Ders Sorumlusu: Dr. Melike EĞER AYDOĞMUŞ E-mail: melike.aydogmus@hacettepe.edu.tr PSL 412 SAĞLIK PSİKOLOJİSİ 2017-2018 BAHAR DÖNEMI DERS PROGRAMI PAZARTESI 9:00-11:50 Yer: PM LAB Dersin Asistanı: Hasan Gündüz E-mail hasangunduz006@gmail.com Dersle ilgili iletişime geçmeniz gereken ilk kişi asistanımdır. Lütfen yardım konusunda ona mail yoluyla ulaşın ya da psikoloji bölümü alt kattaki odasını ziyaret edin. Derste Takip Edilecek Kitap Dersin tek ve belirli bir kitabı yoktur. Ancak dönem boyunca ara ara aşağıdaki kaynaktan yararlanacağız. Okyayüz, Ü. H. (2013), Sağlık Psikolojisi, Türk Psikologlar Derneği Yayınları Ders Notu: 1. Derse katılım %10 2. Proje ve sunum: %20 3. Arasınav %30 4. Final Sınavı %40 1. DERSE KATILIM: Düzenli olarak derse katılmanız, derse zamanında gelmeniz, ders içi tartışmalara ve varsa grup aktivitelerine katılımda bulunmanız ve her ders için belirtilen okumaları yaparak gelmeniz sizden beklenmektedir. 2. PROJE VE SUNUM Ekle-sil sonundaki hafta, rastlantısal olarak 2 kişilik gruplara atanacaksınız. Konu secimi grup sıralamasına göre yapılacak: ilk grup seçimini yaptıktan sonra, takip eden gruplar kalan konular arasında secim yapabilecek. Her bir grup (aşağıda seçenekleri sunulan) seçtiği bir konuda ortalama 20-30dk sürecek bir powerpoint sunum hazırlayıp çizelgede belirtilen tarihte derste sunması beklenmektedir. Sunumlar 4 parçadan oluşmalıdır: Konunun özetlenmesi, örnek (röportaj sunumu, film bölümü gösterimi, sınıf içi uygulama, kişisel tecrübe paylaşımı vb.), ders materyali ile bağdaştırma ve sonuç. Grup isterse bir tartışma konusu ortaya atarak, sunumun bir kısmında tartışmayı yönetebilir. Sunumun 1 sayfalık özetini sunum günü ders sorumlusuna teslim etmeniz gerekmektedir. Notunuz, konunun ilgi çekiciliği, yukarıda belirtilen 4 parçanın özenli şekilde hazırlanması ve sunum performansı alanlarında, 20 puan üzerinden, ders sorumlusu tarafından verilecektir.
KONU 1: Damga ve önyargı Çevrenizdeki ve medyadaki damga, önyargı, stereotip örnekleri nelerdir? Dışlanmanın ve içselleştirilmiş damganın oluşturduğu sağlık sorunları nelerdir? Çözüm önerileriniz nelerdir? KONU 2: Stres Çalışan anneler, cinsiyet rolleri ve stres Akademik hayatta stres ve motivasyon Mükemmeliyetçilik ya da diğer kişilik özelliklerinin stresteki rolü Kültürün stres ve sağlık arasındaki düzenleyici rolü KONU 3: Kronik Hastalıklar Kendinizin ya da bir yakınınızın ciddi bir sağlık problem deneyimini analiz ediniz (kanser, kalp hastalığı, felç, diyabet gibi.) Ders materyaline ve literatüre dayanarak deneyiminizi anlatın. Hastalık, hasta ve hasta yakınlarına neler getirmiş ya da onlardan neler götürmüştür, olumlu ve olumsuz tecrübeler nelerdir? Hastalığın çevresindeki gruplar (aile, arkadaşlar, sağlık personeli) arasındaki iletişimin kalitesi ve sonuçları nelerdir? Hasta (ve hasta yakınları) hastalığa nasıl adapte olmuş(lardır)tur? Sizin/onlarınbaş etme stratejileri nelerdir? Hastalığa adaptasyonu hızlandıran ya da bunu engelleyen faktörler neler olmuştur? Neleri değiştirmek sizin/onların bu deneyiminizi iyiye götürürdü? KONU 4: Ağrı tedavisinde kullanılan farklı yöntemler nelerdir, bunların avantajları ve dezavantajları nelerdir? Ağrı ile depresyon ve anksiyetenin ilişkisi nedir? Çevrenizde kronik ağrı çeken kişilerle ilgili gözlem/röportaj ve analizlerinizi bildirin. Bu hastaların ortak özellikleri ve farklılıklarını analiz edin. KONU 5: Kitabın ikinci bölümünde sunulan sağlık davranışı modellerinden 3 tanesini seçin, farklı kaynaklardan yararlanarak açıklayın, örneklendirin ve karşılaştırın. KONU 6: Sağlık Psikolojisi ve Medya Medyada sağlık bilgisine en sağlıklı hangi yollarla ulaşılabilir? Sosyal medyanın (twitter, facebook, bloglar gibi) kullanımı ile sağlığın ilişkisi nedir?
Devlet ya da özel sağlık kuruluşları tarafından sağlık davranışını oluşturmada ve ya sağlık hizmeti sunmada hangi ikna yöntemleri (kamu spotları, el broşürleri gibi), reklam teknikleri (özel promosyonlar gibi) kullanılmaktadır? KONU 7: Sağlık sistemi ve Kullanımı Sağlık sistemi ile olan deneyiminizi analiz edin. Bunlar bir hastanede çalışmak, bir hasta olarak orada bulunmak ya da bir hastanın yakını olarak sistemle temasta bulunmak olabilir. Analizinizde, alakalı literatürü referans göstererek, sistemin olumlu ve olumsuz yanlarını sıralayın ve sistemin geliştirilmesi için önerilerde bulunun. Ders materyali ile bağlantı kurmayı unutmayın. Sağlık sistemi ile olan tecrübenizi tanımlayın, Sitemin pozitif ve negatif yönleri nelerdir? Sağlık personeli ile hasta ve hasta yakınları arasındaki ya da sağlık personelinin kendi arasındaki iletişimin kalitesini ve sonuçlarını değerlendirin. Devlet ve özel sektör sağlık kuruluşları arasında hizmet sunumu açısından farklar neler? Sistem nasıl daha iyiye gidebilir? 3. ARASINAV VE FİNAL SINAVI Sınavlar klasik sınav formatında olacak, 5 ila 10 arasında soru yer alacaktır. Final sınavına tüm konular dahildir. Tartışılacak/İşlenecek konular 12 Şubat Dersin tanıtımı ve bu dersten beklentilerin tartışılması 19 Şubat Sağlık psikolojisinin tanımı, tarihçesi İnsan neden hasta olur? Biopsikososyala karşı medikal model *Bir sonraki hafta için Bonus puan: 24 Şubat Cumartesi 9:30-10:45 Damgalanmış Bireyler Hacettepe Ruh Sağlığı Sempozyumu 26 Şubat DAMGA, ÖNYARGI ve STEREOTİPLER Sağlık alanındaki stigmalar, etkileri ve başa çıkma yöntemleri KONU 1 5 Mart STRES Selye: Genel Uyum Sendromu Stresin Biyolojisi Stres ve hastalıklara duyarlılık Streste bireysel farklılıklar, mükemmeliyetçilik ve kontrol algısı Stresle baş etme ve yardım talebinde bulunma 12 Mart STRES devam KONU 2 19 Mart DERS YOK
26 Mart Sağlık Davranışları- Misafir Öğretim Üyesi Egzersiz çeşitleri Kaza önleme Motivasyon: Başlangıç süreç ve sonuca etkisi 2 Nisan KRONİK & ÖLÜMCÜL HASTALIKLAR İlerleyen ve Ölümcül Hastalıklarda Psikolojik Sorunlar Başa çıkma Sosyal Destek Hasta yakını olmak, öneriler ve korunma yöntemleri Travma sonrası gelişim Duygu kontrolü ve ifade edilmesinin(pennebaker) sağlıkla ilişkisi KONU 3 *Bonus puan için: 11 NİSAN Çarşamba 10:00-12:00 M.A.E. Salonu Doç. Dr. Ülgen Okyayüz Kanser ve Sosyal Destek 9 Nisan Sağlık Davranışları- Misafir Öğretim Üyesi Sağlıklı Beslenme, Kilo Kontrolü ve Obezite 16 Nisan ARASINAV 23 Nisan DERS YOK 30 Nisan AĞRI Ağrı teorileri Kişilerarası farklılıklar: Ağrı eşiği vb. Sosyal ağrı fiziksel ağrı arasındaki ilişki KONU 4 7 Mayıs TUTUM VE TUTUM DEĞİŞİMİ Sağlık davranışı modelleri Öz yeterlilik ve Öz kontrol KONU 5 14 Mayıs TUTUM VE TUTUM DEĞİŞİMİ (İKNA) Sağlık sistemi Özel ve Devlet Sağlık Kurumları arasındaki farklar Hasta- Doktor ilişkisindeki faktörler: Bilgi ve tecrübe mi anlaşıldığını ve kendini özel hissettiren mi? Kültür ve Din: Türk toplumu duygusal mı? Bu doktordan beklentiyi etkiler mi? Din yardım alma ve doktorun direktiflerini takip etmeyi etkiler mi? Olum-lu/-suz Duygular ve ikna: Korku(Bağımlılık) ve Beğenme (Cialdini) KONU 6 ve 7 28 Mayıs GENEL SINAV Not: Dönem içinde sınıf içi bazı faktörler ve beklenmedik durumlara bağlı olarak ders içeriği ve tarihlerinde değişiklik yapılabilir.
Önemli Notlar Ders Notları: Ders içinde kullandığım sunumları genel başlıkları ve grafikleri ile derslerden önce sizle paylaşacağım. Çıktı alabilir, ders sırasında üzerine not alabilirsiniz. Devam zorunluluğu: Yönetmelik gereği derslerin %70ine katılmanız gerekiyor, o yüzden ilk ders hariç her derste yoklama alacağım. Yeterli katilim göstermeyen kişiler F1 ile kalacak ve finale alınmayacaklar. Sınav yeri ve saatleri: Aksi bildirilmedikçe tüm sınavlar ders saatinde ve dersin işlendiği derslikte yapılacaktır. Mazeret Sınavı: Ciddi bir hastalık durumunda doktorunuzdan alacağınız sağlık raporunu danışmanınıza onaylattıktan sonra bana teslim ederseniz mazeret sınavı alabilirsiniz. Sınıf içinde elektronik cihaz kullanımı: Sınıfta sadece ders notu almak için bilgisayar kullanabilirsiniz. Özel bir durumunuz varsa, elektronik cihaz kullanma ihtiyacında iseniz, lütfen benimle kişisel olarak görüşün. Sınıf içinde telefon kullanımı kesinlikle yasaktır, acil bir telefon görüşmesi yapacaksanız sınıfın düzenini bozmadan dışarı çıkınız. Bu kurallara uymayan öğrencilerden dersi terk etmeleri istenecek, o günkü yoklamada yok yazılacaklardır.