Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 63, Aralık 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 63, Aralık 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Arş. Gör. Gamze ÜNVER Esogü Saglik Bilimleri Fakültesi, İc Hastaliklari Hemsireligi g.keskin_keskin@hotmail.com Doç.Dr. Özlem ÖRSAL Esogü Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği ozlorsal@yahoo.com 685 SANAL GERÇEKLİK UYGULAMASI OYUNLARININ SAĞLIK BAKIM UYGULAMALARINDA KULLANIMI: SİSTEMATİK DERLEME Öz Giriş ve Amaç: Kinect oyunlarından yararlanılarak yapılmış araştırmaların sonuçlarının ortaya konulması amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Kinect oyunlarından yararlanılarak yapılmış araştırmaların sonuçları kullanılmıştır. Bulgular: Hızla gelişen bilgisayar teknolojisinin en verimli ürünlerinden biri ve sanal gerçeklik uygulaması olan Kinect ile insan hareketleri algılanabilmektedir. Sanal gerçeklik uygulaması olan Kinect in insan hareketlerini algılayabilme özelliği ilk olarak oyunlarda tanıtılmıştır. Literatürde inme, Parkinson, Multiple Skleroz, Kistik Fibrozis ve Serebral Palsi gibi hastalıklar ve yaşlılık nedeniyle uzun süreli bakım ve rehabilitasyon gerektiren bireyler ile sanal gerçeklik uygulama oyunları kullanılarak yapılmış çalışmalar mevcuttur. Tartışma ve Sonuç: Ülkemizde sanal gerçeklik uygulamalarının tıbbi alanda etkinliğini gösteren çalışma sayısı yetersizdir. Hemşirelik bakımı uygulamalarına hastaların aktif katılımını sağlamak, fonksiyonel bağımsızlığı arttırmak ve sürdürmek, motivasyonu arttırmak, bireyler arasında ve sağlık profesyoneli ile iletişimi kolaylaştırmak amacıyla sanal gerçeklik (SG) uygulamalarının kullanılabileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: x box rehabilitation

2 USE OF VIRTUAL REALITY GAMES IN HEALTH CARE: SYSTEMATIC REVIEW Abstract Introduction and Purpose: The aim of the study results of research by taking advantage of the Kinect games is planned. Method: The results of the researches using Kinect games were used. Results: One of the most productive products of fast developing computer technology and human movements can be perceived with Kinect, a virtual reality application. Kinect's ability to perceive human movements, a virtual reality application, was first introduced in games. In the literature, diseases such as stroke, Parkinson's, Multiple Sclerosis, Cystic Fibrosis and Cerebral Palsy, individuals requiring long-term care and rehabilitation and virtual reality application games. Discussion and Conclusion: The number of studies showing the effectiveness of virtual reality in the medical field in our country is insufficient.it is thought that virtual reality (SG) applications can be used to provide active participation of patients in nursing care practices, to increase and maintain functional independence, to increase motivation, to facilitate communication between individuals and health professionals. 686 Keywords: x box rehabilitation GİRİŞ Sanal gerçeklik (SG) uygulamaları insan hareketlerini algılayıp bu hareketleri bilgisayarlara gönderebilen akıllı sistemlerdir. Bazı yayınlarda sanal gerçeklik uygulamalarının kişilerin aktif katılımını sağladığı, hastalık veya yaşlılığa bağlı gelişen denge sorunları, fonksiyonel bağımlılık ve ağrı yönetiminde başarılı bir motivasyon sağlayabildiği bildirilmiştir (Riener & Harders, 2012). Sanal gerçeklik uygulamaları derinlik sensörü, renkli kamera ve 4 mikro sensör ile kişinin vücudunu algılayıp 3 boyutlu hareket yakalama sistemi sunmaktadır. 3 boyutlu hareket yakalama sistemi ile bireyler vücut hareketleri ile oyunları oynayabilmektedir (Süzen&Taşdelen,2013). Sanal gerçeklik (SG) oyunları üç boyutlu, interaktif, egzersiz performansını arttıran, maliyeti düşük eğlenceli uygulamalardır (Yüksel,2013). Sanal gerçeklik kullanılarak yapılan egzersiz uygulamalarının dengeyi arttırdığı, düşme riskini azalttığı bilinmektedir (Bieryla,2016). Ülkemizde sanal gerçeklik uygulamalarının tıbbi alanda etkinliğini gösteren çalışma sayısı yetersizdir (Süzen&Taşdelen,2013). Literatürde yer alan araştırma sonuçlarına göre sanal gerçeklik oyunlarının sağlık bakımı uygulamalarına hastaların aktif katılımını sağlamak, motivasyonu arttırmak ve iletişimi arttırmak amacıyla kullanılabileceği düşünülmektedir. (Bkz.Tablo1)

3 GEREÇ VE YÖNTEM Çalışma, konuyla ilgili yayınların geriye dönük olarak taranması biçiminde gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Eskişehir Osmangazi Üniversitesi internet erişim ağı üzerinden Xbox rehabilitation anahtar kelimesi ile Pubmed arama motorunda tarama yapılmıştır. Mayıs Haziran 2017 tarihleri arasında uluslar arası dergilerde, ücretsiz, tam metin halinde yayınlanmış çalışmalar değerlendirme kapsamına alınmıştır. Konuyla ilgili yapılan tez çalışmaları ve kongrelerde sunulan sözel ya da poster bildiriler çalışma kapsamına dahil edilmemiştir. Çalışmaya Dahil Edilme Kriterleri: Mayıs Haziran 2017 tarihleri arasında uluslar arası dergilerde, tam metin halinde yayınlanmış olması, Orijinal ve kantitatif olmasıdır. Yazar, Yıl Araştırma Tipi Örneklem Yaş Çalışma grubu Kullanılan Yöntem Protokol Ekstremite 1. Türkbey RCT İnmeli 20 kere Üst TA, Kutlay Single 79 hastalar uygulama S, Gök H. Blind te Özgönenel Pilot Vaka 33 Parkinso Xbox Kinect Haftada L, Çağırıcı Kontrol n TM kere/ S, Çabalar - hastaları (top yakalama 5 hafta M, Durmuşoğlu Single (evre1- ve engel oyunu ) G Blind 3) 3. Barry G, Van Genç Gym-based 30 dakika/ Schaik P, RCT 8- sağlıklı exercise haftada 3 MacSween 46. erişkinle kere/4 hafta A,Dixon J, 5 r Martin D Karahan AY, RCT 100 Geriatri Exergames 5 gün/6 Tok F, Taşkın k evde using the Xbox hafta H, Küçüksaraç bakım Kinect device S, Başaran alan A,Yıldırım P. bireyler 2015

4 5. Sung GB, Park RCT 40 İnmeli Ergometer 30 dakika Alt EC hastalar bicycle haftada 5 kere/ te 8 hafta 6. Bower KJ, RCT 40 Ort Yardıms Ortalama Gövde Louie J, : 63 ız 34 dakika/ ve üst Landesrocha Y, oturabil Seedy P, en te Gorelik A, inmeli Bernhardt J. hastalar Salonini E, Gambazza S, Meneghelli I, Tridello G, Sanguanini M, Cazzarolli C, Zanini A, Assael BM RCT Kistik Fibrozis tanılı çocuk ve adölesan Gerçek bisiklete binme ile Xbox ile bisiklete binmenin karşılaştırılması 1 uygulama Alt te 8. Kimhy D, RCT lar 33 Şizofren Aerobik 12 hafta 688 Vakhrusheva J, Single hastaları egzersiz Bartels MN, Blind uygulaması Armstrong HF, ( Xbox Kinect- Ballon JS, Khan video oyunları ) S, Chang RW, Hansen MC, Ayanruoh L, Lister A, Castrén E, Smith EE, Sloan RP Zoccolillo L, Morelli D, Cincotti F, Muzzioli L, Gobbetti T, Paolucci S, Iosa M RCT Serabral palsili çocuklar Üst te

5 10. Pavão SL, Arnoni JL, de Oliveira AK, Rocha NA Olgu Sunumu 1 7 Spastik hemiplej ik serebral X box Kinect oyun sistemi yardımı ile yapılan Haftada 2 kere 45 dakikalık 12 hafta palsili psikoterapik süre çocuklar girişimler 11. Levac D, Espy D, Fox E, Pradhan S, Deutsch JE Bao X, Mao 5- Subakut 3 hafta Üst Y, Lin Q, Qiu 18 inmeli uygulama Y, Chen S, Li bireyler sonrası 12 L, Cates ve haftalık RS, Zhou sağlıklı takip S, Huang bireyler D Wang DW, Sills LL, MacDonald SB, Maianski Z, Alwayn I Pilot çalışma 4 45 Renal transpla ntasyon uygulam 8 hafta 689 ası yapılmış hastalar 14. Lee G.2013 RCT 14 Kronik 6 hafta/ Üst inmeli haftada 3 hastalar kez/ günde 1 kez 15. Ortiz-Gutiérrez R, Cano-de-la- Cuerda R, Galán-del- Río F, Alguacil- Diego IM, Palacios- Ceña D, Miangolarra- Page JC. 50 Multiple skleroz Kinect video oyunları kullanılarak yapılan ehabilitasyo n uygulaması 10 hafta/haftad a 4 kez/ günde 20 dakika

6 16. Holmes H, Wood J, Jenkins S, Winship P, Lunt D, Bostock S, Hill K. 10 Yetişkin kistik fibrozis tanısı almış Kinect video oyunları kullanılarak maksimum egzersiz 10 gün boyunca bireyler kapasitesinin belirlenmesi 690

7 Ağrı Kognitif fonksiyonellik Yürüme Hızı Egzersiz kapasitesi Dispne Denge Fonksiyonellik Düşme korkusu Yorgunluk Postural kontrol ve koordinasyon Yaşam kalitesi Depresyon İnsan İlişkileri Katılımcı Görüşü Olumsuz etkisi Eğlenceli ve yararlı Yorgunl uk Rehabilitas yon programları na alternatif bir yöntem Güvenli, ev egzersiz programları na alternatif Eğlenceli, yararlı, yapılan tıbbi terapilere dahil bir yöntem Az miktard a ağrıda artış Eğlenceli Uzun süreli uygulam alara ihtiyaç vardır.

8 SONUÇ VE ÖNERİLER: Yapılan literatür taraması sonucunda farklı hasta grupları (inmeli, Parkinson tanısı almış, geriatrik, kistik fibrozis tanısı almış çocuklar ve yetişkinler, şizofren, serebral palsili çocuklar, spastik hemiplejik serebral palsili çocuklar, renal transplantasyon uygulaması yapılmış hastalar, multiple skleroz tanısı almış bireyler) üzerinde uygulanan sanal gerçeklik oyunlarının yapıldığı görülmüştür. Çalışma sonuçlarına göre sanal gerçeklik uygulaması oyunlarının bireylerin ağrı, kognitif fonksiyonellik, yürüme hızı, denge, fonksiyonellik, düşme korkusu, yorgunluk, yaşam kalitesi, depresyon, insan ilişkileri gibi durumlarda etkili olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcıların sanal gerçeklik uygulamalarını eğlenceli, güvenli ve yararlı olduklarını ifade ettikleri ve rehabilitasyon programlarına alternatif bir yöntem olabileceği gibi görüşleri olduğu belirlenmiştir.

9 KAYNAKLAR Riener, R., & Harders, M. (2012). Virtual reality in medicine. Springer Science & Business Media. Süzen, A. A., & Taşdelen, K. (2013). Microsoft Kinect ile Örnek Bir Uygulama: Piyano. Akademik Bilişim Konferansı, Antalya, Yüksel, H. (2013). İnsan Hareketinin Algılanmasından Yeni Bir Teknoloji Platformu: KİNECT. Akademik Bilişim, Antalya. Bieryla, K. A. (2016). Xbox Kinect training to improve clinical measures of balance in older adults: a pilot study. Aging clinical and experimental research, 28(3), Türkbey, T. A., Kutlay, Ş., & Gök, H. (2017). Clinical feasibility of Xbox KinectTM training for stroke rehabilitation: A single-blind randomized controlled pilot study. Journal of rehabilitation medicine, 49(1), Özgönenel, L., Çağırıcı, S., Çabalar, M., & Durmuşoğlu, G. (2016). Use of Game Console for Rehabilitation of Parkinson s Disease. Balkan medical journal, 33(4), 396. Barry, G., van Schaik, P., MacSween, A., Dixon, J., & Martin, D. (2016). Exergaming (XBOX Kinect ) versus traditional gym-based exercise for postural control, flow and technology acceptance in healthy adults: a randomised controlled trial. BMC sports science, medicine and rehabilitation, 8(1), 25. Karahan, A. Y., Tok, F., Taskin, H., Küçüksaraç, S., Basaran, A., & Yildirim, P. (2015). Effects of exergames on balance, functional mobility, and quality of life of geriatrics versus home exercise programme: randomized controlled study. Central European journal of public health, 23, S Song, G., & cho Park, E. (2015). Effect of virtual reality games on stroke patients balance, gait, depression, and interpersonal relationships. Journal of physical therapy science, 27(7), Bower, K. J., Louie, J., Landesrocha, Y., Seedy, P., Gorelik, A., & Bernhardt, J. (2015). Clinical feasibility of interactive motion-controlled games for stroke rehabilitation. Journal of neuroengineering and rehabilitation, 12(1), 63. Salonini, E., Gambazza, S., Meneghelli, I., Tridello, G., Sanguanini, M., Cazzarolli, C.,... & Assael, B. M. (2015). Active video game playing in children and adolescents with cystic fibrosis: exercise or just fun?. Respiratory care, 60(8), Kimhy, D., Vakhrusheva, J., Bartels, M. N., Armstrong, H. F., Ballon, J. S., Khan, S.,... & Castrén, E. (2015). The impact of aerobic exercise on brain-derived neurotrophic factor and neurocognition in individuals with schizophrenia: a single-blind, randomized clinical trial. Schizophrenia bulletin, 41(4), Zoccolillo, L., Morelli, D., Cincotti, F., Muzzioli, L., Gobbetti, T., Paolucci, S., & Iosa, M. (2015). Video-game based therapy performed by children with cerebral palsy: a cross-over randomized controlled trial and a cross-sectional quantitative measure of physical activity. Eur J Phys Rehabil Med, 51(6),

10 Pavão, S. L., Arnoni, J. L. B., Oliveira, A. K. C. D., & Rocha, N. A. C. F. (2014). Impact of a virtual reality-based intervention on motor performance and balance of a child with cerebral palsy: a case study. Revista Paulista de Pediatria, 32(4), Levac, D., Espy, D., Fox, E., Pradhan, S., & Deutsch, J. E. (2015). Kinect-ing with clinicians: A knowledge translation resource to support decision making about video game use in rehabilitation. Physical therapy, 95(3), Bao, X., Mao, Y., Lin, Q., Qiu, Y., Chen, S., Li, L.,... & Huang, D. (2013). Mechanism of Kinectbased virtual reality training for motor functional recovery of upper limbs after subacute stroke. Neural regeneration research, 8(31), Wang, D. W. Y., Sills, L. L., MacDonald, S. B., Maianski, Z., & Alwayn, I. (2014). Active video gaming in patients with renal transplant: a pilot study. Transplantation research, 3(1), 15. Lee, G. (2013). Effects of training using video games on the muscle strength, muscle tone, and activities of daily living of chronic stroke patients. Journal of physical therapy science, 25(5), Ortiz-Gutiérrez, R., Cano-de-la-Cuerda, R., Galán-del-Río, F., Alguacil-Diego, I. M., Palacios-Ceña, D., & Miangolarra-Page, J. C. (2013). A ehabilitation program improves postural control in multiple sclerosis patients: a Spanish preliminary study. International journal of environmental research and public health, 10(11), Holmes, H., Wood, J., Jenkins, S., Winship, P., Lunt, D., Bostock, S., & Hill, K. (2013). Xbox Kinect represents high intensity exercise for adults with cystic fibrosis. Journal of Cystic Fibrosis, 12(6),