ENVANTER VE DEĞERLEME / ÇALIŞMA SORU ve CEVAPLARI 1. E İşletmesi, stoklarına ait envanter işleminde toplam 800 adet cep telefonunun teknik nedenle değer kaybettiğini tespit etmiştir. Cep telefonlarının birim maliyeti 230,-TL dir. Bu malların emsal bedeli, ortalama fiyat esasına göre hesaplanacaktır. Cep telefonunun aylara göre satış bilgileri aşağıdaki gibidir: Aylar Satış Miktarı (adet) Toplam Satışlar Aralık 220 33.000,- Kasım 210 33.600,- Ekim 205 34.8,- Eylül 200 35.000,- İstenen: Yandaki verilerden hareket ederek, değer kaybeden cep telefonunun emsal bedelini ve muhtemel kar veya zararı, çözümü de göstererek, hesaplayınız. 800 adet 0,25 = 200 adet 33.000 / 220 adet =1,- TL/adet (emsal bedel), Toplam Emsal Bedeli = 1,- TL/adet 800 adet = 120.000,- Değer Düşüklüğü = 230 1 = 80,-/ adet Toplam Değer Düşüklüğü = 80,-/ adet 800 adet = 64.000,- (Muhtemel Zarar) 2. K Kollektif Şirketi nin, 31.03.2012 tarihinde kasasında fiilen 78.000,-TL olduğu, aynı tarihte Kasa Hesabı nın 74.000,-TL borç kalanı verdiği tespit edilmiştir. Yapılan araştırmaya rağmen aynı gün farkın nedeni bulunamamış ve geçici kayıtla kasa denkleştirilmiştir. 29.04.2012 tarihinde kasadaki farkın 3.060,-TL lik kısmının nedeni tespit edilmiştir. Buna göre ilgili fark, dönem içinde E Bankası ndan çekilen 3.400,-TL lik kredinin kayıtlara 340,-TL olarak geçmesinden kaynaklanmıştır. Kalan farkın nedeni 31.12.2012 tarihine kadar bulunamadığından geçici kayıt kapatılmıştır. Kasadan sorumlu yoktur. İstenen: K Kollektif Şirketi nin gerekli tüm kayıtlarını yapınız. Fiili Envanter : 78.000,- Kaydi Envanter : 74.000,- Geçici Kayıt (31.03.2012) 100 Kasa Hesabı 4.000,- 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları H. 4.000,- 3060,- TL lik Kısmının Nedeninin Bulunarak Düzeltilmesi (29.04.2012) 397 Sayım ve Fazlalıkları H. 3.060,- 300 Banka Kredileri Hesabı 3.060,- Kalan farkın nedeni 31.12.2012 Bulunamaması Nedeniyle Geçici Kaydın Kapatılması 397 Sayım ve Fazlalıkları H. 940,- 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar Hesabı 940,- 3. M A.Ş, 01.03.2013 tarihinde Kasa Hesabı nın borç toplamı 29.968,-TL, alacak toplamı 29.689,-TL, kasada ise fiilen 379,-TL olduğu tespit edilmiş, aynı gün fark geçici hesaba alınmıştır. 25.03.2013 tarihinde kasadaki farkın yarısının nedeni bulunmuştur. Buna göre fark, depodaki mallar için bono imza ederek yapılan kira ödemesinin nakit olarak kaydedilmesinden kaynaklanmıştır. Kalan farkın nedeni bulunamamış ve geçici hesap kapatılacaktır. Kasadan personel B sorumludur. İstenen: M A.Ş. nin gerekli tüm kayıtlarını yapınız. Fiili Envanter : 379,- Kaydi Envanter : 279,- Geçici Kayıt (01.03.2013) 100 Kasa Hesabı 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları H.,- TL lik Kısmının Nedeninin Bulunarak Düzeltilmesi (25.03.2013) 397 Sayım ve Fazlalıkları H.,- 321 Borç Sentleri Hesabı,- Kalan farkın nedeni 31.12.2013 Bulunamaması Nedeniyle Geçici Kaydın Kapatılması 397 Sayım ve Fazlalıkları H.,- 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar Hesabı,- Sayfa 1 / 5
4. E İşletmesi nin bazı aktif kalemlerine ilişkin genel geçici sağlama bilgileri aşağıdaki gibidir: Hesap Adı Borç Alacak Borç Kalanı Alacak Kalanı Kasa Hesabı 2. 2. - 0 USD..900,- (1USD=1,8 TL) - 600 EUR.1.200,- (1EUR =2 TL) Bankalar Hesabı - A Bankası..7.000,- - B Bankası.....8.000,-.000,- 35.000,- 15.000,- 31.12.2012 tarihinde; a. 1 USD= 1,60 TL olduğunu varsayarak kasadaki paranın değerleme kaydını yapınız. b. 1 EUR=2,10 TL den kasadaki Avronun tamamı bozdurulmuştur. Gerekli kaydı yapınız. c. A Bankası nda 6.900,-TL olduğu, farkın da işletme tarafından keşide edilen ve ödemesi gerçekleştirilen çekin kayıtlara geçmemesinden kaynaklandığı; B Bankası ndaki paraya ise %6 faiz tahakkuk ettiği, ilgili tutardan gereli tutarda gelir vergisi (GV Oranı %15) kesildikten sonra kalanın hesaba geçtiği tespit edilmiştir. Gerekli kayıtları yapınız. 0 USD nin Değerleme Kaydı Kur Azalışı = 900 Değerleme Günündeki Değeri 800,- (0USD 1,60) = (0,2 0USD) 655 Kambiyo Zararları Hesabı veya 601 Yurtdışı Satışlar 100 Kasa Hesabı 100.00 USD Kasası 600 EUR un Bozdurma Kaydı 100 Kasa Hesabı 1.260,- (2,10 600EUR) 100.10 TL Kasası 100 Kasa Hesabı 1.200,- 100.30 EUR Kasası 645 Kambiyo Kârları Hesabı 60,- [(2,10-2,00) 600EUR] A Bankası ndan Ödenen Çekin Kaydı 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı 102 Bankalar Hesabı B Bankası ndaki Paraya %6 Faiz Tahakkuk Kaydı 102 Bankalar Hesabı 408,- (480-72) 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı 72,- (480 0,15) 642 Faiz Gelirleri Hesabı 480,- (8000 0,06) 5. E İşletmesi, faaliyetlerinde kullanmak amacıyla 22.10.2012 tarihinde 0,-TL lik pul almış ve bir gelir tablosu hesabına kaydetmiştir. Bu pulların 1,-TL sini 25.10.2012 tarihinde müşterisi T işletmesi adına kullanılmış, bunun dışında yıl içinde başka kullanım olmamıştır. 31.12.2012 tarihinde pullarda herhangi farklılık olmadığı tespit edilmiştir. 06.02.2013 tarihinde ise kalan pulların TL sini de işletme faaliyetlerinde kullanılmış kullanmıştır. Pul alımı, kullanım, dönem sonu işlemlerini ilişkin gerekli tüm kayıtları yapınız. 22.10.2012 tarihinde 0,-TL lik pul alımı Genel Yönetim Giderleri Hesabı 0,- 100 Kasa Hesabı 0,- 25.10.2012 tarihinde müşteri T işletmesi adına kullanılması 120 Alıcılar Hesabı 1,- Genel Yönetim Giderleri Hesabı 1,- 31.12.2012 tarihinde kalan pulların gelecek döneme aktarılması 180 Gelecek Aylara ait Giderler H. 3,- Genel Yönetim Giderleri Hesabı 3,- 01.01.2013 tarihinde kalan pulların Gider Hesabına aktarılması Genel Yönetim Giderleri Hesabı 3,- 180 Gelecek Aylara ait Giderler H. 3,- 06.02.2013 tarihinde kalan pulların TL lik kısmının kullanımı için kayıt yapılmaz. Sayfa 2 / 5
6. A Anonim Şirketi nin, geçici yatırım amacıyla satın aldığı hisse senetlerinin sağlamadaki durumu şöyledir: HESAP ADI BORÇ ALACAK B. KALANI A. KALANI Hisse Senetleri Hs. C Hisse senedi... (100 adet x 300,-TL) D Hisse senedi.(100 adet x 2,-TL) E Hisse senedi... (100 adet x 3,-TL) F Hisse senedi (100 adet x 375,-TL) Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. D Hisse senedi.(100 adet x 25,-TL) F Hisse senedi.. (100 adet x 75,-TL) 127.0,- 127.0,- A Anonim Şirketi nin yukarıda bilgileri yer alan hisse senetleriyle ilgili yapılan işlemleri şöyledir: 10.000,- 10.000,- a. 12.02.2012 tarihinde hisse senetlerinden C nin 60 tanesi %10 kar ile peşin satılmış, kalan 40 adet hisse senedinin ise 0,10 oranında değer kazandığı tespit edilmiştir. b. 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden D nin yeniden değer kazandığı tespit edilmiştir. c. 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden E nin 0,10 oranında değer kaybettiği tespit edilmiştir. d. 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden F nin tamamı 425,-TL den peşin satılmıştır. İstenenler: A Anonim Şirketi nin hisse senetleriyle ilgili a, b, c ve d seçeneklerinde belirtilen işlemlere ait kayıtlarını sırasıyla gösteriniz.(12) 12.02.2012 tarihinde hisse senetlerinden C nin 60 tanesi %10 kar ile peşin satışı 100 Kasa Hesabı 19.800,- (300 1,10 60 adet) 110 Hisse Senetleri Hesabı 18.000,- (300 60 adet) 645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı 1.800,- (30,- 60 adet) C Hisse Senetlerinin değer artışı için kaşıt yapılmaz. 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden D nin yeniden değer kazanması 119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı 2.0,- (25 100 adet) 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı 2.0,- Bu Gelir Vergiye Tabi Olmayan bir Gelirdir. 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden E nin %10 oranında değer kaybetmesi 654 Karşılık Giderleri Hesabı 3.0,- (100 adet 3,-,10) Bu gider Kanunen Kabul Edilmeyen bir Giderdir. 119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı 3.0,- 31.12.2012 tarihinde hisse senetlerinden F nin tamamının 425,- TL/adetten peşin satışı 100 Kasa Hesabı 42.0,- (425,- 100 adet) 110 Hisse Senetleri Hesabı 37.0,- (375 100 adet) 645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı 5.000,- [(425-375),- 100 adet] 119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı 7.0,- (75 100 adet) 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı 7.0,- Bu Gelir Vergiye Tabi Olmayan bir Gelirdir. 7. E İşletmesi, geçici yatırım amacıyla 01.04.2012 tarihinde, itibari değeri 400,-TL, faiz oranı % 12 ve vadesi 3 yıl olan özel kesim tahvillerinden her birini 390,-TL den olmak üzere toplam 800 adet peşin bedelle satın almıştır. Tahvillerin satışına aracılık eden kuruma da tahvil başına 1,-TL/adet komisyon peşin ödenmiştir. Faiz kupon vadesi 01.04.2012-31.03.2013 olup, net kupon bedeli ödemesi vadeyi takip eden 5 gün sonra yapılacaktır. İstenenler: a. E İşletmesi nin tahville ilgili tüm kayıtlarını yapınız. b. Sözkonusu tahvilin 01.06.2012 tarihinde 412,-TL den alındığı varsayıldığında gerekli alış kaydı ile aynı tahvilin 01.07.2012 tarihinde 420,-TL den satılması halinde gerekli satış kayıtlarını yapınız. ÇÖZÜM a 01.04.2012 tarihinde tahvil alımı 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı 312.000,- (390,- 800 adet) 653 Komisyon Giderleri Hesabı 800,- (1,- 800 adet) 100 Kasa Hesabı 312.800,- 31.12.2012 tarihinde faiz tahakkuku (9 aylık) 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 28.800,- 642 Faiz Gelirleri Hesabı 28.800,- 31.03.2013 tarihinde kupon gönderme 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 38.400,- 108.10 Kuponlar 642 Faiz Gelirleri Hesabı 9.600,- 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 28.800,- Sayfa 3 / 5
05.04.2013 tarihinde kupon bedellerinin tahsili 100 Kasa Hesabı 34.560,- 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı 3.840,- (38.400 0,10) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 38.400,- 108.10 Kuponlar ÇÖZÜM b 01.06.2012 tarihinde tahvil alımı 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 6.400,- 653 Komisyon Giderleri Hesabı 800,- (1,- 800 adet) 100 Kasa Hesabı 330.400,- (412,- 800 adet)+800,-(komisyon) 01.07.2012 tarihinde tahvil satışı (Alış Bedeline Göre - Tek Kayıt) 100 Kasa Hesabı 336.000,- (420,- 800 adet) 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 6.400,- 645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı 6.400,- 01.07.2012 tarihinde tahvil satışı (İki Kayıt) 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 3.200,- 642 Faiz Gelirleri Hesabı 3.200,- 100 Kasa Hesabı 336.000,- (420,- 800 adet) 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 9.600,- 645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı 3.200,- 8. E İşletmesi nin 31.12.2012 tarihi itibariyle cüzdanında 12.000,-TL lik bono, 18.000,-TL lik protesto ettirilen vadeli çek, 22.000,-TL lik poliçe bulunmaktadır. Bunların dışında A Bankası na 10.000,-TL lik bononun teminat için, 4.000,TL lik vadeli çekin de tahsil için verildiği belirlenmiştir. İlgili senetlerin vadesi 20.03.2013 olup, hiçbir senet veya çekin üzerinde faiz oranı yer almamaktadır. TCMB resmi iskonto oranı % dir. İstenen: 31.12.2012 ve 01.01.2013 kayıtlarını gösteriniz. 31.12.2012 tarihli reeskont kaydı 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı 4.400,- = 39.600 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı 4.400,- 01.01.2013 tarihli reeskont iptal kaydı 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı 4.400,- 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı 4.400,- 9. E İşletmesi nin 31.12.2012 tarihi itibariyle Alacak Senetleri Hesabı nda 12.000 USD lik protesto edilen poliçe, 18.000 USD lik bono, 2.000 USD lik tahsile verilen vadeli çek, 7.000 USD lik de teminata verilen poliçe bulunmaktadır. Tüm senetler 1 USD=1,82 TL den kayıtlara alınmıştır. Senetlerin tümünün vadesi 10.04.2013 tarihinde dolmaktadır. 31.12.2012 tarihinde LIBOR %15, 1 USD=1,80 TL dir. İstenen: E İşletmesi nin 31.12.2012 tarihindeki reeskont ve kur farkı kaydını gösteriniz. 31.12.2012 tarihli reeskont kaydı 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı 1.800,- = 24.000USD 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı 1.800,- 31.12.2012 tarihli kur farkı kaydı 1 USD için Kur Azalışı = 1,82 (Alındığı Gündeki Kur) 1,80 (Değerleme Günündeki Kur) = 0,02 39.000 USD Tutarındaki Alacak Senedi İçin Kur Azalışı = 0,02 39.000 = 780,- TL 655 Kambiyo Zararları Hesabı 780,- veya 601 Yurtdışı Satışlar 121 Alacak Senetleri Hesabı 780,- 121.10 USD Senetler Sayfa 4 / 5
10. E İşletmesi nin 31.12.2010 tarihli kesin sağlamasında dava/icra konusu alacaklara ilişkin aşağıdaki bilgiler yer almaktadır. Hesap Adı Borç Alacak Borç Kalanı Alacak Kalanı Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 40.000,- 8.000,- 32.000,- Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı Hesabı 6.000,- 30.000,- 24.000,- İşletme, yukarıda bilgileri yer alan alacaklarla ilgili 2012 yılı içinde aşağıdaki işlemleri yapmıştır: a. 12.03.2012 tarihinde kalan alacağın 4.000,-TL lik kısmının borçlusu hakkında gaiplik kararı verildiğinden tahsiline imkân kalmadığını tespit etmiştir. b. 18.04.2012 tarihinde 16.000,-TL lik alacağı peşin tahsil etmiştir. Kalana ilişkin dava devam etmektedir. İstenen: E İşletmesi nin a ve b seçeneklerinde belirtilen işlemlere ait gerekli kayıtlarını gösteriniz. ÇÖZÜM a 12.03.2012 tarihinde kalan alacağın 4.000,-TL lik kısmının değersiz hale gelmesi (Daha Önce Ayrılan Karşılık Dikkate Alınarak Yapılan Tek Kayıt) 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 3.000,- (4.000 24.000 32.000) 681 Önceki Dönem Gider ve Zararları Hesabı 1.000,- 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 4.000,- 12.03.2012 tarihinde kalan alacağın 4.000,-TL lik kısmının değersiz hale gelmesi (Daha Önce Ayrılan Karşılık Dikkate Alınmadan Yapılan İki Kayıt) 681 Önceki Dönem Gider ve Zararları Hesabı 4.000,- 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 4.000,- 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 3.000,- (4.000 24.000 32.000) 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı 3.000,- ÇÖZÜM b 18.04.2012 tarihinde 16.000,-TL lik alacağın peşin olarak tahsili 100 Kasa Hesabı 16.000,- 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 16.000,- 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 12.000,- (16.000 24.000 32.000) 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı 12.000,- Kalan 12.000,- TL lik alacak ve 9.000,- TL lik karşılığı ile ilgili kayıt yapılmasına gerek yoktur. 11. "M İşletmesi nin, 2012 yılına ait T malına ilişkin stok bilgileri aşağıdaki gibidir. STMM ve DSMM tutarını LIFO yöntemine göre bulunuz. T Malı Stok Kartı Tarih Açıklama GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar 01 Ocak Alış 3.0,- 3.0,- 22 Ocak Alış 75 7.0,- 75 3.0,- 7.0,- 25 Mayıs Alış 80 120,- 9.600,- 75 80 120,- 3.0,- 7.0,- 9.600,- 23 Haziran Satış 95 80 15 120,- 9.600,- 1.0,- 60 3.0,- 6.000,- 25 Ekim Satış 45 4.0,- 15 3.0,- 1.0,- 31 Aralık Dönemsonu 205 20.600,- 140 15.600,- (STMM) 5.000,- (DSMM) Sayfa 5 / 5