KARŞILIKSIZ ÇEK VERENLERE, ÇEK BEDELİNİN % 100 ü KADAR PARA CEZASI VE AYRICA % 40 CEZA TAZMİNATI ÖNGÖREN KANUN TASARISI HATALIDIR.

Transkript

1 KARŞILIKSIZ ÇEK VERENLERE, ÇEK BEDELİNİN % 100 ü KADAR PARA CEZASI VE AYRICA % 40 CEZA TAZMİNATI ÖNGÖREN KANUN TASARISI HATALIDIR. ÇEK SENEDİNİ İLK DEFA DÜZENLEYEN 1865 tarihli FRANSIZ KANUNUNDAN BU YANA KARŞILIKSIZ ÇEKLERE DÜNYANIN HİÇBİR ÜLKESİNDE HAPİS VE ÖNEMLİ PARA CEZASI VERİLMEDİĞİNDEN 50 MİLYAR LİRAYA KADAR PARA CEZASI İLE HAMİL İÇİN % CEZA TAZMİNATI ÖNGÖREN TASARININ DÜZELTİLMESİ, TÜRKİYE DE DE KARŞILIKSIZ ÇEKLERE AB VE DİĞER ÜLKELERDE OLDUĞU GİBİ ETKİN BİR FAİZLE YENİTİLMELİDİR. Tarihte ve halen de belli başlı devlet kanunlarında karşılıksız çeke hapis cezası verilmez. A- KARŞILIKSIZ ÇEK DÜZENLEYENLERE % 5-10 FAİZ VE TAZMİNATLA YETİNEN DÜNYA MEVZUATINDAN BAŞLICALARI: tarihli ALMAN Çek Kanunu karşılıksız çekleri sadece pula tabi tutar tarihli AVUSTURYA Çek Kanununun 23. Maddesi, dolandırıcılık olmadıkça, karşılıksız çek bedelinin % 3 ü tutarında para cezasile yetinir tarihli BELÇİKA Çek Kanununun 5. Maddesi ayrı bir suç oluşturmadıkça, karşılıksız veya nominal tarihli çek keşidesinde % 10 para cezasile yetinir tarihli BREZİLYA Çek Kanununun 6 ve 7. Maddeleri de, ayrı bir suç bulunmadıkça, tarihsiz yahut nominal tarihli çeklerde % 10 para cezasile yetinir

2 tarihli YUNAN Çek Kanununun 29. Maddesi kötü niyet halinde hapis veya 1000 Drahmi para cezası öngörmüştür tarihli İNGİLİZ Çek kanunu ile tarihli ABD Kanunu da şekli bir suçtan bahsetmez tarihli BOLİVYA Çek Kanunu özel bir ceza düzenlememiştir tarihli ŞİLİ Çek Kanununun 22. Maddesi sadece hile ile karşılıksız çek keşidesini dolandırıcılık saymıştır tarihli MACAR Çek Kanununun 26. Maddesi % 2 para cezasile yetinmiştir. 10- İtalya da tarihli Kanunun 14. Maddesi % 10 para cezası, tarihli kararnamenin 116. Maddesi Liret para cezası, vahim hallerde altı aya kadar hapis cezası getirmiştir yılında yürürlükte bulunan JAPON Ticaret kanununun 536. Maddesi 5 ila 1000 Yen para cezası öngörmüştür yılında yürürlükte bulunan VENEZÜELLA Ticaret Kanununun 499. Maddesi, başka bir suç olmadıkça % 10 para cezası ile yetinmiştir. 13- İSVİÇRE de 1881 ve 1911 tarihli Borçlar Kanunu sadece % 5 tazminatla yetinmiştir. 14- Birçok defa değiştirilen tarihli FRANSIZ Çek Kanunu, kötü niyet halinde bazı sınırlamalarla karşılıksızlığa dolandırıcılık cezalarını uygulayan bir kanundur tarihli OSMANLI İMPARATORLUĞU Çek Kanunu en ağır ceza düzenleyen kanun olup, EVRAKTA SAHTEKARLIĞI DÜZENLEYEN Ceza Kanunu Hümayununun 155. Maddesine yollama yapmıştır

3 16- İspanya da 1935 tarihli Ceza Kanunu, karşılıksız çek için bir ceza tayin etmediği gibi, halen yürürlükte bulunan 1963 tarihli Ceza Kanunu da, KÖTÜNİYETLE karşılıksız çek düzenleyen veya devredenlere para cezası vermekle yetinmiş, ibrazdan itibaren 5 gün içinde ödeme yapıldığı takdirde cezayı kaldırmıştır tarihli İngiliz Çek Kanunu gibi, çeki bir banka üzerine yazılan bir nevi poliçe olarak niteleyen tarihli A.B.D. NEGOTIABLE INSTRUMENTS LAW adlı kanunun Maddeleri çeki düzenlemişse de, kasıt ve hile olmadıkça karşılıksız çek düzenleyenler için bir cezadan söz etmemiştir yürürlük tarihli Eski TÜRK Ticaret Kanunu karşılıksız veya nominal tarihli çekler için bir cezai yaptırım getirmemiştir. 19- Halen uygulanmakta olan yürürlük tarihli Türk Ticaret Kanunu, 695. Maddesinde ödenmeyen çek bedelinin % 5 i oranında bir tazminatla yetinmiştir. 20-Milletlerarası bir düzenleme olan LOI UNİFORME CONCERNANT LE CHEQUE adlı 57 maddelik INTERNATIONAL kanun da hapis cezasına yer vermemiştir. B TARİHLİ ÇEK TASARISINDA HATALAR : Son çek tasarısı sözleşmeden doğan borçların yerine getirilmemesi nedenile hapis cezası verilemeyeceğini açıklayan Anayasanın 38. Maddesine uygun olarak eski 16. Maddesinde yazılı 1-5 yıllık hapis cezasını kaldırmıştır. Başarıdır

4 Ancak son çek tasarısı, çekleri ödemeyenlere: - 50 milyar liraya kadar para cezası, - Ödenmeyen çek bedelinin % ı kadar ceza tazminatı, - İlaveten halen % 70 olan temerrüt faizi öngörmekte ve Dünya mevzuatına ters düşmektedir. Zira, çekler de öteden beri bono ve poliçeler gibi kambiyo senedi sayılmakta ve benzeri senetler gibi sadece faize tabi tutulmaktadır. Alacaklıya verdiği çeki ödeyemeyen borçluya Devlete ödenecek para cezasının hiçbir faydası olmayacağı gibi Devlet de cezayı tahsil edemeyecektir. Karşılıksız çekin alacaklısına ödenmesi düşünülen % ceza tazminatı için de durum aynı olup, esas borcunu ödemeyen borçlu ceza tazminatını da ödeyemeyecek, davalar artacaktır. Doğru ve Dünya mevzuatına uygun olan ETKİN FAİZ UYGULANMASIDIR. Tasarıda olduğu gibi 50 milyar liraya kadar para cezası + % ceza tazminatı görüşünde ısrar edildiği takdirde nisbi pula tabi bono ve adi senetlerin yerine çek düzenlenmesi yaygınlaşacak ve Devlet de gelirden yoksun kalacaktır. C- ÖZET DİLEKLER: Önce, karşılıksız çeke beş yıla kadar hapis getiren 1985 tarihli ve 3167 sayılı Kanunun çıkarılmasına engel olmak maksadile, sonra da Dünya mevzuatı ile Türkiye nin de imzaladığı ve parasal borçlar için hapis cezasını yasaklayan milletlerarası antlaşmalara aykırı hapis cezasının kaldırılması için mücadele etmiş bir kimse sıfatile: 1) Para cezası ve ilaveten ceza tazminatı yaptırımlarının tasarıdan çıkarılmasını; - 5 -

5 2) AB ülkelerile diğer Dünya mevzuatını da örnek alarak etkin bir faizle yetinilmesini; 3) Karşılıksız çeklere nisbi pul vergisi uygulanmasını ve bu vergiden tarafların müştereken sorumlu tutulmasını; 4) 50 milyar lira para cezasile % 40 a kadar ceza tazminatı görüşünü savunanlardan hangi devletin kanunlarında bu tür yaptırımların bulunduğunun sorulmasını DİLERİM. NOT: Bu görüşlerim Adalet Bakanlığı na da sunulmuştur. Prof. Dr. HAYRİ DOMANİÇ