BĠLGĠSAYAR DESTEKLĠ ÇĠZĠM ( CAD DERSĠ ) DERS NOTU 3
İÇİNDEKİLER AlıĢtırma 1 : Noktalarla Kontür (contour by points) AlıĢtırma 2 : Eskiz çizgileriyle kontür oluģturma AlıĢtırma 3: YükseltilmiĢ katı ve temel fonksiyonlar AlıĢtırma 4: Duplicate (kopyalama) ve propagate (çoğaltma) AlıĢtırma 5 : Contour by sketch lines, merge, polar point, duplicate AlıĢtırma 6 : Extruded solid and Coordinate System AlıĢtırma 7 : Diving part AlıĢtırma 8 : Trimmed shape and local operation AlıĢtırma 9 : Birçok eğri ile süpürme (Swept with several section curve) AlıĢtırma 10 : CetvellenmiĢ Ģekil (Ruled shape) AlıĢtırma 11 : SüpürülmüĢ sekil ve 3-4 eğri (Swept shape and 3-4 curves) AlıĢtırma 12 : Ġki rehber eğrisi ve iki kısım eğrisiyle süpürme (Swept with two guide curves and two section curves) AlıĢtırma 13 : SüpürülmüĢ bir formlu yüzeye göre trim etmek,köntürlere göre yüzeyi kesmek.(imprint) ALIġTIRMALARIN FĠLMLERĠNE AġAĞIDAKĠ LĠNKTEN ULAġABĠLĠR, TÜM DERS ÇALIġMALARINI TAKĠP EDEBĠLĠRSĠNĠZ. http://www.youtube.com/channel/ucpuemc3cwpgepeepd-kjjla 4
Alıştırma 1 : Noktalarla Kontür (contour by points) Otomatik ölçülerle (automatic dimensions) bir kontür (contour) oluşturma. 15 10 20 20 10 10 45 45 65 Gereksiz ölçülerin iptali ve açısal ölçülerin oluşturılması. 20 20 135 10 45 65 5
Ölçülerin tadilatı (Modify) ve simetrik engellemeyi (symetrical constraints) ekleme. 25 20 120 15 = 50 = = 80 = Kontürün chamfers (pahlar) ve fillets (yuvarlatmalar) eklenerek tadilatı. 25 20 120 15 = 50 = R 5 R 5 = 80 = 5 à 45 6
Alıştırma 2 : Eskiz çizgileriyle kontür oluşturma. Eksen ve simetrik koşutlanmış çizgileri (offset lines) oluşturma. 20 80 Dairelerin (circles) origin noktasında ve kesisim noktalarında (intersection points) oluşturılması. R 10 R 20 R 10 20 80 7
Farklı elementlerin üzerinden geçen kontürün (contour) oluşturılması. R 10 R 20 R 10 20 80 Elementler ( Arcs = yaylar ) arasındaki bağlantının tadilatı (Modify). R 10 R 16 R 20 R 47 R 10 20 R 47 R 16 80 8
Yayların yönünü çevir (Invert arcs). R 10 R 16 R 20 20 R 47 R 10 R 47 R 16 80 20 20 80 9
Alıştırma 3: Yükseltilmiş katı ve temel fonksiyonlar. 20 20 Oluşturulmuş kontürün merkezlenmiş yükseltilmesi (centered extrusion). Ø10 mm deliklerin (drillings) oluşturılması. 80 Kullanıcı öğelerin (driving elements) görüntülenmesi ve koşutlamış dairenin (offset circle) ilk daireden oluşturılması. R 10 R 16 R 20 20 3 R 47 R 10 R 47 20 R 16 80 10
10 mm yükleklikte bir kabartmanin (boss) koşutlanmış daireden oluşturılması. 20 80 Kabartmanın çoğaltılması (Propagation of the boss), sonra delinmesi (drilling). Ø 25 20 80 11
Yuvarlatmalar oluşturma (fillets r=3mm). R 3 Ana ölçülerin tadilatı (Modify main dimensions). R 25 5 20 10 100 12
Alıştırma 4: Duplicate (kopyalama) ve propagate (çoğaltma). Eskiz çizgileri ile bir kontür (contour) oluşturma (45 angle =açı). Kalınlaştırılmış eğri (thickened curve) ile dikdörtgensel delik oluşturma. (daireler dışarıda opsiyonu = option circles outside). 13
Dikdörtgensel eğrinin +X=100 mm ve +X=50, +Y=50 (dublicate) taşınması. koordinatlarında çoğaltılarak 4 kontür seçilerek 10 mm yükseltilmesi (Extrusion) ve Ø29mm deliğin (drilling) oluşturılması. Koordinat sistemi üzerinde (on a coordinate system) Ø7mm bir delik (drilling) oluşturma, sonra döndürme ile çoğaltma (propagate). (açı = angle 360, toplam adet = total number 6). 14
Alıştırma 5 : Contour by sketch lines, merge, polar point, duplicate. (Eskiz çizgileriye kontür oluşturma, birleştirme, polar nokta, çoğaltma) Ana eskiz çizgileri oluşturma 15
80 mm radüsünde ve 120 açıda bir polar nokta (polar point) oluştur. Polar nokta merkez olacak şekilde bir daire oluştur (r=11mm). 16
Daireyi döndürme açısı 40 olacak şekilde çoğalt (Duplicate). Daireler oluştur. 17
2 noktali bir çizği oluştur (2 point line). Çizgiyi koşutla (offset). Elementlerin üzerinden geçen bir kontür oluştur (contour) ve farklı bağlantıları tadilat et (modify). Radüsleri 22.5 olan her iki daireyi birleştir (Merge), sonra onları 25 mm olacak şekilde tadilat (modify) et. 80mm uzunlugu "a" and 25mm radüsü "b" olarak isimlendir. Kontürün radüsünü tadilat (Modify) et: Büyük olan "a+b" ve küçük olan "a-b". 18
Kontürü 3mm yükselt. (Extrude). Alıştırma 6 : Extruded solid and Coordinate System. (Yükseltilmiş katı ve koordinat sistem) Kopyalanmış bir koordinat sistem (duplicate coordinate system) oluştur ve ölçülendir. 19
Parça için öncelikle 2 kontür oluştur (2 daire, 1 kare ve 1 genel çokgen = regular polygon). Birleştir (Merge) ve karasel ölçülere simetrik engelllemeyi (symetrical constraints) ver. Çokgenin kopyalanmasıyla (duplication) yıldız konturünu oluştur ve her iki kontürüde birleştir (Merge). 20
Kontürleri merkezleyerek yükselt (extrusion). Büyük silindirin yüzeyinde 4mm yükseklikte ve 2mm koşutlandirilmasiyla yükseltilmiş (extruded) bir şeklin oluşturılması. "Yıldız" kontürünü yükselt (Extrude). Dikdörtgensel kontür için yön oluştur. 21
Dikdörtgensel kontürü (rectangular contour) ve boruyu (pipe) oluştur. Silindirleri ve borusal şekli birleştir (Unite). İki yükseltilmiş şekli birbirlerinden çıkart (Substract). 22
Alıştırma 7 : Diving part. Bir nokta (point) oluştur ve eksen simetrisinde çoğalt (Y axis). 23
3 noktadan geçen bir yay (arc) oluştur. 2mm lik simetrik kalınlaştırılmış eğri (thickened curve) oluştur. (çizgiler dışarıda = lines outside). Kontürün merkezlenerek yükseltilmesi (centered extrusion). 40 24
Radüs 18mm yuvarlatmalar (fillets) oluştur. 40 Radüs 1.5mm yuvarlatmalar (fillets) oluştur. 40 25
Güncel koordinat sistemini (current coordinate system) değiştir ve 2 noktalı çizgi oluştur (2 points line). İki noktayı ölçülendir (Dimension) ve simetrik engelleme ver. = 35 = 26
10mm lik simetrik kalınlaştırılmış eğri (thickened curve) oluştur. (daire dışarda = circles outside). R 10 = 35 = Kontürü Z+=20mm taşıma ile kopyala (Duplicate). = 35 = 27
Bir kabartmanın (boss) eğrinin içinde (curve in place) oluşturılması (blend radius [kıvrım radüsü] 3mm, top radius [üst radüs] 5mm, draft [egim] 4 ). Kabartmanın kullanıcı elementlerinin (driving elements) görüntülenmesi ve kalınlaştırılmış eğriden (thickened curve) bir koşutlama (offset) oluşturma. 4 = 35 = 28
Boydan boya bir cep (pocket) oluştur. r=3mm yuvarlatma (fillet) oluştur. 29
Kabartmanın (boss) üst radüsünü (r=2mm) düzelt (Modify) ve iç kenarlarına (r=1mm) yuvarlatma (fillet) oluştur. Ana öçüleri düzenle (Modify). -50 20 6 = 25 = 30
2D Drafting. 31
Alıştırma 8 : Trimmed shape and local operation. (Budanmış şekil ve genel operasyonlar) r=50mm bir küre oluştur, onu XY düzleminde (XY plane) buda (trim) Küreyi 2 süpürücü egri (sweeping curves) ile buda (Trim). 32
Bir "T" contürü oluştur. Onu yükselt (Extrude) h=80mm, ve kenarlarına 2 eğim oluştur (draft on edge) (10 ve 37 ). 33
Sınırlı operasyon (local operation) ile birleştirerek (Unite) bir köşeyi şekilden çıkart. r=5mm and r=2mm lık yuvarlatmalar (fillet) oluştur. 34
Yüzleri katıdan çıkart (Remove). 35
Alıştırma 9 : Birçok eğri ile süpürme (Swept with several section curve). Eskiz çizgilerini oluştur. Bir rehber eğrisi (one guide) ve birçok eğri (several section curve) ile bir süpürme (swept) oluştur. İkili aynalama ve kaynatma (sewing) ile bir katı oluşturma. 36
Alıştırma 10 : Cetvellenmiş şekil (Ruled shape). Aşağıda gösterildiği gibi (Z-) bir yükseltme (extruded) blok oluştur. Cetvellenmiş (ruled) şekil için 2 kontur (contours) oluştur, konturler arasındaki mesafe 120mm. 37
Cetvellenmiş (ruled) şekli oluştur, sonra iki parçayıda birleştir (unite). Blok un yüzeyinden iki kabartma (bosses) oluştur: Dikdörtgen için yükseklik 40mm, daire için yükseklik 45mm. 38
Birleştirilmiş parçalar arasında 3mm yuvarlatma (fillet) ve dikdörtgensel yükseltme üzerinde 3mm den 6mm ye değişken yuvarlatma (variable fillet) oluştur. Her iki yükseltmenin üzerine pahlar (chamfers) kır. Dairesel yükseltmenin üzerine bir dik koordinat sistemi oluştur. Dairesel yükseltme ve bu koordinat sistemi arasındaki kesişim (intersection) eğrilerini bul. 2 kesişim eğrisinin uçlarını kullanarak dairesel yükseltme üzerinde 3 mm den 5 mm ye değişken yuvarlatma(variable fillet) oluştur. 39
Alıştırma 11 : Süpürülmüş sekil ve 3-4 eğri (Swept shape and 3-4 curves). Farklı eskiz çizgilerini oluştur. Yüzeyi oluşturmak için 4 kontur (contour) oluştur. 40
3-4 eğrili (3-4 curves) yüzey oluştur, onu kopyala (duplicate) and iki yüzeyi kaynat (sew). Yüzeyin kenar sınırlarından (bondary edges) 2 katıyı yükseltme (extruded) ile oluştur. Katıların iki iç yüzeyini çıkar (Remove) ve 3 yüzeyi kaynat (sew). Sonuç katı bir şekildir. 41
Bir rehber ve bir kısım eğrisinden bir süpürme (swept) oluştur. Birbirinden çıkar (subtract). Gölgelendirme modunda (shading mode) transparency i deiştir. 42
Alıştırma 12 : İki rehber eğrisi ve iki kısım eğrisiyle süpürme (Swept with two guide curves and two section curves). Eskiz çizgileri oluştur. İki koşutlanmış (offset) çizginin tanjantından geçen bir yat (arc) oluştur. 2 konturü rehber çizgisi olarak oluştur. Aynı koordinat sistemi içinde iki kısım eğrisi, bir dikdörtgensel ve bir dairesel eğri oluştur. 43
İki rehber eğrisi ve iki kısım eğrisi ile bir süpürme (swept) oluştur. XY düzleminde yüzeyi kopyala (Dublicate). 44
İki düz yüzey (flat) oluştur ve katıyı oluşturmak için kaynat (sew). 2 rehber eğrisinden ve 2 kısım eğrısınden 2mm koşutlayark (offset) konturleri oluştur. Bu eğrilerden yeni bir süpürme (swept) oluştur. 45
Yüzeyi kopyala (duplicate) ve kaynat (sew). Katıyı yüzey ile buda (trim) 2mm parametreleri birleştirerek (merge), kalınlık için "t" olarak adlandırılan bir parametere oluştur (create a parameter). 46
Alıştırma 13 : Süpürülmüş bir formlu yüzeye göre trim etmek,köntürlere göre yüzeyi kesmek.(imprint) Ölçülere göre kontur oluştur. Güncel koordinat sistemini değiştir ve (-35,28)koordinatına bi nokta koy.bu noktanın +Y ekseninde simetriğini al ve bu noktalardan geçen R120 bir yay çiz. 47
Yayın bittiği noktaya şekildeki pozisyondaki gibi,yaya dik bir koordinat sistemi yerleştir. Bu koordinat sistemine R100 yay çiz. Önceki koordinat sistemine çizdiğimiz konturu şekildeki gibi exturude et. Çizilen iki yaydan bir süpürme(swept)ile yüzey oluştur. Süpürülmüş yüzeye göre iki parçayı buda.(trim) 48
Şekildeki ölçülere göre dikdörtgen konturleri oluştur. Impirint komutunu kullanarak konturlere göre yüzeyi kes. 49
Uç noktalarından kopyalar al ve parçanın ilerisine oluşturtığın bir koordinat sistemine bunları projection et. Taşıdığın bu konturlere R10 yaylar çiz ve bu yayları kullanarak impirint komutu ile yüzeyi kes. 50
Kesilen bu yüzeyleri (remove) komutunu kullanarak kaldır. Kaldırılan bu yüzeylerin köşelerinden (3-4 curves) komutunu kullanarak bir süpürme yap. 51
Parçanın ön kısımlarına 1.5mm radüs yap. Önden arkaya doğru 0mm ile 1mm arası değişken(variable) radüs yap. Şekildeki gibi parçanın ön yüzeyine bir koordinat sistemi koy.ölçülere göre alttan ve yandan offsetler yap.x=5 Y=10 ölçülerinde bir elips çiz.koordinat sistemini +Z yönünde 5mm kopyala(duplicate).yeni koordinat sistemine R3 bir daire ciz ve elipsle beraber bunları (Ruled) komutunu kullanarak sıva. 52
Splines komutunu kullanaraknoktalardan bir kontur oluştur.bu kontura dik bir şekilde R2 bir daire oluştur ve (pipe) komutunu kullanarak kabloyu oluştur. 53