BÖLÜM 3 Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Kimyasal Tür Nedir? Test - 1... 2 Lewis Sembolleri Test - 2...2 Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması Test - 3...2 Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Test - 4... 3 Güçlü Etkileşimler Test - 5... 3 Güçlü Etkileşimler (İyonik Bağ) Test - 6... 4 Güçlü Etkileşimler (Kovalent Bağ)Test - 7... 4 Güçlü Etkileşimler (Kovalent Bağ) Test - 8... 5 Güçlü Etkileşimler (Metalik Bağ) Test - 9... 5 Güçlü Etkileşimler (Karma) Test - 10... 5 Zayıf Etkileşimler Test - 12... 6 Zayıf Etkileşimler Test - 13... 7 Fiziksel ve Kimyasal Değişimler Test - 14... 7 Kimyasal Tepkimeler ve Denkleştirilmesi - Test 15... 7 Kimyasal Tepkimeler ve Denkleştirilmesi - Test 16... 8 Kimyasal Tepkime Türleri Test - 17... 8 Kimyasal Tepkime Türleri Test - 18... 9 Genel Tekrar Testi Test - 19... 9 Genel Tekrar Testi Test - 20... 10 Genel Tekrar Testi Test - 21... 10 Zayıf Etkileşimler Test - 11... 6
3 BÖLÜM Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Kimyasal Tür Nedir? TEST 1 3. 12 X: elementi 2 elektron verirse X 2+ 8 B ile gösterilir. 1. Kimyasal türler; atom, molekül, iyon ve radikal olmak üzere 4 e ayrılır. 2. NO moleküler yapılı radikaldir. 1 3. X 8 11 1 Y Z 12 +0 9 9 T 11 17 Q 18 7 4. I. İyon II. Molekül III. Atom IV. Radikal 5. Radikaller kararsız yapılardır. Soygazlar kararlı yapıya sahip radikal değildirler. 6. Radikaller yapılarında bir veya daha fazla ortaklanmamış elektron bulunduran kararsız yapılardır. 7. Molekül N 2, NO, CO 2 Atom N, C, Fe Radikal N, CH 3 8. Radikal NO, CI Molekül NO, CI 2 İyon NO 2, CI 9. CO elementel molekül değildir. 10. O 2 Elementel moleküldür. 11. O, H ve OH birer radikaldir. 12. Radikaller kararsız olduklarından doğada serbest hâlde bulunmazlar. 13. H ortaklanmamış elektronu olan bir radikaldir. 14. Radikaller yapılarında bir veya daha fazla ortaklanmamış elektron bulundurabilir. 15. Moleküller elementlerin birleşmesi ile de oluşabilirler. Moleküller iyonik bağlı da olabilirler. 16. CH 3 bir moleküler radikaldir. 1. 13 T: 2 8 3 Lewis Sembolleri TEST 2 T şeklinde gösterilir. 4. Lewis yapısı verilen elementin son katmanında 5 elektron bulunur. 5. 6 X: X 13 X: X 2 4 2 8 3 8 X: X 15 X: X 17 X: X 2 6 2 8 5 2 8 7 6. Doğru gösterim 8Na B + şeklinde gösterilir. 7. X atomu 3 elektron alarak, Y atomu 1 elektron alarak ve Z atomu 3 elektron vererek aynı soygaz yapısına ulaşmışlardır. Bu soygaz 10Ne alınırsa; 7 X: 5A 9 Y: 7A 13Z: 3A bulunur. 2 5 2 8 3 8. X hidrojen olabilir yani Lewis gösterimi X şeklinde olur. 9. X elementinin atom numarası en az 8 olabilir. 10. Proton sayısı 4 olabilir. Ametal olabilir. 11. 12 X: X 15 Y: X 17 Z: Z 2 8 5 2 8 7 12. X Y Z T K L 13. Periyodik sistemde 5A grubunda yer alır. 14. Z elementinin eşleşmemiş elektron sayısı 4 olduğundan en fazla sayıda bağ yapar. 15. X ın katman elektron dağılımı CI atomuna aittir ve verilenlerin tamamı doğrudur. 16. Atom numarası 15 de olabilir. Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması TEST 3 1. Kimyasal türler arasındaki bağı kırmak için gereken enerji aynı bağın oluşması için dışarıya verilmesi gereken enerjiye eşittir. 2. Hidrojen bağı moleküller arası bağ türüdür. 2. 9 X: elementi 1 elektron alırsa 8 X B ile gösterilir. 3. I. Zayıf II. Güçlü III. Büyük 4. II. tepkimede moleküller arası bağlar koparılmıştır. 2 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
5. İyonik bağ, kovalent bağ ve Metalik bağ güçlü, Hidrojen bağı ve Van der Waals etkileşimleri zayıf etkileşimdir. 6. N N bağının oluşması için dışarıya 159 kj / mol enerji verilmelidir. 7. Hidrojen bağı ve Van der Waals bağları fiziksel bağlardır. 8. Gelişen olay kuvvetli etkileşim olduğundan enerji değişimi 40 kj.mol 1 den büyüktür. 9. Kimyasal türler arası etkileşimler ile ilgili verilen yargıların tamamı doğrudur. 10. Güçlü etkileşimlerin kırılması sonucu kimyasal değişim gerçekleşir. 11. Güçlü etkileşimler koparıldığında maddenin kimlik özelliği değişir. Atomları bir arada tutan çekim kuvvetleridir. 12. Taneciğin molekülleri arasında zayıf etkileşimler bulunur. 13. Hal değişimlerinde zayıf etkileşimler kırılır maddenin kimlik özelliği değişmez. 14. H atomlarının birleşmesi ile H 2 molekülü oluşumunda güçlü etkileşim söz konusudur. 15. İyonik bağ, Kovalent bağ ve Metalik bağ güçlü etkileşimdir. Kimyasal Türler Arası Etkileşimler TEST 4 11. Güçlü etkileşimler koparmak için verilmesi gereken enerji 40 kj.mol 1 den büyük olmalıdır. Atomlar arası oluşan kimyasal bağlardır. 12. İyonik bağ, Kovalent bağ ve Metalik bağ güçlü etkileşimlerdir. 13. Fiziksel, olaylar sırasında zayıf etkileşimler etkin olur. Metanolün gaz fazına geçmesi ve KCI tuzunun suda çözünmesi fizikseldir. CEVAP. 14. Zayıf etkileşimler moleküller arasında gerçekleşen fiziksel bağlardır. Bu bağları koparmak için gereken enerji 40 kj.mol 1 den küçüktür. 15. Zayıf etkileşimlerin kırılması için gereken enerji 40 kj.mol 1 den azdır. Güçlü Etkileşimler TEST 5 1. İyonik bağlı bileşikler iyonik yapılıdır. Katı halde elektrik akımını iletmezler. Elektron alış verişi ile oluşurlar. 2. 20 X: metaldir. 1 K i ile iyonik bağlı bileşik oluş 2 8 8 2 turur. 3. Halojenlerle iyonik bağlı bileşikleri Y, Z, T metalleri oluşturur. 4. X, Y metal olabilir. 5. X atomu 2 elektron almıştır. 6. Z 2+ + Y 3 Z 3 Y 2 1. I. Metalik Bağ II. Van der Waals bağları III. Hidrojen bağı 2. Güçlü etkileşimler atomları bir arada tutan kuvvetlerdir. Kimyasal bağları oluştururlar. 3. Kovalent bağ güçlü etkileşim, London kuvvetleri zayıf etkileşimdir. 4. Zayıf etkileşimlerde bağı koparmak için verilmesi gereken enerji 40 kj. mol 1 den küçüktür. 5. Kimyasal türler arası etkileşimler ile ilgili verilen yargıların hepsi doğrudur. 6. I. Güçlü (Kovalent) II. Zayıf (Hidrojen) III. Güçlü (Kovalent) 7. Bağ oluşumu sırasında dışarıya enerji verilir. Bağı koparmak için dışarıdan enerji almak gerekir. 8. Bağı koparmak için verilen enerji ne kadar büyük ise bağ o kadar sağlamdır. III > I > II 9. Fiziksel olaylarda moleküller arası bağlar kopar. 10. Aynı tür kutuplar birbirini iterken zıt kutuplar birbirini çeker. 7. İyonik bağlı bileşiklerde ilk önce metal sonra yazılır. 8. İyonik bileşikler katı halde elektrik akımını iletmezler. 8 CI B Mg 2+ 8 CI B şeklinde gösterilir. 9. 12 Mg: 16 S: 2 8 6 Lewis gösterimi Mg 2+ 8 S B 2 şeklindedir. 10. X son katmanında 2 elektron bulunduran Helyum ile benzer özellik göstermez. 11. 19 X: Metal 2 8 8 1 Y 2 Z molekül yapılıdır. 1 Y: Y dubletini tamamlamıştır. 1 8 Z: 2 6 12. Bağı oluşturan iyonların yarıçapı arttıkça bağ zayıflar ve erime kaynama noktaları düşer. 13. Bağı oluşturan iyonların çapı arttıkça bağ sağlamlığı azalır. 14. Erime noktası en büyük olan bileşik YF 2 dir. Y nin atom yarıçapı en küçüktür. YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 3
15. 11 Na: 1A 19 K: 1A 2 8 1 2 8 8 1 9 F: 7A 17CI: 7A 2 8 7 Güçlü Etkileşimler (İyonik Bağ) TEST 6 1. İyonik bağ molekül içi kimyasal bağlardır ve güçlü etkileşimlerdir. Elektron alış verişi ile oluşurlar. 2. 1X Hidrojen yani olduğundan halojenlerle iyonik bağlı bileşik oluşturamaz. 3. NaF, CaF 2 iyonik bağ içerir. 4. X Soygaz Y Metal Z Ametal 5. 12X: 2A (metal) Oluşan bileşik XY 2 9Y: 7A () 6. X 3A Oluşan bileşik iyoniktir. Y 7A Bileşiğin formülü XY 3 tür. Lewis formülü 8 Y B X 3+ 8 Y B 8 Y B 7. Li elementi dubletini tamamlamıştır. Lewis gösterimi 2Li + 8 O B 2 şeklindedir. 8. X, Li elementi olup dubletini tamamlamış olabilir. 9. X, toprak alkali metalidir. 10. Metalik aktifliği en yüksek olan X ile ik aktifliği en yüksek olan T arasında oluşan bileşiğin iyonik karakteri en yüksektir. 11. İyonik bileşikler katı halde elektrik akımını iletmezler. K metalinin, metalik aktifliği daha fazla olduğundan iyonik karakteri daha büyüktür. 12. Metalik aktifliği büyük olan Na ile oluşan bileşiğin iyonik karakteri en yüksektir. (NaCI) Atom çapı en küçük olan AI ile oluşan bileşiğin erime noktası en yüksektir. (AICI 3 ) 13. Halojenlerin atom çapları L > K > M şeklindedir. Atom çapı arttıkça erime noktası azalır. 14. Metalik aktifliği en yüksek olan K dır. Atom çapı en küçük olan Mg dir. 15. Atomların yarıçapları küçülürse bağın sağlamlığı artar. Güçlü Etkileşimler (Kovalent Bağ) TEST 7 X: 1. Ametal + Ametal Kovalent Aynı ler arasında Apolar kovalent Farklı ler arasında Polar kovalent 2. Farklı atomları arasında oluşan bağa polar (kutuplu) kovalent bağ denir. HF ve H 2 O polar kovalent bağ içerir. 3. Kovalent bağlı bileşikler moleküler yapılıdır. CO 2, CI 2 ve NCI moleküler yapılıdır. 4. CI 2 CI CI olmalı O 2 O O olmalı N 2 : N N olmalı 5. 7Z: 8 2 6 1 1 2 5 6. 12 Y: metal 9 T: 17L: 2 8 7 6C: Polar kovalent bağ içerir. 2 4 8 O: O = C = O yapısına sahiptir. 2 6 7. Elektron nokta formülünde 2 tane eşleşmemiş elektron çifti vardır. 8. Y elementi periyodik sistemin 1A grubunda yer alır. 9. 8X: 6A grubunda dir. 2 6 20 Y: 2A YX bileşiğini oluşturur. 2 8 8 2 10. X: 1A grubu elementidir. Bağ polar kovalenttir. 11. X, Z ve T Kovalent bağlı bileşik oluşturabilir. 12. I. bileşikteki bağların tamamı polar kovalent. II. bileşikte C atomları arasındaki bağ apolar kovalenttir. C H, C O bağları polar kovalenttir. III. bileşikteki bağların tamamı polar kovalenttir. 13. I. C C II. O C O III. O O 14. H atomu dubletini tamlamıştır. NH 3 ve N 2 molekülündeki bağ sayıları eşittir. N H H H N N 15. Molekül içi atomlar arası bağ türü ikisinde de polar kovalent bağdır. C C O C O 16. H ve F atomları arasında tekli bağ vardır. 4 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
Güçlü Etkileşimler (Kovalent Bağ) TEST 8 1. Kovalent bağ iyonik bağdan daha zayıftır. Ametal atomları arasında ve elektron ortaklaşması ile oluşur. 2. 1X Hidrojen dir kovalent bağlı bileşik oluşturabilir. Diğerleri metaldir. 3. 15 X: 5A () 9Y: 7A () 2 8 5 16. Elektronegatiflik değerleri arasındaki fark en fazla olan iki element arasında oluşacak bileşiğin kovalent karakteri en azdır. Güçlü Etkileşimler (Metalik Bağ) TEST 9 1. Metal atomlarının (+) yüklü kısımlarının metalin değerlik elektronlarını çekmesi ile oluşan kuvvetler metalik bağı oluşturur. Kararlılık gerçekleşmez. 2. Metalik bağda değerlik elektronların çekilmesi söz konusu olduğundan elektronegatiflik kesinlikle artar. 17 K: 7A () 19 L: 1A (metal) 2 8 7 2 8 8 1 12 P: 2A (metal) 7R: 5A () 2 5 4. NH 3 N olmalı. H H H H H 5. H C C H H H polar kovalent bağ apolar kovalent bağ 6. H atomu dubletini tamamlamıştır. N atomu kısmi negatif (δ ) yüklenmiştir. 7. C C üçlü bağ bulunur. C ve O nin 1 er tane ortaklanmamış elektron çifti vardır. Bağlar polar kovalenttir. 8. Ortaklanmış elektron çifti sayısı 4 tür. 9. 7X: -5A () 2 5 X X Atomlar arası üçlü bağ içerir. Bağlar apolar kovalenttir. Bağ yapımında 3 çift elektron kullanılır. 10. X in bağ kapasitesi 1, Y nin 2 dir. Y nin değerlik elektron sayısı 6 dır. Molekülde 2 tane ortaklanmış elektron çifti vardır. 11. H 2 O moleküller arasındaki bağlar hidrojen bağıdır. 12. N N 13. N 2 apolar kovalent bağ NH 3 polar kovalent bağ 14. N N O O Molekül içi bağ sayısı ve ortaklanmış elektron sayısı N 2 de daha fazladır. 15. Farklı atomları arasındaki kovalent bağlar polar kovalent bağdır. 3. Aynı grupta aşağı inildikçe metalik bağın kuvveti azalır. 4. Metalik bağ, saf metallerin ve alaşımların katı ve sıvı hallerinde bulunur. 5. 11 X: 12 Y: 19 Z: 2 8 1 2 8 8 1 Metalik bağın kuvvetli olması in erime ve kaynama noktasını yükseltir. 6. Metalik bağın kuvveti, metal atomunun çapı ile ters değerlik elektron sayısı ile doğru orantılıdır. 7. Sadece 3 Y ve 11 T atomları arasında metalik bağ bulunur. 8. Metalik bağ ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur. 9. Metalik bağın sağlamlığı değerlik elektron sayısı ile doğru, metal atomunun çapı ile ters orantılıdır. 10. Aynı grupta yukarıdan aşağı inildikçe metalik bağ zayıflar, erime noktası düşer. Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe metalik bağ kuvvetlenir, erime noktası artar. 11. Metalik bağın sağlamlığı ile atom çapı ters orantılı olduğundan Sr nin atom çapı Ca dan büyüktür. 12. Metalik bağın kuvveti arttıkça, metalin yaptığı iyonik bileşiklerin iyonik karakteri zayıflar. 13. X, Y ve Z elementleri ile ilgili verilen yargıların tamamı doğrudur. 14. Erime noktası en büyük olan element Y dir. Güçlü Etkileşimler (Karma) TEST 10 1. Apolar kovalent bağ aynı atomları arasında, Metalik bağ aynı metal atomları arasında oluşur. 2. 8 X: 9 Y: 12 Z: 2 6 2 144424443 metal İyonik bağlı bileşikler katı halde elektrik akımını iletmezler. 3. PCI 5 polar kovalent NH 3 polar kovalent YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 5
4. CO Kovalent bağ içerir. 6 C: 8 O: 2 4 5. SO 2 4 içerisinde kovalent bağ Na + ile SO 2 4 arasında iyonik bağ vardır. 6. XY, XZ, XT, KY, KZ, KT bileşikleri iyonik bileşiklerdir. Katı halde elektriği iletmezler fakat sıvı ve su çözelti halinde iletirler. 7. X 2 Metalik bağ 8. CO 2 Polar kovalent CaCI 2 iyonik HCI Polar kovalent 9. X Metal Y ve Z XZ bileşik iyonik bağlıdır. 10. İyonik karakteri en yüksek bileşik Z ve T arasında oluşur. 11. X + Z 2 olduğundan bir molekülü iki bağ içerir. 12. CaO İyonik bağ, diğerleri kovalent bağdır. 13. XY 2 bileşiği kovalent bağ içerdiğinden iki elementte olmalıdır. 14. 9 X: 1 Y: 11 Z: Z + 8 Y B 1 2 8 1 14243 metal olmalıdır. 15. Apolar kovalent ve iyonik bağ, atomlar arası ve molekül içi bağ olarak bulunabilir. 16. CO C O CO CO 2 CO 2 O C O Kovalent bağ 3 4 Ortaklanmış 3 4 1. Metalik bağ kuvvetli etkileşimdir. Ortaklanmamış 2 4 Zayıf Etkileşimler TEST 11 2. X ve K dir. Oluşan bağ kovalent bağdır. 3. HCI CO 2 etkileşim türü iyon dipol dur. 4. Soygaz atomlarını yoğun fazda bir arada tutan etkileşim indüklenmiş dipol dür. 5. Benzer benzeri çözer ilkesine göre apolar yapılı YX 4 bileşiği apolar yapılı YT 2 bileşiğinde çözünür. 6. Ne C 6 H 6 London kuvvetleri CH 3 CI PH 3 Dipol dipol CH 3 COOH H 2 O Hidrojen bağı 7. Polar moleküllerde de (Dipol dipol) London kuvveti görülür. 8. Yalnızca CH 3 OH bileşiğinde moleküler arası hidrojen bağı etkindir. 9. Moleküller arasında London kuvvetleri etkin olan moleküllerde molekül ağırlığı arttıkça kaynama noktası yükselir. 10. BF 3 apolar yapılıdır ve polar yapılı suda çözünmez. 11. Van der Waals etkileşimi ne kadar fazla ise kaynama noktası o kadar yüksektir. 12. CH 4 ve CS 2 molekülleri apolardır. 13. H 2 S molekülü polar yapılıdır ve dipol dipol etkileşimine sahiptir. 14. a Kovalent bağ b hidrojen bağ 15. Kaynama noktaları arasında SO 2 > CO 2 ilişkisi vardır. SO 2 molekülü polardır. Zayıf Etkileşimler TEST 12 1. Dipol dipol ve London kuvvetleri Van der Waals etkileşimleridir. 2. Verilen olay ve etkileşim türü eşleştirmelerinin tamamı doğrudur. 3. BH 3 NH 3 Hidrojen bağı olmalıdır. 4. Van der Waals (London) kuvvetleri verilen moleküllerin hepsinde bulunur. 5. XH 3 bileşiği kovalent bağlı bileşiktir. 6. H 2 S CH 3 CI Dipol dipol CH 3 OH HF Hidrojen bağı CH 4 C 6 H 6 London kuvvetleri 7. Polar yapılı moleküllerde de London kuvvetleri bulunabilir. 8. Yalnız CH 3 OH ile oluşan karışımda molekülleri arası hidrojen bağı etkin olur. 9. Halojenlerde atom numarası arttıkça kaynama noktası artar. 10. Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür. 11. Molekül kütlesi büyüdükçe Van der Waals kuvveti artar. 12. PCI 3 ve NF 3 polar yapılı olduklarından apolar yapılı benzende iyi çözünmezler. 13. a ve c bağları kovalent bağ, b bağı hidrojen bağıdır. 14. Molekülleri arasında Van der Waals (London) kuvvetleride içerir. 15. Soygazların yoğun fazında ve apolar moleküllerde geçici dipollük vardır. (BH 3 ve CO 2 ) 6 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
Zayıf Etkileşimler TEST 13 1. Zayıf etkileşimler arasında; Hidrojen bağı > dipol dipol > London kuvvetleri ilişkisi vardır. 2. I. London kuvvetleri II. Hidrojen bağı III. İyon dipol etkileşimi 3. London kuvvetleri için verilen yargıların tamamı doğrudur. 4. MgF 2 iyonik bağlı bileşiktir. 5. Apolar yapılı C 6 H 6, polar yapılı suda çözünmez. Moleküldeki C C bağları apolar kovalenttir. 6. Molekül büyüdükçe London kuvveti büyür. Molekül ne kadar uzun ise London kuvveti o oranda büyür. 7. Molekül kütlesi büyüdükçe Van der Waals etkileşimi büyür. 8. C 2 H 5 OH molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur. 9. Hidrojen bağı; hidrojen atomunun elektronegatifilikleri çok yüksek olan F, O, N atomları ile oluşturduğu polar bileşiklerde görülür. 10. H 2 S molekülünde F, O, N atomları bulunmadığından hidrojen bağı etkin değildir. 11. C C bağı kovalenttir. Molekül polardır. 12. NH 3 ve BH 3 apolar yapılıdır ve polar yapılı alkolde çözünmezler. 13. CH 4 molekülü yapısında, F, O, N atomları olmadığından H 2 O ile hidrojen bağı oluşturamaz. 14. CO 2 ve CH 4 suda çözünmezler. Fiziksel ve Kimyasal Değişimler TEST 14 1. Kimyasal değişimlerde güçlü bağlar kopar ve büyük enerji söz konusu olur. Fiziksel değişimlerde zayıf etkileşimler kopar ve daha fazla zayıf enerji söz konusu olur. 2. C 6 H 12 O 6 bileşiği suda çözünmüştür ve molekül yapısı değişmemiştir. 3. a ve c bağları polar kovalent bağdır kopması sonucu kimyasal değişim olur. b bağı hidrojen bağıdır ve kopması sonucu fiziksel değişim olur. 4. Çözeltilerin elektriği iletmesi Harç ya da betonun donması kimyasal değişim Karbonun kurşun kalem yapımında kullanılması 5. I. Kimyasal II Fiziksel III. Kimyasal 6. Kimyasal tepkimeler sonucu maddelerin kimyasal özelliği değişir. 7. Verilen olayların hepsinde kimyasal değişim olmuştur. 8. Maddenin iç yapısında meydana gelen değişimler kimyasal değişimlerdir. 9. Üzümden sirke yapılması, Yumurtanın haşlanması ve Elmanın çürümesi kimyasal değişimdir. 10. Hamurun mayalanması kimyasal değişimdir. 11. Elmanın dilimlenmesi fiziksel, diğerleri kimyasal değişimdir. 12. NaBr nin suda çözünmesi fiziksel değişimdir. 13. CaCI 2 nin suda çözünmesi fiziksel değişimdir. 14. Metallerin elektriği iletmesi ve alaşım eldesi fiziksel değişimdir. 15. Sütten tereyağı eldesi ve Yoğurttan ayran eldesi fiziksel değişimdir. Kimyasal Tepkimeler ve Denkleştirilmesi TEST 15 1. Kimyasal tepkimelerde toplam hacim korunmayabilir. 2. Kimyasal tepkimelerde toplam proton ve nötron sayısı korunur. 3. Kimyasal tepkimelerde atom türü ve sayısı, toplam kütle ve toplam molekül sayısı korunur. 4. Kimyasal tepkime sonrasında elementin çekirdek yapısı ve proton sayısı değişmez. 5. Kimyasal tepkimelerde toplam kütle ve atom türü korunur. Y veya Z bileşik olabilir. 6. Tepkimedeki maddeler aynı fazda olmadığından heterojen tepkimedir. Tepkimede kütle korunmuş, hacim korunmamıştır. 7. Tepkime ile ilgili verilen yargıların hepsi doğrudur. 8. Kimyasal tepkimelerde Atom sayısı ve türü korunur. 9. 3Mg(NO 3 ) 2 + AI 2 (SO 4 ) 3 3MgSO 4 + 2AI(NO 3 ) 3 AI 4 C 3 + 12H 2 O 4AI(OH) 3 + 3CH 4 3 1 = 12 4 7 10. C 2 H 6 + O2 2CO 2 2 + 3H 2 O / 5 13 C 4 H 10 + O2 4CO 2 2 + 5H 2 O / 3 10CO2 5 = 12CO 6 2 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 7
11. Sol Sağ 1.C 1.C 12.H 8.O 4.S 12.H 16.O 4.X 12. Diğerlerinde H 2 O nun katsayısı 2 2C 2 H 6 + 7O 2 4CO 2 + 6H 2 O 13. 2NH 3 + 5CI 2 N 2 CI 4 + 6HCI 14. Sol Sağ 5.S 2.Mn 15.O 5.S 6.H 23.O X SO 4 olarak bulunur. 2.X 6.H Yük denkliğininde sağlanması için X MnO 4 olmalıdır. 15. 3MgO + 2H 3 PO 4 Mg 3 (PO 4 ) 2 + 3H 2 O 3 + 2 + 1 + 3 = 9 16. C 3 H 5 (OH) 3 + 2 7 O2 3CO 2 + 4H 2 O en küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde 2C 3 H 5 (OH) 3 + 7O 2 6CO 2 + 8H 2 O 12. C ve H sayısı fazla, O sayısı az olmalıdır. C 3 H 8 + 5O 2 3CO 2 + 4H 2 O 13. Sol Sağ Yük denkliğininde sağlanması için 3.C 3.C X = Cr 3+ olmalıdır. 20.H 20.H 10.O 10.O 2.Cr 2.X Yük: +6 Yük: O 14. Sol Sağ 2.K 4.K 2.Cr 2.Cr 7.O 9.O 2.X 2.H 144424443 X = KOH 15. 1. Tepkime 2. Tepkime Sol Sağ 4H 3 PO 4 Y + 6H 2 O 3.P 5.N Sol Sağ 9.H 5.O 12.H 12.H 5.N 3.X 4.P 6.O 17.O 16.O Y X = H 3 PO 4 Y = P 4 H 10 16. 2NF 3 + 2AICI 3 2AIF 3 + 3CI 2 + N 2 Kimyasal Tepkimeler ve Denkleştirilmesi TEST 16 Kimyasal Tepkime Türleri TEST 17 1. Kimyasal tepkimelerde; toplam kütle, toplam yük, toplam atom sayısı ve türü, toplam elektron sayısı korunur. 2. Başlangıçta 4 mol molekül varken tepkime sonunda 2 mol molekül oluşmuştur. 3. Kimyasal tepkimeler endotermik (ısı alan) olabileceği gibi ekzotermik (ısı veren) de olabilir. 4. X ve Y element ya da bileşik olabilir ancak Z kesinlikle bileşiktir. 5. Verilen niceliklerin tamamı kimyasal tepkimelerde her zaman korunur. 6. Tepkimede bulunan maddelerin tamamı aynı fazda olduğundan tepkime homojendir. 7. Verilen olay kimyasal bir tepkimedir ve yargıların tamamı doğrudur. 8. Başlangıçta tepkime kabında CO 2 bulunmamaktadır. Toplam kütle korunurken, katı kütlesi azalır. 9. 3Ca(OH) 2 + 2H 3 PO 4 Ca 3 (PO 4 ) 2 + 6H 2 O 10. C 2 H 4 + 3O 2 2CO 2 + 2H 2 O 11. 5 + 6HNO 3 H 2 SO 4 + 6X + 2H 2 O 144444424444443 1.S 6.H 6.H 1.S 6.N 6.O 18.O 6.X 1. Tepkime için verilen yargıların tamamı doğrudur. 2. X bileşiği yandığında CO 2 ve H 2 O maddeleri oluşuyorsa X mutlaka organik bir bileşiktir. 3. Başlangıçta 5 mol molekül varken tepkime sonunda 7 mol molekül oluşmuştur. 4. Metan gazının patlaması ve bağ oluşumu ekzotermik olaydır. 5. Maddeler katı halden sıvı hale ve sıvı halden gaz haline geçerken ısı alır ve düzensizliği artar. Maddeler gaz halden sıvı hale ve sıvı halden katı hale geçerken ısı verir ve düzenliliği artar. 6. SO 3 daha fazla yükseltgenemediğinden yanma tepkimesi vermez. 7. I. Baz NH 3 II. Nötr (Tuz) KCI III. Asit HCOOH 8. Kovalent bağlar koparılmıştır. Bağ kopması endotermiktir. Molekül sayısı artmıştır. 9. NH 3, susuz baz olarak bilinir ve bu tepkime sonucu su oluşmaz. 10. HNO 3 bir asittir ve NaOH, NH 3, Ca(OH) 2 gibi bazlarla asit baz tepkimesi verir. 11. HNO 3 asit, KOH ise bazdır. Asit baz tepkimeleri ekzotermiktir. Tepkime sonunda tuz ve su oluştuğundan nötrleşme tepkimesidir. 8 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
12. Ca(NO 3 ) 2 Ca 2+ 2NO3 Na 2 CO 3 2Na + + CO 3 13. Verilen örneklerin hepsi çözünme çökelme tepkimeleri ile oluşmuştur. 14. Na 2 SO 4 Pb(NO 3 ) 2 2Na + SO 4 2 Pb 2+ 2NO3 Genel Tekrar Testi TEST 19 1. Bağ oluşumu ekzotermiktir. H 2 deki bağın kırılması için alınan enerji daha fazla olduğundan H 2 deki bağlar daha sağlamdır. 2. CaO Metal + Ametal bileşiği İyonik bağ PbSO 4 çöker. çözünme çökelme tepkimesidir. 15. Tepkime endotermik veya ekzotermik olabilir. K ve Ag yer değiştirmiştir. Çözünme çökelme tepkimesi oluşmuştur. Kimyasal Tepkime Türleri TEST 18 1. Ağaçlar fotosentez yapamadıklarında yaprakları sararır ve dökülür. 2. Yanma tepkimesinin olması için Yanıcı Madde, Hava ve Tutuşma sıcaklığı gereklidir. 3. Yangın söndürücü madde havada ağır olmalı ve yanıcı olmamalıdır. 4. Gaz haldeki bir atomun elektron alması ekzotermiktir. 5. O 2 gazının suda çözünmesi ekzotermiktir. 6. CO 2, SO 3 ve N 2 O 5 yanma tepkimesi vermez. 7. Katı maddeler süblimleşerek gaz hale geçerken ısı alırlar yani endotermiktir. 8. NH 3 bir baz, HCOOH bir asittir. 9. Bir maddenin yanması için ortamda hava ve tutuşma sıcaklığı olmalıdır. 10. HCOOH asiti ile NH 3 ve NaOH bazları asit baz tepkimesi oluşturabilir. 11. CH 3 COOH ve H 2 SO 4 ün ikiside asittir. Asit baz tepkimesi gerçekleşmez. 12. HCOOH Formik asit 13. 2KNO 3 + H 2 SO 4 K 2 SO 4 + 2HNO 3 tepkimesi yerdeğiştirme tepkimesidir. 14. Verilen olayların tamamında çökelme tepkimesi gerçekleşmiştir. 15. Pb(NO 3 ) 2 (suda) + 2NaI(suda) PbI 2 (k) + 2NaNO 3 (suda) Net iyon denklemi: Pb 2+ (suda) + 2I (suda) PbI 2 (k) Seyirci iyonlar: Na + ve NO 3 16. İyonların bir araya gelerek katı halde çöktüğü tepkimeler çökelme tepkimesidir. 3. Metaller ve ler iyonik yapılı bileşik oluşturabilir. 4. Hidrojen bağı zayıf etkileşimler içerisinde en kuvvetli olanıdır. 5. Soygazlar oktetlerini ya da dubletlerini tamamlamışlardır. 6. Z nin metalik bağ kuvveti en büyükse Z en üstte olmalıdır. X in bileşiğinin iyonik karakteri daha yüksek ise atom numarası daha fazladır. 7. Kovalent karakteri en yüksek olan bileşik aynı ve elektronegatifliği en yüksek olan atomlar arasında oluşur. 8. Sol Sağ 8.K 8.K 8.Mn 12.S 32.O 60.O 10.H 8.Mn 5.S 24.h X = H 2 SO 4 7.X 9. HF, H 2 O ve NH 3 moleküller arasında hidrojen bağı içerir. 10. NaOH Na + + OH KCI K + + CI CaSO 4 Ca 2+ 2 + SO 4 AIPO 4 AI 3+ 3 + PO 4 MgBr 2 Mg 2+ + 2Br 11. I. Tepkimede her ikiside asit olduğundan asit baz tepkimesi oluşmaz. 12. CaCO 3 (k) Ca 2+ (suda) + CO 2 3 (suda) 13. Metal atomları ve alaşımların arasında metalik bağ bulunur. 14. I. K + 8 CI B olmalı II. 3Ca 2+ 2 8 N B 3 olmalı 15. HBr(suda) + LiOH(suda) LiBr(k) + H 2 O(s) Nötrleşme tepkimesidir. Tepkime sonucu tuz ve su oluşur. Nötrleşme tepkimeleri ekzotermiktir. 16. CO 2 O C O YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 9
Genel Tekrar Testi TEST 20 1. Aynı tür kutuplar birbirini iter, zıt kutuplar birbirini çeker. 2. Fe, H 2 ve Na maddeleri O 2 gazı ile yanma tepkimesi verir. 3. 3Cu + 8HNO 3 3Cu(NO 3 ) 2 + 2NO + 4H 2 O 4. N 2 gazının yanması endotermiktir ve ortamdan ısı alır. 5. Radikaller oktetini veya dubletini tamamlamamış kararsız yapılardır. 6. Hal değişimleri fiziksel değişimdir. 7. I. Yanma II. Nötrleşme III. Çökelme 8. N 2 atom değil moleküldür. CO elementel molekül değil, bileşik molekülüdür. 9. H 2 SO 4 asit NaOH baz X Na 2 SO 4 tür ve sulu çözeltisi elektrik akımını iletir. 10. a polar kovalent bağ, b Hidrojen bağı b bağını koparmak için gereken enerji 40 kj / mol den küçüktür. 11. MgO Mg 2+ 8 O B 2 olmalıdır. 12. 5 X: 7 Y: 2 3 2 5 1 H: 1 Bağlayıcı elektron çifti sayısı 3 tür. YH 3 molekülleri arasında hidrojen bağı vardır. 13. a 2 b 1 olduğunda X ve Y metal atomu olur ve bileşik oluşturmazlar. 14. Kendi atomları arasında metalik bağ da içerebilir. 17Y ile kovalent bağlı (hidrojen ise) 4. H 2 O, CO ve NH 3 moleküler yapılı bileşiktir. O 3 molekül yapılı element, CaO iyonik yapılı bileşiktir. 5. 2AI(OH) 3 + 3H 2 SO 4 AI 2 (SO 4 ) 3 + 6H 2 O 4AI(OH) 3 + 3CH 4 AI 4 C 3 + 12H 2 O Eşit miktar AI(OH) 3 kullanılacağına göre 1. tepkime 2 ile çarpılırsa X = Y olur. 6. 1. tepkime yanma, 2. tepkime asit baz tepkimesidir. (Nötrleşme tepkimesi olması için tuz ve su oluşmalıdır.) 7. NH 3 susuz baz olduğundan asit baz tepkimesi oluşur. Tepkime ekzotermiktir, ortamın sıcaklığı artar. 8. CO 2 gazının yüksek basınç altında suda çözünmesi kimyasal değişimdir. 9. Polar maddeler polar maddeler içinde, Apolar maddeler ise apolar maddeler içinde iyi çözünür. 10. HF bileşiği için yoğun fazda verilen tüm etkileşimleri molekülleri arasında bulundurur. 11. Na metalinin suda çözünmesi kimyasal değişimdir. 12. Kimyasal bağlar, fiziksel bağlardan daha kuvvetlidir. 13. Molekülleri bir arada tutan kuvvet zayıf etkileşimdir. 14. Atom C Radikal CH 3 Elementel molekül H 2 İyon H + 15. İyonik bileşikler katı halde elektrik akımını iletmezler. 8 Z ile iyonik bağlı (metal ise) bileşik oluşturabilir. 15. Dipol dipol etkileşimi olabilmesi için bileşiğin polar yapılı olması gerekmektedir. 16. N ve O atomları arasında kovalent bağ vardır fakat KNO 3 tuzu sıvı halde elektrik akımını iletir. Genel Tekrar Testi TEST 21 1. a bağı molekül içi, b bağı moleküller arası bağdır ve a bağı daha kuvvetlidir. 2. NF 3 bileşik polar, bağlar polardır. (N F) BH 3 bileşik polar, bağlar polardır (B H) N 2 bileşik apolar, bağlar apolardır (N N) 3. Yanma tepkimeleri O 2 ile olur, ekzotermiktir, ortamın sıcaklığı artar. 10 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ