T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ATIK PİL P L VE AKÜMÜLAT LATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

Yönetmelik Yayımlanma tarihi :31.08.2004 Yürürlük tarihi :01.01.2005 Değişiklik tarihi :03.03.2005

Yönetmeliğin Amacı -Çevresel kriterlere uygun pil ve akümülatör üretiminin sağlanması, -Pil ve akümülatör atıklarının alıcı ortama verilmesinin engellenmesi, -Etiketleme ve işaretleme ile; kalite kontrolünün, ithalatının kontrolünün, içerdiği zararlı madde miktarının kontrolünün sağlanması,

Yönetmeliğin Amacı -İthalat, ihracat ve transit geçişlere ilişkin esasların belirlenmesi, -Yönetiminde gerekli teknik ve idari standartların sağlanması, -Zararlı madde içeren pil ve akümülatörlerin üretiminin, ihracatının, ithalatının, satışının önlenmesi, -Atık pil ve akümülatörlerin geri kazanım veya nihai bertarafı için toplama sisteminin kurulması ve atık yönetim planının oluşturulması,

Yönetmelikteki Kapsam Dışılar - Endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak kalıcı olarak yerleştirilmiş pillerin bulunduğu aletler, - Bilimsel ve mesleki alanda kullanılan, hayati önemi haiz tıbbi aygıtlara yerleştirilmiş piller, - kalp pilleri, - sadece uzman kişiler tarafından uzaklaştırılması gereken pil ve aküler, - kesintisiz olarak sürekli çalışması gereken aletler içindeki pil veya akümülatörler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.

Yönetmelikte Yasaklama ve Kısıtlamalar Yönetmelikle; - Pillerdeki zararlı maddelerin (cıva, kadmiyum ve kurşun) miktarlarına yasaklama ve kısıtlamalar getirilmiştir. - Pillerin ve akümülatörlerin Avrupa Birliği Normlarına göre etiketlenmesi sağlanmıştır.

Yasaklama ve kısıtlamalar Cıva ve cıva oksit pillerde kısıtlamalar: Ağırlıkça yüzde iki (%2) den fazla cıva oksit veya cıva içeren düğme tipi piller ve düğme tipi pillerden oluşan pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır. Ağırlıkça milyonda beş (%0,0005) den fazla cıva içeren (Hg) pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır.

Yasaklama ve kısıtlamalar Kadmiyumlu pillerde kısıtlamalar: Ağırlıkça onbinde yirmibeş (%0,025) den fazla kadmiyum (Cd) içeren primer pillerin, ithalatı ve üretimi yasaktır.

Etiketleme ve İşaretleme Pillerin İşaretlenmesi -Sekonder hücreler ve sekonder pil ürünleri Türk Standartlarında (TS EN 61429) belirtilen şekilde etiketlenir ve işaretlenir. -Ağırlıkça % 0,0005 den fazla cıva (Hg) içeren düğme tipi piller ile bu tür düğme pillerden oluşturulan pillerin ambalajları Yönetmelik Ek- 1 de gösterilen sembol ile işaretlenir. Metalin Kimyasal Sembolü

PİL ETİKET ÖRNEĞİ Ağırlıkça % 0,0005- %2 arası cıva içeren düğme tipi piller için etiketleme örneği Hg

Etiketleme ve İşaretleme Akümülat latörlerin İşaretlenmesi Akümülat latörler Yönetmelik Y Ek-1 deki gibi işaretlenir ve etiketlenir. -Üreticilere geri dönmesini sağlamak amacıyla, bu ürünlerin etiketlenmesinde depozitoludur ibaresi ile Bakanlık tarafından firmaya verilen kod numarası yer alır. -Kurşun asit akümülatörlerin üzerinde Pb ya da kurşun ve GERİ KAZANILIR ifadesi ya da GERİ KAZANILACAK AKÜ ibaresi bulundurulur (bu ürünlerin dış ambalajlarında da aynı ibare bulundurulacaktır.). Ayrıca bu ürünlerin etiketlerinde Ek-4B de yer alan uyarıcı bilgilerin bulunması zorunludur.

KURŞUN ASİT AKÜMÜLATÖRLER İÇİN ETİKET ÖRNEĞİ AKÜ-350 (Firma Kodu) DEPOZİTOLUDUR Pb GERİ KAZANILIR Ek-4Bde yer alan uyarıcı bilgiler

Üretici Sorumluluğu pil üreticileri ve ithalatçılarına belirlenen kota oranlarında atık pilleri toplama yükümlülüğü- kota uygulaması Akümülatör üretici ve ithalatçılarına depozito uygulama ve belirlenen depozito oranlarında atık akümülatör toplama zorunluluğu getirilmiştir

YÖNETMELİK KAPSAMINDA KURULAN DERNEKLER Atık pil ve akümülatörlerin çevreye zarar vermeden düzenli bir şekilde evsel katı atıklardan ayrı olarak toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanılması veya bertaraf edilmelerine ilişkin faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla pil ve akümülatör üretici ve ithalatçıları tarafından dernekler kurulmuştur.

KURULAN DERNEKLER TAŞINABİLİR PİL ÜRETİCİ VE İTHALATÇILARI DERNEĞİ-(TAP) AKÜMÜLATÖR ÜRETİCİ VE GERİ KAZANIM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ-(AKÜDER) TÜM AKÜ İTHALATÇILARI VE ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ- (TÜMAKÜDER)

PİL KOTA UYGULAMASI PİL İTHALATI Türkiye de pil üretimi yoktur. 2005 yılında 140 firma Bakanlığa kota uygulaması için başvuruda bulunmuştur. 2004 yılında ithal edilen ve piyasaya sürülen pil miktarı: 9,179 ton 2006 yılında 257 firma Bakanlığa kota uygulaması için başvuruda bulunmuştur. 2005 yılında ithal edilen ve piyasaya sürülen pil miktarı: 9,297 ton 2007 yılında 450 firma Bakanlığa kota uygulaması için başvuruda bulunmuştur. 2006 yılında ithal edilen ve piyasaya sürülen pil miktarı:11,500 tonn

PİYASAYA SÜRÜLEN MİKTAR-PİL 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 9.179 9.297 TON 11.500 2004 2005 2006

KOTA DEĞERLENDİRMESİ Pil İthalatçılarının 2005,2006 ve 2007 kota müracaatları: 2005- Toplam Kota: 1,397 ton (15% I. Grup, 25% II.Grup) 2006- Toplam Kota : 2,351 ton (25% I. Grup, 35% II.Grup) 2007- Toplam Kota : 3,410 ton (30% I. Grup, 50% II.Grup)

KOTA DEĞERLENDİRMESİ 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1.397 2.351 kota miktarı-ton 3.410 2005 2006 2007

PİL BERTARAF BİLGİLERİ 200 150 198,75 127,6 YIL 2005 İZAYDAŞ TON 7 BELEDİYE TON 24 İHRACAT TON TAP DEPO TON TOPLAM TON 31 100 50 31 2006 12,8 2,8 52 131,2 198,8 0 BERTARAF MİKTARI-TON 2007 0,09 0,11 14,2 113,2 127,6 2005 2006 2007 (OCAK-AĞUSTOS)

KOTA ve TOPLANAN ATIK PİL KARŞILAŞTIRMASI 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 3.410 2.351 1.397 31 198,75 127,6 kota miktarı-toplanan miktarlar-ton 2005 2006 2007 2005 2006 2007

ATIK PİL BERTARAF MİKTARLARI ALMANYA-TÜRKİYE 14000 13.000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 31 198,75 127,6 TOPLANAN ATIK PİL MİKTARI-TON 2005 2006 2007 (OCAK-AĞUSTOS) 2006Almanya

2006 YILI ATIK PİL TOPLAMA-DEPOLAMA- GERİ KAZANIM DEĞERLERİ (%) ALMANYA-TÜRKİYE 7,50% 6,50% 5,50% 4,50% 3,50% 2,50% 1,50% 0,50% -0,50% 2,10% 1,58% Türkiye 0,60% 38% 34% 4% Almanya Toplanan Depolanan Geri kazanım

ATIK PİL TOPLAMA NOKTALARI 135 (2006) 3905 3 600 200 104 85 103 250 110 116 200 29 9 6181 adet toplama noktası 11000 kişiye 1 toplama noktası 90 142 100

ATIK PİL TOPLAMA NOKTALARI(2007) 40 2401 185 370 391 318 207 63 123 63 81 179 19 75 70 49 85 17 100 88 100 72 175 34 5922 adet toplama noktası 5780 kişiye 1 toplama noktası 44 382 50 43 98

AKÜMÜLATÖR DEPOZİTO UYGULAMASI AKÜMÜLATÖR ÜRETİM & İTHALAT MİKTARLARI: 2005 yılında 142 firma depozito uygulaması için Bakanlığa başvuruda bulundu. 2004- Üretim&İthalat Miktarı: 69,954 ton 2006 yılında 199 firma depozito uygulaması için Bakanlığa başvuruda bulundu. 2005- Üretim&İthalat Miktarı : 86,313 ton 2007 yılında 287 firma depozito uygulaması için Bakanlığa başvuruda bulundu. 2006- Üretim&İthalat Miktarı: 65,000 ton

AKÜMÜLATÖR ÜRETİM & İTHALAT MİKTARI 100.000 86.313 80.000 60.000 40.000 20.000 69.954 65.000 0 ÜRETİM&İTHALAT MİKTARI-TON 2004 2005 2006

AKÜMÜLATÖR DEPOZİTO UYGULAMASI DEPOZİTO ORANLARI Akümülatör Üretici ve İthalatçılarının 2005,2006 ve 2007 Depozito başvuruları: 2005- Toplama Miktarı : 48,967 ton (70%) 2006- Toplama Miktarı : 67,003 ton (80%) 2007- Toplama Miktarı : 54,075 ton (90%)

DEPOZİTO MİKTARLARI 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 67.003 54.075 48.967 TOPLAMA MİKTARLARI -TON 2005 2006 2007

DEPOZİTO MİKTARLARI- TOPLAMA MİKTARLARI KARŞILAŞTIRMASI 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 67.003 54.075 48.967 30.662 32.221 10.000 TOPLAMA MİKTARLARI -TON 2005 2006 2007 2005 2006 2007

DEPOZİTO MİKTARLARI- TOPLAMA MİKTARLARI KARŞILAŞTIRMASI- DERNEKLER (2007) 50.000 45.042 40.000 30.000 26.157 20.000 10.000 0 7.840 DEPOZİTO 1.193 3.454 2610 TOPLAMA AKÜDER TÜMAKÜDER DİĞERLERİ

ATIK AKÜMÜLATÖRLERE İLİŞKİN BAKANLIK UYGULAMALARI Atık akümülatörlerin taşınması, geçici depolanması ve geri kazanımı izinler ve lisanslar dahilinde yapılmaktadır; - Atık akümülatör taşıma lisansı ve geçici depolama izinleri valiliklerce - Atık akümülatör geri kazanım tesislerinin lisanslandırması ise Bakanlıkça yapılmaktadır.

Yönetmelik Uygulamaları - Taşı şıma - Geçici Depolama - Geri kazanım

Atık k pil ve akümülat latörlerin taşı şınması Kullanılmış akümülatörlerin taşınması amacıyla yönetmelik gereğince 44 adet araç atık akümülatör taşınması konusunda lisans almıştır.

TAŞIMA LİSANSI L ALAN ARAÇLAR 12 1 2 1 4 4 2 13 1 2 2

Ulusal atık k taşı şıma formu bulundurma zorunluluğu Atık pil ve akümülatörlerin taşınması sırasında araçlarda atık taşıma formu bulundurulması zorunludur. Araçlarda bulundurulacak atık taşıma formlarıyla ilgili olarak Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.

GEÇİCİ DEPOLAMA Kullanılmış akümülatörler için geçici depolama alanlarının kurulması ve işletilmesi Valilik İznine tabi tutulmuştur. Geçici depolama alanı kurmak isteyenler üreticiler tarafından yetkilendirilmek zorundadır.

GEÇİCİ DEPOLAMA - akümülatör ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler ile araç bakım onarım yerlerini işletenler için izin zorunluluğu yoktur. - yukarıdaki yerler dışında kurulacak geçici depolama alanlarının valilik denetimi altında faaliyet göstererek ilgili valilikten geçici depolama izni alması zorunludur

GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARI TOPLAM : 55 7 3 1 2 7 1 1 1 2 1 8 1 5 1 3 1 2 4 2 1 1

GERİ KAZANIM TESİSLERİ Geri kazanım tesislerinin lisanslarını yenileme işlemleri devam etmektedir. 13 adet geri kazanım tesisi lisans işlemlerini tamamlayarak yönetmeliğe göre lisans almışlardır. Lisansı olmayan ve yönetmeliğe uygun olarak faaliyet göstermeyen tesislere cezalar uygulanmıştır.

GERİ KAZANIM TESİSLER SLERİ TOPLAM : 13 1 1 1 3 1 1 1 1 3

GERİ KAZANIM BİLGİLERİ: 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 10.000 30.662 32.221 GERİ KAZANILAN ATIK AKÜ MİKTARI- TON 2005 2006 2007(OCAK-EKİM)

Çevre Uyum Belgesi 29.12.2006 tarih ve 26391 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak 01.01.2007 tarihinde yürürlüğe giren 2007/9 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği kapsamında Bakanlığımızca verilen bu belgenin pil ve akümülatörlerin ithalatı esnasında bulundurulması zorunludur.

Çevre Uyum Belgesi 2006 ÇUB: TOPLAM BELGE SAYISI :276 PİL İÇİN DÜZENLENEN BELGE :173 AKÜ İÇİN DÜZENLENEN BELGE :103 2007 ÇUB (22.10.2007 itibariyle) TOPLAM BELGE SAYISI :380 (7 belge kayıp nedeniyle iptal edildi) PİL İÇİN DÜZENLENEN BELGE :240 AKÜ İÇİN DÜZENLENEN BELGE :140

Çevre Uyum Belgesinde İstenen Belgeler piller için i in kota müracaat m formu akümülat latörler için i in depozito müracaat m formu, firma ticaret sicili gazetesi, imza sirküleri, atık k yönetim y planı AYP başı şına ücret

Atık Akümülatör Yönetim Planı Firmaya ait bilgiler -Faaliyet konuları -Üretilen ve ithal edilen akümülat latörlerin kullanım m yerleri -Atık k akümülat latör r toplama ve taşı şıma bilgileri -Atık k akümülat latör r geri kazanım/bertaraf bilgileri -Bilinçlendirme lendirme faaliyetleri -Yukarıdaki faaliyetler için i in tahmini giderler

Atık Pil Yönetim Planı Firmaya ait bilgiler -Faaliyet konuları -Üretilen ve ithal edilen pillerin kullanım m yerleri -Atık k pil toplama ve taşı şıma bilgileri -Atık k pil geri kazanım/bertaraf bilgileri -Bilinçlendirme lendirme faaliyetleri -Yukarıdaki faaliyetler için i in tahmini giderler