Sanat ve Kuram Dizisi. Ayrıntı Yayınları

Transkript

1 Sanat ve Kuram Dizisi Ayrıntı Yayınları

2 JULIAN BARNES: Çağdaş İngiliz edebiyatının önde gelen adlarından olan Julian Barnes, 1946 da Leicester da doğdu. Oxford Üniversitesi, Magdalen College da okudu. The Oxford English Dictionary de sözlükbilimci; daha sonraları ise The New Statesman ve The Sunday Times ta gazeteci olarak çalıştı. Kitap eleştirileri ve takma adla polisiye romanlar kaleme aldı den 1986 ya değin The Observer da televizyon eleştirmenliği yaptı. İlk romanı Metroland [1980; Metroland, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2005] 1981 de Somerset Maugham Ödülü nü kazandı ve bunu 1982 de yayımlanan Before She Met Me [1986; Benimle Tanışmadan Önce, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2000] adlı romanı izledi. Asıl üne kavuşmasını sağlayan yapıtı ise, 1984 te yayımlanan romanı Flaubert s Parrot [Flaubert in Papağanı, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2001] oldu; bu yapıtıyla Geoffrey Faber Memorial Ödülü nü kazandı ve ayrıca Fransa da Medicis Ödülü nü kazanan ilk İngiliz olarak daha büyük okur kitlelerine ulaştı da Staring at the Sun [Gündoğumuna Yolculuk, Çev. Didem Atay, Ayrıntı Yayınları, 2006] ve 1989 da ise, edebiyat alanındaki yenilikçiliğinin ve geniş hayal gücünün somut bir kanıtı olan ve birçok eleştirmence çarpıcı ve çizgidışı bir yapıt olarak değerlendirilen A History Of The World In 10 1/2 [10 1/2 Bölümde Dünya Tarihi, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 1999] yayımlandı. Bunları 1992 de yayımlanan Talking It Over [Seni Sevmiyorum, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2000] ve 1993 tarihli, politik hiciv romanı The Porcupine [Oklukirpi] izledi te, The New Yorker dergisi için yazdığı ve İngiliz kültür ve siyaset yaşamı üzerine kaleme aldığı makalelerden oluşan Letters from London gün ışığına çıktı yılının Ocak ayında, 50. yaş gününün arifesinde, içinde daha önce çeşitli dergilerde yayımlanmış hikâyelerinin de bulunduğu ilk hikâye kitabı Manş Ötesi [Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 1999] okurla buluştu. Ve 1998 Eylül ünde, England, England [İngiltere İngiltere ye Karşı, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2003] kitapçı raflarında boy gösterdi. Seni Sevmiyorum un devamı olarak da okunabilecek olan romanı Love, etc. [Aşk, Vesaire, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2002] Temmuz 2000 de, dene me lerinin toplandığı Something to Declare [Bir Çift Söz, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2004] 2001 de, The Man Booker ödülüne aday gösterilen Arthur & George [Arthur ve George, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2010] ise 2005 te yayımlandı de otobiyografik bir deneme olarak görülebilecek Nothing to be Feared [Korkulacak Bir Şey Yok, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2011] gün ışığına çıktı. Julian Barnes 2011 yılında The Sense of an Ending [Bir Son Duygusu, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yay., 2013.] adlı roman ve Pulse [Nabız, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ayrıntı Yay., 2012] adlı hikâye kitabını çıkardı. Julian Barnes, ilk bakışta biraz farklı gibi gözüken ama daha dikkatle incelenince tümü de ortak bir yazarlık özelliğinin harcıyla karılmış yapıtlar vermiş olan bir yazardır. Onun yazarlık üslubu, hemen hemen bütün yapıtlarında, fazlasıyla kendine özgü bir kimlikle, hem matrak hem de trajik ve insani olana alabildiğine açık ve salt negatif olanla yetinmeyen çok yönlü bir ironi unsuruyla belirginleşir. Böylelikle; burjuva-bohem yaşam değerlerindeki karşıtlığın irdelendiği bir gençlik ve oluşum romanı olan Metroland den, onun daha çok mercekli ve fanteziye daha yakın bir izdüşümü sayılabilecek Seni Sevmiyorum adlı değişik aşk romanına; politik bir hiciv novellası olan Oklukirpi den, saplantılı bir kıskançlık öyküsünün anlatıldığı Benimle Tanışmadan Önce adlı romana; dinsel efsanelerdeki ikirciklik, Tarih in ve Aşk ın insan yaşamındaki yeri, Sanat ın anlamı ve önemi ve bunlarla iç içe ve koşut olarak öykülenen deniz kazaları, terörizm ve nükleer felaket gibi güncel dünya sorunlarının işlendiği alegorik bir roman olan 10 1/2 Bölümde Dünya Tarihi nden, yaşam-sanat etkileşimi ve otantik yaşam sorunsalının işlendiği deneme romanı Flaubert in Papağanı na kadar Barnes ın bütün yapıtları bu çok yönlü ironi faktörünün izlerini taşır. Yapıtları yirmi beşin üzerinde dünya diline çevrilmiş olan Julian Barnes, ayrıca E.M. Forster Ödülü (1986), Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi Ödülü (1988), Hamburg FVS Vakfı Shakespeare Ödülü ve nihayet The Man Booker gibi birçok ödüle de sahiptir. Ayrıntı Yayınları, Julian Barnes ın tüm yapıtlarını yayın programına almıştır. JULIAN BARNES

3 Gözünü Açık Tutmak Sanat Üzerine Denemeler Julian Barnes

4 Ayrıntı: 1191 Sanat ve Kuram Dizisi: 58 Gözünü Açık Tutmak Sanat Üzerine Denemeler Julian Barnes Kitabın Özgün Adı Keeping an Eye Open Essays on Art İngilizceden Çeviren Serdar Rifat Kırkoğlu Yayıma Hazırlayan Bülent Usta Son Okuma Öykü Badur Julian Barnes, 2015 Bu Çevirinin Türkçe Yayım Hakları Ayrıntı Yayınları na Aittir. Kapak Fotoğrafı Alp Karı Hodgkin Kapak Tasarımı Deniz Çelikoğlu Dizgi Kâni Kumanovalı Baskı ve Cilt Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Birinci Basım: Mayıs 2018 Baskı Adedi 2000 ISBN Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & info@ayrintiyayinlari.com.tr twitter.com/ayrintiyayinevi facebook.com/ayrintiyayinevi instagram.com/ayrintiyayinlari

5 Gözünü Açık Tutmak Sanat Üzerine Denemeler Julian Barnes

6 SANAT VE KURAM DİZİSİ FOTOĞRAF Çerçevedeki Gizem Mary Price MONA LISA KAÇIRILDI Sanatın Bizden Gizledikleri Darian Leader EDEBİYAT KURAMI Giriş/Genişletilmiş 2. basım Terry Eagleton EDEBİYAT VE KÖTÜLÜK Georges Bataille ZAMAN TÜNELİ Denemeler ve Notlar John Fowles KORKUNUN GÜÇLERİ İğrençlik Üzerine Deneme Julia Kristeva GÜRÜLTÜDEN MÜZİĞE Müziğin Ekonomi Politiği Üzerine Jacques Attali RABELAIS VE DÜNYASI Mihail Bahtin SANAT VE SORUMLULUK İlk Felsefi Denemeler Mihail Bahtin SANAT VE ESTETİK Peter de Bolla FLAMENKO Tutku, Politika ve Popüler Kültür William Washabaugh ATEŞ VE GÜNEŞ Platon Sanatçıları Niçin Dışladı? Iris Murdoch SANATTA ANLAMIN GÖRÜNTÜSÜ İmgelerin Toplumsal İşlevi Richard Leppert SANATIN SONUNDAN SONRA Çağdaş Sanat ve Tarihin Sınır Çizgisi Arthur C. Danto KURMACA NASIL İŞLER? James Wood ARABESK Uğur Küçükkaplan ROMAN KURAMINA GİRİŞ Zekiye Antakyalıoğlu YAZMA CESARETİ Nihan Kaya MARX'IN KAYIP ESTETİĞİ Margaret A. Rose Edebiyatta ve Felsefede VAROLUŞÇULAR VE MISTIKLER Iris Murdoch ŞİİR NASIL OKUNUR Terry Eagleton YALNIZ ŞİİR Şeref Bilsel ŞAİR VE TAİFESİ Hüseyin Köse TÜRKIYE NIN POP MÜZIĞI Uğur Küçükkaplan KARANLIK KARDEŞ Doğu ve Batı Edebiyatında Şeytan Müslüm Yücel BRİLLO KUTUSU Post-Tarihsel Perspektiften Görsel Sanatlar Arthur C. Danto PERFORMATİF ESTETİK Erika Fischer-Lichte TANGO BÖYLE BİR ŞEY! Yeşim Narter SANAT İÇGÜDÜSÜ Güzellik, Zevk ve İnsan Evrimi Denis Dutton BENLIK ÜZERINE DENEMELER Virginia Woolf ANDY WARHOL Arthur C. Danto KAFKA Boyun Eğmeyen Hayalperest Michael Löwy SIRADAN OLANIN BAŞKALAŞIMI Arthur C. Danto BUNU BEN DE YAPARIM Christian Saehrendt

7 Pat için

8 Teşekkürler Bu kitap, varlığını Danimarkalı yayıncı dostum Claus Clausen in cesaretlendirmelerine borçludur. Sanat denemelerimden oluşan bir derleme yapma fikrini ilk ortaya attığında, şaka yaptığını düşündüm; öneriyi yinelediğinde, hâlâ nezaket gösterdiğini düşünüyordum. Beni öyle olmadığına ikna etti ve bu denemelerin on ikisi Som jeg ser dat adıyla yayımlandı (Tiderne Skifter, 2011). Burada bir araya getirilen bütün denemeler Géricault üzerine olanı dışında özel siparişlerin sonucu olarak kaleme alınmıştır. Gözüme güven gösteren bütün editörlere teşekkür ederim. Özellikle de bu denemelerin yedisini Modern Painters da yayımlayan Karen Wright a minnet borçluyum. Sanat konusunda yazmaya kimin donanımlı olabileceği konusunda getirdiği cömert yorumlarından kazanç sağlamış olan tek romancı ya da şair değildim. Pat Kavanagh, bu resimlerin çoğunu benimle birlikte gördü ve metinleri kaleme alırken yanımdaydı.

9 İçindekiler Giriş...11 Géricault: Sanata Dönüşen Felaket...20 Delacroix: Ne Kadar Romantik?...47 Courbet: Öyle Değil, Böyle...62 Manet: Siyah ve Beyaz Olarak...75 Fantin-Latour: Bir Çizgideki Adamlar...94 Cézanne: Bir Elma Kımıldar mı? Degas: Ve Kadınlar Redon: Yukarıya Doğru, Yukarıya Doğru! Bonnard: Marthe, Marthe, Marthe, Marthe Vuillard: Ona Édouard Diyebilirsiniz Vallotton: Yabancı Nabi

10 Braque: Resim Sanatının Kalbi Magritte: Yumurtaya Dönüşen Kuş Oldenburg: İyi Yumuşak Eğlenceli O Şekilde Sanat Oluyor mu? Freud: Olay Anlatıcısı Hodgkin: H.H. İçin Sözcükler Resimler Listesi:

11 Giriş Birkaç yıl önce, dergisi tarafından Paris e postalanan gazeteci bir arkadaş, kısa aralıklarla iki çocuğun babası oldu. Çocukların gözleri doğru dürüst odaklama yapma yeteneğini kazanır kazanmaz onları alıp Louvre a götürüyor, çocuk gözlerinin ağ tabakalarını sevecenlikle dünyanın bazı en büyük tablolarına bakmaya yönlendiriyordu. Bazı müstakbel ana babaların yaptıkları gibi, çocuklar annelerinin daha rahmindeyken onlara klasik müzik de dinletip dinletmediğini bilmiyorum; ama ben, zaman zaman, bu çocukların ileride ne olacaklarını merak edip durduğumu fark ettim: Acaba MOMA nın* potansiyel yöneticileri mi olacaklardı ya da belki de hiçbir görsel duyarlığa sahip olmayan yetişkinler olup çıkacaklar, sanat galerilerinden dehşet duyacaklardı. * Museum of Modern Art: Modern Sanat Müzesi. (ç.n.) 11

12 Anne ve babam, bana erken bir yaşta (ya da herhangi bir yaşta) asla kültür aşılamaya uğraşmadı, beni kültürden soğutmanın peşine de düşmediler. Her ikisi de öğretmendi, bu yüzden sanat ya da daha tam bir ifadeyle, sanat fikri evde saygıyla karşılanıyordu. Raflarda okunmaya uygun kitaplar vardı; hatta oturma odasında bir piyano bile vardı; gerçi çocukluğumun hiçbir döneminde piyano gerçek anlamda çalınmadı. Piyano anneme genç, yetenekli ve umut vaat eden bir piyanist olduğu zamanlarda, bunamakta olan babası tarafından verilmişti. Ancak annem, kendini yirmili yaşlarının başında Scriabin in zor bir parçasıyla yüz yüze bulduğunda, piyano çalmayı bıraktı. Parçaya hâkim olma konusunda sürekli başarısızlığa uğradığından, asla ötesine gidemeyeceğini belli bir düzeye ulaştığında anlamıştı. Çalmayı ansızın ve nihai olarak bıraktı. Gerçek böyle olsa da piyanoyu başından atamamıştı; piyano onunla birlikte ev değiştirdi, evliliği, anneliği, yaşlılığı ve dulluğu boyunca sâdık bir biçimde izledi. Tozu düzenli olarak alınan piyanonun üstünde, annemin onlarca yıl önce terk ettiği o Scriabin parçası da içinde olmak üzere, bir yığın nota kâğıdı vardı. Sanat yapıtlarına gelince, evde üç tane yağlı boya tablo vardı. Bunların ikisi babamın Fransız asistanları tarafından yapılmış, Finistère yöresinden kır manzaralarıydı. Bir bakıma, piyano kadar yanıltıcıydılar; çünkü bilindiği adıyla Paul Amca aslında onları en plein air* yapmamıştı; onları resimli kartpostallardan kopya etmiş ve büyütmüştü. Yazı masamın üzerinde hâlâ çalıştığı orijinalleri var (birine gerçek boya bulaşmış). Evimizin holünde asılı duran üçüncü resim biraz daha otantikti. Altın yaldızlı çerçevesi olan yağlıboya bir kadın nü; muhtemelen o da bilinmeyen bir orijinalin bilinmeyen bir on dokuzuncu yüzyıl kopyasıydı. Annemle babam onu yaşadığımız dış Londra banliyösündeki bir müzayededen satın almıştı. Resmiesas olarak hiç de erotik bulmadığım için anımsıyorum. Bu çok garipti; çünkü giyinik olmayan kadınlara ilişkin çoğu öteki tasvirler, üzerimde sağlıklı denebilecek etkiye benzer bir şey bırakmışlardı. Belki de sanatın yaptığı şeydi bu: Sanat ağırbaşlı görünerek, hayatın bütün heyecanını alıp götürüyordu. Bunun, sanatın amacı ve etkisi olabileceğini gösteren bir kanıt daha vardı: Anne ve babamın ağabeyimle beni yılda bir kez götür- * (Fr.) Açık havada. (ç.n.) 12

13 Quimperlé (Finistère): Le Pont fleuri. dükleri sıkıcı amatör piyesler ve radyoda dinledikleri sanat üzerine usanç verici tartışma programları. On iki on üç yaşlarımda, Britanyalıların yetiştirmekte çok mahir oldukları türden sağlıklı ve beğeniden yoksun, spora ve çizgi romanlara düşkün bir oğlandım. Bir ezgi mırıldanmayı beceremiyordum, bir müzik aleti çalmayı öğrenmemiştim, okulda hiç sanat okumamıştım ve aşağı yukarı yedi yaşlarımda bir piyeste Üçüncü Bilge Adam olarak hiç konuşmadan boy gösterdikten sonra bir daha da rol almamıştım. Okul ödevlerimin bir parçası olarak edebiyatla tanıştırılmış ve edebiyatın gerçek yaşamla nasıl bir bağlantısı olabileceğini anlamaya başlamış olmakla birlikte, onu esas sınav olarak geçeceğim bir konu gibi görüyordum. Bir keresinde anne ve babam tarafından Londra da Wallace Collection a götürüldüm: Orada daha yaldızlı çerçeveler ve daha çok sayıda erotik olmaktan uzak nü ler vardı. Bir süre müzenin en ünlü resimlerinden birinin önünde durduk: Franz Hals in Gülen Süvari si. Ömrüm boyunca o aptal bıyıklı adamın budala budala neye gülümsediğini de bunun niçin ilginç bir resim olabileceğini de anlayamadım. Muhtemelen National Gallery ye de götürüldüm; ama olaya ilişkin hiçbir anım yok. Ancak 1964 yazında, okulla 13

14 üniversite arasında birkaç haftalığına Paris te kalırken, resimlere kendi isteğimle bakmaya başladım. Louvre a gitmiş olmama karşın üzerimde en çok etkiyi yapan geniş, karanlık ve revaçta olmayan bir müzeydi belki de orada başka hiç kimse bulunmadığı için bu etkiyi hissetmiştim, bu yüzden özel bir şekilde tepki vermek için başkaları gibi hayranlık belirtme konusunda hiçbir baskı duymadım. Gare Saint-Lazare yakınlarındaki Gustave Moreau Müzesi, ressamın 1898 deki ölümü üzerine Fransız devletine bırakılmıştı, kasvetli ve bakımsız ortamından anlaşılacağı üzere o zamandan beri cömertlikten oldukça uzak bir şekilde korunmuştu. Yukarıda Moreau nun, muhtemelen sanatçının zamanından kalma bodur siyah bir soba tarafından yeterince ısıtılamayan, çekici olmaktan uzak, kocaman stüdyosu vardı. İçeride döşemeden tavana kadar iyi aydınlatılmamış tablolar asılıydı, büyük ahşap çekmeceli dolaplardaysa yüzlerce hazırlık desenini incelemek üzere çekip açacağınız ince çekmeceler mevcuttu. Daha önce bir Moreau resmini, asla bilinçli bir şekilde görmemiştim ve onun hakkında hiçbir şey bilmiyordum (Flaubert in gönülden hayran olduğu tek çağdaş ressam olduğunu bilmek şöyle dursun). Bu tür çalışmalara nasıl yaklaşmam gerektiği konusunda kendimden hiç emin değildim: Egzotik, anlaşılmaz parıltılar saçan mücevherlerle süslü, hem mahrem hem de kamusal simgeciliği dışavuran tuhaf bir karışımı içeren ve depek anlam veremediğim şeylerdi bunlar. Belki de beni çekmiş olan bu gizemlilikti ve belki de Moreau ya kimse bana böyle yapmamı söylemediği için hayranlık duyuyordum. Ama karşılarında edilgin ve itaatkâr bir şekilde durmak yerine resimlere ömrümde ilk kez bilinç olarak baktığımı anımsadığım yer kesinlikle burasıydı. Ve Moreau dan aynı zamanda son derece tuhaf olduğu için de hoşlandım. Resimlere bakmanın bu erken aşamasında, olabildiğince dönüştürücü sanat* bana çekici geliyordu: Aslında, sanatın bu olduğunu düşünüyordum. Hayatı alıyor ve onu karizmatik, gizli bir süreçle başka bir şeye dönüştürüyordunuz: Hayatla bağıntılı ama daha güçlü, daha yoğun ve tercihen, daha tuhaf bir şeye. Geçmişin ressamları arasında, biçimi sıvı gibi uzatıp esnetmeleri dolayısıyla El Greco ve Tintoretto benzerlerine, fantastik hayalgüçleri dolayısıyla Bosch ve Brueghel e, nükteli ve simgesel buluşları dolayısıyla Archimboldo ya özel bir ilgi duyuyordum. Yirminci * Transformative Art (Dönüştürücü Sanat): Benliğin derinliğine ayna tutan sanat. Soyut olanı somuta dönüştürme. (y.h.n.) 14

15 yüzyılın ressamları arasındaysa başta, Modernistler sıkıcı gerçekliği küplere ve dilimlere, iç anaforlara, yoğun ses çağlayanlarına, zekâ taşıyan çizgi kesişimlerine ve bilmecemsi kurgulara dönüştürdükleri sürece hepsi de bana bayağı büyük bir heyecan veriyordu. Apollinaire i bir şairden daha fazlası olarak tanımış olsaydım (Modernist, dolayısıyla hayranlık duyulacak biri), çağdaş uçarılığa karşı soylu ve zorunlu bir tepki olduğu için onun Kübizm övgüsünü onaylardım. Resim sanatının daha geniş, daha uzun tarihine gelince, elbette Dürer in, Memling in ve Mantegna nın parlak ressamlar olduklarını görebiliyordum; ama Gerçekçilik in sanat için bir çeşit gerekli olanı yerine getirememe olduğunu hissetmeye de eğilim duyuyordum. Bu, normal ve normal olarak romantik bir yaklaşımdı. Gerçekçilik in başkaları tarafından girişilen yüksek irtifa serüvenleri için sadece üs niteliğinde bir kamp olmak şöyle dursun, en az onlar kadar hakikat dolu, hatta en az onlar kadar garip olabileceğini,onun da seçim, organizasyon ve hayal gücü içerdiğini, dolayısıyla kendince eş ölçüde dönüştürücü olabileceğini anlamadan önce bir hayli resme bakmam gerekti. Aynı zamanda, yavaş yavaş, soğuduğunuz (Ön-Raffaellocular gibi); ısındığınız (Chardin); ömür boyu, derinden bir kayıtsızlık duyduğunuz (Greuze); yıllarca dikkat etmedikten sonra ansızın farkına vardığınız (Liotard, Hammershoi, Cassatt, Vallotton); kesinlikle büyük ama kendisine gösterdiğiniz tepkiniz her zaman birazcık ihmalkârca olmuş (Rubens); ve yaşınız ne olursa olsun ısrarla ve inatla büyük kalacak (Piero, Rembrandt, Degas) ressamlar olduğunu öğrenecektim. Sonra belki de bütün ilerlemeler arasında en yavaşı buydu bütün modernizmin tümüyle harika olmadığına inanma ya da daha doğrusu anlama konusunda kendime izin verdim. Modernizmin bazı bölümlerinin diğerlerinden daha iyi olduğunu; belki de Picasso nun şan şöhret meraklısı; Miro ve Klee nin yapmacık; Léger nin kendini yineleyen vb olabileceğini. Sonunda, modernizmin bütün diğer sanat hareketleri gibi güçlü yanları, zayıf yanları ve kendi bünyesine içkin gündem dışı kalmaları bulunduğunu anlar oldum. Gerçekte bu, onu daha az değil daha ilginç kılıyordu. Ama yine de, 1964 te, onun benim sanat hareketim olduğunu biliyordum. Ve büyük Modernistlerin bazıları hâlâ hayatta olduğu için kendimi talihli hissediyordum. Braque önceki yıl ölmüştü ama Picasso, büyük rekabetçi (sanatta olduğu kadar hayatta) ortalık- 15

16 taydı; o sofistike numaracı Salvador Dali de öyle, bunların yanı sıra Magritte ve Miro (ve Giacometti, Calder ve Kokoschka). Temsilcilerinden bazıları sanatlarını yapmaya devam ettikleri sürece, modernizm müzelere ve akademisyenlere henüz teslim edilemezdi. Bu, başka sanatlar için de geçerliydi: 1964 te T.S. Eliot ile Ezra Pound hayattaydılar; bir keresinde Londra Royal Festival Hall de bir konserin yarısı boyunca orkestra şefliği yaparken gördüğüm Stravinsky de öyle. Kendi hayatıma ilişkin bu duygunun onlarınkiyle (ucu ucuna) örtüşmesi o zamanlar henüz tam olarak anlamadığım bir şekilde önemliydi; çünkü bir yazar olacağım konusunda henüz hiçbir fikrim yoktu. Ne var ki, yirminci yüzyılın ikinci yarısında bu sanatların herhangi birini yapmaya soyunan herhangi bir kişi, modernizmi görmek zorundaydı: Onu anlamak, onu hazmetmek, şeyleri niçin ve nasıl değiştirdiğini ortaya çıkarmak, sizi modernizmden sonra potansiyel bir sanatçı olarak nerede bıraktığına karar vermek için. Kendi yolunuza gitmeyi seçebilirdiniz (ve seçmeliydiniz de) ama bu sadece hareketi görmezden gelmek, onun hiçbir zaman olmadığını iddia etmek için bir seçenek değildi. Zaten, altmışlarda bir sonraki kuşak ve daha fazlası iş başındaydı postmodernizm ve sonra post-postmodernizm ve sonunda yaftalar tükenene dek bunun gibi akımlar gündemdeydi. Daha sonraları New York ta bir edebiyat eleştirmeni beni, bir ön-postmodernist olarak nitelendirecekti, yani, hâlâ içinde etkinlik gösterdiğim bir alanının adıyla. O zamanlar bunun farkında olmasam da, şimdi modernizmi ele alıp işleme ondan zevk alma ve büyük heyecan duyma tarzımın edebiyattan çok sanat aracılığıyla olduğunu görüyorum. Gerçekçilik in dışına yapılan yolculuğu izlemek, resimde yazılı şeylerde olduğundan daha kolay görünüyordu. Bir müzede galeriden galeriye gidiyor, açık bir anlatı gibi görünen şeyi okuyordunuz: Courbet den Manet ye oradan Monet ve Degas ya, oradan Cézanne a ve sonra da Braque ve Picasso ya ve işte oradaydınız! Kurmacada, her şey daha karmaşık ve daha az çizgisel ve daha dolambaçlı görünüyordu. Eğer ilk büyük Avrupa romanı Don Kişot idiyse, onun garip olayları, yazınsal numaraları ve anlatısal öz bilinçliliği onu aynı zamanda modern, postmodern, büyülügerçekçi kılıyordu yani o, hepsini bir arada yapıyordu. Benzer biçimde, ilk büyük modernist roman Ulysses idiyse, nasıl oluyor da onun 16