AB nin Yaşlı Lokomotifi FransAlmanya (FA): Genç Türkiye Vagonunu Çekebilir mi? Lokomotif-Vagon Denklemi İRFAN KALAYCI İnönü Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü TUNAECS-IKV KONFERANSI Yeditepe Üniversitesi-İstanbul 11 Temmuz 2008 1

LOKOMOTİF-VAGON DENKLEMİ: ÇERÇEVE Denklemin Bilinen ve Bilinmeyen Değişkenleri LV = (a1, a2, a3, a4) + (x, y, z1, z2) 2

Denklemin Bilinen Değişkenleri (a1) FA mevcut ve potansiyel büyük ekonomik gücüyle, yapımcı (=kurucu) devlet(ler) olarak AB treninin lokomotifi, ceteris paribus, kabul edilmektedir (a2) Hızlı Tren AB; ikisi lokomotif ülke, 25 ü vagon ülke olmak üzere 27 öğeden (= tam üyeden) oluşmaktadır (a3) Türkiye, lokomotif FA nın desteğiyle AB trenine eklemlenmeyi bekleyen, diğerlerinden oldukça farklı bir aday vagondur 3

Denklemin Bilinmeyen Değişkenleri (x) Lokomotifin arkasındaki vagonlar, taşıdıkları yükün niceliği ve niteliği ile tanımlanır. Lokomotifin temelde yükü kendisi dışında- vagonlardır (y) LV denkleminde, tartışmalı bir Akdeniz Birliği (=AkB) etmeni var ve bu, FA tarafından Türkiye için senaryo haline getirilmeye başlanmıştır 4

(z1) Türkiye nin AB trenine bağlanan (27.) vagon (toplamda 29. üye) olmasından, hem lokomotif FA ve hem de diğer tüm vagonların kazançlı çıkması umulmaktadır (z2) Türkiye, Cumhuriyetin kuruluşundan beri, yönünü Batı ya çevirmiş, Avrupa yla pazarlaşma da gümrük birliğini bir araç olarak görmüş ve Ankara Antlaşması ndan beri de hedefini tam üye olarak belirlemiştir 5

FRANSALMANYA (FA): NİÇİN VE NASIL BİR LOKOMOTİF? FA yı AB nin Lokomotifi Yapan Öğeler Temel Öğeler i-ihtilaflardan ittifaklara dönüşen bir tarih ii-geniş ve doğurgan bir coğrafya iii-yaşlı ama deneyimli ve sağlıklı bir nüfus 6

7

Makro Ekonomik Öğeler i-gayri Safi Yuriçi Hasıla (GSYİH), refah pastası 8

ii-tüketim toplumu iii-ilımlı enflasyonda istikrar 9

iv-istihdam versus işsizlik 10

v-genel devlet borçları, gerçekte özel dir 11

Küresel Yapı i-insani Gelişme Endeksi (HDI) 12

ii-yabancı sermaye ya da küresel sermaye 13

iii-dış ticaret hacmi 14

iv-altın ve döviz rezervi v-ab nin en büyük hazinedarı vi-imf faktörü vii-ar-ge harcamaları viii-askeri gücü ve savunma harcamaları ix- Çok uluslu şirketler (ÇUŞ) cenneti x-göçmen yurdu xi-fa daki Türkiye nüfusu-nüfuzu 15

TÜRKİYE NASIL BİR VAGON: NE TAŞIR? Genel görünüm i-nüfus; kalabalık, büyük, fazla ve ii- Dünyada bir tek Anadolu var 16

Makro ekonomik yük (büyüklükler) i- Toprak büyük, GSMH pastası küçük 17

ii-zenginin daha zengin-yoksulun daha yoksul olduğu bir ekonomi! 18

19

iii-işsizlik yapısı; açık bir dram! 20

iv-biz enflasyonu çok sevmiştik! Kaynak: TCMB, http://www.tcmb.gov.tr/ 21

v-ar-ge harcamaları; AB standartlarına daha çok var! 22

Küresel yük (büyüklükler) i-insani Gelişme Endeksi (HDI); orta düzeyde 23

ii-dış ticaret; hep açık 24

iii-imf nin kadim müşterisi iv-yabancı sermaye; yabancı değiliz v-altın ve döviz; parlayan rezerv vi-asker çok, savunma harcamaları fazla 25

SONUÇ: BİR VAGON DOLUSU Lokomotif-Vagon denkleminin çözümü (a1) Fransızlar AB trenin fikri mucidi (Birinci Makinist), Almanlar da bu fikrin şekillenmesinde doğrudan rol alan bir ulus (İkinci Makinist) oldukları için genetik olarak lokomotif adını ve sorumluluğunu taşımaktadırlar (a2) FransAlmanya, AB trenin en güçlü ve fakat en yaşlı lokomotifidir. Güçlüdür, çünkü muhteşem bir uygarlık birikimine ve ekonomik değerlere sahiptir 26

(a3) Tren AB - lokomotif FA - vagon Türkiye Türkiye AB treni sayesinde kalkınmasının hızlanacağına inanıyor Türkiye, zengin doğal ve beşeri kaynaklar vagonudur Türkiye, bir pazar vagonudur Türkiye, bir asker vagonudur Türkiye, bir işsizler vagonudur 27

(a4) AB treninin lokomotifi gibi vagonları da Avrupalıdır. Avrupa nın Amerikası sayılabilecek İngiltere bile bu trenin bir vagonudur (x) AB nin misak-ı milli sınırlarını çizdiğinde, Türkiye nin, müzakerelere başlamış olsa da, orada yer bulup bulmayacağı kesin değildir 28

(y) Belki de bu olası maliyetleri azaltmak ya da etkisizleştirmek için, AB, lokomotif FA üzerinden Akdeniz Birliği projesine dört elle sarılmış gözükmektedir (z1) Eğer Türkiye nin AB hedefi, EFTA ya benzeyen ve hatta bir tür imtiyazlı ortaklık anlamına gelen Akdeniz Birliği projesiyle sulandırılırsa, lokomotif FA nın pek ummadığı seçenekler ortaya çıkabilir 29

(z2) Ankara Antlaşması ndan bu yana, Türkiye ile AB arasında oluşan ve manevi değerine gönderme yapılan ahde vefa ilkesi, tek taraflı AB tarafından zedelenirse, bu, Avrupalı devletlerinin bir güven sorunu içine girmesine yol açar 30

TEŞEKKÜR EDERİM 31