GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ

Transkript

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ Uzm. Dr. Filiz Denizli Ergen - Radyodiyagnostik Ankara Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Antalya 1-5 Nisan 2018 Verimlilik Gözlemci Eğitimi 1

2 Radyasyon ve genel özellikleri X Işınları Radyoloji SUNUM PLANI Radyasyon güvenliği ile ilgili mevzuat 2 Radyoloji ünitelerinde gerekli düzenlemeler yapılmış mı? Radyoloji ünitelerinde hasta ve çalışan güvenliğine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? Radyoloji alanlarının işleyişine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? Sağlık tesisinde USG, BT, MR vb. görüntüleme tetkik sayılarının takibi ve analizi yapılıyor mu?

3 SUNUM PLANI Radyasyon

4 RADYASYON GENEL BİLGİLER Tanım ve Türleri Çekirdeği stabil olmayan atomun parçalanması sırasında çevreye saldığı ışınlardır. Bu parçalanma sırasında X ve Gama ışınları ve Alfa ve Beta parçacıkları açığa çıkar. Bu ışınlara radyasyon denir Yayımlayan kaynağın özelliğine göre bu enerji ; parçacıklar veya elektromanyetik dalgalar tarafından taşınır. Radyasyonu tanımlamada üç parametre kullanılır. Enerji : Düşük ve yüksek enerjili Tür : Parçacık radyasyon ve elektromanyetik radyasyon Kaynak : Doğal ve yapay radyasyon

5 A. Enerjisine Göre Radyasyon RADYASYON GENEL BİLGİLER 1.Yüksek Enerjili İyonize Radyasyon Alfa Beta Gamma X ışını

6 A. Enerjisine Göre Radyasyon RADYASYON GENEL BİLGİLER 2.Düşük Enerjili Noniyonize Radyasyon Ultraviyole Görünür ışık Kızıl ötesi RF ve mikrodalga Çok düşük frekans(enerji hatları) Statik manyetik alan(mr)

7 A.Enerjisine Göre RADYASYON GENEL BİLGİLER

8 B.Türüne Göre Radyasyon RADYASYON GENEL BİLGİLER 1.Parçacık radyasyon : Alfa,beta ışınları ve nötron 2.Elektromanyetik radyasyon : Gama,xışınları,ultraviyole (morötesi), görünür ışık,kızıl ötesi,rf ve mikrodalga,çok düşük frekans(enerji hatları),statik manyetik alan(mr)

9 ü

10 C.Kaynağına Göre Radyasyon Doğal ve yapay radyasyon RADYASYON GENEL BİLGİLER

11 RADYASYON GENEL BİLGİLER İyonizan Radyasyon Bir atoma enerji aktarılarak atomdan elektron koparılmasına iyonlaşma denir. Eğer taşınan enerji, atomlarda iyonlaşmaya sebep oluyor ise iyonlaştırıcı radyasyon adını alır. Alfa parçacığı, beta parçacığı ve nötron ; parçacık radyasyonuna, gama ışını ve x-ışınları ise elektromanyetik radyasyona örnektir ve hepsi iyonlaştırıcı radyasyondur..

12 RADYASYON GENEL BİLGİLER Noniyonizan Radyasyon Eğer radyasyon (taşınan enerji) atomlarda iyonlaşmaya sebep olmuyorsa iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak adlandırılır. Bu radyasyon ile taşınan enerji, atomdan elektron koparmak için yeterli olmadığı için iyonlaşmaya sebep olmaz. MR, radyo dalgaları, mikrodalgalar ve görünür ışık iyonlaştırıcı olmayan (elektromanyetik) radyasyona örnektir

13 Radyasyonun Penetrasyonu RADYASYON GENEL BİLGİLER

14 TIBBİ UYGULAMALAR İYONİZAN RADYASYON ÇALIŞMA ALANLARI Radyoloji Radyasyon Onkolojisi UYGULAMALAR Dijital /konvansiyonel radyografi, Floroskopi, BT, Mammografi, Kemik dansitometresi, Girişimsel uyg. vb. Lineer hızlandırıcılar,theratron (Co-60),Brakiterapi sistemleri, Simülatörler Nükleer Tıp Kardiyoloji Endokrin Laboratuvarı Tanı ve tedavi radyoizotopları, Kalibrasyon kaynakları PET/BT. SPECT/BT Anjiografi (DSA) Radyoizotop çalışmaları (RIA) SPECT/BT Yoğun bakımlar Ameliyathaneler Yerinde çekimler (Portable röntgen) Floroskopi cihazları PET/BT

15

16 RADYOLOJİ-GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ Röntgen Floroskopi Mamografi Ultrasonografi Manyetik Rezonans Görüntüleme Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi Kemik Dansitometre

17 X- IŞINLARI

18 X- IŞINLARI Röntgen ışınları da denen x-ışınları radyoaktif maddelerden elde edilebileceği gibi yapay olarak röntgen tüplerinden de elde edilebilir

19 X-ışını cihazları / tüpleri X- IŞINLARI Elektrik bağlantısı olmaksızın x-ışını üretemez X-ışını tüpleri elektrik enerjisi ile çalışır. Radyoaktif madde içermez. Çalışmadıkları sürece de radyasyon yaymaz. (Bu nedenle atık tesisine ÇNAEM -teslim edilmez.

20 RADYOLOJİ ve X-IŞINLARI İnceleme Doz Örnekleri

21 RADYASYON GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ MEVZUAT Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname 3155 sayılı Radiyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun Radyasyon Güvenliği Tüzüğü Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği Tıpta Tedavi Amacıyla Kullanılan İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İçeren Tesislere Lisans Verme Yönetmeliği

22 RADYASYON GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ MEVZUAT Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik Kontrollü Alanlarda Çalışan Harici Görevlilerin İyonlaştırıcı Radyasyondan Kaynaklanabilecek Risklere Karşı Korunmasına Dair Yönetmelik Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu ve Sitesindeki Radyasyon Güvenliği Mevzuatı

23 SORU: Radyoloji ünitelerinde gerekli düzenlemeler yapılmış mı? SIRA : 19 BÖLÜM ADI : GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM SIRA NO : 1 DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: G.1.1. Sağlık tesisindeki görüntüleme ünitelerinin girişlerinde, SBYS ile entegre çalışan hastanın sırasını bildiren elektronik sistem düzenlenmeli ve işlevsel olmalıdır. (D ve E1 grubu hastanelerde muaftır.) G.1.2. Her bir görüntüleme odası için hasta mahremiyetini sağlamaya yönelik soyunma odası veya perde/paravanla ayrılmış soyunma alanı olmalı, askılık, ayna, çöp kutusu ve kağıt havlu bulundurulmalıdır. G.1.3. USG muayene odalarında, muayene masasında kullanılan örtülerin her hastada değişmesi sağlanmalı, hastanın kullanması için özel önlük/örtü verilmeli ve kağıt havlu bulundurulmalıdır. G.1.4. Görüntüleme ünitesinde bekleme alanları oluşturulmalıdır.

24 G.1.1. Sağlık tesisindeki görüntüleme ünitelerinin girişlerinde, SBYS ile entegre çalışan hastanın sırasını bildiren elektronik sistem düzenlenmeli ve işlevsel olmalıdır. (D ve E1 grubu hastanelerde muaftır.)

25 G.1.2. Her bir görüntüleme odası için hasta mahremiyetini sağlamaya yönelik soyunma odası veya perde/paravanla ayrılmış soyunma alanı olmalı, askılık, ayna, çöp kutusu ve kağıt havlu bulundurulmalıdır.

26 G.1.3. USG muayene odalarında, muayene masasında kullanılan örtülerin her hastada değişmesi sağlanmalı, hastanın kullanması için özel önlük/örtü verilmeli ve kağıt havlu bulundurulmalıdır.

27 G.1.4. Görüntüleme ünitesinde bekleme alanları oluşturulmalıdır.

28

29 SORU: Radyoloji ünitelerinde hasta ve çalışan güvenliğine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? SIRA : 20 BÖLÜM ADI : GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM SIRA NO : 2 DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir. G.2.2. Radyoloji ünitesinde çalışan personele 6 ayda bir kez hemogram, periferik yayma, yılda 1 kez de tiroid fonksiyon testleri ve tiroid USG, göz ve dermatolojik muayene yapılmalı ve yapılan tetkikler ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip kayıt altına alınmalıdır. G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir.

30 SORU: Radyoloji ünitelerinde hasta ve çalışan güvenliğine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? SIRA : 20 BÖLÜM ADI : GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM SIRA NO : 2 DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir. G.2.5. Sağlık tesisinde bulunan bütün kişisel koruyucu ekipmanların (önlük, tiroid, gonad koruyucu) üzerinde tanımlama yapılmalı ve bu tanımlamaya uygun koruyucu ekipman listesi oluşturulmalıdır. G.2.6. Kontrastlı tetkik ve invaziv girişimsel işlem yapılan radyoloji ünitelerinde acil müdahale seti kolay ulaşılabilecek mesafede bulundurulmalıdır. Acil müdahale setinin kontrolleri düzenli olarak yapılarak kayıt altına alınmalıdır.

31 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir. Dozimetri Radyasyon kaynakları ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozunun belirlenmesinde kullanılan cihazlar ve işlemleri ifade eden sistemdir. Dozimetre Radyasyon kaynakları ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozu miktarının belirlenmesi için kullanılan kişisel izleme cihazıdır.

32 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir Gerekçe Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği nin 21. maddesi gereğince, yıllık dozun, izin verilen düzeyin 3/10 unu(6 msv) aşma olasılığı bulunan çalışma koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur. Dozimetre kullanmayan, bulundurmayan kuruluşlara karşı TAEK in yaptırımları olup lisans iptali bile sözkonusu olmaktadır. Radyasyon çalışanlarının sağlığını ve çalışma ortamının güvenliğini kontrol altına alabilmek için dozimetre kullanım zorunluluğu bulunmaktadır. Sağlık hizmetlerinde iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan personelin radyasyon doz limitleri ve çalışma esasları hakkında yönetmelik e göre radyasyon görevlisi olmamakla birlikte, radyasyon kaynağı ile yürütülen faaliyetlerden dolayı, yıllık 1mSv etkin doza maruz kalma ihtimali radyasyon güvenliği komitesince belirlenen personele tedbir olarak kişisel dozimetre kullandırılır.

33 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir Kullanım Floroskopi sırasında dozimetre, kurşun önlüğün boynu seviyesinde önüne gelecek şekilde takılmalıdır. Floroskopi dışında, dozimetreler önlük cebinde taşınır. Önlüğün altına takıldığında tüm vucut dozu ölçülür ve ve bu ölçülen doz dış bölgelerin aldığı dozun yaklaşık 20 katı kadar az olmaktadır. Dozimetrenin kurşun önlük dışında taşınması durumunda ise kurşun önlük dışında kalan vücut kısımlarının da (tiroid, göz lensi, eller) aldığı dozlar ölçülmüş olur. İdeal olanı personelin iki dozimetre taşımasıdır. Dozimetreler radyasyon alanlarında yada buraya yakın yerlerde saklanmamalıdırlar.

34 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir.

35 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir. Dozimetre Takibinin Yapılış Amaçları: Kişilerin alabileceği radyasyon dozlarının, Müsaade Edilebilir Maksimum Doz seviyesinin altında tutulabilmesi, Personelin maruz kaldığı kişisel radyasyon dozlarının ölçülmesi ve kayıtlarının tutulması, Personele, radyasyon güvenliği açısından sağlığının korunduğu güvencesinin verilmesi, Kuruluşa ; personelle arasındaki fazla doz alma anlaşmazlıklarında kanuni korunma imkanı sağlaması için dozimetre takibi yapılır.

36 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir Kişisel Dozimetre Tipleri Kalem Dozimetre Digital Elektronik Dozimetre OSL(optik uyarmalı luminesans) Dozimetre

37 G.2.1. Radyasyon ile çalışan personel kişisel dozimetre taşımalı ve ölçüm kayıtları kontrol edilmelidir. Dozimetre ölçüm sonuçlarında uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ilgili personele tebliğ/tebellüğ edilmelidir Kişisel Dozimetre Tipleri Göz (lens) dozimetre Film Dozimetri TLD (termoluminesans) Dozimetre Bilek ve yüzük dozimetre

38

39 G.2.2. Radyoloji ünitesinde çalışan personele 6 ayda bir kez hemogram, periferik yayma, yılda 1 kez de tiroid fonksiyon testleri ve tiroid USG, göz ve dermatolojik muayene yapılmalı ve yapılan tetkikler ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip kayıt altına alınmalıdır Radyoloji, Radyom Ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname Madde 23 - Röntgen ve radyom laboratuvarlarında çalışan bütün mütahassıs ve müstahdemlerin, senede iki defa kanları muayene edilerek küreyvatları sayılmak ve el vesair açık yerlerinin cildini muayene ettirmek mecburidir. Resmi müesseselerde bu muayenelerin icrası, o müesseselerin müdürleri tarafından takip olunur. Hususi müesseselerde, muayenelerin icra ettirilmemesinden sahipleri mesuldür. Bu muayenelerin neticeleri muntazam bir deftere kaydedilir. Bu muayeneler neticesinde görülecek arızalar iyi oluncaya kadar o kimsenin çalışmasına müsaade edilmez.

40 G.2.2. Radyoloji ünitesinde çalışan personele 6 ayda bir kez hemogram, periferik yayma, yılda 1 kez de tiroid fonksiyon testleri ve tiroid USG, göz ve dermatolojik muayene yapılmalı ve yapılan tetkikler ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip kayıt altına alınmalıdır Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik Madde 8.2: Radyasyon kaynağı ile çalıştırılacak personelin, işe başlatılmadan önceki tıbbi muayeneleri ile işe başlatıldıktan sonraki yıllık sağlık kontrolleri Ek-1 deki form doğrultusunda ilgili idare tarafından yaptırılır. Bu personelin çalışma şekli, Kanunî süreyi aşmamak kaydıyla, hizmetin etkinlik ve sürekliliğinin sağlanması bakımından vardiya veya nöbet şeklinde düzenlenebilir.

41 G.2.2. Radyoloji ünitesinde çalışan personele 6 ayda bir kez hemogram, periferik yayma, yılda 1 kez de tiroid fonksiyon testleri ve tiroid USG, göz ve dermatolojik muayene yapılmalı ve yapılan tetkikler ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip kayıt altına alınmalıdır EK-1 SAĞLIK BAKANLIĞI RADYASYON ÇALIŞANI SAĞLIK RAPORU 2. TIBBİ DEĞERLENDİRME Hekim tarafından doldurulacaktır. 1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ ÇALIŞANIN ADI SOYADI T.C. KİMLİK NUMARASI KURUM SİCİL NUMARASI CİNSİYETİ ÇALIŞTIĞI/ÇALIŞACAĞI KURUM ÇALIŞTIĞI/ÇALIŞACAĞI KURUMDAKİ ÜNVAN VE GÖREVİ ERKEK KADIN RADYASYON KAYNAKLARI İLE AĞIRLIKLI TEMAS ŞEKLİ Birden fazla işaretlenebilir Radyoaktif maddeler ile doğrudan el,cilt teması (örn. radyofarmasötiklerle, brakiterapi kaynakları ile işlemler gibi) X-ışınlarına dışarıdan maruziyet (Röntgen cihazları, Bilgisayarlı tomografi gibi ile yürütülen işler) Diğer (Açıklayınız); SON BİR YIL İÇİNDE KİŞİSEL DOZİMETRİ ÖLÇÜMLERİNDE LİMİT AŞIMI BİLDİRİLDİ Mİ? HAYIR EVET (Açıklayınız) SON BİR YIL İÇİNDE RADYASYON KAZASI GEÇİRDİNİZ Mİ? HAYIR EVET (Açıklayınız) SON BİR YIL İÇİNDE TIBBİ TANI VE TEDAVİ AMACIYLA RADYASYONA MARUZ KALDINIZ MI? HAYIR EVET (Açıklayınız) SAĞLIK DURUMUNUZLA İLGİLİ AŞAĞIDAKİ BELİRTİ VE BULGULAR VAR MI? HAYIR EVET (Açıklayınız) Ciltte solukluk Genel yorgunluk hali Otururken ayağa kalktığınızda başdönmesi/göz kararması Sık ateşli hastalıklara yakalanma Kolay iyileşmeyen uzun süreli enfeksiyonlar (örn. ishal, mantar enfeksiyonları gibi) Beklenmedik veya uzun sürede duran kanamalar (büyük abdestte, idrarda gibi) Sık dişeti kanaması Ciltte morluklar Özellikle el sırtı başta olmak üzere radyasyona maruz kalan vücut bölgelerde kıl dökülmesi El cildinde bozukluklar (ciltte kalınlaşma, kılcal damarların izlenmesi, erken yaşlılık belirtileri gibi) Görmede bulanıklık Vücudunuzdaki (boyun, çene altı, koltuk altı, kasık gibi) lenf bezlerinde büyüme Sağlığımla ilgili yukarıda beyan ettiğim bilgiler doğrudur.. ÇALIŞANIN İMZASI TARİH HAYIR EVET (Varsa açıklama) EL CİLDİ BULGULARI [ Kronik radyasyon maruziyetine bağlı olarak gelişebilecek] Telenjiektazi Hiperkeratoz Atrofi Kıl Dökülmesi Tırnak Bozukluğu KAN VE LENFATİK SİSTEM MALİGNİTE BULGUSU [ Radyasyona bağlı olarak geç dönemde gelişebilen maligniteler] Periferik lenfadenopati Hepatosplenomegali TAM KAN SAYIMI Lökosit Dağılımı Lenfosit % Beyaz Küre Sayısı... Nötrofil % Trombosit Sayısı... Monosit % Hemoglobin Düzeyi... Eozinofil % Kırmızı Küre Sayısı... Bazofil % Normal-dışı hücreler..... KATARAKT BULGUSU [Lensin radyasyona maruziyetinden sonra 1 yıl içinde gelişmesi beklenir] Bazal Oftalmoskopik Muayenesi Var mı? Hayır Evet Oftalmoskopik Muayene için Göz Hastalıkları Uzmanına Sevk Ediniz: Son 1 yıl içinde yeni gelişen görme bulanıklığı var ise Son 1 yıl içinde ek görme bulanıklığı yok ise yıllık rutin takibine devam ediniz. Göz Hastalıkları Uzmanı Değerlendirmesi: Bu formda adı geçen çalışanın tarafımdan sağlık değerlendirilmesi yapılmıştır. Radyasyon kaynakları ile çalışmasında sakınca bulunmamaktadır / sakınca bulunmaktadır (Açıklayınız): İstirahat ve diğer hususlar: Kaşe/İmza/Tarih

42 G.2.2. Radyoloji ünitesinde çalışan personele 6 ayda bir kez hemogram, periferik yayma, yılda 1 kez de tiroid fonksiyon testleri ve tiroid USG, göz ve dermatolojik muayene yapılmalı ve yapılan tetkikler ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip kayıt altına alınmalıdır Radyasyonun Organizmaya Etkisi Deterministik Etki Eşik doz değeri vardır Genellikle etkiler erken (dk-gün) ortaya çıkar Sitokastik Etki Eşik doz değeri yoktur Genellikle etkiler geç (ay-yıl) ortaya çıkar Akut radyasyon sendromu Radyolojik yanıklar Radyoaktif intoksikasyonlar Radyasyona bağlı gelişen kanser Mutasyonlar Kromozom kırıkları

43 Radyasyonun madde ile etkileşimi ile biyolojik etkilerin ortaya çıkışı arasında geçen sürede gelişen olaylar RADYOBİYOLOJİnin konusunu oluşturur. Benim babam medikal fizikçiydi ve radyasyonun zararlı olmadığı konusunda güvence vermişti.

44 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir Bu amaçla kurşun önlük, eldiven, gözlük, boyunluk, paravanlar, vb. koruyucular ve kurşun camlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Röntgen cihazları ile çalışılıyor ise kullanılan koruyucu giysi kalınlığı en az 0.25 mm, girişimsel radyoloji çalışmalarında ise en az 0.5 mm kurşun kalınlığında olmalıdır 1 mm önlükler daha iyi korudukları halde oldukça ağırdırlar

45 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir Kurşun Önlüklerin Radyasyonu % Cinsinden Geçirme Oranları kvp 0.25 mm 0.3 mm 0.5 mm % 0.25% 0.02% % 2.90% 0.82% % 8.90% 3.90% % 11.30% 5.20% % 13.80% 6.60%

46

47

48 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir

49 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir KORUYUCU EKİPMANLAR

50 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir Koruyucu Ekipmanlar

51 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir Koruyucu Ekipmanlar-Pediatrik

52 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir. Kurşun koruyucuların içerisindeki kurşun tabakalarının çatlama riski nedeniyle kurşun önlükler katlanmamalı, saklanırken askıya asılmalıdır.

53 G.2.3. Çalışan ve hasta güvenliğini sağlamak amacıyla kişisel koruyucu malzemeler (kurşun önlük, çocuk ve erişkin boylarında tiroid ve gonad koruyucu vb.) kullanılmalı ve uygun şekilde muhafaza edilmelidir Koruyucu Ekipmanlar - Mobil Bariyerler

54 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir. Kurşun Ekipman Kontrolü Kurşun önlük üzerinde genişliği (çapı) 2 mm den büyük dört köşeli veya yuvarlak delik; 4 mm den uzun ince çatlaklar bulunması durumunda kullanım dışı bırakılır. Üreme organı bölgesinde çatlak veya delik alanı 0.2cm² den küçük olmalıdır. Uygun olmayan kurşun önlükler kurşun toksik madde sınıfına girdiğinden tehlikeli atık olarak bertaraf edilir.

55 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir. Kurşun Ekipman Kontrolü Kontrol edilen kurşun koruyucuda röntgen veya skopi görüntülemesinde beyaz yerlerin görülmesi koruyuculuğunun azaldığını gösterir Kurşun koruyucuda ; kenarı biye kaplı dikiş bölümleri haricinde iğne delikleri, keskin ve koyu çizgiler, kırılma ve kopma noktaları, diz boyunda toplanmalar gibi görüntüler olmamalıdır.

56 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir.

57 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir.

58 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir.

59 G.2.4. Kişisel koruyucu ekipmanlar en az yılda bir defa ve gerektiğinde floroskopi, skopi veya röntgen filmi ile kontrol edilmeli ve sonuçları Radyoloji uzman hekimi tarafından değerlendirilmelidir. Bulunduğu Birim RADYASYON KORUYUCU EKİPMAN KONTROL FORMU Türü Seri No Demirbaş No Kontrol Tarihi *Fiziksel Kontrol Sonucu **Etkinlik Testi (Skopi Kontrol) Sonucu Bir Sonraki Kontrol Tarihi Teknik Servis Çalışanı Adı Soyadı İmza Açıklama Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Diğer:... Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kurşun önlük Tiroid koruyucu Gonad koruyucu Uygun Uygun değil Uygun Uygun değil Diğer:... Kalibrasyon Atölyesi Sorumlu Onay Radyasyon Güvenliği Komitesi Başkanı Onay

60 G.2.5. Sağlık tesisinde bulunan bütün kişisel koruyucu ekipmanların (önlük, tiroid, gonad koruyucu) üzerinde tanımlama yapılmalı ve bu tanımlamaya uygun koruyucu ekipman listesi oluşturulmalıdır.

61 G.2.6. Kontrastlı tetkik ve invaziv girişimsel işlem yapılan radyoloji ünitelerinde acil müdahale seti kolay ulaşılabilecek mesafede bulundurulmalıdır. Acil müdahale setinin kontrolleri düzenli olarak yapılarak kayıt altına alınmalıdır.

62 G.2.6. Kontrastlı tetkik ve invaziv girişimsel işlem yapılan radyoloji ünitelerinde acil müdahale seti kolay ulaşılabilecek mesafede bulundurulmalıdır. Acil müdahale setinin kontrolleri düzenli olarak yapılarak kayıt altına alınmalıdır.

63 SORU: Radyoloji alanlarının işleyişine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? SIRA : 21 BÖLÜM ADI : GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM SIRA NO : 3 DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır. G.3.3 İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, aylık personel çalışma listeleri, personelin çalışma yeri ve radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir. G.3.4 Radyasyon görevlisi olan personele sağlık izni kullandırılması ile ilgili düzenleme yapılmalıdır.

64 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyasyon Alanları Radyasyon uygulamaları nedeniyle halk için belirlenen yıllık doz sınırlarının (1mSv/yıl etkin doz ) üzerinde doza maruz kalma olasılığı olan alanlar radyasyon alanları olarak nitelendirilir ve radyasyon düzeylerine göre 1.Denetimli alan 2.Gözetimli alan şeklinde sınıflandırılır Halkın bulunabileceği alan Gözetimli alan Denetimli alan Kaynak ve çevresi

65 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyasyon Alanları Radyasyon güvenliğinin sağlanması için çalışma alanlarının ve çalışanların sınıflandırılmasının çalışma koşullarına ve alınan doz-doz hızı ölçümlerine göre en doğru şekilde düzenlenmesi, radyasyondan korunma sorumlusu tarafından yapılacak değerlendirmeler çerçevesinde lisans sahibinin sorumluluğundadır. Uygulamaya ve radyasyon kaynağının türüne göre değişmekle birlikte, genellikle radyasyon kaynaklarının bulunduğu yerler denetimli; bu yerlere bitişik alanlar da gözetimli alanlar olarak sınıflandırılabilir. (TAEK RSGD-KLV-005)

66 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyasyon Alanları Radyasyon dozu alma olasılığı açısından, denetimli alanlarda çalışmak gözetimli alanlarda çalışmaktan daha risklidir. Aynı şekilde, gözetimli alanlarda çalışanların radyasyon dozu alma olasılığı, radyasyon alanı olmayan alanlarda çalışanlardan daha yüksektir. Bu alanların belirlenmesi ve sınıflandırılmasında; kişiler tarafından alınan radyasyon dozlarının değil de bu dozların alınma olasılığının esas alındığı dikkatten kaçmamalı ve sınıflama yaparken potansiyel ışınlama durumları da dikkate alınmalıdır (TAEK RSGD-KLV-005)

67 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Denetimli Alan Radyasyon görevlilerinin giriş ve çıkışlarının özel denetime, çalışmalarının radyasyon korunması bakımından özel kurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan kişilerin yıllık doz sınırlarının 3/10 undan (6 msv ) fazla radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır. (Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği) Denetimli alanlarda mutlaka radyasyon doz takip sisteminin bulunması gerekir. Bazı uygulamalarda TLD,OSL,elektronik veya film dozimetre ile kişisel doz takibi veya bazı uygulamalarda kontaminasyon monitörleri,alan dedektörleri,alarmlı dozimetreler,radyasyon ölçüm cihazları ile ortam doz hızı sürekli izlenmelidir.(taek RSGD-KLV-005) Yetkili personelin dışındaki kişilerin denetimli alanlara girmesini önleyecek giriş çıkışların kontrol edilmesine yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.

68 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Denetimli Alan Kumanda odası, çekim odası,mobil röntgen cihazının çekim esnasında kullanıldığı oda,mamografi ve Kemik Dansitometre cihazının 2 metreye kadar çevresi (Radyasyon Alanlarının İzlenmesine İlişkin Kılavuz-RSGD-KLV- 019 TAEK )

69 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Denetimli Alan Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhalarının bulunması zorunludur: I. Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri, II. Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılabilir şekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler, III. Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı ve işaretler (Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği)

70 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyasyon Uygulamaları Yapılan Alanların Uyarı İşaretleri

71 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyoaktif Atıklarla İlgili Uyarı İşaretleri

72 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. İyonlaştırıcı Radyasyon İşareti Tehlikeli Kaynak İşareti

73 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. ö

74 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Gözetimli Alanlar Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1/20 sinin (1 msv ) aşılma olasılığı olup, 3/10 unun (6 msv ) aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakat çevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır. (Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği) Cihazın bulunduğu odaya bitişik alanlar,koridorlar, belli şartlarda çekim odası dışındaki kumanda odası

75 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır. Radyasyon Alanlarının İzlenmesi Radyasyon alanlarının izlenmesinde uygun radyasyon ölçüm cihazları ve dozimetreler kullanılır. Radyasyon alanlarının radyasyon/radyoaktivite düzeyi ölçümleri Kurum tarafından belirtilen sıklık ve yöntemlere uygun olarak yapılır. Bu ölçümlerde kullanılan cihazların kalibrasyonları Kurum tarafından uygun görülen aralıklarla, Kurumun İkincil Standart Dozimetre Laboratuvarı'nda yapılır. (Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği) 14 Mart 2018 tarihinde bu işlemlerin nasıl yapılacağına dair Radyasyon Alanlarının İzlenmesine İlişkin Kılavuz-RSGD-KLV- 019 TAEK resmi sitesinde yayınlanmıştır.

76 G.3.1 Radyasyon güvenliği yönetmeliğine uygun olarak denetimli ve gözetimli alanların ayrımı yapılmalıdır. Denetimli alanlarda ve girişlerinde uyarı levhaları bulunmalıdır.

77

78 G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır Haklar Yılda 30 gün izin (Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname ve 657 sayılı DMK) Haftalık 35 saat çalışma süresi (3153 sayılı Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun ) Yılda 3 ay fiili hizmet zammı ve erken emeklilik (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu )

79 G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği ne göre; Radyasyon görevlisi: Radyasyon kaynağı ile yürütülen faaliyetlerden dolayı görevi gereği bu Yönetmeliğin 10.maddesinde toplum üyesi kişiler için belirtilen doz sınırlarının üzerinde radyasyona maruz kalma olasılığı olan kişidir Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği nin 10.Maddesine göre bu doz "Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 msv'i, herhangi bir yılda ise 50 msv'i geçemez. El ve ayak veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 msv, göz merceği için 150 msv'dir. Cilt için en yüksek radyasyon dozuna maruz kalan 1 cm2'lik alanın eşdeğer dozu, diğer alanların aldığı doza bakılmaksızın ortalama cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir."

80 G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır Müsaade Edilebilir Maksimum Doz - IRCP Uluslararası Radyolojik Korunma Komisyonu (ICRP) tarafından belirlenen ; radyasyonla çalışan ve toplum üyesi kişiler için farklı olan Müsaade Edilebilir Maksimum Doz (MEMD) bir insanda ömür boyunca hiçbir önemli vücut arazı ve bir genetik etki meydana getirmesi beklenmeyen iyonlaştırıcı radyasyon dozu olarak tarif edilir. Radyasyon Görevlisi Halk Stajyer Tüm vücut 20 msv (5 yılın ortalaması) 50 msv (herhangi bir yılda) 1 msv (5 yılın ortalaması) 5 msv (herhangi bir yılda) 6 msv El, ayak, cilt 500 msv 50 msv 150 msv Göz merceği 150 msv 15 msv 50 msv 80

81 G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır Radyasyon Güvenliği Tüzüğü'nün 2. maddesi K bendinde Radyasyon Görevlisi, sürekli olarak denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla çalışan kişidir.denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla geçici olarak veya ara sıra çalışan kişiler radyasyon görevlisi sayılmazlar sayılı Yasa nın Ek 1. maddesi : İyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığı nca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır.

82 G.3.2 Sağlık tesisi yönetimi radyasyon görevlilerini belirlemeli ve bu kişilerin yönetmelikte belirtilen haklardan faydalanmalarını sağlamalıdır 5510 sayılı Kanun un fiili hizmet zammını düzenlediği 40 maddesinde Çalışmanın fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için, sigortalının kapsamdaki işyerleri ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şarttır. 11. bendinde de Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan, maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde çalışanlar fiili hizmet zammından faydalandırılmaktadır.

83 G.3.3 İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, aylık personel çalışma listeleri, personelin çalışma yeri ve radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir. TEŞHİS VE TEDAVİDE KULLANILAN İYONİZE RADYASYON A- Radyoloji bölümlerinde; Radyografik ve Floroskopik X-ışını kaynaklarında, Bilgisayarlı Tomografi, Mamografi ve Kemik Dansitometre cihazlarında, Taşınabilir X-ışını cihazlarında, Panoramik ve periapikal diş radyografisi. B- Radyasyon Onkolojisi bölümlerinde; Yüksek doz x-ışını terapi sistemlerinde (LINAC), Cobalt-60 teleterapi sistemlerinde, Brakiterapi kaynaklarında, Gamma-knife sistemlerinde.

84 G.3.3 İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, aylık personel çalışma listeleri, personelin çalışma yeri ve radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir. TEŞHİS VE TEDAVİDE KULLANILAN İYONİZE RADYASYON C- Nükleer Tıp bölümlerinde; Teşhis ve tedavide kullanılan radyoizotoplar ile, PET-BT (Pozitron Emisyon Tomografi Bilgi sayarlı Tomografi) ve SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) cihazlarında, RIA (Radio Immuno Assay) laboratuarlarında. D- Anjiyografi ve Kateter Odaları ile Ameliyathanelerde; X ışını ile floroskopik ve radyografik inceleme yapan cihazlarda.

85 G.3.3 İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, aylık personel çalışma listeleri, personelin çalışma yeri ve radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir. TEŞHİS VE TEDAVİDE KULLANILAN İYONİZE RADYASYON E- Beyin cerrahisi, ortopedi, gastroenteroloji, üroloji v.b. gibi değişik bölümlerde; X ışını ile floroskopik ve radyografik inceleme yapan cihazlarlarla benzer özellikte bulunan ve ilgili uzmanlık dalına ilişkin hastaların teşhis ve tedavi işlerinin yapılabildiği tüm cihazlarda. F- Kan bankası ünitelerinde; Bu ünitelerde kullanılan kan ışınlama cihazlarında. G- Tıp Fakültesine bağlı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinin değişik bölümlerinde bulunan Araştırma Laboratuarlarında; Bu laboratuarlarda kullanılan radyoizotoplar, iyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarıdır.

86 G.3.3 İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, aylık personel çalışma listeleri, personelin çalışma yeri ve radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan birimlerde, çalışan hekim ve hekim dışı sağlık personelinin aylık personel çalışma listesinde yer ve görev tanımları radyasyon görevlisi olup olmadığını belirleyecek şekilde düzenlenmelidir. Bakanlığın E tarihli yazısına göre işlem tesis edilmelidir.bu yazıda Radyasyon alt birim çalışma alanlarının mer-i mevzuatta belirlenen radyasyon görevlisi tanımına uygun şekilde belirlenmesi, örneğin rapor okuma ve radyasyon görevlisi kapsamındaki iş/işlemlerin ayrı ayrı görev tanımları belirlenerek çalışma listelerinin düzenlenmesi. istenmektedir.

87 G.3.4 Radyasyon görevlisi olan personele sağlık izni kullandırılması ile ilgili düzenleme yapılmalıdır. İyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ile çalışan personelin sağlık izni radyasyon görevlisi tanımına uygun olmalıdır. Devlet Personel Başkanlığı nın şua izni ile ilgili görüşü şu şekildedir: (10/04/ ) :...memurun Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığına bağlı Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesince "Radyasyon Görevlisi" sayılması halinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 103 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden sağlık izninden yararlanacağı mütalaa edilmektedir. Radyasyon görevlisi olarak (yılda 1 msv doz alma ihtimali olan, mesleği gereği radyasyonlu alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla daimi suretle çalışan kişi) çalışan personel; haftalık azami 35 saat çalıştırılmalı, yılda 1 ay sağlık izni kullandırılmalıdır.(khgm Verimlilik Rehberi)

88 SORU: Sağlık tesisinde USG, BT, MR vb. görüntüleme tetkik sayılarının takibi ve analizi yapılıyor mu? SIRA : 22 BÖLÜM ADI : GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM SIRA NO : 4 DEĞERLENDİRİLECEK UNSURLAR: G.4.1. Sağlık tesisinde bulunan klinisyen hekimlerin ve branşların poliklinikten (acil servis hariç) istemiş olduğu USG, BT, MR vb. görüntüleme tetkik sayıları ve oranları aylık olarak SBYS de oluşturulacak Yönetici Takip Ekranı ile takip edilmelidir. G.4.2. Analiz sonuçları yönetim tarafından komisyon kurularak değerlendirilmelidir. Olumsuz bulunan durumlar ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

89 G.4.1. Sağlık tesisinde bulunan klinisyen hekimlerin ve branşların poliklinikten (acil servis hariç) istemiş olduğu USG, BT, MR vb. görüntüleme tetkik sayıları ve oranları aylık olarak SBYS de oluşturulacak Yönetici Takip Ekranı ile takip edilmelidir. Yönetici Takip Ekranı SBYS de tanımlı olmalıdır Hekim bazlı olmalıdır Sağlık tesisinde ayaktan hastalardan istenen( acil,dializ vs özellikli bölümler hariç ) MR,BT,USG vb. görüntüleme istek sayılarının ayaktan başvuran hasta sayılarına oranı hesaplanır Sağlık tesisinde USG,BT,MR vb. çekim ve sonuç verme süreleri takip edilir.

90 Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran G.4.1. Sağlık tesisinde bulunan klinisyen hekimlerin ve branşların poliklinikten (acil servis hariç) istemiş olduğu USG, BT, MR vb. görüntüleme tetkik sayıları ve oranları aylık olarak SBYS de oluşturulacak Yönetici Takip Ekranı ile takip edilmelidir. Yönetici Takip Ekranı Görüntüleme Tetkik Sayısı ve Oranları Tablosu* OCAK ŞUBAT YILLIK TOPLAM Klinisyen Hekimin Branşı Klinisyen Hekim Adı Soyadı USG BT MR Ayaktan Başvuru Sayısı ** USG BT MR Ayaktan Başvuru Sayısı ** USG BT MR Ayaktan Başvuru Sayısı** A Kliniği X Hekim A Kliniği Y Hekim A Kliniği Toplam B Kliniği Z Hekim B Kliniği Q Hekim B Kliniği Toplam.... GENEL TOPLAM (A KLİNİĞİ+B KLİNİĞİ+..)

91 G.4.2. Analiz sonuçları yönetim tarafından komisyon kurularak değerlendirilmelidir. Olumsuz bulunan durumlar ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Radyoloji Hizmetlerinin Değerlendirilmesi Komisyonu Başhekim ve/veya başhekim yardımcısı İdari ve mali işler müdür ve/veya müdür yardımcısı Radyoloji sorumlu hekiminden oluşur 6 aylık periyodlarla toplanır Hekim bazlı USG,MR,BT vb. istem oranları incelenip analiz yapılmalı ; tespit edilen belirgin farklılıklarla ilgili düzenlemeler yapılmalı Sağlık tesisindeki USG,BT,MR vb. çekim ve sonuç verme süreleri değerlendirilmeli. Gözlemci tarafından toplantı tutanakları ve analiz sonuçlarına göre yapılan düzenlemeler incelenmelidir.

92 Teşekkürler 92