ANLIURFA'DA UNiVERSiTE OGRENCiLERiNDE MADDE KULLANIMI

Transkript

1 ANLIURFA'DA UNiVERSiTE OGRENCiLERiNDE MADDE KULLANIMI Substance Use Among University Students in Sanliurfa Dr. Abdurrahman Altindag', Dr. Medaim Yanik', Dr. Erhan YengiP, Dr. Akif Himmet Karazeybek^ OZET Amac: Bu calismanm amaci ^anliurfa'da universite ogrencilerinde madde kullanimmin yayginligmi ve ozelliklerini arastirmaktir. Yontem: Bir dz-bildirim anketi kullanilarak ^anliurfa Harran Universitesinden 253 birinci sinif ogrencisi akademik yilinda degerlendirildi. Tip Fakultesi'nden 27, Fen-Edebiyat Fakultesinden renci calismaya katildi. 0 rencilerin yas ortalamasi 20.6 [standart sapma (SD) = 1.7] yil olup, 171 o renci (68%) erkek idi. Buiguiar: Yasam boyu sigara, alkol ve yasadisi madde kullanimi sirasiyla % 64.4, 30.4 ve 2.3 olarak saptanmistir. Her iki fakulte ogrencileri arasmda sigara igme orani bakimindan aniamli bir fark yoktu. Erkek ogrenciier kiz ogrenciiere gore daha fazia sigara icme egiliminde idi. Alkol kullanim yayginligi bakimindan tip ogrencileri Ile fen-edeblyat ogrencileri arasmda aniamli bir fark yoktu. Alkol kullanimi a^ismdan cinsiyetler arasmda aniamli bir fark yoktu. Arkadas alkol kullanimmin universite ogrencileri arasmda alkol kullanimmin yordayicisi oldugu saptanmistir. Sonuc: Genel olarak bu arastirmada universite ogrencilerinin madde kullanim profili su sekilde oldugu belirlenmistir: ytiksek sigara icme oranlan, onemli derecede yaygin alkol kullanimi ve nadir yasadisi madde kullanimi. Turkiye'de madde kullanimi ve bunun neden oldugu zararlar ile ilgili daha sistematik ^alismalara ihtiya^ vardir. Anahtar keiimeier: Madde kullanimi, Universite ogrencileri, sigara, alkol, yasadisi maddeler. ABSTRACT Objective: The objective of this study was to estimate the extent and nature of substance use among university students in Sanliurfa. Methods: Using an anonymous, self-administered questionnaire, we surveyed 253 first-year students of Sanliurfa Harran University in academic year. The study group consisted of 27 students from Faculty of Medicine and 226 students from Faculty of Arts and Sciences. The average age of the students was 20.6 years [standard deviation (SD) = 1.7], with 171 students (68%) being male. Resuits: The overall prevalences of lifetime cigarette smoking, alcohol use and illicit drug use were 64.4, 30.4 and 2.3%, respectively. There was no significant difference in smoking between medical and arts-sciences students. Male students were more likely to smoke than females. There was no significant difference In drinking alcohol between medical and arts-sciences students. There was no gender difference in drinking alcohol in either group. Peer use of alcohol was the predictor of using alcohol among university students. Conciusion: The profile of university students' substance use suggested by this survey is: high smoking rates, considerably common use of alcohol and rare use of illicit drugs. More research is needed to Identify and understand the factors leading university students from drug use to abuse or dependence. Keywords: Substance use, university students, cigarette, alcohol, illicit drugs. Bagimlilik Derglsl 2005; 6: Journal of Dependence 2005; 6: Yrd. Do?. Dr. Harran Univ. Tip Fak. Psikiyalri A.D. Ara. Gor. Dr. Harran Univ. Tip Fak. Aile Hekimligi A.D. Prof. Dr. Harran Univ. Tip Fak. ^ocuk Sagligi ve Hastaliklari A.D. Yazi ma Adresi / Address reprint requests to: Yrd. D05. Dr. Abdurrahman Altindag, Harran Univ. Tip Fak. Psikiyatri A.D anliurfa - TURKEY Elektronik Posta Adresi / address: aaltindag@yahoo.com Telefon / Phone: +90 (414) Nisan 3OO5'te alinmi, 24 Mayis 2005 te kabul edilmi tir. / Received April 20, 2005: accepted for publication May 24, Bagimhlik Dergisi, Cilt: 6, Sayi: / Joumal of Dependence, Vol: 6, N.: 2, 2005

2 A. Altindag, M. Yanik, E. Yengil, GiRiS Ergenlik ve gene eriskinlik madde kullanimina baslamak icin riskli gelisimsel donemlerdir. Alkol bu donemde en sik kotuye kullanilan madde olup, genellikle bu gecis doneminde alkol kullanmaya baslama en ust duzeye cikmaktadir (1,2). Gene yasta alkol kullanimi sonraki donemlerde diger maddelere gecis icin bir "ilkadim" olabilmektedir. Genellikle ilk asamada alkol (cogunlukia bira yada sarap), takiben sigara, sonra esrar ve nihayet diger yasadisi maddeler kullanilmaktadir (1,3,4). Turkiye'de genel nufusta yada universite ogrencileri arasinda madde kullanimmin epidemiyolojisi hakkmda sinirli veri bulunmaktadir. Yakin zamandayapilan bir calismada genel nufusta alkol kullanim yayginligi %25.6 olarak bildirilmistir. Ayni calismada alkol kullanim yaygmligi kadinlarda %15.9, erkeklerde %34.5 olarak saptanmistir (5). Ogrenciler arasmdaki madde kullanimmi arastiran bir calismada tip fakultesi ogrencilerinde duzenii sigara kullanimi orani %39.9 olarak bulunmustur. Ayni grupta sadece %4 ogrenci yasadisi maddeleri (esrar, ekstazi, kokain) kullandigmi bildirmistir (6). Daha yakin zamanda yapilan ve tip fakultesi ogrencilerinde madde kullanimmi arastiran bir calismada, birinci smif ogrencilerinin %41.2'si halen alkol kullandigmi, %34.5'i halen sigara kullandigmi bildirmistir. Ayni calismada yasadisi madde kullanimi nadir olarak bildirilirken, esrar en sik kullanilan yasadisi madde olarak saptanmistir (7). Guneydogu Anadolu Bolgesi ve ozelde Sanliurfa Dogu ve Bati arasinda bir gecis bolgesi olup, hem Arap-islam hem de Bati kuiturlerinden etkilenmistir. Bati kultijru ve yasam bicimi gene kusaklari daha yogun bir sekilde etkilemekte ve dzellikle alkol kullanimmin giderek yaygmlastigi gozlenmektedir. Guneydogu Anadolu Bolge-sinde madde kullanimi ile ilgili sinirli veri bulunmaktadir. Diyarbakir'da esrar, eroin ve ucucu madde kullanimi onemli bir halkve ruh sagligi problemi haline gelmistir (8,9). Turkiye genelinde dokuz ilde ilk ve ortaogrenim ogrencilerinde madde kullanim yaygmligmi arastiran bir calismada, Diyarbakir esrar kullanimm en yaygin oldugu il olarak one cikmistir (10). Sigara ve Sarma tutun ^anliurfa'da yaygin bir nikotin kuilanim bicimi olup ozellikle alt sosyoekonomik grupta daha yaygin oiarak gozienmektedir (11). Bu cali^manm amaci ^anliurfa'da universite ogrencilerinde madde kullanimmin yaygmligmi ve ozelliklerini arastirmaktir. Bu calisma Tijrkiye genelinde universite ogrencilerinin yasam bicimlerini arastiran calismanm bir parcasi olarak gerceklestirilmistir. YONTEM Bu arastirma Aralik 2004 tarihinde ^anliurfa Harran Universitesinde gerceklestirilmistir. Calisma grubu Harran Universitesi'ne bagli Tip ve Fen-Edebiyat Eakultelerinin birinci sinif ogrencilerinden olusmaktadir. Bu calisma merkezi Ankara'da bulunan Uluslararasi Cocuk Merkezi onculugunde yapilan ve universite ogrencilerinin yasam bicimlerini arastiran cok merkezli bir calismanm Sanliurfa ayagi olarak gerceklestirilmistir. Calismaya katilan universitelerde en fazia ogrenciye sahip ve hemen her universitede mevcut olan tip, fen-edebiyat ve egitim fakultelerinin birinci smiflari calismaya dahil edilmistir. Harran Universitesi'ne bagli bir egitim fakultesi olmadigi icin sadece Tip ve Een-Edebiyat Eakulteleri birinci sinif ogrencileri calismaya almmistir. Universite birinci smif ogrencileri ergenlikten gene eriskinlige gecis doneminde olduklari ve madde kullanimina baslamak icin riskli bir donemde olduklari icin hedef grup olarak almmistir. Toplam 297 universite birinci smif dgrencisinden 26O'i ankete katilmayi kabul etmistir (%86). Yedi anket yetersiz bilgi nedeniyle calisma disi birakilmistir. Sonuc olarak Tip Eakultesi'nden 27, Fen-Edebiyat Fakultesinden 226, toplam 253 ogreneinin doldurdugu anketler degerlendirmeye almmistir. Ogrencilerin yas ortalamasi 20.6 [standart sapma (SD) = 1.7] olup, 171 ogrenci (68%) erkektir. Yasam boyu ve mevcut yasal (sigara ve alkol) ve yasadisi (esrar, eroin, uyaricilar, inhalanlar) madde kullanimi Uluslararasi ^ocuk Merkezi tarafindan hazirlanan bir dz-bildirim anketi uygulanarak sorgulanmistir. Mumkun olan en yijksek katilimi saglamak amaciyla smav saatieri ve laboratuar uygulama saatieri secilerek anketler bu saatlerde uygulanmistir. Anketi sadece gonullu olarak calismaya katilmayi kabul eden dgrenciler doldurmustur. Oz-bildirim anketleri halen madde kullanimi arastirmalarmda en sik kullanilan veri toplama aracidir (12,13). Universite ydnetim kurulundan ve ilgiii fakultelerin yonetiminden gerekli izinler almmistir. Calismanm amaclari, sonuclann biiimsel amaclaria kullanilacagi ve ogrenci isimlerinin gizli kalacagi katilimci ogrencilere sozlij olarak a^iklanmistir. Madde kullanimmi arastiran calismalarda gizliligin vurgulanmasi ve korunmasi calismaya katilimi ve dogru cevap verilme oranmi artiran bir unsurdur (14). Demografik dzelliklere (cins, yas, ebeveynlerin egitim duzeyi, vb.) ek olarak madde kullanimina ilk baslama yasi, kullanim sikligi, alkol kullandiktan sonra ne siklikia araba kullanildigi ve Bagimlilik Dergisi, Cilt: 6, Sayi: 2, 2005 I Journal of Dependence, Vol: 6, N.: 2,

3 ANLIURFA'DA UNJVERSiTE OGRENCiLERiNDE MADDE KULLANIMI arkadasiarinda madde kullanimi hakkmda bilgiler de almmistir. istatistiksel Analiz: istatistiksel analiz icin SPSS 12.0 (SPSS 12.0, SPSS Inc, Chicago, IL) programi kullanilmistir. Kategorik degiskenler kikare testi ile analiz edilmistir. Surekli degiskenler t-testi kullanilarak analiz edilmistir. Sigara icme ve alkol kullanma durumu bagimli degisken; cins, arkadasiarinda sigara yada alkol kullanimi ve surekli ikamet yeri (sehir yada kdy) bagimsiz degisken olarak almarak lojistik regresyon analizi yapilmistir. BULGULAR Yasam boyu sigara, alkol ve yasadisi madde kullanimi sirasiyla % 64.4, 30.4 ve 2.3 olarak saptanmistir (Tablo 1). Sigara her iki grupta da en sik kullanilan madde olmustur. Tum grupta yasam boyu sigara kullanma yayginligi %64.4 (n=163)'tur. Tip Fakultesi ogrencilerinden 18'i (%22.2) ve Fen-Edebiyat Fakultesi ogrencilerinin 145'i (%26.9) halen duzenii olarak sigara ictiklerini bildirmislerdir. Her iki fakulte ogrencileri arasinda sigara icme orani bakimindan aniamli bir fark yoktu. Erkek ogrenciler kiz dgrencilerden daha fazia sigara icmektedir (n=171, %74.2 & n=82, %43.9; p<0.001). Sigaraya baslama yasi Tip Fakultesi ogrencilerinde Fen-Edebiyat Fakultesi ogrencilerinden daha erken idi. Her iki gruptaki ogrenciler universiteye girmeden once sigaraya baslamislardir. Tum grupta yasam boyu sigara kullanim yaygmligi % 30.4 (n=77)'tur.. Alkol kullanim yayginligi bakimindan tip ogrencileri ile fenedebiyat ogrencileri arasinda aniamli bir farkyoktur. Her iki grupta da alkol kullanimi acismdan cinsiyetler arasinda aniamli bir fark bulunmamistir. Alkol kullananlarin sadece %1.2'si (tum orneklemin %0.4'u) gecen ay icerisinde sarhos olacak kadar fazia miktarda alkol aldigmi bildirmistir. Hicbir ogrenci alkolici iken araba kullandigmi bildirmemistir. Sadece 6 ogrenci (%2.4) yasamlan boyunca en az 1 kez yasadisi madde (esrar, eroin, uyaricilar, inhalanlar) kullandigmi bildirmistir. Yirmi iki ogrenci (%8.7) yasadisi madde kuilanan bir arkadasi oldugunu bildirmistir. Asamali lojistik regresyon erkek cinsiyetin universite birinci smif ogrencileri arasinda sigara kullanimmin yordayicisi oldugu sonucunu vermistir. Yine ayni yontemie, arkadas alkol kullanimmin universite ogrencileri arasinda alkol kullanimmin yordayicisi oldugu saptanmistir (Tablo 2). Tablo 1: Universite Birinci Sinif Ogrenciierinde Yasam Boyu Sigara, Aii^ol ve Yasadisi Madde Kuilanimi Sigara En az 1 kez Halen kuiianiyor denemis Sigara icmeye basiama yasi Aikoi En az 1 kez Gecen yil Gecen ay denemis Yasadisi maddeier En az 1 kez Gecen yil Gecen ay denemis Tumogrenciier(n=253) % ± Tip (n=27) % ± Een-Edebiyat (n=226) % ± Tabio 2: Universite Birinci Sinif Ogrenciierinde Sigara ve Alitoi Kuiianiminin Yordayiciiari (n=253) Degisi<enier Waid's test (df) P R Cinsiyet (eriteic) 21.26(1) < Sigara icme Aritadasmm aiitoi i^ulianmasi 42.19(1) < Alkol kullanma Bagimlilik Dergisi. Cilt: 6, Sayi: / Joumai of Dependence, Vol: 6, N.:

4 A. Altindag, M. Yanik, E. Yengil, TARTISMA Genel olarak bu arastirmada universite ogrencilerinin madde kullanim goruniimunun su sekilde oldugu belirlenmistir; yuksek sigara icme oraniari, onemli derecede yaygin alkol kullanimi ve nadir yasadisi madde kullanimi. Turkiye'de universite ogrencilerinde yasam boyu alkol kullanim oraniari bati ulkelerine gore dusuktur. Bati ijlkelerinde universite ogrencileri arasinda yasam boyu alkol kullanim yaygmligi %88 ile %96 arasinda degismektedir (15,16). Karam ve arkadaslari (12) Lubnan'da Musluman universite ogrencilerinde alkol kullanimmin Hiristiyan ogrencilere gore daha dusuk oldugunu bildirmistir (%43 & %87). Alkol kullanimi islam inancmda yasaklanmistir. Bu yuzden, islam inancinin Turk universite ogrencilerinde alkol kullanimina karsi bir engel olusturuyor olabiiir. Turkiye'de madde kullanimi ile ilgili veriler smirlidir. Bu calismada elde ettigimiz yasam boyu alkol kullanim oraniari genel nufusta (5) ve universite ogrencilerinde (7,17) %30 ile %60 arasmda biidiriien oranlaria tutarlilik gostermektedir. Turkiye'de madde kullanimi ile ilgi veriler agirlikli olarak daha gelismis Bati bolgelerinden gelmektedir. Bizim bilgilerimize gore bu calisma ^anliurfa ilinde madde kullanim yaygmligmi arastiran ilk incelemedir. Turkiye'de madde kullanimmin yaygmligmi beiirlemek icin buyuk olcekli, cok merkezli yeni calismalara ihtiyac duyulmaktadir. Gelismis uikeierle karsilastirildiginda calismamizda elde ettigimiz sigara icme yaygmligi oldukca yuksektir (%64.4 & %lb-40) (18,19). Calismamizda bulunan yasam boyu sigara icme yaygmligi rakamian diger gelismekte olan ulkelerde universite ogrencilerinde ve ergenlerde biidiriien %40-60 oraniari ile tutarlilik gostermektedir (20,21). Turkiye'de universite ogrencilerinde saptanan yuksek sigara icme yaygmligi sadece bagimlilikia ilgili egitim eksikiiginden degil, ayni zamanda gelismis uikelerdeki sigara karsiti kampanyaiarm ulkemizde yeterince etkin bir sekilde uyguianmamasmdan kaynakianmaktadir. Ulkemizde sigara ile ilgili yas kisitlamasi, sigara icilebiien aianlarin daraltilmasi, sigara icilemeyen yerierde uygulanmasi gereken cezalarm hayata gecirilmesi gerekmektedir. Sigara icimi halen ijlkemiz icin en onemli halk sagligi sorunlarmdan birisidir (6). Calismamizda Iiteraturdeki diger bildirimlerle uyumlu olarak erkeklerde sigara icme oraniari kadiniardandahayuksek bulunmustur (20,22,23). Cinsiyete gore sigara icme davranismdaki bu farkliliklar sosyokuiturel baglamda degeriendirilebiiir. Her ne kadar Turk toplumu degismekte ve batiiiiasmakta olsa da bazi toplumsal katmanlarda muhafazakar yapi halen etkinligini korumaktadir. Bu yuzden, Turkiye'deki sosyai yapinin kadinlarm sigara icmesine karsi oldugu, erkeklerin sigara icmesine ise daha fazia toierans gosterdigi one suruiebilir. Arkadaslarmm alkol kullanmasi kisinin alkol kuilaniminda onemli bir rol oynuyor gibi gorunmektedir. Karam ve arkadaslari (12) yakin arkadaslari fazia miktarda alkol kuilanan yada alkol kullanimina olumlu yaklasim gosteren universite ogrencilerinde alkol kullanimmin, alkol kotuye kullanim ve bagimliligmm yuksek yayginlikta oldugunu bildirmistir. Bununia biriikte, madde kullananlarin kullanmayanlara gore arkadaslarmm madde kullanim yaygmligmi oldugundan daha yuksek olarak tahmin ettiklerinin ve kendi davranis ve inanclarmin sosyai olarak destekiendigini dusunduklerini goz onunde bulundurmakta fayda vardir (24). Calismamizda universite ogrencilerinde yasadisi madde kullanimmin yaygin olmadigi saptanmistir. Her ne kadar sonuclann gizliligi konusunda teminat veriimis olsa da, mevcut ydnetmeliklere gore yasadisi maddelerin (esrar, eroin, uyaricilar, vb.) bulunduruimasi ve kullanimmin ogrencilerin okuidan atilmasi i^in yeterii sebep teskil etmesi nedeniyie ogrencilerin yasadisi madde kuiianimlarmi gizieme ihtimali bulunmaktadir. Elde edilen sonuclar Turkiye'de baska calismalarda biidiriien oranlaria tutarlilik gosterse de (7) dusuk bildirim olabiiecegi akilda tutuimalidir. Calismamiz kendi icinde bazi smirliliklar da tasimaktadir. Buniardan birincisi nispeten dusuk orneklem sayisidir. Harran Universitesinde yakiasik 7000 ogrenci oldugu ve bunlarm yakiasik 1500'unun birinci smif ogrencisi oldugu kabul edilirse, elde ettigimiz sonuclann Saniiurfa'daki tum universite ogrencilerine genellenebilmesi sinirli oiacaktir. Bu calisma Sanliurfa ilinde universite ogrencileri ve genel nufusta madde kullanimi yaygmligmi arastirmaya doncik sinirli bir on calisma olarak kabul ediimelidir. Cal'^rnamizm ikinci sinirliligi veri toplama araclari ile ilgilidir. Kullanilan anket dogrudan madde kullanimi yaygmligmi olcmekten cok, genel olarak universite ogrencilerinin yasam bicimlerini arastirmak ijzere hazirlanmistir ve ilk kez bu calismada kullanilmistir. Sonuc olarak, bu calismada Sanliurfa ilinde universite ogrencilerinde yuksek yayginlikta sigara ve alkol kullanimi, dusuk oranda yasadisi madde kullanimi saptanmistir. Turkiye'de madde kullanimi ve bunun neden oldugu zararlar ile ilgili daha sistematik calismalara ihtiya^ vardir. Umut ediyoruz ki bu calismanm sundugu smirli Bagimlilik Dergisi, Cilt: 6, Sayi: 2, 2005 / Journal of Dependence, Vol: 6, N.: 2,

5 ANLIURFA'DA UNiVERSiTE OGRENCiLERiNDE MADDE KULLANIMI veriler madde kullanimmin engellenmesi ve egitim calismalari icin faydali bir kaynak teskil edecektir. KAYNAKLAR 1- Webb E, Ashton H, Kelly P, Kamaii E. Patterns of alcohol consumption, smoking and illicit drug use in British university students: interfaculty comparisons. Drug Alcohol Depend 1997; 47: Weinberg NZ, Rahdert E, Coiliver JD, Giantz MD. (1998). Adolescent substance abuse: a review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1998; 37: Bukstein OG. Adolescent substance abuse. Sadock BJ, Sadock VA (editors). Comprehensive Textbook of Psychiatry, 7. baski. Philadelphia, PA: Lippincott Williams and Wiikins, 2000: Chen K, Kandel DB. The natural history of drug use from adolescence to the mid-thirties in a general population sample. Am J Public Health 1995; 85: Akvardar Y, Turkcan A, Vazman U, et al. Prevalence of alcohol use in Istanbul. Psychoi Rep 2003; 92: Akvardar Y, Demiral Y, Ergor G, et al. Substance use in a sample of Turkish medical students. Drug Alcohol Depend 2003; 72: Akvardar Y, Demiral Y, Ergor G, Ergor A. Substance use among medical students and physicians in a medicai school in Turkey. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2004; 39: Sir A, Ozkan M, Bayram Y, Kan A. Diyarbakir bolgesinde esrar ve eroin kuilaniciiarinm sosyo-demografik ozellikleri. Turk Psikiyatri Derg 1998; 9: Yasan A, Gurgen E. Guneydogu Anadolu Bolgesinde ergenlerde ucucu madde kullanim ozellikleri. Bagimiiiik Dergisi 2004; 5: Ogel K, Corapcioglu A, Sir A, ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaogretim ogrencilerinde tutun, alkol ve madde kullanim yaygmligi. Turk Psikiyatri Derg 2004; 15: Yanik M, Gencer M, Ceylan E, Altindag A. Sanliurfa'da sarma tijtun kuilanan bir grupta sosyodemografik ozellikler ve bagimlilik. Bagimlilik Dergisi 2004; 5: Karam EG, Maaiouf WE, Ghandour LA. Alcohol use among university students in Lebanon: prevalence, trends and covariates; The idrac University Substance Use Monitoring Study (1991 and 1999). Drug Alcohol Depend 2004; 76: Harrison L. The validity of self-reported drug use in survey research: an overview and critique of research methods. Harrison L, Hughes A (editors). The Validity of Self-reported Drug Use: improving the Accuracy of Survey Estimates. Rockville, MD: National Institute on Drug Abuse, Prendergast ML. Substance use and abuse among college students: a review of recent literature. J Am Coll Health 1994; 43: Johnston LD, O'Mailey PM, Bachman JG. National Survey Results on Drug Use from the Monitoring the Euture Study, , College Students and Adults Ii (ages 19-40). Bethesda, MD: National institute on Drug Abuse, Croen LG, Woesner M, Herman M, Reichgott M. A longitudinal study of substance use and abuse in a single class of medical students. Acad Med 1997; 72 : Yuksel N, Dereboy C, Cifter Y. Universite ogrencileri arasinda madde kullanimi. Turk Psikiyatri Derg 1994; 5: Holtzman D, Griner EP, Bolen JC, Rhodes L. State and sex-specific prevalence of selected characteristics: behavioral risk factor surveillance system, 1996 and Morb Mortal Wkly Rep 2000; 49: Webb E, Ashton CH, Kelly P, Kamaii E. Alcohol and drug use in UK university students. Lancet 1996; 348: Tamim H, Terro A, Kassem H, et al. Tobacco use by university students, Lebanon, Addiction 2003; 98: Elisher AJ, Parry CD, Evans J, et al. Substance use by adolescents in Cape Town: prevalence and correlates. J Adolesc Health 2003; 32: Ahmadi J, Yazfandar E. Substance use among Iranian university students. Int J Drug Policy 2002; 13: Kim YH. Korean adolescents' smoking behavior and its correlation with psychological variables. Addict Behav 2005; 30: Wolfson S. Students' estimates of the prevalence of drug use: evidence for a false consensus effect. Psychoi Addict Behav 1993; 14: Bagimlilik Dergisi, Cilt: 6, Sayi: 2, 2005 / Journal of Dependence, Vol: 6, N.: 2, 2005

6