Diğer Toprak işleme makinaları Prof.Dr.Rasim OKURSOY 1

Transkript

1 Diğer Toprak işleme makinaları Prof.Dr.Rasim OKURSOY 1

2 Diğer Toprak işleme makinaları Bu ders kapsamında toprak işleme amaçlı kullanılan diğer makinalara yer verilmektedir. Bu makinalar şu şekilde sıralanabilir : Toprak sıkışıklığı ve Dipkazanlar Freze pullukları Listerler ve boğaz doldurma makinaları Merdaneler Tarla sürgüleri-tapanlar Prof.Dr.Rasim OKURSOY 2

3 Toprak sıkışıklığı Tarla trafiğinin yoğun olması sonucu toprağın derinliklerinde oluşan sıkışık toprak katmanlarına hardpan veya pulluk tabanı adı verilir. Yoğun tarla trafiği ve ağır makinaların mekanizasyon zincirinde yer alması, nemli koşullarda yapılan toprak işleme, aşırı hayvan otlatma, ayarları iyi yapılamamış toprak işlem aletlerin kullanılması en önemli toprak sıkışıklığı etkenleridir. Optimum ürünün yetişmesine olanak sağlayan toprak hacimsel olarak %25 su, %25 hava içerir. Bu hava-su oranına gözenek hacmi de denir. Kalan % 50 ise %45 minerallerden ve % 5 organik maddelerden oluşur. Sıkışma; toprak içerisindeki boşluklardan havanın uzaklaşması ve böylelikle toprak havası hacminin azalmasıdır. Topraktaki gözeneklerin oranı %35 ve daha aşağılara düşerse zararlı toprak sıkışması ortaya çıkar. Toprak kendi ağırlığı veya dış yüklerle, yapı dayanımından fazla yüklenirse yapay sıkışma ortaya çıkar. Bu sıkışma şekli toprağın alt ve üst katlarında görülebilir. Alt toprak sıkışması, bitki büyümesine olan etkisi yönünden daha sakıncalıdır. Bir toprağın sıkışabilirliği, toprağın nem içeriğine ve içerdiği kum, silt, kil ve organik madde gibi katı parçacıklarının miktarına bağlıdır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 3

4 Toprak sıkışıklığı Tarım makinalarının toplam ağırlıkları, aks ve tekerlekleri üzerindeki ağırlık dağılımları, Tekerlek tiplerinin toprak sıkışmasına etkileri farklıdır. Örneğin; tırtıl tekerlek, lastik tekerleğe göre toprağı daha az sıkıştırır. Çünkü temas yüzeyi fazladır. Tarım araçlarının aynı izlerden gidiş sayılarının artmasıyla toprağın sıkışmasının artacağı, çalışma hızlarındaki artışla ise sıkışmanın azalabileceği ortaya konmuştur. Yoğun tarla trafiğine bağlı olarak tarlanın fazla çiğnenmesi. Örneğin, dar sıra ekimi yapılan bitkilerin tohum yatağının hazırlanmasında toprak yüzeyinin %90 ı traktörle çiğnenmekte, hasat sırasında çiğneme %35 ve balyalama sırasında %60 olmaktadır. Toprak yapısı ve nemi sıkışmaya etkilidir. Sıkışma ağır topraklarda daha büyük değerlerdedir. Aynı toprakta nem içeriği arttıkça sıkışma da artmaktadır. Toprak nem içeriği arttıkça aynı değerdeki bir sıkışma için gerekli dış kuvvetlerin değeri düşmektedir Aşırı hayvan otlatma ile toprak yüzeyindeki bitki örtüsünün azalması. Ayarları iyi yapılamamış toprak işlem aletlerin kullanılması (pulluk tabanı oluşumu) Prof.Dr.Rasim OKURSOY 4

5 Toprak sıkışıklığı Toprağın boşluk boyut dağılımını ve boşlukların sürekliliğini olumsuz yönde etkilediği için havalanmayı azaltır. Topraktan atmosfere azot transferi ile azot eksikliklerine ve yüzey suyu ile bitki besin maddesi kayıplarına neden olur. Toprağın havalanması sınırlandığı için topraktaki mikrobiyolojik aktiviteyi yavaşlatır veya durdurur. Sıkışma toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısını etkilediği için bitkilerin gelişimi ve veriminde de azalmalara neden olur.ancak, çiftçilerimiz sıkışmanın verime etkilerini, gerek yetersiz bilgilenme ve gerekse toprak sıkışmasının derinliklerinde meydana gelmesi nedeniyle dikkate almamaktadır. Toprak sıkışıklığının yol açtığı ürün kaybı, işin içine kuraklık, hastalıklar ve zararlı haşereler gibi tarımsal sorunlar girdiğinde daha da artar. Yapılan araştırmalar 80 kpa nın üzerindeki sıkışıklık değerlerinin bitki köklerinin gelişmesi açısından sakıncalı olduğunu ortaya koymuştur Prof.Dr.Rasim OKURSOY 5

6 Toprak sıkışıklığı- etkileri Büyüme ertelenir, yapraklar küçük ve besin içeriği açısından zayıf kalır. Bitki gövdesinde eğrilmeye ve yatmaya bağlı deformasyonlar görülür. Sıkışık topraklarda büyüyen kökler sağlıklı bitkilerin köklerinden daha kısa ve yapısal açıdan bozuktur, kökler ve uzantıları ise ince ve zayıftır. Toprak sıkışıklığı büyüklüğü 2 MPa a yaklaştığında toprağa nüfuz eden köklerin sayıları aniden düşmekte ve gerçekte toprak 2 MPa dan fazla sıkıştırıldığında hiçbir kökün büyümesi mümkün olmamaktadır. Toprak sıkışıklığı aynı zamanda bitki kök hastalıklarını arttırmakta, sızmayı (infiltrasyon) azaltarak sulama ve yağmur suyundan yeterince yararlanmayı engellemektedir.bu ise bitkinin hızla solarak yaşamsal faaliyetlerin sona ermesi ile sonuçlanır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 6

7 Başlıca dört faklı sıkışma tipi vardır: 1-Kaymak tabakası, 2-Yüzey toprak sıkışması, 3-Toprak işleme (basınç) veya pulluk tabanı, 4-Alt (derin) toprak sıkışmasıdır. Toprak sıkışıklığı- çeşitleri Kaymak tabakası; toprak yüzeyinde oluşan bir tabaka olup, altındaki toprak tabakasından daha yoğundur. Her bir aks üzerinde 5 ton' dan fazla ağırlık bulunması durumunda meydana gelen tekerlek trafiği sıkışması olan yüzey toprak sıkışması, genellikle toprağın üst 10 cm lik kısmında etkisini gösterir. Toprak işleme, basınç veya pulluk tabanı; genellikle uzun yıllar kulaklı pulluk ve diskaro başta olmak üzere birinci sınıf toprak işleme makinaları ile çalışılması durumunda meydana gelir. Alt toprak sıkışması veya derin sıkışma; nemli toprak koşullarında ağır çiftlik araçlarının tekerlekleri (aks başına 10 ton' dan fazla yük bulunduğunda) nedeniyle meydana gelir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 7

8 Sıkışıklığın Bitkiler Üzerine Etkisi Eğer toprak sıkışıklığı güvenilir bir biçimde ölçülebilir ve haritalanırsa sadece zararlı olan sıkışık bölgelere özgün bir toprak işleme kararı verilebilir. Buna bağlı olarak tarladaki belirli bölgelerde toprak işleme derinliği, toprak sıkışıklığının oluştuğu derinliğine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Sadece toprak sıkışıklığı bulunan alanlarda ve toprak sıkışıklığının bulunduğu katmanda derin toprak işleme yaparak çeki gücü ve enerji gereksinimi azaltılarak maliyet girdileri düşürülebilir. Bu amaçla tarla koşullarında toprak sıkışıklığını ölçmek amacıyla statik penetrometre ölçümleri yapılması uygundur. Statik penetrometre ölçümlerinde esas; standart ölçülere sahip bir koninin toprak yüzeyinden başlayarak toprağı standart bir hızda delmesinin sağlanmasıdır. Sıkışıklık Değeri sınıf <0.1 MPa Küçük MPa Orta MPa Uygun 1-2 MPa Yüksek 4-8 MPa Çok Yüksek >8 MPa Olağanüstü Yüksek Prof.Dr.Rasim OKURSOY 8

9 Toprak sıkışıklığı- önlemler Modern tarımda toprak sıkışıklığı, sürekli olarak denetim altında tutulmalıdır. gerekir. Toprak sıkışmasını önlemek için en iyi yaklaşım toprakta basınç yaratan işlemleri ortadan kaldırmak veya en aza indirmektedir. Birincil ve ikincil toprak işlemedeki işlemleri azaltmak, arzu edilen toprak karakterleri için en uygun zamanı seçmek, tekrar eden mekanizasyon işlemlerinden kaçınarak mümkün olduğunca tek geçişte işleri bitirmek toprak sıkışıklığını en aza indirmek bakımından önemlidir. Arazi üzerindeki plansız ve başı boş araç trafiği, toprak sıkışıklığının en büyük nedeni olduğuna göre, bitki yetiştirme planlamasında bu durumun göz önüne alınarak mekanizasyon araçlarının tekerleklerinin arazi yüzeyinin %10 undan fazlasına tekerleklerin teması önlenmelidir. Yoğun tarla trafiğine bağlı olarak sıkışan topraklarda, sıkıştırma yükünün ortadan kaldırılmasıyla toprak eski durumuna dönebilmektedir. Ancak bu işlem oldukça yavaş olup toprağın fiziksel ve coğrafik yapısına bağlıdır. Toprak işleme ve sıkışıklığa neden olan etmenlerin kontrolü bu geri dönüşümü hızlandırmaktadır. Toprak sıkışıklığı derinlere doğru inildikçe daha da süreklilik kazanmaktadır. Traktörlerin balans ayarı ve taşıt araçlarının düzgün yükleme ve boşaltılmasıyla, tek yönlü fazla tekerlek yüklerinden kaçınılabilerek bu olumsuz durumun önüne geçilebilir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 9

10 Toprak sıkışıklığı- önlemler Çiftçi, alet kombinasyonu ile çalışarak, gidişlerden tasarruf edebilir veya aynı gidiş geliş yerlerini seçebilir ve böylece diğer alanlar çiğnenmeden korunur.eğer yük fazla değilse hızlı gitmek avantaj sağlayabilir. Nemli topraklarda ağır aletlerle çalışmaktan kaçınılmalıdır. Toprak işleme, ekim, bakım ve hasat işlemleri, toprağın sıkışmayacağı nem düzeyinde yapılmalıdır. Büyük yapılı, hafif lastik tekerleklerin avantajlarından faydalanmak gerekir. Tarla çalışmaları sırasında tekerlek kaymasından (patinaj) kaçınılmalıdır. Tavsiye edilen maksimum kayma oranı %16 dır. Ayrıca toprak yüzeyinde belli oranda organik madde bırakılmalıdır. Her toprak işleme makinası, belirli ölçüde sıkışmaya yol açabilmektedir. Bu nedenle de toprak işleme derinliğinin (20-25 cm derinliğindeki çizi tabanının) hemen altında oluşan genellikle de 5-10 cm kalınlığındaki geçirimsiz tabakaya pulluk tabanı (plough pan, hard pan veya soil pan) adı verilmektedir. Derin toprak işleme veya dip patlatma; topraklarda oluşan sıkışmış tabakayı toprağın yapısına zarar vermeden parçalamak için genellikle 25 ile 50 cm derinliklerde, yapılması gereken bir tarla işlemidir. Çalışmalarda, uygun toprak ve nem koşullarında dip patlatmanın verimde %50 ye varan artışlar sağlayabileceği belirtilmektedir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 10

11 Dipkazanlar-subsoiler Prof.Dr.Rasim OKURSOY 11

12 Dipkazanlar-subsoiler Subsoiler olarak bilinmektedir. Yoğun tarla trafiği nedeniyle oluşan toprak sıkışıklığını (kompaksiyon) ve taban taşını kırmak için kullanılır. Makine, çatı üç nokta askı düzeni ve tek bir gövde ile bu gövde üzerinde bulunan bir adet uç demirinden oluşmaktadır. Gövde üzerinde ayrıca, dren kanalı açan bir gülle zincirle bağlı bir şekilde yer almaktadır. Genel olarak çalışma derinlikleri 40 cm olabilmekte hatta 80 cm ye kadar çıkabilmektedir. Bütün toprak işleme makinaları içerisinde çalışma derinliği en fazla olan tek alettir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 12

13 Dipkazanlar-subsoiler Dipkazanlar için gerekli çeki gücü değeri kw/ünite dir. Dip patlatma işi için traktör seçilirken bazı koşulların dikkate alınması gerekir. Özellikle traktör-dipkazan uyumu çerçevesinde traktör yeterli güçte ve uygun ağırlıkta olmalıdır. Traktör ağırlığının dağılımı; traktörün tipine ve dipkazanın çekilir veya asılır tipte olmasına göre değişmektedir. Geçirimsiz tabakanın altındaki toprağın aşırı su tutma kapasitesine sahip olması gerekir veya yüzeydeki suyun gidebileceği bir yer veya bitki kök gelişmesi için alt katmanlarda hava bulunmamalıdır. Alt katmanlardaki toprak, kök gelişmesini engelleyecek asit veya alkali yapıda olmamalıdır. Dipkazanların Dezavantajları: Satın alma bedellerinin diğer tiplere göre daha yüksektir Tamir bakımlarının zor ve masraflıdır. Traktörün arka aksında zararlı olabilecek düzeyde vibrasyon (titreşim) oluşturmasıdır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 13

14 Dipkazanlar-subsoiler Dip patlatma işlemi, dipkazan (subsoiler) adı verilen özel bir makina ile gerçekleştirilir. Dipkazanla dip patlatma sırasında riperlerden farklı olarak, üst katmandaki toprakla alt katmandaki toprağın karıştırılmaması, toprak yüzeyinde kesek oluşturulmaması, yüzey artıklarının gömülmemesi ve böylelikle yeni bir toprak işleme trafiğine yol açılmaması esastır. Dip patlatma işlemi; toprağın derinliklerinde yapılmasından dolayı yüksek enerji girdisine gereksinim duyar. Bu yüzden, kullanılacak makinaların işlemin etkin bir şekilde yapılabilmesi için iyi ayarlanması ve işe uygun traktörün kullanılması gerekir. Standart bir dipkazanın işleyici kısmı, sağlam bir payandaya bağlı ve kama biçimli bir uç demirinden oluşur. Payandanın ön tarafı toprağı kolaylıkla yarabilmesi açısından ince ve keskin bir yapıya kavuşturulmuştur. Parabolik payandalı olanlar düz olanlara göre daha az güce gereksinim duyar. Kanat düzenlemesi ise her iki tipte de güç gereksinimini artırır. Ancak kanat düzenlemesi ile bozulan toprak kesiti arttığından özgül güç (kw/m 2 ) gereksinimi azalmaktadır. Düz ancak ilerleme yönünde eğimli payandaya sahip bir dipkazan, dik olana göre geçirimsiz tabakayı daha iyi kaldırır ve parçalar. Diğer taraftan, traktör kuyruk milinden de yararlanmak düşüncesi ile payandanın, uç demirinin veya her ikisinin birlikte titreştirildiği titreşimli dipkazanlar da son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Toplam güçte önemli bir değişim olmasa da, çeki kuvvetinde %20-25 düzeyinde tasarruf sağlanabilmektedir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 14

15 Dipkazanlar-subsoiler Traktör veya ağır makinalar ile daha sonra yapılacak işlemler sırasında tekerlekler, sıkışma ile çizinin kapanmasını önlemek amacıyla dipkazanın açmış olduğu çizinin en azından cm ötesinden geçmelidir. Kumlu toprakta kuru havalarda yapılacak dip patlatma, taban suyu seviyesini hızlıca düşürmektedir. O halde toprak sıkışıklığını genel anlamda önlemek için : Tarla işlemlerinin sayısı sınırlanmalıdır (makina kombinasyonları), Tekerlek trafiği için aynı güzergahı (aynı sıra arası veya çizileri) kullanılmalıdır. Topraklar uygun nem durumlarında işlenmelidir. Bitkisel üretimde ekim nöbeti uygulanmalıdır. Toprakta mümkün olduğunca hayvansal atık veya yeşil gübreleme ile toprağın organik madde miktarını artırılmalıdır. Kurak geçen yıllarda dip patlatma yapılmalıdır. Düzenli toprak işlemede, işleme derinliğini değiştirilmelidir. Korumalı toprak işleme uygulamalarına mutlaka yer vermektir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 15

16 Freze pullukları Traktörün kuyruk milinden hareketini alarak çalışan bir toprak frezesi ile bir kulaklı pulluğun kombinasyonundan oluşan bir alettir. Önde bulunan pulluk gövdesi tarafından kesilip devrilen toprak şeritleri, pulluğun arkasından gelen toprak frezesi ile parçalanarak savrulurlar. Ne var ki, buradaki toprak frezesi, standart rototillerlerden çok dik frezeye benzemektedir. Bu makinada freze bıçakları, toprak yüzeyine dik olarak konumlandırılmış bir mile bağlı plakalar şeklindedir, ve dik frezelerde olduğu gibi toprak yüzeyine dik bir eksen etrafında dönerler. Makinada kullanılan kulaklı pulluklarda ise kısa uç demirleri bulunmaktadır.böylece her bir gövdedeki uç demirinin kesme genişliği, iş genişliğinin yaklaşık 2/3 ü kadardır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 16

17 Freze pullukları Kuyruk milinden alınan hareket bir dişli kutusu aracılı ile 90º döndürülerek ve yaklaşık 1/2 oranında düşürülerek bıçaklara iletildiğinden, bıçak devri yaklaşık 260 d/d civarındadır. Toprak işlemede çok nadir kullanılan bir makinadır. Genellikle makine üzerinde 2 yada 3 gövdeli pulluk bulunur. Pulluk gövdesi ve freze bıçaklarından oluşan tek bir ünitenin iş genişliği cm civarındadır. Bunu genişliğin 2/3 ü pulluk tarafından, geriye kalan cm lik genişlik ise freze bıçakları tarafından meydana getirilir. Bıçaklar, çapı aşağıdan yukarıya doğru büyüyen bir pervane kanatları şeklindedir. En alt kısımda çapı 37 cm olan bıçakların çapı en üst kısımda 54 cm kadar çıkabilmektedir. Bıçak uçlarının çevre hızları ise m/s arasındadır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 17

18 Listerler Listerler, tarımda kanal ve ark açmada kullanıldıklarından ark pullukları olarak ta adlandırılmaktadır. Bir ark pulluğu, ark açma organları ve bu organları çeki kaynağına bağlayan çatı ve bağlantı düzenlerinden oluşur. İşleyici organ birbirine göre ters yönde ve simetrik olan iki adet kulaklı pulluk gövdesinin birleştirilmesinden oluşmaktadır. Dolayısı ile kulaklar birbirine göre ters yönde toprağı devirerek kanal açar.bazı kaynaklarda karık açma makinası veya set yapma makinası olarak tanımlanmaktadır. Çeki direnci çok yüksek olduğundan ençok 3 gövdeli yapılırlar. Ancak tek gövdeli ark pulluklarının kullanımı daha yaygındır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 18

19 Boğaz doldurma aletleri Boğaz doldurma aletleri de listerler gibi iki zıt ve bitişik pulluk kulağına çoğu makinalarda ise kanatlara benzer organları sayesinde toprağı sağa ve sola aynı anda deviren aletlerdir. Patates tarımında yaygın olarak kullanılır. Bitkinin gelişme süresinde kök bölgesinde açığa çıkan kökler ile kök boğazında yetişen yabancı otları yumuşak toprak tabakası ile örtmekte kullanılır. İşleyici organlar pulluk kulağından çok ayarlanabilir kanatlar şeklindedir. Ark pullukları gibi yüksek çeki gücüne sahiptir. Genel bir tanımlama ile tek gövdeli bir boğaz doldurma aletinde killi topraklar için 1-3 m/salik çalışma hızında yatay yöndeki çeki kuvveti gereksinimi kg arasındadır. Orta bünyeli bir toprakta bu değerler 60*80 kg arasında değişmektedir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 19

20 Merdaneler Prof.Dr.Rasim OKURSOY 20

21 Merdaneler Toprak işleme aletleri içerisinde toprağı sıkıştırmak ve kesekleri ezerek parçalamak ve düzgün tarla yüzeyi oluşturmak amacıyla kullanılan silindirik yapıdaki makinalardır. Ekimden sonra toprağa atılan tohumun bastırılarak toprakla temasının sağlanması için ekim makinaları ile birlikte kullanılabilmektedir. Bu makinalara yuvgu adı da verilmektedir. Merdanelerin çalışmada etkinliğinin artması çekilme hızı ile ilişkili olduğundan 4 km/h hızdan fazla çekilmesi istenmemektedir. Merdaneler işleyici organ, çatı ve bağlantı ve ayar düzenlerinden oluşur. İşleyici organlar genelde parçalı silindir şeklindedir. İş genişlikleri m arasındadır. Parçalı merdane gurupları çoğunlukla 3 lü guruplar şeklinde bağlanırlar. Tek parçalı merdanelerde uygulamada kullanılır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 21

22 Merdaneler Merdaneler silindirik yüzeylerinin şekillerine göre 3 gurupta incelenir : 1-Düz merdane 2-Parçalı (dalgalı) merdane 3-Dip bastıran merdane Düz merdane 4-6 mm kalınlığında sac malzemeden kıvrılarak elde edilen silindirin içerisine su ya da kum doldurularak yapılır. Uygulamada üzerlerine ek ağırlıklar konabilmektedir. Doğu ve güney doğu bölgelerimizde mercimek üretim alanlarında 70 cm çapında ve 2.5 m genişliğinde düz merdaneler kullanılmaktır. Genel olarak tarla merdanelerinde çap cm, uzunluk ise cm arasındadır. Bunlarda 1 m uzunluğa düşen ağırlık çayır merdanelerinde 1500 kg iken tarla merdanelerinde kg dır. Genelde belirli örtme payı bırakılacak şekilde üçlü guruplar halinde bağlanarak çalışırlar Prof.Dr.Rasim OKURSOY 22

23 Merdaneler Parçalı merdane Bir mile dizilmiş kasnak kümesinden meydana gelir. Kasnakların birbirinden bağımsız şekilde dönmesi merdane önünde toprak yığılmasını önler. Kasnaklar30-50 cm çapında olup, parçalı merdanelerde 1m genişliğe düşen ağırlık kg arasındadır. Parçalı merdaneler kasnaklarına göre 4 alt gurupta incelenir: 1-düz kenarlı merdane (a ve e) 2-yıldız kenarlı merdane (b) 3-kembriç merdaneleri (c ve d) 4-kroskil merdaneleri Düz merdanelerde kasnakların çevresi düz ancak tepe açısı 60 olan konik yüzeyler bulunmaktadır. Bu yapı nedeniyle toprakta V şeklinde küçük kanalcıklar oluşturur. Bu durum yüzey akışını yavaşlatarak erozyonu önleyici etki doğurur. Yıldız kenarlı merdanelerde kasnak çevresinde piramit şeklinde dişler bulunur. Toprağı bastırarak ezme parçalama etkinliği yüksektir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 23

24 Merdaneler Dip bastıran merdaneler İşleyici organları dar ve kama şeklinde çemberlerden oluşmaktadır. Çok ağır olduklarından yüksek oranda sıkışma meydana getirirler. Ne var ki sıkıştırma işi, merdanedeki parmaklar nedeniyle toprağın belirli derinliğinde yapıldığından bu merdaneler dip bastıran merdaneler olarak tanımlanmıştır. Merdane kasnaklarının çapları cm, genişlikleri ise 4 cm, civarındadır. Kembriç merdanelerinde kasnakların düz kenarlıdır. Ancak her kasnağın arasına 2mm saçtan yapılmış çevresinde testere gibi dişler bulunan yuvarlak plakalar konmuştur. Plakaların merkez delikleri, yataklandığı mil çapından büyük olması nedeniyle çalışma sırasında bu plakalar tarla engebelerine uygun olarak merdane dilimleri arasında aşağı-yukarı hareket ederler. Böylece kasnaklar arasında toprak birikmesini engellenir. Kroskil merdanelerinde kembriç merdanelerinde olduğu gibi kasnaklar ile dişli yuvarlak plakalar birlikte kullanılır. Ancak, bunlarda kasnaklar düz kenarlı değil parmaklıdır. Böylece, toprağın parçalanması ve ince tabaka halinde yayılması sağlanarak iyi bir nem engeli oluşması tetiklenir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 24

25 Merdaneler Dip bastıran merdaneler İşleyici organları dar ve kama şeklinde çemberlerden oluşmaktadır. Çok ağır olduklarından yüksek oranda sıkışma meydana getirirler. Ne var ki sıkıştırma işi, merdanedeki parmaklar nedeniyle toprağın belirli derinliğinde yapıldığından bu merdaneler dip bastıran merdaneler olarak tanımlanmıştır. Merdane kasnaklarının çapları cm, genişlikleri ise 4 cm, kasnaklar arasındaki mesafe ise 15 cm civarındadır Prof.Dr.Rasim OKURSOY 25

26 Tarla sürgüleri-tapanlar Pulluktan sonra-engebeli tarla yüzeyini düzeltmekte kullanılır. Çoğu yerde, bu makinalara tapan, bu makinalar ile çalışmaya da tapanlama denir. Toprağı, bastırma, ezme, kazıma ve küreme işlemlerini aynı anda yapar. Konstrüksiyon olarak bir çeşit sandık biçimindedir. Çoğu yerde bu sandığın içerisine ek ağırlıklar konulmaktadır. Metal tapanların değişik şekilleri vardır. Çelik halkaların birbirine bağlanmış şekildeki sürgülerden, metal lamalı çeşitlere kadar çok farklı konstrüktif özellikler göstermektedir Prof.Dr.Rasim OKURSOY 26