Buğday ve Adi Fiğ KarıĢımının Ayrılabilirlik Olanaklarının Belirlenmesi

Buğday ve Adi Fiğ KarıĢımının Ayrılabilirlik Olanaklarının Belirlenmesi Ahmet AKYOL 1, Ahmet ĠNCE 2 1 Çukurova Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yüreğir/Adana 2 Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Sarıçam/Adana ahmed_akyol@hotmail.com ÖZET: Bu çalıģmada buğday ve adi fiğ karıģımını birbirinden ayrılabilme olanaklarının belirlenmesi için ürünlere ait boyut, geometrik ortalama çap, eģdeğer kürenin çapı, küresellik yüzdesi, kritik hız, sürtünme katsayısı gibi bazı fiziksel özellikleri, aerodinamik özellikleri ve optik özellikleri belirlenmiģtir. Buğday ve adi fiğ boyutları arasında önemli farklılıklar bulunurken, geometrik ortalama çap ve eģdeğer küre çap değerleri arasındaki farkın çok fazla olmadığı saptanmıģtır. Adi fiğin küresellik, tane ağırlığı, izdüģüm alanı, kritik hız değerleri buğdayınkinden büyük bulunmuģtur. Bununla birlikte, farklı yüzey ve hızlarda buğdaya ait statik ve dinamik sürtünme katsayıları ile aerodinamik sürüklenme katsayısı değerleri adi fiğinkinden daha yüksek çıkmıģtır. Buğdayın parlaklık, kırmızı ve sarı renk değerlerinin daha yüksek olduğu belirlenmiģtir. KarıĢımın ayrılması için ön eleme, gravite ve triyör ünitelerinden oluģan bir selektör kullanılmıģtır. Ayırma iģlemi sonrasında karıģım içindeki adi fiğin %95.6 sı gravite ünitesinden, buğdayın ise %66.7 si triyör ünitesinden geri alınmıģtır. Anahtar kelimeler: Buğday, Adi fiğ, Ayrılma, Fiziksel özellikler, Aerodinamik özellikler, Optik özellikler Determining of Separability of Mixture of Wheat and Vetch Seeds Abstract: In this study, for determining of separability of mixture of wheat and vetch seeds, some physical and aerodynamic properties such as dimension, geometric mean diameter, diameter of a sphere of the same volume, sphericity, projected area, critical speed, friction coefficient and optical properties were obtained. While the dimensions of the seeds are significantly different from each other, the values of the geometric mean diameter and diameter of a sphere of the same volume are not so various. Moreover, it was determined that the sphericity, seed weight, projected area, critical speed of the vetch seed was bigger than the wheat seed. However, for the wheat seed, the static and dynamic friction coefficient for different surface material and speed and the coefficient of aerodynamic drifting values were found higher than vetch seed. Brightness, redness and yellowness values of the wheat seed were also found higher compared with vetch seed. A seed cleaning machine which is composed of pre-cleaning, gravity and trior units was used. At the end of the separation, 66.7% and 95.6% of wheat and vetch seeds, were regained from trior and gravity unit, respectively. Keywords: Wheat, Vetch, Separation, Physical properties, Aerodynamic properties, Optical properties. GĠRĠġ Yapılan çalıģmalar buğdaygil ve baklagillerin karıģık ekimlerinin bu bitkilerin tekli ekimlerine göre, kuru madde miktarının artması, yemin protein oranı ve kalitesinin yükselmesi, gübre ihtiyacının azalması, hastalık, yabancı ot ve zararlı yoğunluğunun azalması ve bir sonraki ürünün verim artıģı gibi avantajları olduğunu göstermiģtir. Ülkemizde buğdaygil ve baklagillerin birlikte ekimi üzerine yapılan çalıģmalar; buğdaygillerde arpa, buğday, çavdar ve yulaf, baklagillerde ise adi fiğ üzerine yoğunlaģmıģtır (Çakmakçı ve ark., 2005). Koca fiğ dıģındaki fiğ türleri gövdelerinin zayıf olması nedeniyle kolayca yattıklarından zor hasat edildikleri gibi bitkinin alt kısmında çürümeler baģlar. Bu nedenle fiğin tahıllarla karıģık yetiģtirilmesi önerilir. Böylece bitkiler tahıllara sarılarak dik olarak yetiģir. Bu durum her iki ürünün verim ve kalitesini arttırırken hasadı da kolaylaģtırır. (Anonim, 2010). Buradan hareketle, Çukurova Tarımsal AraĢtırma Enstitüsünde buğday ve adi fiğin birlikte ekimine yönelik çalıģmalar sürdürülmektedir. Ancak birlikte hasat edilen bu iki ürünün birbirinden ayrılma zorunluluğu vardır. Yapılan ön 340

çalıģmalar karıģımı ayırma iģleminin mevcut tohum temizleme ve sınıflandırma makinaları (selektörler) ile efektif bir Ģekilde gerçekleģmediğini göstermiģtir. Ayırma iģleminin etkin bir Ģekilde gerçekleģtirilmesi için mevcut selektörler üzerinde değiģik ayarlamalar ve ek üniteler kullanılması gerekliliği vardır. Bu ayarlamaların amaca uygun olarak yapılabilmesi için, karıģımı oluģturan ürünlere ait bazı özelliklerin bilinmesi gereklidir. Buğdaya ait bu tür veriler literatürde mevcuttur, ancak adi fiğ konusunda yeterli veri bulunmamaktadır. Bu çalıģmada, adi fiğ ve bunun yanında çalıģmada bütünlük sağlaması amacıyla buğday tohumlarına ait boyut, geometrik ortalama çap, eģdeğer kürenin çapı, küresellik yüzdesi, kritik hız, sürtünme katsayısı gibi bazı fiziksel özellikleri, aerodinamik özellikleri ve optik özellikleri belirlenmiģtir. Elde edilen verilerden hareketle standart bir selektör üzerinde bazı ayarlamalar yapılarak, karıģımı ayırma etkinliği saptanmıģtır. Literatürde ürünlerin fiziksel, aerodinamik ve optik özelliklerinin belirlenmesi ve tohum temizleme ve sınıflandırma makinalarının tasarımına ve etkinliklerinin saptanmasına iliģkin çok sayıda çalıģma bulunmaktadır (Song ve Litchfield, 1991; Yıldız ve ark., 1992, Visvenethan ve ark., 1994; Kural ve Çarman, 1997; Hauhouot-O Hara ve ark., 2000; Kasap ve Özer, 2001; Tabatabaeefar ve ark., 2003; DemirbaĢ ve Dursun, 2007; Ġnce ve VursavuĢ, 2008). MATERYAL VE YÖNTEM ÇalıĢmada, materyal olarak Adana-99 buğday ve Özveren adi fiğ çeģidinin oluģturduğu ürün karıģımı kullanılmıģtır (ġekil 1). KarıĢımı oluģturan materyalin ağırlık oranları Çizelge 1 de verilmiģtir. Denemeler sırasında her iki ürünün de nem içeriği %13-14 arasında değiģmiģtir. ġekil 1. Buğday ve adi fiğ karıģımı Çizelge 1. KarıĢımın ağırlık oranları Materyal Ana Tane Buğday 43.71 Ana Tane Adi Fiğ 41.70 Kırık ve Cılız Buğday 4.05 Kırık ve Cılız Adi Fiğ 3.73 Kesmik, Kavuz ve Saman 2.64 Yabancı Tohum (Ot+vb ) 0.59 TaĢ ve Toprak 3.59 ÇalıĢma iki aģamada gerçekleģtirilmiģtir. Birinci aģamada karıģımı oluģturan buğday ve adi fiğ çeģitlerine ait bazı fiziksel, aerodinamik ve optik özellikler belirlenmiģtir. Ġkinci aģamada ise bir önceki aģamada elde edilen sonuçlar ıģığında selektör üzerinde değiģiklikler yapılmıģ ve karıģımı oluģturan ürünlerin ayrılma oranları saptanmıģtır. Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi Ürünleri ait, uzunluk, geniģlik ve kalınlık boyutları dijital kumpas yardımı ile her bir üründen 500 adet tane üzerinde ölçümler yapılarak belirlenmiģtir. Geometrik ortalama çap, eģdeğer küre çapları ve küresellik değerleri EĢitlik 1,2 ve 3 kullanılarak hesaplanmıģtır (Mohsenin, 1980; Gorial ve O Callaghan, 1990; Song ve Litchfield, 1991). abc 1/ 3 d g (1) e Gt t 6 1/ 3 d (2) d g 100 (3) a EĢitliklerde; d g : Tanenin geometrik ortalama çapı, (mm) a : Ürün tanesinin uzunluğu, (mm) b : Ürün tanesinin kalınlığı, (mm) c : Ürün tanesinin geniģliği, (mm) d e : Taneye eģdeğer kürenin çapı (m) G t : Ürün tanesi ağırlığı γ t : Ürün tanesinin yoğunluğu (kg/m 3 ) : Küresellik Ürünlerin hacim ağırlıkları ve yoğunlukları belirli hacimde kabın doldurulup tartılması ve sıvı yer değiģtirme yöntemi kullanılarak belirlenmiģtir (Ġnce ve ark., 2008). ĠzdüĢüm alanın hesaplanmasında ise görüntü iģleme yöntemi kullanılmıģtır (Gürsoy, 2005). Bu yöntemde hilum eksenine göre üç farklı konumda yerleģtirilmiģ taneler tarayıcıdan geçirilerek, görüntüleri UTHSCSA Image Tool IT Version 3.0 341

görüntü iģleme programı kullanılarak izdüģüm alanları belirlenmiģtir (ġekil 2). Buğday A 1 A 2 A 3 Adi fiğ A 1 A 2 A 3 ġekil 2. Ürünlerin izdüģüm alanı konumları Aerodinamik Özelliklerin Belirlenmesi Ürünlere ait kritik hız değerleri teorik ve deneysel olarak hesaplanmıģtır. Teorik hesaplamada Gorial ve O Callaghan (1990) tarafından geliģtirilen eģitlikler kullanılmıģtır (EĢitlik 4 ve 5). V krteorik 4gd 6 / e t Z 3 0.44 a 6 de d g 3 1/ 2 (4) Z (5) EĢitliklerde; a 2m g C 2 (6) t V krdeneysel At EĢitlikte; C : Aerodinamik sürüklenme katsayısı m t : Ürün tanesinin kütlesi g : Yerçekim ivmesi (m/s 2 ) γ a : Havanın yoğunluğu (kg/m 3 ) V krdeneysel : Deneysel kritik hız (m/s) A t : Tanenin izdüģüm alanı (m 2 ) Renk Özelliklerinin Belirlenmesi Buğday ve fiğ tanelerinin renk özellikleri Minolta Spektrofotometre Minolta CR 100 renk ölçüm cihazı kullanılarak yapılmıģtır. Renk ölçümü uluslararası L*a*b* sistemine göre, cihazın C(6774 K) aydınlatma konumunda, standart yansıtıcı plakaya göre kalibrasyonu yapılarak gerçekleģtirilmiģtir. Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi Ürünlerin sürtünme katsayısının belirlenmesinde Lloyd Biyolojik Materyal Test Cihazı (Model LRX Plus Serisi) kullanılmıģtır. Ölçümler 4 farklı yüzey (normal sac, galvaniz sac, ahģap, alüminyum) ve dört farklı hız (50, 100, 150, 200 mm/min) değerlerinde gerçekleģtirilmiģtir. ġekil 3 te görüldüğü üzere cihaz tarafından hareketlendirilen ürün kütlesinin ilk harekete baģladığı andaki kuvvet değeri ile hareketin devamı sırasındaki kuvvet değerlerinin ortalaması belirlenmiģ ve bu değerler normal yüke bölünerek (=F/N) statik ve dinamik sürtünme katsayıları hesaplanmıģtır (Ġnce ve VursavuĢ, 2008). V krteorik : Teorik olarak hesaplanan kritik hız (m/s) g : Yerçekimi ivmesi (m/s 2 ) d e : Taneye eģdeğer kürenin çapı (m) d g : Tanenin geometrik ortalama çapı (m) γ t : Ürün tanesinin yoğunluğu (kg/m 3 ) γ a : Havanın yoğunluğu (kg/m 3 ) Z : ġekil katsayısı Ø : Küresellik Kritik hızın deneysel olarak ölçülmesinde ise düģey borulu kritik hız ölçme düzeneği kullanılmıģtır. Hava hızı ölçümleri düģey borunun üst kısmına ve boru merkezine yerleģtirilen bir adet pitot tüpü ve duyarlılığı 1 mmss olan eğik diferansiyel manometre kullanılarak yapılmıģtır. Aerodinamik sürüklenme katsayısının belirlenmesinde EĢitlik 6 daki formül kullanılmıģtır (Gürsoy, 2005). Tanelerin hava akımı içerisindeki hareketleri düzenli olmadığından bu hesaplamalar ürünlerin üç izdüģüm alanı göz önüne alınarak hesaplanmıģtır. ġekil 3. Statik ve dinamik sürtünme katsayılarının belirlenmesi KarıĢım Ayrılma larının Belirlenmesi Buğday ve adi fiğ karıģımını ayırmak için ön eleme (6 elekli), gravite ve triyör (2 adet) ünitelerinden oluģan bir selektör kullanılmıģtır (ġekil 4). Denemeler 5 ton karıģım kullanılarak üç kez tekrarlanmıģtır. 342

Özellik Buğday Adi fiğ Uzunluk (mm) 7.32 5.84 GeniĢlik (mm) 3.48 5.25 Kalınlık (mm) 3.25 4.15 G. ort. çap, d g (mm) 4.35 5.02 EĢd. küre çapı, d e (mm) 4.53 5.20 Küresellik 59.70 86.07 Hacim ağırlığı (kg/m 3 ) 714.01 816.80 Yoğunluk (kg/m 3 ) 1217.0 1301.09 ġekil 4. Denemede kullanılan selektör (1. Ön eleme ünitesi, 2. Gravite ünitesi, 3. Triyör ünitesi) Ayırma iģlemi üç aģamada gerçekleģmiģtir. Birinci aģamada karıģım, 7 mm Ø (yuvarlak delikli) - 2 mm (oblong delikli) - 2.5 mm - 3.5 mm Ø 4 mm Ø 3.75 mm elek kombinasyonlu ön eleme ünitesinden geçirilerek 6. (en son) elek üstünde kalan fiğ tohumu elevatörle gravite ünitesine aktarılmıģtır. Bu aģama, 4. ve 5. elek altları çuvallanarak bir kısım, 6. elek altı da çuvallanarak ayrı bir kısım olarak depolanmıģtır. Ġkinci aģamada; birinci aģamada çuvallanan 4. ve 5. elek altları elevatörle gravite ünitesine daha sonra da triyöre gönderilmiģtir. Üçüncü aģamada ise; birinci aģamada çuvallanan 6. elek altı elevatörle gravite ünitesine daha sonra da triyör ünitesine aktarılmıģtır. Her bir denemede ünite çıkıģ ağızlarından örnekler alınarak ağırlıkları belirlenmiģ ve üniteye giren toplam ürün ağırlığına oranlanarak ürünlerin ayrılma oranları saptanmıģtır. ARAġTIRMA BULGULARI Fiziksel Özellikler Buğday ve adi fiğe ait fiziksel özellikler Çizelge 2 de verilmiģtir. Çizelgeden görüldüğü üzere, buğdayın uzunluk değeri adi fiğinkinden büyük iken, geniģlik ve kalınlık değerleri daha küçük belirlenmiģtir. Geometrik ortalama çap ve eģdeğer küre çapı değerleri adi fiğ için daha yüksek belirlenirken, bu farkın çok büyük olmadığı saptanmıģtır. Daha küresel bir Ģekle sahip olması bakımından adi fiğin küresellik değeri buğdaya oranla oldukça yüksek bulunmuģtur. Bununla birlikte adi fiğ hacim ağırlığı ve yoğunluk açısından da daha büyük değerlere sahiptir. Ürünlerin izdüģüm alanları incelendiğinde A 1 ve A 2 konumlarında çok büyük farklar gözlenmezken, A 3 konumundaki fark çok belirgindir. Ancak, ortalama izdüģüm alanları düģünüldüğünde her iki ürün arasındaki fark çok küçüktür. Çizelge 2. Ürünlere ait fiziksel özellikler ĠzdüĢüm alanı (mm 2 ) A 1 22.49 22.61 A 2 18.20 17.01 A 3 8.20 13.90 A ort 16.30 16.90 Çizelge tekrar incelendiğinde, ürünler arasındaki boyutsal farklılık bu ürünlerin farklı delik Ģekil ve ölçüleri kullanarak birkaç eleme kademesinde boyutsal olarak birbirinden belirli bir oranda ayrılabileceği anlaģılabilir. Aerodinamik Özellikler Ürünlere ait aerodinamik özellikler Çizelge 3 de görülmektedir. Çizelge 3. Aerodinamik özellikler Kritik hız (m/s) Buğday Adi fiğ Teorik 9.56(1.2) 11.25(1.84) Deneysel 7.75(0.53) 9.58(0.82) Sürüklenme katsayısı 0.98(0.12) 0.96(0.20) Adi fiğin kritik hız değerleri buğdayın kritik hız değerlerinden %25 daha fazla olduğu saptanmıģtır. Bu durum karıģımın hava akımı yardımı ile de etkin bir Ģekilde ayrılabileceğinin göstergesidir. Teorik ve deneysel kritik hızlar arasındaki farkın büyük olması teorik hesaplamalarda kullanılan değerlerin ortalama değer olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Ürünlerin aerodinamik sürüklenme katsayıları ise birbirine oldukça yakındır. Renk Özellikleri Ürünlere ait renk değerleri Çizelge 4 te görülmektedir. Çizelge buğdayın adi fiğe oranla daha parlak olduğunu, kırmızılık değerleri arasındaki farkın çok fazla olmadığını ancak sarı renk değerleri arasında 343

AĢama 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y yaklaģık 3 kat fark olduğunu göstermektedir. Buğday Adi fiğ L 51.83(2.02) 35.0(2.03) a 4.63(0.75) 1.93(0.81) b 23.27(1.56) 6.56(1.46) Çizelge 4. Ürünlerin renk özellikleri Çizelge 5. Buğdayın statik ve dinamik sürtünme katsayıları Dinamik Sürtünme Katsayısı Statik Sürtünme Katsayısı Yüzey 50 100 150 200 50 100 150 200 Normal Sac 0.35 0.37 0.37 0.36 0.44 0.46 0.46 0.45 Galvanize Sac 0.27 0.24 0.21 0.20 0.33 0.30 0.25 0.26 AhĢap 0.23 0.21 0.21 0.18 0.32 0.33 0.30 0.29 Alüminyum 0.30 0.27 0.28 0.24 0.38 0.37 0.41 0.34 Çizelge 6. Adi fiğin statik ve dinamik sürtünme katsayıları Dinamik Sürtünme Katsayısı Statik Sürtünme Katsayısı Yüzey 50 100 150 200 50 100 150 200 Normal Sac 0.19 0.23 0.23 0.23 0.24 0.27 0.27 0.27 Galvanize Sac 0.17 0.18 0.18 0.18 0.21 0.21 0.21 0.21 AhĢap 0.10 0.09 0.09 0.08 0.12 0.11 0.12 0.12 Alüminyum 0.20 0.19 0.20 0.20 0.37 0.38 0.43 0.40 Çizelge 7. Selektörün buğdayı ve adi fiği ayırma oranları Ürün KarıĢım Ön Eleme Çıktısı Gravite Çıktısı Triyör Çıktısı Toplam Adi Fiğ 2085 41.70 I 2028 97.27 1994 98.32 - - 1994 95.64 Buğday 2185 43.71 II 1652 1428 86.44 1267 88.73 - III 201 193 96.02 190 98.45 1457 66.68 Toplam 4270 85.40 3881-3615 93.15 1457 89.88 3451 80.82 344

Sürtünme Katsayıları Buğday ve adi fiğe ait dinamik ve statik sürtünme katsayısı değerleri Çizelge 5 ve 6 da verilmiģtir. Buğdayın statik ve dinamik sürtünme katsayıları adi fiğin sürtünme katsayısı değerlerinden daha yüksek bulunmuģtur. Bu durumun adi fiğin daha çok yuvarlanma eğilimi göstermesinden kaynaklandığı söylenebilir. Her iki üründe de yüzey ve hız statik ve dinamik sürtünme katsayısı üzerine %1 önem seviyesinde etkili olduğu belirlenmiģtir. KarıĢımın Ayrılma ları Üç aģamada gerçekleģtirilen ayırma iģleminin I. aģamada ön eleme ünitesi ile gravite ünitesi kullanılarak 2085 kg adi fiğden 1994 kg adi fiğ tohumu elde edilmiģtir. II ve III. aģamada gravite ünitesi ile triyör ünitesi kullanılarak, ön eleme ünitesinin 4., 5. ve 6. elek altlarından alınan karıģım içindeki 1853 kg buğdaydan, toplamda 1457 kg buğday triyör çıkıģından alınmıģtır. Selektörün her bir ünitesi tek tek ele alındığında; ön eleme, gravite ve triyör ünitelerinin ayırma oranları, sırasıyla %97.27, %93.15 ve %89.88 olarak hesaplanmıģtır. Ön eleme ve gravite ünitelerinin adi fiği ayırma oranı, sırasıyla %97.27 ve %98.32 olarak belirlenmiģtir. Gravite ve triyör ünitelerinin buğdayı ayırma oranı, sırasıyla %87.48 ve %89,88 olarak bulunmuģtur. Uygulamanın I., II. ve III. aģamaları birlikte düģünüldüğünde, ön eleme ünitesine verilen karıģımın içinde; toplamda 4270 kg ana tane buğday ile ana tane adi fiğ tohumu bulunurken, triyör ünite çıkıģında toplamda 3451 kg ana tane buğday ve ana tane adi fiğ tohumu alınmıģtır. Selektörün buğdayı ve adi fiği ayırma oranı, toplamda %80,82 olarak hesaplanmıģtır (Çizelge 7). TARTIġMA VE SONUÇ KarıĢımı oluģturan buğday ve adi fiğ çeģitlerine ait, özellikle boyut ve kritik hız değerleri arasındaki farklıklar, bu ürünlerin ayrılmasında değiģik Ģekilli ve ölçülerde elek kombinasyonlarıyla beraber, hava akımının da kullanılması gerekliliğini ortaya koymuģtur. Yapılan ayırma denemelerinde adi fiğin büyük çoğunluğu gravite ünitesi çıkıģından alınmıģtır. Bu durum, buğday ve adi fiğ karıģımının ayrılmasında kullanılacak selektörlerde mutlaka gravite ünitesinin olması gerektiğini göstermiģtir. Buğday-adi fiğ karıģımını temizleme ve sınıflandırma çalıģmasını 2-3 aģamada gerçekleģtirilmesi ayırma oranını arttıracaktır. Fiziksel boyutların çakıģması sonucu ayırma imkanı bulunmayan, buğday-adi fiğ karıģımını ya bu Ģekliyle tekrar ekmek veya hayvanlara yem olarak vermek daha ekonomik olacaktır. LĠTERATÜR LĠSTESĠ ANONĠM, (2010). Silo Yem Bitkileri ve Silaj http://www.tarim.gov.tr/uretim/bitkisel_uretim,silo_ Yem_Bitkileri.html (EriĢim tarihi: 23 Nisan 2010) ÇAKMAKÇI, S., AYDINOĞLU, B., ARSLAN, M. ve BĠLGEN, M.,(2005). Farklı Ekim Yöntemlerinin Fiğ (Vicia Sativa L.)+Ġngiliz Çimi (Lolium Perenne L.) KarıĢımlarının Ot Verimine Etkisi. www.akdeniz.edu.tr/ziraat/zfd/article/18_0112.pdf. (EriĢim tarihi: 20 ġubat 2009) GORIAL, B. Y. ve O CALLAGHAN, J. R., (1990). Aerodynamic Properties of Grain/Straw Materials. J. Agricultural Engineering Research, 46:275-290. GÜRSOY, S., (2005). Türkiye'de Kullanılan Selektörlerin ĠĢlevsel Özellikleri Ve Aerodinamik Esaslı Ayırmanın Temel Parametreleri Üzerine Bir ÇalıĢma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana. Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana. HAUHOUOT-O'HARA, M., CRINER, B.R., BRUSEWITZ, G.H.ve SOLIE, lb., (2000). Selected Physical Characteristics and Aerodynamic Properties of Cheat seed for Separation from Wheat. Agricultural Engineering International: the CI GR Journal of Scientific Research and Development. V 01.11. ĠNCE, A. ve VURSAVUġ, K. K., (2008). Effect of Sliding Speed, Abrasion Surface and Normal Load on Coefficient of Friction of Grapefruit (Citrus paradisi), The Philippine Agriculture Scientist, 91(3), 308-314. KASAP, A. ve ÖZER, Z., (2001). Hububat Tohumluklarının Tohum Temizleme ve Sınıflandırma Makinesinde Temizleme Etkinliklerinin Belirlenmesi. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi, 13-15 Eylü12001, ġanlıurfa KURAL, H. ve ÇARMAN, K., (1997). Bazı Taneli Ürünlerin Aerodinamik Özellikleri. Tarımsal Mekanizasyon 17. Ulusal Kongresi, Tokat MOHSENĠN, N.N., (1980). Pysical Properties ofplants and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York. SONG, H. ve LlTCHFIELD, J.B., (1991). Predieting Method of Terminal Velocity for Grains. Transactions of the ASAE, 34(1):225-231 TABATABAEEFAR, A., AGHAGOOLZADEH, H. ve MOBLI, H., (2003). Design and Development of an Auxiliary Chickpea Second Sieving and Grading Machine. Agricultural Engineering International: CIGR Journal of Scientific Research and Development. Manuscript FP 03 005. Vol.V. YILDIZ, Y.,TUNCER, Ġ. K., ÖZCAN, M. T. ve BAġÇETĠNÇELĠK, A., (1992). Bazı Tarımsal Ürünlerde Kritik Hız ve Tane Boyut Özellikleri. Tarımsa Mekanizasyon 14. Ulusal Kongresi. 274-285. 14-16 Ekim 1992. Samsun 345