HEMATOPO ET K SENDROM ve RADYASYONA HEMATOLOJ K CEVAP
|
|
- Nesrin Babacan
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HEMATOPO ET K SENDROM ve RADYASYONA HEMATOLOJ K CEVAP Mutlu ARAT, Pervin TOPÇUOĞLU
2
3 Hematopoietik Sendrom ve Radyasyona Hematolojik Cevap Yüksek dozda (1 Gy in üzerinde) radyasyona kısa sürede vücudun tamamı veya büyük bir kısmının maruz kalması sonucu akut radyasyon sendromu gelişir. Radyasyona en hassas hücreler replikasyon kapasitesi yüksek olan lenfohematopoietik hücreler, bağırsak kript hücreleri ve spermatositler gibi hücrelerdir. Bu hücrelerin hassasiyeti bir takım klinik sendromlara neden olur, hematopoietik sendromun da bunların içinde önemli bir yeri vardır. Hastaların semptomlarının şiddeti, bu semptomlara neden olan radyasyon miktarına göre değişmektedir. Lenfohematopoietik hücrelerin hızlı hücre döngüsü nedeni ile, bu hücreler radyasyona en duyarlı olan hücrelerdir ve akut radyasyon sendromunun en erken klinik görünümü hematopoietik sendromdur. Akut radyasyon sendromu genelde 1 Gy in üzerindeki dozlarda gözlenebilmesine rağmen, düşük doz (2 Gy in altnda) radyasyon önemli kemik iliği hasarına yol açmadan hafif sitopenilere neden olur. Hematopoietik sendrom 2-3 Gy ile 8 Gy arasındaki dozlarda gelişir. Bu sendrom kanser tedavisindeki bilgiler nedeniyle kolay anlaşılmaktadır. Kemik iliği transplantasyonu hazırlık tedavisinde hastalar benzer dozlarda radyasyon almaktadır, ancak bu protokollerde radyasyon genellikle bölünmüş (fraksiyone/hiperfraksiyone) dozlarda verilmektedir. Vücuttaki kök hücreler en radyosensitif hücrelerdir, küçük dozlar bu hücrelerde hasara yol açabilir. Bu sendroma reproduktif ölüm de denir, çünkü vücuttaki kök hücreler bölünme veya bölünememe girişimine kadar etki göstermez. Semptomlar genellikle bir hafta içinde meydana gelir ve altı haftaya kadar uzayabilir, kök hücre hasarına bağlı gelişen semptomlar kök hücreler kritik düzeye ulaşıncaya kadar devam eder. Akut radyasyon sendromu sendromlarının her birinin gelişiminde dört evre bulunur (Tablo 1). Hematopoietik sendromun prodromal fazında da radyasyona maruz kalımdan kısa süre sonra bulantı-kusma gelişir. Bu sendromun latent fazı genellikle semptomsuzdur. Bu faz prodromal semptomların düzelmesi ve gerçek hücre hasarının başlamasına kadar geçen süreci içerir. Bu faz radyasyona maruz kaldıktan sonra herhangi bir zaman başlar ve üç hafta kadar sürebilir. Latent faz esnasında hücreler hasarı tamir etmeye başlar. Hastalığın belirginleşme döneminde titreme, halsizlik, ciltte kanamalar ve ağızda ülserler gelişir. Bu semptomlar kök hücrelerin kaybının artışı ile belirginleşir. İmmun sistem bozulur, ateş ve enfeksiyon gelişir. Eğer tedaviye yeterince erken başlanırsa bu sendrom düzelebilir (İyileşme veya ölüm). Kemik iliği öncü hücrelerinin çoğu yeterli şiddette radyasyon ile hücre ölümüne hassas iken, bazı kök hücreler ve yardımcı hücreler, yani çoğunlukla siklusa girmemiş (G0) durumdaki hücreler, radyasyona daha dirençlidir. Bu radyasyona dirençli hücreler 6 Gy kadar yüksek dozlara maruz kalma sonrası hematopoiezisin düzelmesinde önemli bir rol oynarlar. Hematopoiezisi sağlayan 69
4 Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyon Stratejisi Tablo 1. Akut radyasyon sendromunun evreleri Hematopoietik Sendrom Prodromal Latent Belirgin Doz faz faz hastalık fazı İyileşme 0,7-10 Gy (hafif semptomlar 0,3 Gy ya da 30 rad da) gelişebilir. -Anoreksi, bulantıkusma. -1saat ile 2 gün içinde gelişir. -Dakikalargünler sürer -Kemik iliğindeki kök hücreler ölür, ancak hasta kendisini iyi hisseder ve iyi görünür hafta sürer. Birkaç hafta içinde tüm kan hücrelerinde düşme görülür. -Anoreksi, ateş, bitkinlik -Ölümün esas nedeni infeksiyonlar ve kanama -Çoğu ölümler maruziyetten birkaç ay içinde meydana gelir. -Çoğu vakada kemik iliği hücreleri ilikte yeniden düzelmeye başlar. -Birkaç hafta- 2 yıla kadar büyük oranda düzelir. -LD 50/50 : 2,5-5Gy Kısaltmalar: LD: Lethal doz (öldürücü doz); LD 50/50 : 50 günde % 50 öldürücü doz Kaynak: CDC guideline 2005: Acute Radiation Syndrome: A Fact Sheet for Physicians ( kemik iliği bölgeleri femur, tibia ve humerus gibi uzun kemikler, vertebra, pelvis ve kafa kemikleridir. Kemik iliğinin bu dağılımı radyasyona maruz kalma sonrası görülen heterojeniteyi de açıklayabilir. Kısaca, radyasyona maruz kalmamış kemik iliği bölgeleri hematopoietik toparlanma sürecinde rol alırlar. Radyasyon Dozunun Değerlendirmesi Maruz kalınan eksojen radyasyonun dozu fiziksel, biyolojik ve klinik dozimetriler ile değerlendirilebilir. Fiziksel dozimetri, tüm-vücut dozimetresini kullanarak bireysel-dozu hesaplamayı sağlayabilir. Dozu duyarlı ve kesin ölçümler yapılabilir iken, birkaç tüm vücut dozimetresi hızlı değerlendirme dozu için geçerlidir. Fiziksel dozimetre genel materyallerdeki (hava, toprak, su, tuğla vs) dozu da ölçer. Bender ve Gooch radyasyon ile iyi bir korelasyon gösteren kromozomal anormalliklerin (bozulmaların) sıklığını gösteren önemli bir gözlem yapmışlardır. Disentrik oluşum 2 ayrı kromozom arasında bir iç değişimi içerir iken, 70
5 Hematopoietik Sendrom ve Radyasyona Hematolojik Cevap yüzük oluşumu tek bir kromozomun kolunda bir kırığa bir yüzük ve bir fragman oluşturmak için yeniden katılımı içerir. Dolaşan lenfositlerde bu asimetrik anormallik sıklığı radyasyon dozu ile ilişkilidir ve linear-kuadratik ilişki en iyi şekilde uyar (Şekil 1). Düşük dozlarda, kromozom kırıkları, dozun doğrusal bir fonksiyonu sonucu, tek bir yüklü partikül pasajından kaynaklanır. Yüksek dozlarda, kromozom kırıkları dozun kuadratik fonksiyonu olan bir etkileşimi sonucu çok sayıda partikül geçişi neden olur. Kromozomal anormallikler biyodozimetre için altın standart olarak kabul edilir. Onların saptanması sentromerler için hibridizasyon problarının kullanımı ile kolaylaşır ve metafaz saptayıcılar ile otomatikleşir. Terörist olayların kurbanları için, en az 20 metafaz seviyesi ön tahmin sağlamak amacıyla skorlanabilir. Biyolojik dozimetrenin diğer şekilleri lenfosit deplesyon kinetikleri, interfaz anormallikleri ve diş minesinin elektron döngü direncini içerir. Bu yöntemler için, mutlak lenfosit sayısında azalmayı izleme radyasyona maruz kaldıktan kısa süre sonra (doza bağlı olarak saatler veya günler içinde) dozu değerlendirmek için inandırıcı ve güvenilir bir yöntemdir. Goans ve ark. dolaşan gama radyasyona akut maruz kalma (50 cgy-10 Gy arasında) için lenfositlerin Anormalikler/Hücre İnsan Lenfositleri 50 Co gama ışınları Y= αd + βd 2 kuatratik Lineer Adorbsiyon dozu (Gy) Şekil 1. Düşük dozda (kesik çizgi) ve yüksek dozda (düz çizgi) kromozomal anormallikleri (disentrik ve yüzük). Düşük dozlarda bir X-ışını fotonunun absorbsiyonundan kaynaklanan ikincil elektronlar kromozomların herbirinde kırıklara yol açar. Yüksek dozlarda çok sayıda atomlardan kaynaklanan ikincil elektronlar bu kırıklara yol açar. Sonuçta net etki bir disentrik ve bir aksentrik parçanın oluşumudur. (Kaynak: ASH Education Book, 2003). 71
6 Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyon Stratejisi azalma oranını kullanan basit bir algoritma geliştirdi. Bu başlangıç zamanını ve bulantı-kusma şiddeti, cilt değişiklikleri tipi, görünümü, anoreksia gelişimi, bitkinlik ve nötrofiller, lenfosit ve trombositleri içeren dolaşan hücrelerdeki ciddi azalmayı içerir. Bu klinik özelliklerin, bulantı zamanı ve lenfosit deplesyon kinetikleri doza uygun olarak kantitatif analizi mümkün kılar. Bulantı, kusma, cilt lezyonları ve halsizlik sıklığı %100 olmadığı için, klinik bulgu ve semptomlar tarafından hesaplanan doz düşük dozda duyarlılığı kaybeder ve dozun az hesaplanmasına neden olabilir. Üç önemli parametre, kusma, lenfosit deplesyonu ve kromozomal anormalliklerinin başlangıç zamanından elde edilen verilere prognozu ve tedavi seçimini belirlemek için gerek duyulur. Özellikle mutlak lenfosit sayısındaki değişikliklerin radyasyona maruz kaldıktan sonraki 2-3 gün süresince 4-6 saatte bir lenfosit sayısının izlenimi bize radyasyonun neden olduğu hasar ile ilgili bilgi vermektedir (Andrew Lenfosit Nomogramı, Şekil 2). Radyasyona maruziyeti takiben pek çok biyolojik parametrelerdeki değişiklikler doğrudan ölçülebilir, prognoz ve tanıyı belirlemede bize yardımcı olabilirler. Hematopoietik sendromda lenfohematopoietik hücrelerin kaybı 2-3 haftada görülür. Bu nedenle Bertho ve ark. plazma flt-3 ligand düzeyinin radyasyonun neden olduğu aplazi düzeyi ile ilişkisini değerlendirdiğinde, plazma flt-3 ligand konsantrasyonu ile koloni-oluşturan hücreler arasında ters yönde bir ilişki olduğunu saptamışlardır. Aynı araştırmacılar radyoterapi verilmiş 22 hastada plazma flt-3 ligand düzeyi ile dolaşımdaki granülosit ve trombosit sa ABSOLUTE MYMPHOCYTES DAYS 2 Normal MODERATE SEVERE VERY SEVERE LETHAL INJURY Şekil 2. Andrew lenfosit Nomogramı. Kaynak: CDC guideline 2005: Acute Radiation Syndrome: A Fact Sheet for Physicians ( 72
7 Hematopoietik Sendrom ve Radyasyona Hematolojik Cevap yısı arasında benzer bir ilişki göstermişlerdir. Bu hastalarda toplam flt-3 ligand miktarı ile kümülatif radyasyon dozu ve ışınlanmış kemik iliği oranı ile doğrusal bir ilişki saptanmıştır (Şekil 3). Flt-3 ligandının yanı sıra diğer moleküller, CD95 veya CD95 ligandı gibi ışınlanmış hayvan veya insanlarda kan düzeylerinde artış gösterilmektedir. Ancak, flt-3 ligandı hematopoietik sisteme özgü iken, diğer moleküller bir organa özgü belirleyici olarak kullanılamazlar. Radyasyonun Hücresel Etkileri ve Hematolojik Cevap Hematolojik Cevap Kemik iliğinde tek bir kök hücre üç farklı hücre serisini oluşturur: Eritropoietik, myelopoietik ve trombopoietik hücre serisi. Ancak bu hücre serilerinin siklus zamanları, hücresel dağılımları ve radyasyona maruziyet sonrası yanıtları farklıdır. Eritropoietik sistem radyasyona maruziyet sonrası belirgin rejenerasyon yeteneğine sahiptir. Sublethal dozlarda maruziyet sonrası eritropoez miyelopoezis ve trombopoezise göre hafifçe daha erkenden düzelir. Maksimum kemik iliği deplesyonu sonrası erken rejenerasyon döneminde retikulositoz gözlenir ve takibende eritopoezde ılımlı bir düzelme görülür. Anemi kemik iliği send- FLAUCC Cumulated dose of irradiation (Gy) Proportion of irradiated bone marrow Şekil 3. Lokal radyoterapi alan 22 hastada çoklu doğrusal regresyon analizinin 3 boyutlu görünümü. Her hasta için flt-3 ligand (FL) konsantrasyonu: eğri altında kalan alan (EAA??AUC (area under curve?)) ışınlanma sonrasındaki zamana göre hesaplanmıştır. FL için AUC ile kumülatif radyasyon dozu (p= 0,012) ve ışınlanmış kemik iliği oranı arasında (p= 0,017) ilişki gösterilir (Kaynak: Roy L, et al. Bri J Radiol 2005;27: )
8 Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyon Stratejisi romunun son safhalarında görülmesine rağmen, sağkalımı sınırlayıcı bir faktör değildir. Miyelopoetik sistem esasen olgun granülositlerin -nötrofiller, eozinofiller ve bazofiller- üretiminden sorumludur. Kemik iliğinde öncü hücrelerden olgun nötrofillerin oluşumu 3-7 günde görülür. Olgun granülositler venöz, splenik ve kemik iliği havuzunda yer alırlar. Bu havuzlar radyasyonun neden olduğu kemik iliği zedelenmesi sonrası kısa sürede azalır. Granülosit hücresi kendini yenileme kapasitesinin hızlı olması (yaklaşık 8 gün) nedeni ile, kemik iliğinde myelopoezin tüm vücut ışınlaması ile hasarlanmasını takiben 2-4 gün içinde dolaşıma yansır. Myelopoezde düzelme eritropoezin biraz gerisindedir, ancak sonra ilikte bu hücrelerin bölünen ve farklılaşan formların artışı ile hızla sayıları dolaşımda artar. Trombositler ve megakaryositler kısmen radyasyona dirençlidir, ancak kök hücreler ve daha immatür alttipleri ise radyasyona duyarlıdır. Trombositlerin megakaryositlerden oluşumu için geçen süre 4-10 gün arasındadır. Trombositlerin dolaşımdaki yaşam süreleri ise 8-10 gündür. Trombosit sayısında azalma kemik iliğindeki olgun ve fonksiyonel bölümdeki hücrelerin kinetikleri ile ilişkilidir. Orta-dozda öldürücü radyasyona maruziyet sonrası 3-4 haftada trombositopeni gelişir. Subletal dozlarda radyasyon sonrası trombopoezin düzelmesi eritropoez ve myelopoezin gerisindedir. Nükleer kaza kurbanlarında rejenarasyon fazında trombosit sayısında normal düzeylerin üzerinde artış görülebilir. Radyasyona hematolojik cevapta lenfopeni yaygın olarak görülür ve diğer sitopenilerden önce gelişir. Mutlak lenfosit sayısında ilk 24 saatte %50 azalmayı takiben 48 saat içinda daha ciddi azalma görülür. Yanık ve travmalı hastalarda bu zedelenmeler tek başına lenfopeni geliştirebilir. Diğer sitopenilerin başlangıcı hem doza hem de doz oranına bağlı olarak değişir (Şekil 4). 5 Gy den az radyasyona maruz kalan hastalarda granülosit sayısı azalmadan önce geçici bir artış gösterebilir. Bu geçici artışa abortif artış denir ve daha iyi prognozu gösterir. Bir ile 4 hafta içinde, daha düşük dozlarda daha uzun sürede granülosit sayısı sıfır olabilir. Hücresel etkiler İyonize edici radyasyon, doğrudan hücre içi hedefler ile veya serbest radikaller oluşturmak için su gibi diğer moleküller ile etkileşir. Bir ünite radyasyon yolunun uzunluğu boyunca depolanan iyonizasyon miktarına bağlı olarak, bir vuruşa ulaşmadaki değişiklikler farklı olacaktır.???radyasyonun, X- ışınları ve gamma ışınları gibi, düşük doğrusal enerji transferi (DET) için iyonizasyon nadirdir???. Dens iyonizasyon ile karakterize yüksek DET radyasyon, alfa partiküller ve nötronlar ile gözlenir. Kısa-ömürlü hücrelerden oluşan tüm dokular gibi, hematopoetik doku da doğrudan veya dolaylı olarak radyas- 74
9 Hematopoietik Sendrom ve Radyasyona Hematolojik Cevap Şekil 4. Chernobly nükleer kazasında değişik dozlarda radyasyona maruz kalan olguların lökosit seyirleri (Kaynak: Vorobiev AI. Acute radiation disease and biological dosimetry in Stem Cells. 1997;15: ). yondan etkilenir. Doz ve doz hızına bağlı olarak, etkiler esasen hücre yenilenmesi, apoptozis ve lenfohematopoietik hücreler aracılığı ile görülür. Normal klonojenik hüreler için sağkalım eğrileri CFU-S (Colony-forming Unit-Stem Cell) analizlerinden elde edilir (Şekil 5). Bazı CFU-S ler oldukça radyasyona dirençlidir ve 6 Gy kadar yüksek dozda yaşayabilirler. Inoue ve ark. 4-6 Gy radyasyona maruziyet sonrası 9. günde saptanabilen CFU-S in sağ- Şekil 5. Artan radyasyon dozuna karşılık (yatay eksen), sağ kalabilen koloni yüzdesi (dikey eksen) (Kaynak: ASH Education Book, 2003). 75
10 Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyon Stratejisi kalan kısmı beklenenden daha büyük olduğunu göstermişlerdir (Şekil 6). Böyle dirençli kök hücrelerin eksternal radyasyona maruz kalındıktan sonra sitokin tedavisi alan bireylerde hematopoietik toparlanma süresinde rol oynaması olasıdır. Ayrıca hematopoietik yapılanma fiziksel materyaller, ağır giysiler ve diğer vücut bölümleri tarafından radyasyon kaynağından korunan ışınlanmamış (veya rölatif olarak ışınlanmış) kemik iliği gibi alanlarda meydana gelebilir. Radyasyonun karsinojenik etkisi ise uzun dönemde meydana gelir. Radyasyonun gen fonksiyonu üzerine etkisini gösteren çalışmalar bu alana ışık tutabilir. Ayrıca son zamanlarda, cdna mikroarray kullanan çalışmalar radyasyona olası bir maruziyet göstermek için biyobelirleyiciler olarak hizmet görebilir. Hematopoietik Sendromda Klinik ve Fizyolojik Cevap Lenfohematopoietik doku memelilerde en yüksek oranda replike olan dokular arasındadır ve bu sebeple radyasyona en fazla duyarlı olanlardandır. Kemik iliğinin kök ve öncü hücrelerinin ışınlanması bu hücrelerin ölümü ile sonuçlanır. Hematopoietik sendrom önemli oranda kısmi veya tüm vücudun 1 Gy in üzerinde radyasyona maruz kalması ile görülebilir iken bu düzeyin altında klinik olarak önemli değildir. Hematopoietik sendromda lenfopeni, kemik iliği atrofisi, pansitopeni ve onun sekeli sonucu enfeksiyon, kanama, yara iyileşmesinde bozulma (gecikme) ve sonuçta ölüm görülebilir. Çoğu kemik iliği öncülleri canlılıkta doz-bağımlı azalmalara duyarlı iken, selektif olarak radyasyona dirençli kök hücreler ve/veya yardımcı hücreler vardır. Bu hücrelerin Şekil 6. Artan radyasyon dozuna karşılık (yatay eksen), sağkalan koloni yüzdesi (logaritmik dikey eksen). 0,8-2 Gy arası eksponansiyel seyir izlenirken, 4-6 Gy arasında beklenenin üzerindeki sağkalım, bu eğrinin multifazik konkav şekil almasına yol açar. (Kaynak: ASH Education Book, 2003). 76
11 Hematopoietik Sendrom ve Radyasyona Hematolojik Cevap kendilerini yenileme kapasiteleri azalmış olsa da, 6 Gy gibi yüksek dozlara maruz kalma sonrası hematopoiezde iyileşmede önemli bir rol oynayabilir. Dozun homojen olmaması, eğer potansiyel olarak canlı kemik iliğinin hayatı kurtaran bölümleri kaldıysa ve diğer organlar için doz çok büyük değilse (10 Gy in altında) hematopoezin yeniden yapılanmasına katkıda bulunabilir. Radyasyon kaynağına hastanın yakınlığı ve radyasyon doz çeşitliliği bu kısmi korumayı sağlayabilir. Periferik kanda lenfopeni orta ve yüksek doz radyasyona maruz kalma sonrası ilk 6-24 saatte gelişebilir. Apoptozisi uyarmasının yanı sıra, radyasyon lenfositlerin yeniden dolaşma özelliklerini de değiştirir. Lenfosit, polimorfonükleer lökositler ve trombosit sayıları esas alınarak infeksiyon ve/veya kan kaybı ve hematotoksisitenin düzeyi tanımlanır (Tablo 2). Radyasyona maruziyetten birkaç hafta sonra kemik iliğinde hipoplazi veya aplazi ile karakterize bir hematolojik kriz meydana gelir. Sonuçta infeksiyon, kanamaya eğilim, yara iyileşmesinde bozulma ve ölümle sonuçlanır. Lenfosit sayısında beklenen bir azalma radyasyona maruz kaldıktan sonra meydana geldiği bilinir. Gerçekten, ilk 24 saat içinde mutlak lenfosit sayısında %50 azalma, takiben 48 saat içinde ikinci düşüş iyonize edici radyasyon için öldürücü bir zedelenmedir. Bu öngörü bir element dozimetresi olarak lenfosit deplesyon kinetiklerinin kullanımında bir model gelişimine yardım eder. Tablo 2. İnsanlarda radyasyona hematopoietik yanıtın derecelendirilmesi Semptom/ Bulgular Grade 1 Grade 2 Grade 3 Grade 4 Lenfosit 1,5 x 10 9 /L 1-1,5 x 10 9 /L 0,5-1 x 10 9 /L < 0,5 x 10 9 /L değişiklikleri 1 Granülosit 2,0 x 10 9 /L 1-2 x 10 9 /L 0,5-1 x 10 9 /L < 0,5 x 10 9 /L değişiklikleri 2 Granulositozis Trombosit 100 x 10 9 /L x 10 9 /L x 10 9 /L < 20 x 10 9 /L değişiklikleri 3 Kan Kaybı Peteşi; kolay Hafif kan Belirgin kan Spontan veya berelenme; kaybı ve kaybı ve kan kaybı, normal Hb Hb de < %10 Hb de Hb de > %20 azalma %10-20 azalma azalma kanama Referans aralığı: Lenfositler: 1,5-4 x 10 9 /L, granülositler: 4-9 x 10 9 /L2 ve trombositler: x 10 9 /L Kaynak: Waselenko JK et al. Ann Intern Med. 2004;140:
12 Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyon Stratejisi Sitopenilerin başlangıcı doz bağımlı ve değişkendir. 5 Gy in altındaki bir doza maruziyet sonrasında hastaların granülosit sayısı düşmeden önce geçici bir artış gösterir. Azalmadan önceki bu geçici artış abortif yükseliş olarak yorumlanır (Şekil 3), bu bulgu daha canlı bir maruziyeti göstermede yardımcı olabilir. Bu düşüşün başlangıç zamanı ve süresi değişkendir. Bu azalma özellikle düşük dozlarda 3-4 hafta devam edebilir, nötropeni süresi uzayabilir, uzun süre hematopoietik büyüme faktörü, kan ürün desteği ve antibiyotik kullanımına gereksinim gösterebilir. Eritrositlerin dolaşımdaki yarı ömürlerinin diğer hematopoietik hücrelere göre daha uzun olması nedeni ile eritrositler radyasyondan en az etkilenen hematopoietik hücre tipidir. Kanama ve anemi ile ilgili klinik problemler ve infeksiyonlara dirençte azalma 2-3 haftada gelişir. Letal dozda radyasyona maruz kalanlarda ölüm 6 haftaya kadar görülmeyebilir. Ancak, eşlik eden diğer yaralanmalar ve travmalar kemik iliği baskılama derecesini etkileyecektir. KAYNAKLAR 1. CDC guideline 2005: Acute Radiation Syndrome: A Fact Sheet for Physicians ( 2. Dainiak N. Acute radiation Syndrome. ASH Education Book 2003; Waselenko JK, MacVittie TJ, Blakely WF, Pesik N, Wiley AL, Dickerson WE, Tsu H, Confer DL, Coleman CN, Seed T, Lowry P, Armitage JO, Dainiak N. Medical Management of the Acute Radiation Syndrome: Recommendations of the Strategic National Stockpile Radiation Working Group. Ann Intern Med. 2004;140: Vorobiev AI. Acute radiation disease and biological dosimetry in Stem Cells. 1997;15: Roy L, Bertho JM, Souidi M, Vozenin MC, Voisin P and Benderitter M. Biochemical approach to prediction of multiple organ dysfunction syndrome. Bri J Radiol 2005;27: Medical management of radiological casualties. Handbook. Second Editon. Ed: Army Colonel John Jacocks. AFRRI Special Publication Military Medical Operations Armed Forces Radiobiology Research Institute. Bethesda. ( 7. Weisdorf D, Chao N, Waselenko JK, Dainiak N, Armitage JO, McNiece I and Confer D. Acute Radiation Injury: Contingency Planning for Triage, Supportive Care, and Transplantation. Biology of Blood and Marrow Transplantation. 2006;12:
13 ÖZET 79
14 80
15 81
16 82
17 83
18 84
19 85
20 86
21 87
22 88
23 89
24 90
25 91
26 92
27 93
28 94
29 95
30 96
31 97
32 98
NÜKLEER KAZA veya TERÖR ST ATAKTA HEMATOPO ET K KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONU
NÜKLEER KAZA veya TERÖR ST ATAKTA HEMATOPO ET K KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONU Fikret ARPACI Nükleer Kaza veya Terörist Atakta Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyonu Radyasyona maruz kalmış kişilerde ortaya
DetaylıKEM K L YETERS ZL N N BEL RLENMES. Teoman Soysal
KEM K L YETERS ZL N N BEL RLENMES Teoman Soysal Kemik İliği Yetersizliğinin Belirlenmesi Akut radyasyon sendromu vücudun bir kısmının ya da tamamının 1 Gy in üzerinde radyasyona maruz kalma sonucu ortaya
DetaylıDoz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.
Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan
DetaylıAKUT RADYASYON SENDROMU
AKUT RADYASYON SENDROMU Muhit ÖZCAN, Pervin TOPÇUOĞLU Akut Radyasyon Sendromu İnsanoğlunun yeryüzünde radyasyondan kaçınması olanaklı değildir. Çoğunluğumuz yılda 1-2 mili Gray (mgy) radyasyona maruz
DetaylıHematopoetic Kök Hücre ve Hematopoez. Dr. Mustafa ÇETİN 2013-2014
Hematopoetic Kök Hücre ve Hematopoez Dr. Mustafa ÇETİN 2013-2014 Konunun Başlıkları 1. Hematopoetik sistem 2. Hematopoez 3. Hematopoetik kök hücre Karekteristiği Klinik kullanımı Hematopoetik Sistem Hemato
Detaylıİyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar
İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller
DetaylıNötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar
Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)
DetaylıRadyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyon nedir? «Yüksek hızlı partiküller ya da dalgalar şeklinde yayılan enerji» Radyasyon kaynakları 1- Doğal kaynaklar 2- Yapay kaynaklar
DetaylıLÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler:
LÖKOSİT WBC; White Blood Cell,; Akyuvar Lökositler kanın beyaz hücreleridir ve vücudun savunmasında görev alırlar. Lökositler kemik iliğinde yapılır ve kan yoluyla bütün dokulara ulaşır vücudumuzu mikrop
DetaylıHEMATOLOG GÖZÜ İLE RADYASYONA MARUZ KALMA
HEMATOLOG GÖZÜ İLE RADYASYONA MARUZ KALMA Teoman Soysal İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Hematoloji Bilim Dalı, İstanbul Radyasyonun insan sağlığına zararlı akut ve kronik etkileri olduğu
DetaylıSağlık Fiziği. 1. Bölüm
Sağlık Fiziği 1. Bölüm Tıbbi Uygulamalar Tanı Radyasyon başta Radyoloji olmak üzere, Nükleer Tıp, Radyoterapi ve çeşitli tıp dallarında tanı amaçlı kullanılmaktadır. En yüksek oranda tanı amaçlı kullanımı
DetaylıBölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER Maddede Radyasyon Tahribatı Radyasyon Birimleri Radyasyonun Zararları Maddede Radyasyon Tahribatı Madde tarafından absorbe
DetaylıKuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya
HEMATOPOETİK SİSTEM Hematopoetik Sistem * Periferik kan * Hematopoezle ilgili dokular * Hemopoetik hücrelerin fonksiyon gösterdikleri doku ve organlardan meydana gelmiştir Kuramsal: 28 saat 14 saat-fizyoloji
DetaylıMİYELODİSPLASTİK SENDROM
MİYELODİSPLASTİK SENDROM Türk Hematoloji Derneği Tanı ve Tedavi Kılavuzu 2013 30.01.2014 İnt. Dr. Ertunç ÖKSÜZOĞLU Miyelodisplastik sendrom (MDS) yetersiz eritropoez ve sitopenilerin varlığı ile ortaya
DetaylıSerap BALAS. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Serap BALAS Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kemoterapi, hematoloji ve onkolojide bir tedavi seçeneğidir. Kanser tedavisinde hastalığın sürecini yavaşlatmak, geriletmek
DetaylıRADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB
RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini
Detaylı9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ
9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ Radyasyonun indirekt etkisi iyonlaştırdığı su moleküllerinin oluşturdukları serbest radikaller aracılığıyla olmaktadır. Çünkü
DetaylıTam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count
TAM KAN SAYIMI Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count Tam kan sayımı kanı oluşturan hücrelerin sayılmasıdır, bir çok hastalık için çok değerli bilgiler sunar. Test venöz kandan yapılır. Günümüzde
DetaylıDoç. Dr. Fadime Akman
RADYOTERAPİNİN TÜMÖR ÜZERİNE ETKİSİ Dr. Fadime Akman DEÜTF Radyasyon Onkolojisi AD 2005 TÜMÖR HÜCRELERİ NELER YAPIYOR? Prolifere olan steril Veya farklılaşmış Dinlenme veya G0 ÖLÜ Radyasyonun etki mekanizmaları
DetaylıLaboratvuar Teknisyenleri için Lökosit (WBC) Sayımı Nasıl yapılır?
Lökosit (WBC) Sayımı Laboratvuar Teknisyenleri için Lökosit (WBC) Sayımı Nasıl yapılır? Araç ve Gereçler: Thoma Lamı, akyuvar sulandırma pipeti, türk eriyiği, lamel,mikroskop Thoma lamının hazırlanışı:
DetaylıTam Kan Analizi. Yrd.Doç.Dr.Filiz BAKAR ATEŞ
Tam Kan Analizi Yrd.Doç.Dr.Filiz BAKAR ATEŞ Tam Kan Analizi Tam kan analizi, en sık kullanılan kan testlerinden biridir. Kandaki 3 major hücreyi analiz eder: 1. Eritrositler 2. Lökositler 3. Plateletler
DetaylıIX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 KRONİK HASTALIK ANEMİSİ IX. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ VE TANIM Kronik
DetaylıRadyasyon Yaralılarının Tıbbi Yönetimi
Radyasyon Yaralılarının Tıbbi Yönetimi İyonize Radyasyonun Tipleri Radyasyon Kaynağı Alfa Partikülü Kağıt Beta Partikülü Plastik, Deri Gamma Işını Kurşun veya beton 2 / 19 Radyoaktif Materyal ÖLÇÜM FİZİKİ
DetaylıLENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR?
LENFOMA NEDİR? Lenfoma, diğer grup onkolojik hastalıklar içinde yaşamın uzatılması ve daha kaliteli yaşam sağlanması ve hastaların kurtarılmaları açısından daha fazla başarı elde edilmiş bir hastalıktır.
DetaylıProstat Kanserinde Prostat Spesifik Membran Antijen 177. Lu-DKFZ-617 ( 177 Lu-PSMA) Tedavisinde Organ ve Tümör Dozimetrisi: ilk sonuçlar
Prostat Kanserinde Prostat Spesifik Membran Antijen 177 Lu-DKFZ-617 ( 177 Lu-PSMA) Tedavisinde Organ ve Tümör Dozimetrisi: ilk sonuçlar Nami Yeyin 1, Mohammed Abuqbeitah 1, Emre Demirci 2, Aslan Aygün
DetaylıIII. BÖLÜM EDİNSEL SAF ERİTROİD DİZİ APLAZİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 EDİNSEL SAF ERİTROİD DİZİ APLAZİSİ III. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU EDİNSEL SAF ERİTROİD DİZİ APLAZİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU EDİNSEL SAF ERİTROİD DİZİ APLAZİSİ TANI VE
DetaylıMorötesi ışınlar (ultraviole ışınlar); güneş ışını içerisinde bulunduğu gibi yapay olarak da meydana getirilir ve x-ışınlarına göre dalga boyları
RADYASYON 1.Radyasyonun tanımı, türleri, kaynakları: Radyasyon Latince bir kelime olup dilimizde ışıma olarak kullanılır. Atomlardan, Güneş ten ve diğer yıldızlardan yayılan enerjiye, radyasyon enerji
DetaylıParoksismal Nokturnal Hemoglobinürinin Flow Sitometrik Tanısı
Paroksismal Nokturnal Hemoglobinürinin Flow Sitometrik Tanısı Prof. Dr. Nihal Mete Gökmen Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Alerji ve Klinik İmmünoloji BD enihalmete@yahoo.com.tr 2 Genel
DetaylıHEREDİTER SFEROSİTOZ. Mayıs 14
HEREDİTER SFEROSİTOZ İNT.DR.DİDAR ŞENOCAK Giriş Herediter sferositoz (HS), hücre zarı proteinlerinin kalıtsal hasarı nedeniyle, eritrositlerin morfolojik olarak bikonkav ve santral solukluğu olan disk
DetaylıHODGKIN DIŞI LENFOMA
HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf
DetaylıNükleer Radyolojik Acillere Müdahalede Temel Kavramlar, Akut Radyasyon Sendromu ve Tedavisi
DERLEME DOI:10.4274/nts.2017.021 Nucl Med Semin 2017;3:189-195 Nükleer Radyolojik Acillere Müdahalede Temel Kavramlar, Akut Radyasyon Sendromu ve Tedavisi Basic Concepts in Intervention of Nuclear, Radiological
DetaylıALLOJENİK KORDON KANI BANKACILIĞINDA UMUTLAR
ALLOJENİK KORDON KANI BANKACILIĞINDA UMUTLAR Prof. Dr. İhsan Karadoğan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Kök Hücre Nedir? Kendileri için uygun olan bir çevre içinde
DetaylıKaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti
Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Radyasyonun Keşfi 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından X-ışınlarının keşfi yapılmıştır. Radyasyonun Keşfi 1896 yılında
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ-4 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni-4 Işınlar İyonizan olmayan ışınlar İyonizan ışınlar Eşik değerler 1 Işınlar
Detaylı24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ
24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ Radyasyona aşırı duyarlı bazı hücreler kullanılarak hücresel radyasyon cevabının genetik kontrolü ile ilgili önemli bilgiler sağlanmıştır.bu hücreler genellikle
DetaylıKANSER TEDAVİSİNE BAĞLI ORTAYA ÇIKAN MUKOZİTLER İÇİN MASSC/ISOO KANITA DAYALI KLİNİK UYGULAMA REHBERİ
KANSER TEDAVİSİNE BAĞLI ORTAYA ÇIKAN MUKOZİTLER İÇİN MASSC/ISOO KANITA DAYALI KLİNİK UYGULAMA REHBERİ ÖZET BELGE TARİHİ: 7 KASIM 2014 ORAL MUKOZİT (listelenmiş tedavi uygulamalarının etkinliğini destekleyen
DetaylıLineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi
Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Dr. Serra Kamer serra.kamer@ege.edu.tr Radyosensitiviteyi Etkileyen Fiziksel
Detaylı09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir.
BEYAZ KAN HÜCRELERİ Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. 1 Görevleri nelerdir? Bu hücreler vücudu bulaşıcı hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korur.
DetaylıTAM KAN SAYIMININ DEĞERLENDİRMESİ
TAM KAN SAYIMININ DEĞERLENDİRMESİ 60. Türkiye Milli Pediatri Kongresi 9-13 Kasım 2016; Antalya Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı Tam Kan Sayımı Konuşmanın
Detaylı27.09.2012 RADYASYON YARALANMALARI. Çernobil Nükleer Santral Kazası. Ülkemizdeki Radyasyon Kazaları
RADYASYON YARALANMALARI Dr. DERYA YILMAZ 04.09.1209 PLAN Radyasyon kazaları Tanımlar Radyasyon klinik etkileri Hasta ve durum yönetimi RADYASYON KAZALARI Dünya genelinde 1944-2001 arası 420 radyasyon kazası
DetaylıHematopoe(k Kök Hücre
Hematopoe(k Kök Hücre Hematopoez Hemato...= Kan...poisesis/poie(c= üre+m Sitemi oluşturan çok sayıda (10 dan fazla) olgun kan hücresinin özgün fonksiyonu; 1- Dokulara oksijen taşınması 2- İmmün sistemin
DetaylıAAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI
Çukurova Üniversitesi AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI Mehmet YÜKSEL, Zehra YEĞĠNGĠL Lüminesans Dozimetri Kongresi IV Gaziantep Üniversitesi, 20-22 Eylül 2010 1 İÇERİK
DetaylıPiperasilin-Tazobaktam(TZP) a Bağlı Hematolojik İstenmeyen Etkiler
Piperasilin-Tazobaktam(TZP) a Bağlı Hematolojik İstenmeyen Etkiler Aysun Sarıbuğa, Serap Şimşek Yavuz, Seniha Başaran, Atahan Çağatay, Halit Özsüt, Haluk Eraksoy İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi
DetaylıMULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.
MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine
DetaylıVAKA SUNUMU. Dr. Neslihan Çiçek Deniz. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Bölümü
VAKA SUNUMU Dr. Neslihan Çiçek Deniz Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Bölümü N.E.K. 5.5 YAŞ, KIZ 1. Başvuru: Haziran 2011 (2 yaş 4 aylık) Şikayet: idrar renginde koyulaşma Hikaye: 3-4
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2015-2016 II Prof.Dr.Buket Alpertunga Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı 1 Doz-cevap ilişkisi «Her madde zehirdir, zehir olmayan madde yoktur, zehir ile ilacı birbirinden ayıran
DetaylıFanconi Anemisinde Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu
1945 K SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOC Fanconi Anemisinde Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji
DetaylıBölünme Kapasitelerine Göre Hücre Çeşitleri
Ye#şkin Kök Hücre Bölünme Kapasitelerine Göre Hücre Çeşitleri 1. Değişken hücreler (Labile cells) - Sürekli bir kayıp ve yenilenme vardır. - Skuamöz ve salgı bezi hücreleri - Kemik iliğindeki hematopoe>k
DetaylıQuantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser
Quantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser Radyasyon tolerans dozu aşılmışsa Organ fonksiyonu bozulmuşsa EK TEDAVİ SAKINCALI İlk RT dozu İlk RT volümü Tedaviler
DetaylıMYOLOGIA CRUSH SENDROMU. Dr. Nüket Göçmen Mas
MYOLOGIA CRUSH SENDROMU Dr. Nüket Göçmen Mas Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi AD Kas hücresi ve kas dokusu Kısalma özelliğini taşıyan hücreye kas hücresi denir. Bunların oluşturduğu dokuya
DetaylıİYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ
İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ İçerik Türkiye de Radyasyon Kaynakları Radyasyona Maruz Kalma Çeşitleri Temel Güvenlik Standartları Doz Sınırları
DetaylıORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI
ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen
DetaylıBeyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi. (Nöro-Onkolojik Cerrahi)
Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi (Nöro-Onkolojik Cerrahi) BR.HLİ.018 Sinir sisteminin (Beyin, omurilik ve sinirlerin) tümörleri, sinir dokusunda bulunan çeşitli hücrelerden kaynaklanan ya
DetaylıII. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ
HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...
DetaylıPrediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta
Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller Dr. Dilara İnan 04.06.2016 Isparta Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) HBV yüzeyinde bulunan bir proteindir; RIA veya EIA ile saptanır Akut ve kronik HBV
DetaylıRADYASYONDAN KORUNMA. Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi
1 RADYASYONDAN KORUNMA Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi 2 Sunum İçeriği Radyasyon birimleri Radyasyonun biyolojik etkileri Radyasyondan Korunmada Prensipleri Doz sınırlamaları Radyoterapide
DetaylıFEBRİL NÖTROPENİ : 2009 DA NELER OLDU? Dr Alpay AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD
FEBRİL NÖTROPENİ : 2009 DA NELER OLDU? Dr Alpay AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Infectious Diseases Working Party of EBMT Infectious Diseases Group
DetaylıDr. Fiz. Nezahat OLACAK
Slide 1 VOLUMETRİK AYARLI ARK TERAPİ (VMAT) Dr. Fiz. Nezahat OLACAK E.Ü. Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi A.D. Slide 2 VMAT Tedavi Cihazının Teknik Özelliklerinin Tedavi Planına Etkisi Maksimum lif hızı
DetaylıMultipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD
Multipl Myeloma da PET/BT Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD İskelet sisteminin en sık görülen primer neoplazmı Radyolojik olarak iskelette çok sayıda destrüktif lezyon ve yaygın
DetaylıHücre Zedelenmesi. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin
Hücre Zedelenmesi Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin Hastalık bilimi anlamına gelen patoloji hastalıkların altında yatan hücre, doku ve organlarda meydana gelen yapısal ve fonksiyonel değişiklikleri inceler
DetaylıMezenkimal Kök Hücrelerin Klinik Uygulamaları
Mezenkimal Kök Hücrelerin Klinik Uygulamaları Prof. Dr. A. Eser Elçin 9.hafta Prof. Dr. A. Eser ELÇİN-AÜ Kök Hücre Enstitüsü-56903017 1 Dünyada ve Türkiye de Kemik İliği Nakli ve Tarihçesi Prof. Dr. A.
DetaylıVücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.
HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf
DetaylıKocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıEDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU I. BÖLÜM TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANI VE TEDAVİ KILAVUZU...
EDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU İÇİNDEKİLER Önsöz...iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xv Şekiller
DetaylıRenal Replasman Tedavisi Altındaki Hastalarda Antimikrobiyal Kullanımı
Renal Replasman Tedavisi Altındaki Hastalarda Antimikrobiyal Kullanımı Dr. Özlem Kurt Azap Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KLİMİK Ankara, 24 Şubat
DetaylıKan Kanserleri (Lösemiler)
Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci
DetaylıKanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler
EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin
DetaylıNormal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yeniden ışınlamada doku toleransı
Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yeniden ışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Ankara Dr. Mine Genç minegenc@gmail.com Radyasyona bağlı doku reaksiyonlarını
DetaylıYaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011
Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını
DetaylıRADYOTERAPIDE TEDAVI TEKNIKLERI VE KLINIK SONUÇLARA ETKISI
RADYOTERAPIDE TEDAVI TEKNIKLERI VE KLINIK SONUÇLARA ETKISI Beste Atasoy Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı bmatasoy@marmara.edu.tr Robert Pope, Radiation, 1989, Nova
DetaylıRadyasyon iki kategoride sınıflandırılabilir. - İyonize olmayan radyasyon - İyonize radyasyon.
Radyasyon iki kategoride sınıflandırılabilir - İyonize olmayan radyasyon - İyonize radyasyon excitation and ionization particle İyonize olmayan radyasyon excitation ionization Yaymakta olduğu düşük enerji
DetaylıTularemi Tedavi Rehberi 2009. Doç. Dr. Oğuz KARABAY Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği
Tularemi Tedavi Rehberi 2009 Doç. Dr. Oğuz KARABAY Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği 1 Rehber nasıl hazırlandı? Güncel kaynaklar 5 rehber, İnternet
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI
ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık
DetaylıTRANSFERRİN ERİTROSİT. Transferrinin normal değerleri: Transferin seviyesini düşüren sebepler. Eritrosit; RBC: Red Blood Cell = Alyuvar
TRANSFERRİN Transferin kanda demiri taşıyan bir proteindir. Her bir trasferrin molekülü iki tane demir taşır. Transferrin testi tek başına bir hastalığı göstermez. Beraberinde serum demiri, ferritin, demir
DetaylıSICAK ÇARPMASI ELEKTRİK-YILDIRIM ÇARPMASI. Dr. Mehmet TUĞRUL İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji AD.
SICAK ÇARPMASI ELEKTRİK-YILDIRIM ÇARPMASI Dr. Mehmet TUĞRUL İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji AD. SICAK BİTKİNLİĞİ-Etyoloji Sıcak ve nemli havaya uzun süre maruz kalma Yaşlı, çocuk Bilinçsiz diyet
DetaylıÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ
ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE
DetaylıİMMÜNOLOJİK TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI: DİĞERLERİ. Prof.Dr. Levent Ündar Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
İMMÜNOLOJİK TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI: DİĞERLERİ Prof.Dr. Levent Ündar Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İMMÜNOLOJİK Hemolitik Akut Gecikmiş Tipte Ateş Reaksiyonları (FnhTR) Akut Akciğer Hasarı (TRALI)
DetaylıKemik metastazlarında reirradiasyon
Kemik metastazlarında reirradiasyon Dr. Yasemin Bölükbaşı Amerikan Hastanesi-MD Anderson Radyasyon Onkolojisi Merkezi, Metastaz Mekanizması External beam radiotherapy in metastatic bone pain from solid
DetaylıASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK
ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık
DetaylıNEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit
NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron
DetaylıGerçek şilöz asit: yüksek trigliserid oranlarına sahip sıvı.
GİRİŞ Süt rengi Şilus un peritoneal kaviyete ekstravazasyonudur. Oldukça nadir görülen bir durumdur. Asit sıvısındaki trigliserid seviyesi 110 mg/dl nin üzerindedir. Lenfatik sistemin devamlılığında sorun
DetaylıRADYASYON ÖLÇÜMLER ve HASTA TR YAJI
RADYASYON ÖLÇÜMLER ve HASTA TR YAJI M. Ali ÖZGÜVEN Radyasyon Ölçümleri ve Hasta Triyajı 1. RADYASYON NEDİR? Bazı elementler çekirdeklerindeki nötron/proton dengesizliğinin sonucu olarak aşırı enerji yüküne
DetaylıDONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi
DONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi KÖK HÜCRE NAKLİ Kök hücre nedir? Çoğalma,kendini yenileyebilme, farklılaşmış dokulara özgü hücreleri
DetaylıMikrobiyal Gelişim. Jenerasyon süresi. Bakterilerde üreme eğrisi. Örneğin; (optimum koşullar altında) 10/5/2015
Mikrobiyal Gelişim Tek hücreli organizmalarda sayı artışı Bakterilerde en çok görülen üreme şekli ikiye bölünmedir (mikroorganizma sayısı) Çok hücreli organizmalarda kütle artışı Genelde funguslarda görülen
Detaylı(İlk iki harfleri - TR)
VET-A Kayıt Tarihi:. /. /.. THD Veritabanları Kemik İliği Yetmezliği Veritabanı Hasta Kayıt Formu VET-A HEKİM BİLGİLERİ 1. Merkez 2. Hekim HASTA BİLGİLERİ 3. Hasta Kodu Sistem tarafından otomatik olarak
DetaylıAydın ÇAKIR,Ph.D. İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü
Aydın ÇAKIR,Ph.D. İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Size IMRT yapalım mı? Ben bilbem...beyim bilir... 1-Hangi hastalar için meme IMRT sine ihtiyaç var? 2- Bu olgular için IMRT-dışı teknikler var
DetaylıGebelik ve Trombositopeni
Gebelik ve Trombositopeni Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Kadın Hast. ve Doğum AD Gebelik ve Trombositopeni Kemik iliğinde megakaryosit hücrelerinde üretilir. Günde 35.000-50.000 /ml üretilir. Yaşam süresi
DetaylıIMRT PROGRAMININ OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI KALİTE KONTROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRME
IMRT PROGRAMININ OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI KALİTE KONTROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRME TIBBİ RADYOFİZİK UZMAN HALİL KÜÇÜCÜK Acıbadem Kozyatağı Hastanesi IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) Gelişmiş
DetaylıT Lenfositleri. Dr. Göksal Keskin
T Lenfositleri Dr. Göksal Keskin Lenfositlerin ortak özellikleri-1 Kazanılmış bağışıklık sisteminin en önemli elemanlarıdır Spesifite özellikleri var Bellekleri var Primer lenfoid organlarda üretilirler
DetaylıGraft Yetersizliğinin Tanı ve Tedavisi. Dr Şahika Zeynep Akı Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Bahçelievler Medical Park Hastanesi
Graft Yetersizliğinin Tanı ve Tedavisi Dr Şahika Zeynep Akı Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Bahçelievler Medical Park Hastanesi Engrafman- Tanım Mutlak nötrofil sayısının > 0.5 x 10 9 /L olduğu ardışık
Detaylıçocuk hastanesi
KEMİK İLİĞİ YETMEZLİKLERİNDE TROMBOSİT TRANSFÜZYONU çocuk hastanesi Dr. Yeşim Aydınok Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji B.D. yesim.aydinok@ege.edu.tr Sunum Akış Planı Trombosit suspansiyonunun
DetaylıGammacell 3000 Elan KAN IŞINLAMA CİHAZLARI GAMMACELL 3000 ELAN CİHAZININ ÜSTÜN ÖZELLİKLERİ KLAVYE Barkod okunmadığı durumlarda klavyeden giriş yapma özelliği vardır. DİJİTAL GÖSTERGE BARKOD OKUYUCU Barkod
DetaylıJinekolojik Kanserli Hastaların Tedavisinde, Farklı Planlama Tekniklerinin Dozimetrik ve Radyobiyolojik Karşılaştırması
Jinekolojik Kanserli Hastaların Tedavisinde, Farklı Planlama Tekniklerinin Dozimetrik ve Radyobiyolojik Karşılaştırması Aysun İNAL, Evrim DUMAN, Aycan ŞAHİN Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon
Detaylı7. BÖLÜM MİKROBİYAL GELİŞİM
7. BÖLÜM MİKROBİYAL GELİŞİM 1 Gelişim Tek hücreli organizmalarda sayı artışı Bakterilerde en çok görülen üreme şekli ikiye bölünmedir (mikroorganizma sayısı) Çok hücreli organizmalarda kütle artışı Genelde
DetaylıSağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniği
HEPATİT VEYA KARACİĞER TRANSPLANTASYONU SONRASI APLASTİK ANEMİ: KLİNİK ÖZELLİKLER VE TEDAVİ SONUÇLARI Özlem Tüfekçi 1, Hamiyet Hekimci Özdemir 2, Barış Malbora 3, Namık Yaşar Özbek 4, Neşe Yaralı 4, Arzu
Detaylı6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU
6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU Güneşten gelen ısı ve ışık enerjisi radyasyonun doğal formudur. Bunlar çevremizde doğal olarak bulundukları gibi yapay olarak da elde edilmektedir. O nedenle radyasyon kaynağına
DetaylıBAŞ BOYUN KANSERLERİNDE ADAPTİF RADYOTERAPİ. Medikal Fizik Uzmanı Yonca YAHŞİ
BAŞ BOYUN KANSERLERİNDE ADAPTİF RADYOTERAPİ Medikal Fizik Uzmanı Yonca YAHŞİ GİRİŞ Baş boyun tümörleri için radyoterapi alan hastanın anatomisi tedavi süresince anlamlı olarak değişir. Tümörün büyümesi
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıKLL DE. kları ABD Hematoloji BD Bursa
KLL DE İNFEKSİYON YÖNETİMİ Dr. Rıdvan R ALİ Uludağ Üniversitesi Tıp T p Fakültesi İç Hastalıklar kları ABD Hematoloji BD Bursa KLL ile ilişkili bilgilerimizde önemli değişiklikler iklikler söz s z konusu
Detaylı