Hacettepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü SHO 324 Aile ve Çocuklarla Sosyal Hizmet Dersi 2012 2013 Bahar Dönemi Anahattı ve Haftalık Planı Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Sunay İL (01) Dr. Ercüment ERBAY (02) Dr. Özcan KARS (03) Dersin İçeriği: Değişen toplumda aile, aile politikaları program ve projeler. Aileler arası problemler, aile içi şiddet, eş ve çocuk istismarı, boşanma ve ayrılık, evden kaçma ve terk, ailede kayıp, bütüncül müdahaleler, tedavi ve rehabilitasyon. Dersi Değerlendirme Yöntemi: Bu derste bir ara sınav, bir ara sınav yerine ödev ve bir final sınavı yapılacaktır. Ara sınav % 50 (% 25 ödev ve % 25 ara sınav) Final Sınavı: % 50 ağırlıkta olacaktır. HAFTALIK DERS PROGRAMI HAFTA DERS TARİHİ DERS İÇERİĞİ 1. HAFTA 06.03.2013 TANIŞMA VE DERSE ORYANTASYON Aile kavramına genel bir bakış Not: Öğrencilerden sonraki hafta için aileyle ilgili literatür taraması istenecektir. Karataş, K. (2001). Toplumsal Değişme ve Aile. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(2), 89-98. 2. HAFTA 13.03.2013 SOSYAL HİZMET VE AİLE Sosyal Hizmetin Aileye Bakışı Ailenin İşlevselliği Toplumsal Cinsiyet Kalıpları Dökmen, Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Sistem Yayıncılık. İl, S. (1999). Evlilik ve Eş Seçimi. Sosyal Hizmetler Dergisi, 1(10), 16-20.
3. HAFTA 20.03.2013 AİLENİN KURULUŞU-EVLİLİK Eş seçimi Evlilik Yaşamında İletişim ve Çatışma 4. HAFTA 27.03.2013 AİLE YAŞAM DÖNGÜSÜ Aydın, O. ve Baran, G. (2010) Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 117-126. Demiröz, F. (2003). Ailede Krizler ve Sosyal Hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet,14(1), 85-98. Çamur Duyan, G, (2003). Aile Yaşam Döngüsü ve Gelişimsel Farklılıklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(2), 33-41. İl, S. (2005). Aile Yaşam Döngüsü. Aile Danışmanlığı El Kitabı. Ankara: Matus Basımevi. 5. HAFTA 03.04.2013 AİLE HİZMETLERİ Aile Hayatı Eğitimi Tedavi ve Danışmanlık Savunuculuk Nazlı, S. (2007). Aile Danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık. Özgüven, İ.E. (2005). Ailede İletişim ve Yaşam. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Mavili Aktaş, A. (2000). Evlilik Danışması. Toplum ve Sosyal Hizmet. 1,53-68. 6. HAFTA 10.04.2013 7. HAFTA 17.04.2013 AİLE ARABULUCULUĞU İl, S. (2009). Aile Arabuluculuğu. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(1), 23-32. 1. ARA SINAV
8. HAFTA 24.04.2013 AİLE İÇİ ŞİDDET Ayan, S. (2010). Aile ve Şiddet: Aile İçinde Çocuğa Yönelen Şiddet. Ankara: Ütopya Yayınları, 79-92. Danık, Ş. (2000). Ailede Kadına Yönelen Şiddet, Toplum ve Sosyal Hizmet. 1, 77-87. 9. HAFTA 01.05.2013 RESMİ TATİL 10. HAFTA 08.05.2013 AİLE ÇOCUK İLİŞKİSİ VE RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR Çocuk Hakları Çocuk İşçiliği Not: Bu ders Dr. Ercüment Erbay tarafından verilecek ve Tuğrul Çubukçu Konferans Salonunda gerçekleştirilecektir. Akyüz, E. (2010). Çocuk Hukuku. Ankara: PEGEM, 32-78. Erbay, E. (2008). Çocuk İşçi Olmak: Çocuk İşçiliğine Retrospektif Bir Bakış. Ankara: SHUD Yayını, 8-65. Erbay, E. (2013). Çocuk Hakları. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. 11.HAFTA 15.05.2013 ÇOCUK KORUMA SİSTEMİ Çocuk Koruma Sistemi Korunmaya Muhtaç Çocuklar Not: Bu ders Dr. Özcan Kars tarafından verilecek ve Tuğrul Çubukçu Konferans Salonunda gerçekleştirilecektir. Karataş, K. (2007). Türkiye de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2). Kars, Ö. (1996). Çocuk İhmal ve İstismarı, Nedenleri, Sonuçları, Ankara.
12. HAFTA 22.05.2013 AİLELERLE SOSYAL HİZMET Aile Kuramları Aileye Yönelik Planlı Müdahale Süreci Not: Bu ders Prof. Dr. Sunay İL tarafından verilecek ve Tuğrul Çubukçu Konferans Salonunda gerçekleştirilecektir. Acar, H. (2001). Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Feminist Sosyal Hizmet Müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(3), 13-25. Demiröz, F. (2001). Davranışçı Yaklaşım ve Sosyal Hizmet. Toplumsal Gelişme ve Değişme Sürecinde Sosyal Hizmet. Ankara: SHÇEK ve H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Ortak Yayını, 384-388. Duyan, V. (2003). Aileye Yönelik Planlı Müdahale Sürecinin Aşamaları. Toplum ve Sosyal Hizmet. 14(1), 41-61. Duyan, V., Özgür Sayar, Ö. ve Özbulut, M. (2008). Sosyal Hizmeti Tanımak ve Anlamak. Ankara: SHUD Yayını, 86-91. Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları ve Müdahale Yöntemleri. Ankara: SHUD Yayınları, 262-286. Turan, N. (1999). Sosyal Kişisel Çalışma: Birey ve Aile İçin Sosyal Hizmet. Ankara, 57-243. 13. HAFTA 29.05.2013 AİLE ve ÇOCUKLARA YÖNELİK KURUMSAL HİZMETLER Sosyal hizmet veren kuruluşlar Sosyal yardım kurumları Eğitim kurumları Sağlık kurumları Aile Mahkemeleri Çocuk Mahkemeleri Çevre ve şehircilik hizmetleri; çevre, konut, mahalle, göç vb. Sosyal güvenlik hizmetleri; çalışma hayatı, sosyal sigorta kurumları, sağlık sigortası Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının hizmetleri Cılga, İ. (2008). Aile Mahkemelerinde Çalışma Yöntemi. Ankara: SHUD Yayınları, 91-106. Erükçü, G. Ve Akbaş, E. (2012). Türkiye de Çocuk Mahkemelerine Uygulamalarına Eleştirel Bir Bakış. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 135-153. 14. HAFTA 05.06.2013 GENEL DEĞERLENDİRME VE TARTIŞMA FİNAL SINAVI
DERSTE KULLANILACAK KAYNAKLAR Acar, H. (2001). Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Feminist Sosyal Hizmet Müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet,12(3). Akyüz, E. (2010). Çocuk Hukuku: Çocukların Hakları ve Korunması. Ankara: Pegem. Ayan, S. (2010). Aile ve Şiddet: Aile İçinde Çocuğa Yönelen Şiddet. Ankara: Ütopya Yayınları. Aydın, O. ve Baran, G. (2010) Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet,21(2). Cılga, İ. (2008). Aile Mahkemelerinde Çalışma Yöntemi. Ankara: SHUD Yayınları. Çamur Duyan, G, (2003). Aile Yaşam Döngüsü ve Gelişimsel Farklılıklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(2). Danık, Ş. (2000). Ailede Kadına Yönelen Şiddet, Toplum ve Sosyal Hizmet. 1. Demiröz, F. (2003). Ailede Krizler ve Sosyal Hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet,14(1). Demiröz, F. (2001). Davranışçı Yaklaşım ve Sosyal Hizmet. Toplumsal Gelişme ve Değişme Sürecinde Sosyal Hizmet. Ankara: SHÇEK ve H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Ortak Yayını. Duyan, V. (2003). Aileye Yönelik Planlı Müdahale Sürecinin Aşamaları. Toplum ve Sosyal Hizmet. 14(1). Duyan, V., Özgür Sayar, Ö. ve Özbulut, M. (2008). Sosyal Hizmeti Tanımak ve Anlamak. Ankara: SHUD Yayını. Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları ve Müdahale Yöntemleri. Ankara: SHUD Yayını. Erbay, E. (2008). Çocuk İşçi Olmak: Çocuk İşçiliğine Retrospektif Bir Bakış. Ankara: SHUD Yayını. Erbay, E. (2013). Çocuk Hakları. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. Erükçü, G. ve Akbaş, E. (2012). Türkiye de Çocuk Mahkemelerine Uygulamalarına Eleştirel Bir Bakış. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 135-153. Karataş, K. (2007). Türkiye de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2). Karataş, K. (2001). Toplumsal Değişme ve Aile. Toplum ve Sosyal Hizmet. 12(2). Mavili Aktaş, A. (2000). Evlilik Danışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 1, 53-68. Not: Derste ek okuma kaynakları öğrencilerle paylaşılacaktır.