Hangi hastalar oruç tutabilir, hangileri tutamaz?

Transkript

1 1 Hangi hastalar oruç tutabilir, hangileri tutamaz? Prof. Dr. Mitat Bahçeci, kronik sağlık sorunları olan hastalar için oruç rehberi hazırladı Sağlık sorunları olup da oruç tutmak isteyenler mutlaka doktorlarına danışmaları gerekiyor. Endokrinoloji Uzmanı Prof.Dr. Mitat Bahçeci, kronik hastalıkları olan kişilere özel bir rehber hazırladı ve önemli uyarılarda bulundu. Prof.Dr. Mitat Bahçeci, Ramazan ayının 2016 yılında, büyük bölümünün gündüz, çok uzun ve ortalama aç kalma süresinin 17 saat olduğu Haziran ayına denk geldiğine dikkat çekerken bazı kronik hastalığı olanlar izin Oruç rehberi hazırladı. Sıcak günlerde ve uzun açlıkta özellikle diyabet (şeker) hastaları, tiroid hastalığı tedavisi görenler ve hipertansiyonlu kişilerin daha dikkatli olması gerektiğini kaydeden Prof.Dr. Bahçeci şunları söyledi: Diyabeti ağırlık ve tipine göre; Tip 1 diyabet, sadece oral antidiyabetik (hap) ilaçlarla tedavi olan tip 2 diyabet, uzun süreli olan ve insülin kullanan tip 2 diyabetik ve diyabete bağlı, böbrek, kalp, sinir sitemi ve göz hastalığı gibi ağır hasarlar ortaya çıkmış ve insülin kullanan tip 2 diyabet ile gebe diyabetliler olarak sıralanabilir. Bunlardan tip 1 diyabetli hastalar, insülin kullanan tip 2 diyabetliler ve gebe diyabetliler (ister tip 1, ister tip 2, isterse de gebelik diyabeti olsun) kesinlikle oruç tutmamalılar. Buna karşılık kullandığı şeker ilacı insülin salgılatmayıp sadece insülin direncine etki eden ve hipoglisemi riski yaratmayan metformin etken maddeli ilaç kullanan ve sadece diyetle tedavi olan kişiler dikkatli olmak koşuluyla oruç tutabilirler. DİYABETLİLER NASIL ORUÇ TUTMALI? Oruç tutan diyabetlilerin de sahura mutlaka kalkması ve sahurun en geç saatinde yemek yemesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Bahçeci, İftara ise hafif bir çorba ve şeker içermeyen bol su ile başlamalı ve en az 15 dakika geçtikten sonra ana yemeğe başlamalı ve yavaş biçimde yemelidirler. Yemek sonrası tatlı almamalı ve meyveyi de iftardan sonra en az 1 saat geçtikten sonra tüketmelidirler. Yaz mevsimi diğer mevsimlerden besin çeşitliliği açısından daha

2 2 zengin bir mevsimdir. Bu nedenle bu ramazanda meyve tüketimi ayrı bir önem taşıyor. Porsiyon olarak küçük boy bir karpuzun 8 de biri (kabuksuz 200 gram), küçük boy bir kavunun 8 de biri (kabuksuz 175 gam) yenilebilir dedi. TARÇIN YARDIMCINIZ OLUR Hastalara meyve suyu tüketmemelerini, meyve yemelerini önerdiklerini vurgulayan Prof.Dr. Bahçeci uyarılarını şöyle sürdürdü: Elma ya da yoğurt üzerine dökülen 1 çay kaşığı tarçın insülin direnci üzerine çok olumlu etki yapar. Oruç tutan diyabetli kişide gün içerisinde ani ve soğuk terleme, çarpıntı, yüzde solukluk gibi hipoglisemi belirtileri ortaya çıkarsa, mutlaka kan şeker düzeyini ölçmeli ve kan şekeri düzeyi düşük olarak saptanırsa mutlaka orucu bozmalı ve şekerli su içmelidirler. Yine ilaç kullanmadıklarından aşırı susama, dilde kuruluk, bilinç bulanıklığı ve ağızda aşırı bir şekilde çürük elma kokusu (aseton) saptandığında mutlaka doktora başvurmalıdırlar. HİPOTİROİDİ HASTALARI NE YAPMALI? Endokrinoloji Uzmanı Prof.Dr. Mitat Bahçeci, hipotiroidi tedavisi gören kişilerin rahatlıkla oruç tutabileceklerini söyledi. Ancak hastaların ilaçları alacakları zamanı iyi ayarlaması gerektiğini kaydeden Prof.Dr. Bahçeci, Hastalar, normalde sabah aç karnına yemekten yarım saat kadar önce tiroksin hapı alanların ilaçlarını uyanır uyanmaz daha sahurun hemen başlangıcında aç iken alıp, yarım saat sonra sahur yemeğini yemeli. Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi-zehirli guatr) nedeniyle tedavi olanlar ise ilaçlarını iftarda ve sahurda alarak oruç tutabilirler. Kolesterol ilacı alanlar da rahat oruç tutabilirler çünkü ilaçlarını yatmazdan önce almalarını tavsiye ediyoruz dedi.

3 3 Oruçluyken ağız kokusu nasıl önlenebilir? Diş Hekimi Pertev Kökdemir, Ramazan'da diş sağlığı ile ilgili bilgiler verdi. Diş Hekimi Pertev Kökdemir, Ramazan da diş sağlığı hakkında bilmemiz gerekenleri ve ağız kokusu ile nasıl başa çıkabileceğimizi aktardı. Oruçluyken ağız kokusu nasıl önlenebilir? 2016 yılının Ramazan ayı başlamışken en önemli sorun olan ağız kokusuna değinen Kökdemir, ağız kokusunun, yalnızca diş çürüklerinden meydana gelmediğini belirtti. En büyük sebebi diş eti iltihabıdır. Ayrıca protezler de ağız kokusu yapabilir. Diğer taraftan bronşlar ve mideyle ilgili kokular da meydana gelebilir. Bilhassa, daha önce yediğimiz gıdalar ve midenin boş olması, koku olasılığını artırır. Geniz eti akıntıları da koku yapabilir. Ağız bakımı özellikle sahurda yeterince iyi yapılmadığında koku daha da artabilir. Ağız spreyleri oruçluyken de rahatlıkla kullanılabilir, kokuyu gideren ağız gargaraları ise yutmamak kaydıyla gün içinde birkaç kez tekrarlanabilir. Ayrıca tükürük salgısını arttırıcı tedbirler bu kokuyu baskılar. Ramazandan önce de kişiler diş bakımı yaptırırsa böyle bir sorunla karşılaşmaz. Ramazan ayı, çürük oluşumunu tetikler mi? Evet, özellikle iftarda ve sahurda yenilen yemeklerden sonra ağızdaki dengeler tamamen bozulur, asit oranı artar. Dolayısıyla bakteri çoğalması için uygun ortam oluyor. Yemek yenildikten sonra hemen yatıldığı için ağız içi harareti artar, daha çok bakteri üreyebilir. Bu dönemde dikkat edilmezse, diş çürükleri artar. Oruç tutarken dişler fırçalanabilir mi? Yemekten sonraki 30 dakika içinde bakteriler dişte çürüme yapmaya başladığından sahurda mutlaka dişler fırçalanmalı. Ancak unutulması halinde gün içerisinde de fırçalanabilir. Oruçluyken diş fırçalamanın aslında hiçbir mahsuru olmadığı, din adamları tarafından da defalarca onaylandı. Diş

4 4 fırçalamak vücudu besleyen bir durum olmadığı için oruçluyken de diş macununu yutmamak kaydıyla diş fırçalamanın bir mahsuru yok. Diş macunu da, ağız suyu da oruçluyken rahatlıkla kullanılabilir. Banyo yapmanın nasıl oruç için bir mahsuru yoksa diş fırçalamak da aynı mantığı taşıyor. Ramazan'da ağız bakımı nasıl yapılmalı? İftardan ve sahurdan sonra dişlerin daha özenle fırçalanması gerekir. Bir ay boyunca dilaltı ve diş eti bölgelerinin iyice temizlenmesini, bir de ağız antiseptiği kullanılmasını özellikle öneriyoruz. En basiti; tuzlu suyla gargara yapmaktır, daha etkili olan anti bakteriyel gargara ya da ağız spreyi gibi ürünler de kullanılabilir.

5 5 Ramazanda vücudunuzu susuz bırakmayın! Oruç tutarken su dengesini iyi gözetmek gerek. İç hastalıkları uzmanı Dr. Ayça Kaya, ramazanda vücudu susuz bırakmamak için şunları öneriyor: İftarda ve sahurda çok fazla çay ve kahve içmeyin. Her ikisi de çok güçlü idrar sökücü. Yani vücutta olan suyu söker atar. Tuz oranı yüksek yiyeceklerden uzak durun. Turşu, salamura, peynir, zeytin ve pastırmalar kanın yoğunluğunu arttırır ve susuzluk hissini tetikler. Yağ oranı yüksek yiyecekler de susuzluğu arttırır. Kavurma, kızartma, yağlı börek ve yağlı kıymayla hazırlanan yemekleri tercih etmeyin. Susuzluğu yenmek için aşırı soğuk içecekler içmeyin. Çünkü soğuk içecekler hararetinizi kestiği için ihtiyacınız olan sıvıyı almanızı engeller. Aynı zamanda soğuk su sıcak yemekle birleştiğinde hazım problemleri oluşturabilir. Şekerli içeceklere de çok dikkat edin. Şerbetler, limonatalar, hazır meyve suları ve gazlı içecekler hem çok kalori içerir yani kişiyi yemeden şişmanlatır hem de kan şekerini hızlı yükseltip ani düşürerek kişinin daha çok yemesine neden olur.