Yaflamdan Kesitler Sema Erdo an 60 l y llar n tan nm fl müzisyeni Fahri Ifl k Fahri Ifl k, 60 l y llarda Agora Meyhanesi adl flark ile alt n plak alan, piyasay alt üst eden bir Çukuroval 1962 y l nda Adana Radyosunda kafleli sanatç olarak çal flmaya bafllad. Radyonun Mersin e tafl nmas ndan ve çal flma koflullar n n de iflmesinin ard ndan iflçi olarak yurt d fl na gitti. Fahri Ifl k, yaflad Hollanda da Türk halk kültürünü yaflatman n ve tan tman n elçili ini yap yor. Çocuklu u, 1938 de dünyaya geldi i Tarsus un kenar mahallelerinde geçti. Yoksulluk, çocuklu unu yaflamas na engel oldu. Çukurova n n yak c s ca nda küçücük elleriyle pamuk toplad, sokaklarda türkü söyleyerek simit satt. Özellikle kad nlar, bir türkü söylersen simit al r z, derlerdi. O dönemin popüler ismi Malatyal Fahri nin söyledi i 145
N BD EYLÜL 2013 azl yare fiske ile tafl att m, Karad r kafllar n ferman yazd r r ve Ezo gelin en çok sevdi i ve söyledi i türkülerdi. Sesinin güzelli i, türkülere olan ilgisi genetik say l rd. Gerek evde gerekse pamuk tarlalar nda babas fiaban, annesi Zehra, Tahir ile Zühre yi, Arzu ile Kamber i, Ferhat ile fiirin i bir opera tarz nda dillendirirlerdi. Pamuk tarlalar nda mola verildi- i zamanlarda annem ve babam bu efsane aflklar kendilerince bir ezgi ç kar, son ders zilin çalmas n beklerdim. Arkadafllar mdan ald m fifllerle kendimce ders çal fl rd m. Öylesine hevesliydim ama yoksulluktan okula gidemedim. Bir gün, Suphi K rgan ad nda bir ö retmen kim bu diye sormufl arkadafllara. Beni al p yan na götürdüler. Ayaklar m yal n. Tahtaya ç kard. O söyledi ben yazd m. Daha sonra babas ile görüflen ö retmen, bu zeki çocu u okula göndermesini ister. Hiçbir zaman suçlamad babas n n yan t k sa ve nettir: Nas l göndereyim o benim ekmek teknem. Fahri Ifl k Çukurova Radyosu nun önünde müzisyen arkadafllar ile (Sol baflta) yaratarak hiç kesmeden anlat rlard. Irgatlar da pamuk hararlar n n üzerine uzan r, hem bedenlerini dinlendirir hem de e lenirlerdi. Terleri pamuk kozalar n sulayan rgatlar için fark nda olmad klar bir kültür sanat etkinli- iydi asl nda bu. Benim gibi kim bilir kaç çocu un kula na doldu o sesler, yüre ine oturdu efsane aflklar. Yoksul ama kendi içinde mutlu, 6 çocuklu bir ailenin dördüncü çocu- u, okula hiç gidemedi. Sokak levhalar ile okumay söktüm. Mahallemizdeki okulun duvar na 146 Sonraki y llarda ilk ve ortaokulu d flar - dan bitirmeyi baflaracak, Adana l Radyosu nda çal flmak daha cazip gelince devam edemeyecekti. lk sahne deneyimi askerlik lk kez askerde iken bir saz gurubu ile flark söyler. Kütahya da Hava Er E itim Tugay nda askerdim. Bir dinlenme saatinde ben Yasemenler dile geldi, bülbül uçtu dile geldi adl çok eski bir flark y m r ldan yordum. Bir süre sonra komutan n ça rd n söylediler, korktum. Odas nda esas durufltay m. Söyledi im flark n n ad n, makam n, güftesini ve bestekâr n sordu, söyledim. O günden sonra orduevinde saz grubu ile birlikte haftada bir gün program yapmaya bafllar.
lk kez bir saz grubu eflli inde türkü söyledi i Kütahya Tugay nda arkadafllar ile Kendisini gelifltirece i büyük bir f rsatt r ama stanbul sevdas a r basar. Komutanlar kal dese de yaflam boyunca piflmanl n yaflayaca karar verir ve askerli inin geri kalan bölümünü tamamlamak için stanbul a gider. 1960 darbesinde askerdir. Askerlik dönüflü Askerlik öncesi çal flt tekstil fabrikas na döner yine ve k s m katipli i yapar. 16 yafl ndan beri oynad futbola da devam eder, halkevine gidip gelmeye bafllar. Halkevine, genellikle ortaokul ve lise ö rencileri ile çal flan e itimli kifliler gidiyordu. E itimsiz ve fabrikadan giden tek kifli bendim. Biraz hor bak l yordu bana. Kat ld m z radyo program nda en son flans verilen kifli bendim ama en baflar l olan kifli de ben oldum. Radyo günleri Radyonun Çukurova dan Sesler BD EYLÜL 2013 Korosu Tarsus a bir konsere gelmiflti. Ben de misafir okuyucu olarak programa kat ld m. Radyonun Müdürü Soner Baykara bir de radyoda dinlemek üzere ça rd. Gittim, dinlediler ve emisyon verdiler. Tüm bölgenin alternatifsiz dinledi i tek radyo olan Adana l Radyosu nun en ilgi gören program n yapan ve çok genifl bir kadroya sahip Çukurova dan Sesler Korosu nda yer al r. Ayten Marac, Necla Dönmez, Necdet Çokbilen... Öne ç kan önemli seslerdir. Haftada 2 gün koro ile haftada bir gün de 15 dakika solo program yapmaya bafllar. 1962 de bafllad radyo çal flmalar, il radyosunun Mersin e tafl nd 1968 y l na kadar devam eder. Adana l Radyosu art k Çukurova Radyosu dur. 1965 te iflinden ayr l r, gazino çal flmalar na a rl k verir. Mersin, Adana ve Antakya n n d fl nda Ankara, Konya ve Kahramanmarafl tan da davetler al r, yazd fliirleri bestelemeye bafllar. Alt n Plak Agora Meyhanesi Fahri Ifl k ünlendiren beste Agora Meyhanesi olur. Mersin de Agora Meyhanesi var. 147
BD EYLÜL 2013 Bir program sonras fiükran Ay ile sohbet Y l 1966. Çokça rak bal k keyfi yapt m z bir yerdi. O s ralara bu fliiri okudum çok hofluma gitti, beste için sözlerinde de ifliklik yapt m. smet Nedim in de seslendirdi i Agora Meyhanesi var. O, fliirin tamam n bestelemiflti. Bir kaç kez sahnede okudum, çok be enildi. 1963 te Feryat adl pla n ç - kard Odeon Firmas 1966 da Agora Meyhanesi ni ikinci pla- olarak ç kar r. Firma, fliirinden adaptasyon yap ld için Onur fienli ye yüklü bir telif de öder. Bu 45 lik Fahri Ifl k a alt n plak ödülünü kazand r r. Radyo bize çok para kazand rmad belki ama genifl kitlelere tan tt. Ulus Park nda, çocukken türkülerini söyledi im Malatyal Fahri ve o dönemin divas olarak kabul edilen Nurinisa Toksöz ile programlar yapt m. Emirgan Çay Bahçesi nde fiükran Ay ve Neflet Ertafl ile de ayn sahneyi paylaflt m. 148 Afl k Veysel, sesini dinledi Afl k Veysel in her y l Çukurova ya gelip, kahvelerde çal p söyledi i y llard r. Afl k çal p söylerken, küçük oldu um için tepsiyi elime tutuflturur para topla derlerdi. 1949-50 y llar yd. Veysel e bu çocu un sesi çok güzel bir dinle afl k dediler. Ben de, Benim sad k yarim kara toprakt r türküsünü okudum. Be endi, s rt m s vazlad. Afl k Veysel ile yolu bir kez daha kesiflir. Veysel, Tarsus ta K rk Kafl k Han nda kal yordur ve paras n çald r r. Afl k bu olay üzerine; Bilseydim ben gelmezdim Tarsus a Bu gaml gönlümü koymazd m yasa Haber verdim inzibata polise Kap kitli cüzdan cepte, para yok, dizeleri ile sitemini dile getirecek ve Fahri Ifl k da Veysel için yard m toplama seferberli inde yer alacakt r. Yurt d fl na zorunlu göç Adana l Radyosu nun Çukurova Radyosu olarak Mersin e tafl nmas
Fahri Ifl k n zorunlu göçünün sinyali olmufltu. Yeni uygulamalar bafllad. Yapt m z her program yay n öncesi Ankara ya gönderilmeye bafllad. Onay gelirse yay nlan yordu. Her türküyü de okuyamaz hale geldik. Bask lar artt aç kças. Emisyonlar k s ld, gazinolar da önemini yitirmeye bafllad. Ulus Park kapand. Emirgan da son program Neflet Ertafl ile yapt m. Sadece pavyonlar kal nca bir aray fl bafllad. BD EYLÜL 2013 Evlenmifl üç çocuk sahibi olmufltur. Almanya ve Hollanda da çal flan arkadafllar gel derler ve o da Hollanda y seçer. 6-8 ay sonra eflini ve çocuklar n da yan na ald r r. Tekstil sektöründe çal flmaya bafllar. Müzikten de uzak duramaz. Düzenlenen her etkinli e ald davetlerle 3-4 ay gibi k sa sürede Hollanda da da tan nan bir isim haline gelir. Mersinli gazeteci Fatih Karaçay n birkaç yay n da ses getirir. Befl gün fabrika, hafta sonlar da sahne programlar ve Türk dü ünleri. Hollanda ya gitti imde ete ime yap flanlar vard. Kazand m paran n çok önemli bir bölümünü Türkiye ye gönderiyordum. Son iki çocu u da Hollanda da dünyaya gelir. Çocuklar n kendi kültürlerinden kopmas nlar diye büyük mücadele verir ve baflar r. Türk kültürünü Hollanda da yaflayan Türklerin de unutmamas ve Hollandal lar n da tan mas için Türk Müzik Sanat ve Kültür Vakf n kurar. Türk gençlerinin gitardan önce ata sazlar, ba lama çalmalar n istiyorum. Biz bir atefl yakt k. Günden güne gelifliyoruz ve ço u kez beni afl yor. Hem nazari hem de pratik çal flmalar yap yoruz. Çevre flehirlerden de koro kurulmas için talep geliyor. Ben Hollanda n n do usunda Twente Bölgesi nde yafl yorum ve bölge de 70-80 bin kadar Türk yafl - Agora Meyhanesi flark s n n bir di er bestecisi smet Nedim ile 149
BD EYLÜL 2013 yor. Çocuk korosu da kurduk bu y l. Çevre flehirlerden koro kurmam z için teklifler al yoruz. Bugüne kadar 200-250 kifliye e itim verdik. Ba laman n yan s ra keman e itimi de veriyoruz. Yap lan çal flmalar n sergilenmesi yemekli konser fleklinde yap l yor ve bir araya gelen Türkler hem yiyor hem e leniyor. Hollandal lar da bu etkinliklere ilgi duyuyor. Özellikle Halk oyunlar na... 1973 te iflçi olarak gitti i Hollanda da, Türk halk müzi ini ve kültürünü yaflatmak ve tan tmak için u rafl veren, vakf n baflkanl n da yürüten Fahri Ifl k, 90 l y llarda kesin dönüfl için karar verse de özlemiyle yan p tutufltu u Türkiye de umdu unu bulamaz ve yine gurbetin yolunu tutar. Türk gençlerinin gitardan önce ata sazlar, ba lama çalmalar n istiyorum. Biz bir atefl yakt k. Günden güne gelifliyoruz ve ço u kez beni afl yor. Hem nazari hem de pratik çal flmalar yap yoruz... BEDEN ÖLÇÜSÜ Tarla Konserleri K rk y ld r gurbette olan Fahri Ifl k n Türkiye de popüler oldu u döneme dair say s z an s olsa da, çocuklu unu geçirdi i pamuk tarlar n hiç unutmaz. Yetmiflli y llarda pamuk toplamak için iflçi bulmakta zorlan rd a alar. Bu nedenle tarlalarda çeflitli etkinlikler yaparlard. Biz de 4-5 arkadafl pamuk tarlas na gider, iflçilere konser verirdik. Anfileri de traktörlere ba lard k. Tarla Konserleri yapard k yani. Ço unlu u kendi eserlerinden oluflan 36 plak yapan, kitaplaflt rmay düflündü ü 500 e yak n fliiri bulunan Fahri Ifl k, vatan özlemini 3-4 ay kald yaz aylar nda gideriyor. En büyük mutlulu u ise eski dostlarla bir araya gelip o güzel günleri yad etmek. semaerdogan@butundunya.com.tr Londra n n büyük bir ma azas nda al flverifl yapan zengin bir Arap fleyhi, bir ask l kta boydan boya duran on befl geceli in tümünü sat n almak istedi. Sat fl görevlisi kad n, fleyhi kibarca uyard : Fakat, bunlar n tümü de iflik beden ölçülerindedir, efendim. fieyh de sat fl görevlisini uyard : Benim efllerim de öyle. 150 Gönderi:SABAHAT ÖNEN