TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma Projesi MEVCUT VE POTANSİYEL YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI İÇİN YÖNETİM PLAN MODELİ GELİŞTİRME Müşteri Kamu Kurumu : T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Yürütücü kuruluş : Süleyman Demirel Üniversitesi
Proje hakkında 4915 sayılı Kara Avcılığı kanunu ile başlayan yeniden yapılanma sürecine katkı sağlayacak yeni bir kaynak planlama modeli geliştirmeyi amaçlayan bir Ar-Ge projesidir.
Proje çalışmalarının ana ekseni; YGS tanımlamasının teknik ve idari olarak içinin ne şekilde doldurulacağının tespitine yönelik araştırmalar, YGS çevresinde kırsal kalkınmaya hizmet edilmesi ve doğal kaynakların rasyonel kullanılmasına yönelik plan modellerinin araştırılması.
Bu proje: Kavramsal çerçevesi 4915 sayılı kanunla çizilen ve yönetim görevi DPM uhdesinde olan YHK ve YGS'ler için planlama ve yönetim ilkeleri geliştirmeye yönelik çalışmalardan oluşmaktadır.
Projenin hedefi; YGS' lerin geliştirilmesi ve sürdürülebilir bir kaynak haline dönüştürülerek kullanımına hizmet edecek örnek bir yönetim planının ve müteakiben bir planlama rehberinin oluşturulmasıdır.
Amaç ve kapsam YGS' lerin durum tespiti, Planlama öncelikleri ve parametrelerinin belirlenmesi Çok yönlü bir yönetim plan modelinin belirlenmesi YGS ler için bir Karar Destek sisteminin (YPR) oluşturulması
Yan amaç Bütün ilgi sahibi kurum ve grupları,planlama katılım zemininde buluşturmak YH amenajmanı ve orman amenajman planlarının tek bir yönetim planı haline getirilmesine yönelik bir format geliştirmek
HS de planlama süreci boyunca yerel halkı bilinçlendirici çalışmalar yapmak (Organik tarım, doğa turizmi, av turizm vb ) Avlakların tespiti için yöntem geliştirmek (kriterler belirlemek) Yan amaçlar
Yan amaç YGS lerde ormancılık, madencilik ve benzeri üretim faaliyetlerinin etki değerlendirmesine yönelik yöntemler geliştirmek Örnek bir Habitat amenajman planı ve HS için Av Amenajmanı Planı hazırlamak
Yaban hayatı odaklı Rekreasyon/Doğa turizmi Alt Yönetim Plan modeli ile görsel değerlerin YH alanlarının estetik çekiciliğinin arttırılmasına katkıda bulunacak yönde kullanılmasını sağlamak Yan amaç
Kapsam ve amaç Türkiye deki tüm YGS ler ve yaban hayatını barındıran doğal alanlar için geçerli olabilecek, esnek ve uygulanabilir bir prototip yönetim plan modeli hazırlamak,,,
Kapsam ve amaç Planı seçilen örnek (Yazılıkaya YGS) üzerinde test etmek,,,
Kapsam ve amaç Müstakbel YGS yönetim planları için yol gösterecek genel planlama ilkeleri ve planlama yöntemi ortaya koymaktır.
İzlenecek yöntem 1) YGS Genel profilinin belirlenmesi, 2) Yazılıkaya YGS Yönetim Plan Modelinin oluşturulması, 3) Modelin işletilerek test edilmesi, 4) Modelin paketlenmesi.
Projenin aşamaları Genel Sörvey HS envanteri Model planın uygulanması Planlama rehberinin hazırlanması
Genel Sörveyin kapsamı nedir? Hedef YGS hangisidir? Genel Sörvey, Türkiye nin farklı bölgelerini temsil edecek özellikte 17 ayrı YGS de yürütülecektir. Üzerinde yoğunlaşılacak ve aynı zamanda Projenin araştırma aşaması sonunda ortaya çıkacak modelin uygulanacağı alan olarak Isparta-Sütçüler- Yazılıkaya (Hedef YGS) seçilmiştir.
Projenin ilgi grupları Resmi kurumlar DMP, OGM, ORKÖY, Turizm Genel Müdürlüğü vb Diğer İlgi Sahipleri Özel arazi sahipleri Avcılar, Orman köylüleri, Bitki toplayıcıları vb
Araştırma-Planlama Heyeti Yaban Hayatı AH Başkan:Prof. Dr. İdris OĞURLU Orman Amenajmanı AH Başkan:Dr. İbrahim ÖZDEMİR Sosyoekonomi AH Başkan:Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN Silvikültür AH Başkan:Prof. Dr. Musa GENÇ Yöneylem ve Modelleme AH Başkan:Yrd. Doç. Dr. Mehmet EKER Proje Yürütücüsü Prof. Dr. İdris OĞURLU Biyorestorasyon AH Başkan:Doç. Dr. Zekeriya AKMAN YM ve Biyoçeşitlilik AH Başkan:Yrd. Doç. Dr. Kürşat ÖZKAN İstatistik ve Biyometri AH Başkan:Yrd. Doç. Dr. Hikmet ORHAN Peyzaj AH Başkan:Yrd. Doç. Dr. Atila GÜL
6.1. Proje Kapsamı Dispozisyonel 1.YGS GENEL SÖRVEYİ VE VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1.1. V e r i T o p l a m a 1.2. A n a l i t i k D e ğ e r l e n d i r m e 1.3. H S ( Y a z ı l ı k a y a Y G S ) E n v a n t e r i n e H a z ı r l ı k
2. HEDEF ALANIN FONKSİYON ENVANTERİ VE DEĞERLENDİRME 2.1. E t ü t E n v a n t e r Yetişme Muhiti ve Biyolojik Çeşitlilik Envanteri Orman Envanteri Fauna ve Yaban Hayatı Envanteri Estetik, Rekreasyonel Kaynak Değer envanteri 2.2. A n a l i t i k D e ğ e r l e n d i r m e Hava Fotoğraflarının Yorumlanması Konumsal Vejetasyon Haritası Orman Yetişme Muhiti Sınıflandırması ve Haritalama 2.3. A l a n İşl e v İ l i ş k i l e r in i n M o d e l l e n m e s i
3.HS DE KISA DÖNEM FAALİYETLERİN PLANLANARAK MÜNFERİT PLANLARIN HAZIRLANMASI 3.1. Y H O d a k l ı O r m a n A m e n aj m a n Planı n ı n H a z ı rlanması 1. Diğer Kullanımlara Ait Planın Öngörülmesi 2. Orman Amenajmanı Planının Habitat Haritalarıyla Birleştirilmesi 3.2. Y H H a b i t a t A m e n a j m a n P l a n ı n ı n O l u ş t u r u l m a s ı Ortak YH Ve Orman Amenajman Metotlarına Konu Olacak Planlama Birimlerinin Oluşturulması Her Planlama Biriminin Hedef Tür/Türlere Göre Optimal Meşçere Kuruluş Ve Dağılımının Tespiti
3.3. A Y H A m e n a j m a n P l a n ı n ı n O l u ş t u r u l m a s ı Ele Alınan Alanın Avlak Olarak Uygunluğunun ve Alan Öncelik Derecelerinin Belirlenmesi Avlanmaya Açılacak Zonlar İçin Populasyon Strüktür Tablosu ve Artım Hızı Dikkate Alınarak Avlanma Limitleri Belirlenmesi Yerleştirme Çalışmaları 3.4. D i ğ e r K u l l a n ı m l a r ı n P l a n l a n m a s ı Odun Üretimi (Orman Amenajman ve Silvikültür Planları) Tali Bitkisel Ürün Hasadı (Toplayıcılık) nın Planlanması Otlatma Faaliyeti (Otlatma Planı) Rekreasyon ve Doğa Turizmi Planı
4. ANALİTİK KARAR VERME Çok odaklı amenajman ilkelerinin belirlenmesi YH odaklı orman işletme modelinin tespiti YH odaklı orman işletme için gereken orman amenajman metotların tespiti Katılım (avcı, KTK vs) ilkelerin belirlenmesi Tehdit faktörlerine karşı alınacak tedbirlerin öngörülmesi Öngörülen tedbirlerin uygulanması için denetim mekanizmalarının tespiti
5. YÖNETİM PLAN MODELİNİN OLUŞTURULMASI Çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak münferit planların birleştirilmesi (Sentez plan) Kritik türler veya alanlar (YH veya bitkisel üretim) için öngörülen özel eylem planlarının hazırlanması Ekosistemin bozulmuş kısımları için ıslah programının hazırlanması Hedef alanın diğer YGS verileriyle birlikte değerlendirilmesi ve YGS ler için standart planlama ilkeleri ve işletme yöntemlerinin belirlenmesi Ormanlık alan içeren YGS lerde uygulanabilecek uygun orman işletme tekniklerinin ve silvikültürel tedbirlerin tespiti YGS ler için uygun orman yol planının irdelenmesi
6. MODELİN UYGULANMASI, SONUCUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ VE REVİZYON İHTİYACININ BELİRLENMESİ Mukayese (kontrol) alanlarının belirlenmesi Ekolojik etkilerin değerlendirilmesi Ekonomik etkilerin değerlendirilmesi Proje hedeflerine ulaşma derecesinin tespiti Hedeflere ulaşmayı engelleyen unsurların tespiti Uygulama engellerinin giderilmesine dair öneriler 7. YGS YÖNETİM PLAN DESTEK SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI