıktılar Üç savunuculuk toplantısı (STKlar ve politika yapıcılar) Eskişehir de 8 yaş altındaki çocuklar ve ebeveynlerinin katılımı ile günü birlik düzenlenen dört toplantı Eskişehir de erken çocukluk bakım hizmeti veren okul öncesi öğretmenleri ve STK temsilcilerinin katıldığı günübirlik 2 toplantı TBMM de, STK lar ve yasa yapıcıların katıldığı bir savunuculuk toplantısı-27.11.2014 Avrupa Konseyi Anlaşması nın dört belediye tarafından imzalanması Belediyeler Birliği nin Belediyeler için proje ürünlerini basması 6 yeni belediyenin anlaşma imzalama talebi Kampanya broşürü Son 12 Yılda yayınlanan ve seçme ölçütlerini karşılayan toplam 49 makaleye dayanarak yapılan Araştırmaların Sistematik Değerlendirilmesi Çocuğa Karşı Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismarın Kapsamı ve Etkisi Üzerine Bilgi Notu (1.000 adet) Politika Notu (1.000 adet) Avrupa Konseyi tarafından Milletvekilleri ve Yerel Düzeydeki Politika Yapıcılar için hazırlanan materyallerin Türkçe ye tercüme edilmesi ve dağıtılması a. TBMM Başkanı Sn. Cemil Çiçek in önsözü ile basılan Milletvekilleri için El Kitabı b. Çocuklara yönelik cinsel şiddetin önlenmesi, çocukların korunması ve güçlendirilmesi /istismarcıların yargılanması konularında iyi uygulama örnekleri özeti c. AKPM Beşte Bir Kampanyası Broşürü d. Kentler ve Bölgeler: Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddeti Durdurmaya Yönelik bir Pakt (Anlaşma)-El Kitabı ve Broşürü e. Beşte Bir Projesi Kılavuzu Sanal Ortamda İşlenen Suçlara İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi nin onaylanması İnsan Ticaretine Karşı Eyleme İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesi İsteğe Bağlı Ek Protokol TBMM de onaylanmak için bekliyor Lanzarote Komitesi ne Türkiye den cevap En yüksek tirajlı ulusal gazetelerden biri olan Hürriyet Gazetesi nde UÇM tarafından hazırlanan politika notu ile ilgili haberin yer alması (01.12.2014- yaklaşık 354.156 kişiye ulaşıldığı tahmin edilmektedir.)
57 Beklenen sonuçlar Aileler / çocuk bakıcıları için çocuğa karşı şiddetin önlenmesi konusunda basılı materyaller hazırlandı. Bu materyallerin amacı çocukları mağdur olarak görmek yerine, çocuklara kendilerini nasıl koruyacaklarını öğretmektir. Çıktılar Kampanya Broşürü Avrupa Konseyi Kampanya Materyalleri a. Kiko ve El Çocuk Kitabı (2.000 adet) b. Çocuklara İç Çamaşırı Kuralını Nasıl Öğretmeli? Klavuzu (2.000 adet c. Dört Poster (1.000 er adet) d. Dört Kartpostal (1.000 er adet) e. Kısa TV Spotunun Türkçeye uyarlanması Facebook üzerinden 100.000 kişiye erişim sağlanmıştır.
58 Yayınlar Uluslararası Çocuk Merkezi olarak Çocuk Hakları konusunda farkındalığın arttırılması için yayınlarımıza 2013 yılında devam etti. 2013 yılında UÇM nin katkıda bulunduğu veya yayınladığı yayınlar aşağıdadır. Adem Arkadaş-Thibert MSc., MA., Gülgün Müftü MA., Prof. Dr. Bahar Güçiz Doğan ve Prof. Dr. Münevver Bertan tarafından kaleme alınan Sağlık Hakkı Çerçevesinde İnsan, Kadın ve Çocuk Hakları konulu kitap bölümü Hacettepe Üniversitesi yayını olan Halk Sağlığı, Temel Bilgiler kitabının 3. Cilt, Genişletilmiş 2. Baskısında yayınlanmıştır. Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi için İzleme Danışmanlığı, Çocuğa Karşı Şiddeti İzleme Göstergeleri Klavuzu Hazırlayanlar; Adem Arkadas- Thibert ve H. Feray Salman Prof. Dr. Clyde Hertzman, Dr. Ziba Vaghri ve Adem Arkadas- Thibert MSc., MA., tarafından kaleme alınan Çocuk Haklarına dair Sözleşme ışığında Erken Çocukluk Döneminde Çocuk Haklarının Hayata Geçirilmesi Konusundaki Gelişmenin Ölçülmesi (19 Bölüm) Erken Çocukluk Döneminde Araştırma ve Küresel Politikaya Etkileri El Kitabı Handbook of Early Childhood Development Research and Its Impact on Global Policy (2013) UNICEF ve YALE Universitesi tarafından yayınlanmış ve Oxford University Press tarafından basılmıştır. El Kitabının bu bölümü savunucuların yararına ücret ödemeden ulaşılabilir kılınmıştır: http://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/acprof :oso/9780199922994.001.0001/acprof-9780199922994-chapter-19 Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi için İzleme Danışmanlığı, Çocuğa Karşı Şiddeti Önleme İzleme ve Göstergeler Literatür Taraması Hazırlayanlar; Selin Berghan ve Adem Arkadaş Thibert
59 Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi için İzleme Danışmanlığı, Çocuğa Karşı Şiddetin Göstergelerle İzlenmesi Eğitimi Eğitici El Kitabı Hazırlayanlar; Prof. Dr. Betül Ulukol ve Dr. Arzu Köseli Düzenleme; Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kiko ve El Bilgilendirici Posterleri Düzenleme; Gülgün Müftü ve Adem Arkadaş-Thibert Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi için İzleme Danışmanlığı, Çocuğa Karşı Şiddetin Göstergelerle İzlenmesi Eğitimi Katılımcı El Kitabı Hazırlayanlar; Prof. Dr. Betül Ulukol ve Dr. Arzu Köseli Düzenleme; Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kiko ve El Bilgilendirici Kartpostalları Düzenleme; Gülgün Müftü ve Adem Arkadaş-Thibert Çocuğa Karşı Şiddetin Türkiye de Çocukların Cinsel Önlenmesi için İzleme İstismar ve Sömürüye Karşı Danışmanlığı, Eğitim Becerileri Öğrenim Rehberi Hazırlayanlar; Dr. Arzu Köseli, Selim Cesur, İzem Bulut, Korunması Projesi, Kiko ve El Hikaye Kitabı Klavuzu (Uzun Versiyon) Guide to Indicators on Prevention of Düzenleme; Gülgün Müftü ve Düzenleme; Prof. Dr. Betül Ulukol Violence against Children Adem Arkadaş-Thibert
60 Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kiko ve El Bilgilendirici Yapracıkları Düzenleme; Gülgün Müftü ve Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kentler ve Bölgeler: Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddeti Durdurmak için Bir Anlaşma Düzenleme; Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kiko ve El Hikaye Kitabı Düzenleme; Gülgün Müftü ve Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kiko ve El Hikaye Kitabı Klavuzu (Kısa Versiyon) Düzenleme; Gülgün Müftü ve Adem Arkadaş-Thibert
61 Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Parlamenterler için El Kitabı Düzenleme; Habip Kocaman, Salih Sağlam, Seyit Günal, Adem Arkadaş-Thibert, Selim Cesur Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Eylem ve Örnek Uygulamalar Derlemesi (2011-2012) Düzenleme; Prof. Dr. Münevver Bertan, Adem Arkadaş-Thibert, Selim Cesur Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Çocukların Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismara karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi Broşürü Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Kentler ve Bölgeler: Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddeti Durdurmaya Yönelik Bir Pakt Broşürü Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, İnsan Ticaretine Karşı Eyleme İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi Broşürü Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Sanal Ortamda İşlenen Suçlara İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi Broşürü
62 Türkiye de Çocukların Cinsel İstismar ve Sömürüye Karşı Korunması Projesi, Türkiye de Çocukların Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismarı: Son 12 Yılda Yayınlanan Araştırmaların Sistematik Değerlendirilmesi Hazırlayanlar: Prof. Dr. Runa Uslu ve Prof. Dr. Emine Gül Kapçı Çocuğa Karşı Cinsel Sömürü ve İstismarın Önlenmesi Politika Notu Hazırlayan: Adem Arkadaş-Thibert Türkiye de Çocuğa Karşı Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismar Bilgi Notu Hazırlayan: Selin Berghan