SÜT SEKTÖRÜNDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TİRE SÜT KOOPERATİFİ BAŞKANI MAHMUT ESKİYÖRÜK

Transkript

1 SÜT SEKTÖRÜNDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TİRE SÜT KOOPERATİFİ BAŞKANI MAHMUT ESKİYÖRÜK

2 SÜT; ÜRETİM, SANAYİ, TİCARET ALANINDA ARATTIĞI İSTİHDAM VE KATMA DEĞER İLE TÜRKİYE EKONOMİSİNİN EN ÖNEMLİ SEKTÖRÜDÜR.

3 SEKTÖRE GENEL BAKIŞ ÜLKEMİZDE SÜT ÜRETİMİ 10 YILDA %70 ARTIŞ GÖSTERMİŞTİR TÜRKİYE SÜT ÜRETİM MİKTARI - YIL / MİLYON TON 17,2 16,4 15,5 14,7 14,5 12,8 13,2 10,9 11,4 10, KAYNAK: BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI

4 İZMİR SÜT MİKTARI ARTIŞ ORANI İZMİR DE 10 YILDA % 237 ARTIŞ OMUŞTUR YILDA 713 BİN TON YILDA 1.6 MİLYON TON KAYNAK: İZMİR İL TARIM MDÜRÜLÜĞÜ WEB

5 KÜÇÜK MENDERES HAVZASI SÜT MİKTARI ORANI K. MENDERES TE 10 YILDA % 360 ARTIŞ OMUŞTUR YILDA 223 BİN TON YILDA 802 BİN TON

6 TÜRKİYE SÜT SEKTÖRÜNDE İZMİR İN YERİ 1,6 milyon litre İzmir 10% 17 milyon litre Türkiye; 90% % 10 LUK SÜT ÜRETİM PAYI İLE İZMİR TÜRKİYE NİN SÜT BAŞKENTİ OLMUŞTUR.

7 SÜTTE SOĞUK ZİNCİR KAYNAK: ULUSLARARASI GIDA ARAŞTIRMA DERNEKLERİ BİRLİĞİ ARŞİVİ

8 SÜT ÜRETİM ÖLÇEĞİ Baş Arası; 4% 200 Baş Üzeri; 1% % başarası 25% 10 başaltı 70% 10 baş altı başarası Baş Arası 200 Baş Üzeri KAYNAK: BAKA ARŞİVİ

9 SÜT SEKTÖRÜNDEKİ SORUNLAR ÖRGÜTLÜ YAPININ YETERİNCE GELİŞMEMESİ SÜT ALIMINDA SÖZLEŞMELİ MODELİN UYGULANMAMASI ÜRETİCİNİN PAZAR, SANAYİCİNİN TEDARİK GÜVENCESİNİN OLMAMASI. BİR KÖYE BİRDEN FAZLA ALICININ GİRMESİ NEDENİYLE YAŞANAN KAYIPLAR KALİTE DEĞERLERİNE GÖRE FİYATLANDIRMANIN YETERİNCE UYGULANMAMASI HAKSIZ REKABET

10 KOOPERATİFLERİN UĞRADIĞI HAKSIZ REKABET - KALİTE KONTROL MALİYETLERİ - CEZA UYGULAMALARI - FARKLI FİYAT UYGULAMASI - AVANS ADI ALTINDA ÜRETİCİNİN BORÇLANDIRILMASI - KOOPERATİFİN ALTYAPI OLUŞTURDUĞU KÖYLERE BİRDEN FAZLA ALICININ GİRMESİ - SÜTÜ BIRAKANIN GERİ ALINMAMASI - PRENSİPLERDEN TAVİZ VERİLMEMESİ

11 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ DEVLET ÜRETİCİYİ DİREK OLARAK DEĞİL, ÖRGÜTLER KANALIYLA DESTEKLEMELİ VE DENETLEMELİDİR. SÜTÜNÜ KOOPERATİFLER KANALIYLA PAZARLAYAN ÜRETİCİLERE DAHA YÜKSEK DESTEKLEME PRİMİ UYGULANARAK ÜRETİCİLER ÖRGÜTLENMEYE TEŞVİK EDİLMELİDİR. SÜT TOPLAMA FAALİYETİ SADECE KOOPERATİFLER TARAFINDAN YAPILARAK, SÖZLEŞMELİ MODELİN UYGULANMASI KOOPERATİFLERİN, SOĞUK ZİNCİR ALTYAPISI OLUŞTURDUĞU KÖYLERE BAŞKA ALICILARIN GİRMESİNİ ÖNLEYECEK YASAL DÜZENLEMELER YAPILMALIDIR. SÜTÜ KONTROLLÜ TOPLAYAN, BÜNYESİNDE TEKNİK ELEMAN ÇALIŞTIRAN, LABORATUARI BULUNAN VE KALİTE DEĞERLERİNE GÖRE FİYATLANDIRMA YAPAN KOOPERATİFLERE BU MALİYETLERİNİ KARŞILAMAK ÜZERE TEKNİK DESTEK PRİMİ

12 ÇÖZÜM ORTAKLARINI KORUMA AMACIYLA SÜT ALIMLARINDA KOOPERATİFLERE İŞLETME SERMAYESİ SAĞLANMALIDIR BİR İLÇEDE SÜT TOPLAYAN BİRDEN FAZLA KOOPERATİF VARSA BİRLEŞTİRİLEREK İLÇE BAZLI MERKEZİ KOOPERATİFE DÖNÜŞTÜRÜLMELİDİR. İZMİR DEKİ SÜT İŞLEME TESİSLERİNİN SÜTÜ ÖNCELİKLE VE GARANTİLİ OLARAK KARŞILANMALI, ANCAK İHTİYAÇ FAZLASI SÜT İL DIŞINA PAZARLANMALIDIR. ÜRETİCİ-SANAYİCİ ENTEGRASYONUNU SAĞLANMALIDIR HAKSIZ REKABETİ ÖNLEMEK İÇİN DENETİMLER ARTTIRILMALI POLİTİKALAR ORTAK AKIL ÇERÇEVESİNDE BELİRLENMELİDİR.

13 EKONOMİK KAZANIMLAR KOOPERATİFLER TARAFINDAN SOĞUK ZİNCİR İÇERİSİNDE KONTROLLÜ SÜT TOPLANDIĞINDAN GIDA GÜVENLİĞİ SAĞLANACAK. KOOPERATİFLERİN ORTAK KULLANIMLI MAKİNE PARKI VE TOPLU ALIM YÖNTEMİYLE ÜRETİCİNİN TEMEL GİRDİ MALİYETLERİ DÜŞECEK. ÜRETİCİNİN PAZARLAMA SORUNU ORTADAN KALKACAK. KAYIT DIŞILIK ÖNLENEREK DOĞRU VERİLER ELDE EDİLECEK Süt Sektöründe Kayıt dışılığın önlenmesi AB nin, ülkemize süt ithal ederek hayvancılığımıza zarar vermesini önlemek açısından büyük önem taşımaktadır. (23 milyon ton anlaşması) VERİLER DOĞRULTUSUNDA ÜLKE İHTİYACI VE İHRACATA GÖRE ÜRETİMDE PLANLAMA YAPILARAK FİYAT İSTİKRARI SAĞLANACAK,

14 FİYAT İSTİKRARI ÜRETİCİNİN 1 LT SÜT BEDELİ İLE EN AZ 1,5 KG KESİF YEM ALABİLECEĞİ ŞEKİLDE PİYASA DÜZENİ OLUŞTURULARAK GEREKTİĞİNDE PİYASAYA MÜDAHALE EDİLMELİDİR YILINDAKİ SÜT KRİZİNİN KAYIPLARI BÜYÜK OLMUŞTUR.

15 SOSYAL KAZANIMLAR ÜRETİCİNİN DEVAMLILIĞI SAĞLANACAK. ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ KORUNACAK. KIRSALDAKİ EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAM GELİŞEREK KÖYDEN KENTE GÖÇ ÖNLENECEK. TOPLUMSAL BARIŞ SAĞLANACAK

16 TÜRKİYE NİN ŞARTLARI ZORUNLU KILMASINA RAĞMEN ÜLKEMİZDE KOOPERATİFÇİLİK YETERİNCE GELİŞMEMİŞTİR. ET VE SÜT SÜT VE ÇİÇEK SÜT VE HUBUBAT TAHIL ZEYTİNYAĞI 100% 90% 80% 98% 95% DÜNYA ÜLKELERİNDE ÖRGÜTLENME İSTATİSTİKLERİ 76% 75% 70% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% TÜM SEKTÖRLER 13% 0% Danimarka Hollanda Almanya Kanada İspanya Türkiye

17 KIRSAL KALKINMA KONUSUNDA TİRE SÜT KOOPERATİFİ ÖRNEK BİR MODELDİR

18 TARİHÇE / VİZYON 1967 yılında bir kaç süt üreticisinin bir araya gelmesi ile kurulan Tire Süt Kooperatifi, günümüzde 2 bin üreticinin birlikteliğiyle Örnek Bir Kırsal Kalkınma Modeli olmuştur. VİZYONUMUZ Tire Süt Kooperatifi; bölgenin en büyük kooperatifi olmanın yanı sıra, Türkiye nin koşullarına uygun bir Kırsal Kalkınma Modeli yaratarak ülke çapında bir marka haline gelmiştir.

19 AKTİF ORTAK SAYIMIZ Kooperatifimizin 1930 Aktif ortağı bulunmaktadır.

20 Tire Süt Kooperatifi, 250 personeli ve yıllık 80 Milyon TL iş hacmiyle bölgede önemli bir ekonomik güç haline gelmiştir. LOJİSTİK VARLIĞIMIZ Soğutma Tankı Süt Alım Merkez Tankı (Süt İşleme Tesisi ) Et İşleme Çeşitli Makine ve Ekipmanı Süt İşleme Çeşitli Makine ve Ekipman Traktör Tarım Alet ve Ekipman Süt Alım, Süt Kuzusu Projesi, Satış Pazarlama ve Diğer Araç :90 Adet : 4 Adet : 17 Adet : 40 Adet : 5 Adet : 25 Adet : 104 Adet TOPLAM : 285

21 TİRE SÜT KOOPERATİFİ ÖZ VARLIĞINI 10 YILDA 20 KAT ARTTIRMIŞTIR ÖZ VARLIK ARTIŞ GRAFİĞİ YIL / TL

22 2012 Nokta Alım; 46% Çiftlik 54% 2006 YILINDAN İTİBAREN GÜNLÜK SÜTÜN TAMAMI SOĞUK ZİNCİR ALTINA ALINMIŞTIR YILLARA GÖRE SÜT ARTIŞI ---- YIL/TON Günlük 160 Ton Sütün kontrollü (antibiyotik, su, alkol testi yapılarak) toplanmaktadır

23 MİSYONUMUZ-1 - Ortaklarımızın düşük maliyetli ve kaliteli üretim yapmalarını sağlayıcı destek ve hizmetlerin sağlanması. YEM VE EM ÜRÜNLERİ TEMİNİ AKARYAKIT TEMİNİ ARAÇ VE EKİPMAN HİZMETİ TARI M MARKET SİGORTACILIK HİZMETİ MARKET HİZMETİ SILAJ PAKETLEME VETERİNERLİK HİZMETİ VE KALİTELİ SPERMA TEMİNİ

24 MİSYONUMUZ köy merkezlerinde ve çiftliklerde oluşturduğumuz soğutma tanklarıyla sütü; soğuk zincirde, ziraat mühendisleri tarafından yerinde kontrol ederek (Antibiyotik, su, alkol testi gibi) gıda güvenliğine uygun şekilde toplamak.

25 LABORATUVAR VE ANALİZ FAALİYETİ Ortaklarımızın sütünden düzenli olarak numune alınarak analiz sonuçlarına göre; Süt Kalite Değerleri doğrultusunda fiyatlandırma yapılmaktadır. TARİH AD SOYAD KALİTE DEĞER LERİ ÇİFTLİK FİYATLARI SÜT MİK. GÜNLÜK TABAN MİKTAR SOĞUTMA YAĞ YKM BAKTERİ SOMATİK FİYAT % % adet/ml. adet/ml. (31'günlük) MİKTAR FİYAT PRİMİ PRİMİ PRİMİ PRİMİ PRİMİ PRİMİ YAĞ YKM BAKTERİ SOMATİK lt. lt. TL.- TL.- TL.- (DİZYEM) (DİZYEM). 3,90 8,59 3, , ,000 40,000 15,000 20,000 0,000 30,000 10, TL. 3,70 8,68 11, , ,000 35,000 15,000 10,000 2,000 30,000 5, TL 3,80 8,65 110, , ,000 30,000 5,000 15,000 2,000-10,000 10, TL ,02 7, , ,000 50,000 5,000 30,000 10,000 30,000 10, TL. 3,70 8,69 54, , ,000 25,000 15,000 10,000 2, , TL

26 SILAJ PAKETLEME TESİSİ T.C. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı nın % 50 Kırsal Kalkınma Desteğiyle kurduğumuz tesiste Yılda 7 bin ton silajlık mısır alımı yapıp 40 kg lık paketlerle Türkiye nin tüm illerine pazarlıyoruz. Böylece üreticinin ihtiyaç fazlası ürününün değer bulması sağlanmaktadır.

27 MİSYONUZ: 3- Ortaklarımızın ürünlerini işleyip pazara sunarak ÜRETİCİDEN-TÜKETİCİYE sloganını hayata geçiriyoruz SÜT İŞLEME TESİSİ T.C. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı nın Kırsal Kalkınma Desteğiyle, Tire Organize Sanayi Bölgesinde toplam 5 bin metrekare alanda kurulan tesisimiz, günde 40 ton süt işleme kapasitesine sahiptir. İçme Sütü, Yoğurt, Peynir, Ayran üretimi yapılmaktadır.

28 ET İŞLEME TESİSİ İZKA desteğiyle kurduğumuz Et işleme tesisimizde ortaklarımıza ait erkek danaların, sağlık kontrolleri yapılarak kesimi gerçekleştirilmekte ve hijyenik koşullarda işlenerek Tire Şiş Köfte, Sucuk gibi mamullere dönüştürülüp pazara sunulmaktadır

29 ÜRÜNLERİMİZ

30 UYGULANAN PROJELERİMİZ: ALO SÜT EVE SÜT SOKAK SÜTÜNÜ ÖNLEYEREK GIDA GÜVENLİĞİ NİN SAĞLANMASI VE KAYITDIŞILIĞIN ÖNLENMESİ İÇİN BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

31 UYGULANAN PROJELERİMİZ: PROFESYONEL HAYVAN BAKICILIĞI KURSU SÜT HAYVANCILIĞI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ OLAN HAYVAN BAKICILIĞINI PROFESYONEL BİR MESLEK HALİNE GETİRMEK İÇİN TİRE HALK EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ İLE BİRLİKTE KURS AÇTIK.

32 UYGULANAN PROJELERİMİZ: OKUL SÜTÜ Gelişme çağındaki çocukların sağlıklı beslenmesi ve üreticiye destek için İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ tarafından TİRE SÜT KOOPERATİFİ işbirliği ile uygulanan OKUL SÜTÜ PROJESİ 5 yıl boyunca başarıyla yürütüldü. Proje kapsamında her hafa 249 okulda 220 bin çocuğa süt ulaştırıldı.

33 UYGULANAN PROJELERİMİZ: SÜT KUZUSU PROJESİ Okul Sütü Projesi nin ülke çapında uygulanmaya başlanmasıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından SÜT KUZUSU PROJESİ uygulamaya konularak 0-5 yaş grubu çocuğu olan ve süt almaya gücü olmayan 98 bin aileye haftalık 2 litre süt dağıtımı yapılmaktadır. Süt Kuzusu Projesi hem çocuklarımızın geleceği hem de üreticinin bugünü için yapılan örnek bir sosyal sorumluluk projesidir.

34 UYGULANACAK PROJELERİMİZ: KOOPERATİF ÜRÜNLERİ SATIŞ NOKTASI İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜMÜZÜN DESTEĞİ VE YER TAHSİSİYLE ÜRETİCİDEN, TÜKETİCİYE.

35 UYGULANACAK PROJELERİMİZ: BİZİM ÇİFTLİK PROJESİ SERALAR BİOGAZ TESİSİ HAYVAN BARINAKLARI SAĞIMHANE İDARİ BİNA

36 PROJENİN AMAÇLARI HAYVANLARI KÖY DIŞINA ÇIKARARAK İNSAN VE HAYVAN SAĞLIĞINI KORUMAK HASTALIKTAN ARİ İŞLETME OLUŞTURMAK ÜRETİM MALİYETLERİ DÜŞÜRÜLEREK KARLILIĞI ARTTIRMAK SÜT KALİTESİNİ İYİLEŞTİRMEK KAYIT DIŞILIĞI ÖNLEMEK PAZARLAMA SORUNUNU ÇÖZMEK PLANLAMA YAPARAK FİYAT İSTİKRARINI SAĞLAMAK BİLİNÇLİ ÜRETİMLE VERİMLİLİĞİ ARTTIRMAK KÖYÜN GELİRİNİ ARTTIRARAK EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAMI İYİLEŞTİRMEK KÜÇÜK AİLE İŞLETMELERİNİN DEVAMLILIKLARINI SAĞLAYARAK, KÖYDEN KENTE GÖÇÜ ÖNLEMEK.

37 Üretimin sadece dev işletmelerle yapılması TEKELLEŞME Türkiye nin şartlarına uygun değil Küçük işletmelerin birleştirilmesi KOOPERATİFLEŞME Hem ekonomik hem sosyal açıdan Türkiye nin şartlarına en uygun kalkınma modeli. % 9 Yol Haritamız ; Tekelleşme Değil, Kooperatifleşme Olmalıdır. Mahmut ESKİYÖRÜK İzmir Tarım Grubu Bşk. Tire Süt Kooperatifi Bşk.

38