ORMAN AMENAJMANI Uluslararası Ormancılık 2. Hafta

Transkript

1 ORMAN AMENAJMANI Uluslararası Ormancılık 2. Hafta Emin Zeki BAŞKENT KTÜ Orman Fakültesi

2 Konu Başlıkları Uluslararası ormancılık amaçları Uluslar arası süreçler ve anlaşmalar Sürdürülebilir orman işletmeciliği Sertifikalandırma ve SOY Ö&G Kalkınma planları, ulusal ormancılık programı, stratejik ve eylem planları

3 Ormancılıkta Amaçlar Hiyerarşisi Meşcere LÇsd3-2 Planlama Birimi Ülke ormanlık alanları Dünya ormanlık alanları

4 Uluslararası Ormancılık Uluslararası süreçler Sürdürülebilir ormancılık Ölçüt ve Göstergeler Sertifikalandırma

5 Dünya Orman Alanı ve Değişimi Kıta Adı (Anakara) Kara Alanı (1000 ha.) 2000 Yılı Orman Alan (1000 ha.) , Arası Orman Alan Yıllık Değişim(1000 ha.) Afrika Asya Avrupa K. Amerika Okyanusya G. Amerika Dünya Kaynak: FAO, 2005 State of the World s Forests

6 Rio Öncesi Birleşmiş Milletler in Stockholm Konferansı Bruntland Raporu ("Ortak Geleceğimiz") (Sürdürülebilir kalkınma: Günümüz ihtiyaçlarının gerektirdiği kalkınmanın gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetlerini ortadan kaldırmayacak şekilde karşılanmasıdır) Strasburg Ormanların Korunması Bakanlar Kon

7 1992 Rio Sözleşmesi 1. Deklarasyon 2. Ormancılık Prensipleri 3. Gündem Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 5. Uluslararası İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

8 Ormancılık Prensipleri Ormanlar, ff şimdiki ve gelecek kuşakların sosyal, ekonomik, ekolojik, kültürel ve manevi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yönetilmelidir. Ormanları korumanın getirdiği yükün paylaşımı bütün ülkelere aittir. Ulusal politikalar ve stratejiler, ormanların ve orman arazilerinin sürdürülebilir şekilde gelişmesine imkan verecek bir çerçeve sağlamalıdır. Hükümetler ve ilgili kuruluşlar ormanların, orman kaynaklarının ve orman programlarının ulusal düzeyde izlenmesine ve değerlendirilmesine yönelik mevcut mekanizmaları güçlendirmelidir.

9 Gündem 21: Ormansızlaşma ile Mücadele Orman fonksiyonlarının muhafaza edilmesi Ormanların korunması, sürekli ve dengeli işletilmesi Ürün ve hizmetlerin sürekli ve dengeli bir şekilde kullanımı ve değerlendirilmesi Ormanların planlanması, değerlendirilmesi ve izlenmesi için kapasite oluşturulmasına yönelik faaliyetler ve uygulama mekanizmaların oluşturulması

10 İmzalanan Uluslararası Sözleşmeler 1. Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi Sözleşmenin amacı, arazi verimliliğinin geliştirilmesi, arazi ve su kaynaklarının rehabilitasyonu, korunması ve sürdürülebilir yönetimi için uzun dönem stratejiler yoluyla çölleşme ile mücadele etmek ve kuraklığın etkisini azaltmaktır. Türkiye 14 Şubat 1998 de Sözleşmeye taraf olmuştur. 2. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Tabiatı Ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu Sözleşmenin hedefi biyolojik çeşitliliğin korunmasını, sürdürülebilir kullanımını ve uygun teknoloji transferi yoluyla, genetik kaynaklardan elde edilen faydaların adil ve eşit bir şekilde paylaşımını sağlamaktır.ormanlar, biyolojik çeşitliliğin en büyük kaynaklarından biri olduğu için, bu sözleşmedeki maddelerin çoğu ormanları ilgilendirmektedir. Türkiye Sözleşmeye 1996 da taraf olmuştur. 3. İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sözleşmenin amacı, iklim değişikliğine neden olan CO2 ve sera gazı emisyonlarının azaltılması ve bu amaçla alınacak tedbirler için gelişme yolundaki ülkelere finansman kaynağı ve teknoloji transferi sağlanmasıdır. Ormanlarla dolaylı olarak ilgili olan bu sözleşmeyi Türkiye Şubat 2009 da Sözleşmeyi onaylamıştır. 4. Uluslararası Ormancılık Anlaşması: (17 Aralık 2007 tarihinde BM tarafından şimdilik yasal bağlayıcılığı olmayan, ancak 2015 yılında resmi olarak yürürlüğe girmesi planlanan)

11 Uluslar arası süreçte öne çıkan kavramlar Sürdürülebilirlik, Saydamlık, Etkinlik, Yerellik, Katılımcılık Küresel sorumluluk

12 Rio Sonrası 1. Pan-Avrupa Süreci (Helsinki -Avrupa) 2. FAO-UNEP (Yakın Doğu) Süreci 3. FAO-UNEP (Kurak-Afrika Kuşağı) Süreci 4. Montreal Süreci (Ilıman/Temperal-Boreal) 5. FAO-CCAD Lapaterique Süreci (Orta Amerika) 6. Tarapato Süreci (Amazon İşbirliği Anlaşması Ülkeleri) 7. Kurak Kuşak Asya (Dry Zone Asia) 8. ATO (Afrika Orm. Ürün.) 9. ITTO (Uluslar. Orm. Ürün.)

13 Pan-Avrupa Süreci Strazburg RİO Helsinki Lizbon Viyana Varşova

14 Pan-Avrupa Süreci Kararları STRAZBURG S1: Orman Ekosistemlerinin İzlenmesi İçin Daimi Deneme Sahaları Şebekesi Kurulması S2 : Orman Gen Kaynaklarının Korunması S3 : Orman Yangınları Avrupa Veri Bankası Şebekesinin Kurulması S4 : Dağlık Alanlardaki Orman Yönetiminin Yeni Çevresel Şartlara Uyarlanması S5 : Ağaç Fizyolojisi Araştırmaları EUROSILVA Şebekesinin Yaygınlaştırılması S6 : Orman Ekosistem Araştırmaları Avrupa Şebekesi Kurulması 1993 HELSİNKİ H1 : Avrupa Ormanlarının Sürdürülebilir Yönetimi İçin Genel Esaslar H2 : Avrupa Ormanlarında Biyolojik Çeşitliliğin Korunması İçin Genel Esaslar H3 : Geçiş Ekonomisindeki Ülkeler ile Ormancılık Alanında İşbirliği H4 : Avrupa Ormanlarının İklim Değişikliğine Uzun Süreli Adaptasyon İşlemleri İçin Stratejiler 1998 LİZBON L1 : Sürdürülebilir Orman Yönetiminin Sosyo-Ekonomik boyutlarını geliştirmek L2 : Avrupa SOY Ö&G ve Kılavuzunun onayı 2003 VİYANA V1: Sektörler arası işbirliği ve ulusal ormancılık programlarıyla Avrupa da Sürdürülebilir Orman Yönetimi için sinerjilerin güçlendirilmesi V2: Avrupa da Sürdürülebilir Orman Yönetiminin ekonomik kapasitesinin artırılması V3: Avrupa da Sürdürülebilir Orman Yönetiminin Sosyal ve Kültürel boyutlarının korunması ve geliştirilmesi, V4: Avrupa da Orman Biyoçeşitliliğinin korunması ve geliştirlmesi V5: Avrupa da İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Orman Yönetimi 2007 VARŞOVA V1: Ormanlar, Odun ve Enerji V2: Ormanlar ve Su

15 Sürdürülebilir Orman Planlama/İşletmeciliği Ormanların ve orman alanlarının yerel, ulusal ve küresel düzeylerde, biyolojik çeşitliliğini, verimliliğini, kendini yenileme kabiliyetini ve yaşama enerjisini, şimdi ve gelecekte, ekolojik, ekonomik ve sosyal fonksiyonlarını yerine getirebilme potansiyelini koruyacak ve diğer ekosistemlere zarar vermeyecek şekilde ve derecede kullanılması ve düzenlenmesidir Helsinki 1993

16 SOİ (SOY) Ölçüt ve Göstergeleri Ölçüt: Sürdürülebilir Orman Yönetiminin kavramsallaştırılması, gelişimin takip edilmesi ve uygulanması için kullanılması gereken ögelerdir, Gösterge: Her bir ölçütü tanımlamak veya ölçmek için kullanılan somut araçlardır. 1-Kantitatif göstergeler: Somut değerlerle (sayılarla) ifade edilebilen; Alan (179 Ha), yaş(5)) 2-Kalitatif göstergeler: Soyut değerlerle ifade edilebilen : Çok iyi-iyi, kötü-çok kötü, az-çok, 3-Tarif edici göstergeler: Cümlelerle ifade edilebilen; Satışlar dalgalı bir seyir izlemektedir.

17 Helsinki Ölçütleri 1. Orman kaynakları ve bunların küresel karbon döngüsüne katkısı 2. Orman ekosisteminin sağlığı ve canlılığı 3. Ormanların odun ve odun-dışı üretim fonksiyonları 4. Biyolojik çeşitliliğin korunması 5. Ormanların koruma fonksiyonları 6. Ormanların Sosyo-Ekonomik ve diğer fonksiyonları

18 Ölçüt 4: Orman ekosistemindeki BÇ muhafazası ve geliştirilmesi Göstergeler : 4.1. a) Doğal ve yarı doğal orman alanları b) Mutlak anlamda korunan orman rezervleri c) Özel bir yönetimle korunan orman alanları 4.2. Tehlike altında olan tür sayısı ve toplam tür sayısına oranı 4.3 Gen kaynaklarının muhafazası ve faydalanılması için planlanan meşçerelerin alanı ve toplam ormanlık alana oranı 4.4 En az 2-3 ağaç türünden oluşan karışık meşçerelerin alanı 4.5 Toplam yıllık gençleştirilen alan ve bu alanda doğal gençleştirme oranı

19 Uygulama Kılavuzu Ölçüt 4: Orman ekosistemindeki BÇmuhafazası ve geliştirilmesi Planlama Planlama Biyolojik Çeşitliliği ve doğal yapıyı muhafaza etmeli ve iyileştirmelidir. Ender, hassas, korunan vb önemli orman türleri ve biyotoplarının envanteri yapılmalıdır. Hassas orman ekosistemleri, özel koruma gerektiren alanlar, potansiyel vejetasyon dahil göz önünde bulundurulmalıdır. Uygulama Yerli türlerle doğal gençleştirme tercih edilmelidir. Tohum lokal kaynaklardan temin edilmelidir. Yabancı türlerle ağaçlandırma yapmadan önce bu türlerin yetişme ortamına adaptasyonu denenmeli, çevreye olabilecek etkileri göz önüne alınmalı Uygulamada meşçere karışıklığı, yatay ve dikey çokluk amaçlanmalıdır.

20 FAO-UNEP Yakın Doğu Süreci Ölçüt 2: Ormanlık Alanlarda Biyolojik Çeşitliliğin Korunması 1. Orman ekosistemlerinin dağılımı (bitki örtüsü tipi, doğal,suni bazlarda) Ekosistem göstergeleri 2. Orman rezervleri ve korunan alanların sahası 3. Parçalı orman alanları 4. Nadir ekosistemlerde yokoluşlar Özel Göstergeler 5. Orman ekosistemine bağımlı türlerin sayısı 6. Ormanlık alanlarda risk altındaki türlerin alanı 7. Karışık meşçere tiplerinin büyüklüğü 8. Doğal gençleştirme Genetik Göstergeler 9. Tohum kaynakları 10. Yayılımı azalan ormana bağlı türlerin sayısı 11. Önemli türlerin kendi yayılış alanı içindeki populasyon seviyesi

21 Biyoçeşitlilik Göstergeleri (Uluslar arası süreçlere göre) Orman tiplerinin toplam alana oranı Orman tipleri, yaş sınıfları / süksesyon evrelerin alanları Korunan alan sınıfında yer alan orman tiplerinin miktarı Korunan alanlardaki orman tiplerinin yaş sınıfları/süksesyona göre miktarları Orman tiplerinin parçalanması Ormana bağımlı türlerin sayısı Üreme ile yaşamını devam ettirememe riski olan ormana bağımlı türlerin durumu Yaşam alanından daha küçük alanlarda bulunan ormana bağımlı türlerin sayısı Çeşitli habitatlardaki gösterge türlerin populasyon seviyesi Orman alanı ve odun üretimine ayrılacak net orman alanı Ticari ve ticari olmayan dikili ağaç serveti Egzotik ve doğal ağaç türleri ağaçlandırmalarının dikili serveti ve alanı Sürdürülebilir nitelikte planlanan üretime göre yıllık odun üretimi Planlanan üretime göre yıllık odun-dışı (mantar, kekik, sığla, geyik vs) üretimi

22 OGM SOY Ölçüt(6) ve Göstergeleri (28) Ölçüt-1 : Orman kaynakları Ölçüt-2 : Biyolojik çeşitlilik Ölçüt-3 : Ormanların sağlığı, canlılığı ve bütünlüğü Ölçüt-4 : Ormanların üretim kapasitesi ve fonksiyonları Ölçüt-5 : Ormanların koruyucu ve çevresel fonksiyonları Ölçüt-6 : Ormanların sosyo-ekonomik fonksiyonları ŞABLON:

23 OGM SOY Ölçüt(6) ve Göstergeleri (28) Ölçüt-1: Orman kaynakları, 1.1Ormanlar ve diğer ağaçlık alanlar 1.2Dikili servet, biyokütle ve karbon stoğu 1.3 Artım 1.4 Amenajman Planı Olan Orman Alanı 1.5 Kadastrosu Yapılan Orman Alanı Ölçüt-2 : Biyolojik çeşitlilik, 2.1 Ormanların dağınıklık durumu 2.2 Silvikültürel Bakımlar 2.3 Gençleştirme Güvenilirliği 2.4 Tohum Kaynakları

24 2012 Rio +20 İstediğimiz Gelecek 20-22Haz2012, Brezilya - Yeşil Ekonomi ve yoksullukla mücadele - SOY gerçekleştirilmesi - Biyoçeşitlilik Koruma - REDD (Ormansızlaşma ve Orman Bozulmasından Kaynaklanan Emisyonların Azaltılması) - Su üretimi

25 Ormancılık Programları Uluslar arası sözleşmeler Ulusal Ormancılık Programı ( ) Stratejik Plan -OGM SOY Kriterleri taslağı hazırlanmıştır

26 Kalkınma Planları (KP) 1. 5 yıllık KP (0rmancılık Öİ raporu) 2. 5 yıllık KP (0rmancılık Öİ raporu) 9. 7 yıllık KP (Ormancılık Öİ Raporu) yıllık KP (OÖİK )

27 Eylem Planları Çevre eylem planı Biyoçeşitlilik koruma eylem planı Tabiatı Ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu (Tasarı) Orman Amenajman Planı Silvikültür Planı Yıllık iş planı

28 Sertifikalandırma sunumuna geç