KALP YETMEZLİĞİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI. Öğr.Gör.Dr. Funda AKDURAN

Transkript

1 KALP YETMEZLİĞİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI Öğr.Gör.Dr. Funda AKDURAN 1

2 KALP YETMEZLİĞİ Kalp yetersizliği, kalbin vücudun ihtiyacını sağlayacak kadar kanı pompalayamaması sonucu akciğerler ve vücudun değişik bölgelerinde sıvı birikimiyle seyreden ciddi bir durumdur. 2

3 DSÖ ne göre klinik olarak kalp yetmezliği; kalp hastalığına eşlik eden dispne ve yorgunluk sendromu olarak tanımlanır. 3

4 Kalp yetmezliği kronik ve yaşamı tehdit eden bir hastalık olup; ciddi yorgunluk, dispne ve fonksiyonel durum bozukluğuyla karakterizedir. Bir hastalıktan ziyade hayatı her yönüyle etkileyen klinik bir sendromdur. 4

5 EPİDEMİYOLOJİ Koroner arter ve diğer kardiyovaskuler hastalıklardan ölümlerde azalma olmasına rağmen kalp yetmezliğinin klinik sendromları 5

6 Hipertansiyon, dislipidemi, diabetes mellitus v.b. hastalıkların toplumda görülme sıklığının artması ve iskemik kalp hastalıklarının son dönem tedavi seçenekleri ile yaşam süresinin artması da kalp yetmezliği insidansını 6

7 Ciddi kalp yetmezliği olan kişilerde ölüm oranı bir yılda %40-70!!! 7

8 Türk Kalp Derneği araştırma sonuçlarına göre şu anda 2 milyona yaklaşan Kalp Yetersizliği olan hasta sayısının 10 yıl içinde 5 milyonu aşabileceği, 65 yaş üzeri bireylerin %10 unda kalp yetersizliği görülmekte. 8

9 ETYOLOJİ Yasam süresinin uzaması, koroner kalp hastalıklarından ölümlerin artması nedeniyle kalp yetmezliği insidansın da artış Son 20 yıldır sanayileşmiş ülkelerde kalp yetmezliğinin başlıca nedeni hipertansiyondan miyokart infarktüsüne (MI) doğru değişmiştir. 9

10 Kalp Yetmezliğinin Etyolojisinde Koroner kalp hastalığı Kapaklara bağlı patolojiler ve doğumsal patolojiler Kardiyomiyopatiler Enfeksiyonlar (romatizmal miyokarditler v.b.) Kollejen doku hastalıkları İlaçlar ( adriamycn v.b.) Metabolik ve endokrin hastalıklar Toksinler (alkol, kobalt v.b.) Radyasyon Beslenme bozuklukları Travmalar Hipersensitivite 10

11 KALP YETMEZLİĞİNİN ŞEKİLLERİ VE NEDENLERİ Kalp yetmezliği, kalbin kendisine gelen kanı yeterli bir bicimde dolaşımda ileriye doğru taşıyamamasının ifadesidir. Kalp yetmezliği bulgularının çoğu bu birikim sonucu gelişir. 11

12 Sağ ve Sol Kalp Yetmezliği Sağ kalp yetmezliğinde kan dolaşımı venöz kısımda toplanır ve geriye doğru göllenme görülür. Sol kalp yetmezliğinde ise kan akciğerlere doğru geriye göllenir. 12

13 Sol kalp yetmezliğinde pulmoner semptomlar ön planda. Nefes darlığı, öksürük, paslı renkte balgam, siyanoz, soğuk nemli cilt, solgunluk, hızlı ve düzensiz nabız, ve düşük kan basıncıdır. Hipoksi tablosunda hasta fazla anksiyeteli ve huzursuz hale gelir, stupor gelişebilir. 13

14 Sağ kalp yetmezliğinde periferik ödem ön plandadır. Ödem bacakta, karında, ayaktadır, özellikle oturan hastalarda ayaklarda, yatan hastalarda ise sırtta ve kalçalarda yerleşir. 14

15 Sol kalp yetmezliği seyrinde, zamanla sağ kalp yetmezliğinin de ortaya çıkmasıyla sıvı birikimi yaygınlaşır ve ayak bileği ödemi, konjestif hepatomegali, asit ve plevra da sıvı toplanması görülür. 15

16 Akut ve Kronik Kalp Yetmezliği Kalp yetmezliğinin kliniğinin şiddeti, belirtilerin ortaya çıkış hızı, kompansatuar mekanizmaların devreye girmesi ve interstisiyel boşlukta sıvı birikimi için geçen zaman arasındaki ilişkiye bağlıdır. 16

17 Kalp yetmezliği aniden gelişebileceği gibi semptomlar ilk saatlerde ya da infarktı takip eden ilk günlerde sinsice ilerleyebilir. 17

18 Kronik kalp yetmezliği ise bu tablonun kronikleşmesiyle oluşur. Kronik kalp yetmezliğinin en önemli semptomları; Yorgunluk ve nefes darlığıdır. 18

19 Diğer fiziksel semptomlar; enerji azlığı, uyuşukluk, uyku düzensizliği, sık idrara çıkma, iştah kaybı, konstipasyon, çarpıntı, kol ve bacaklarda şişme, göğüs ağrısıdır. 19

20 Hastalar kendilerini güçsüz hissederler. Psikolojik semptomlar, sinirlilik, çökkünlük ve huzursuzluktur. 20

21 BELİRTİ VE BULGULAR Kalp yetmezliğinde hiçbir semptom spesifik değildir. Semptomlar sağ ve sol kalp boşluklarının basınç artısına ve kardiyak debinin azalmasına bağlıdır. 21

22 22

23 23

24 Dispne Kalp yetmezliğinin en sık karşılaşılan bulgusudur. Erken dönemde sadece egzersiz sırasında gözlenen bu durum efor dispnesi olarak adlandırılır. Egzersiz sırasında normal kişilerde oluşan dispne ile kalp yetmezlikli bireylerdeki dispne arasındaki fark bunun oluşumu için gereken egzersiz miktarıdır. 24

25 Dispne hastalarda yetmezliğin derecesine göre; Ortopne, Paroksismal nokturnal dispne Kardiyak dispne olarak gorulebilir 25

26 Ortopne Yatar pozisyonda dispne gelişmesidir. Kalp yetmezliğinde efor dispnesi sonrası gelişir. Hasta genellikle yastık sayısını arttırır. Oturur pozisyonda ortopne azalır. 26

27 Paroksismal Nokturnal Dispne Sıklıkla gece gelen ve hastayı uykudan uyandıran dispne şeklidir. Ortopne hastanın oturmasıyla gerilerken, bu tabloda oturur pozisyona rağmen öksürük ve wheezing devam eder. 27

28 Uyku esnasında solunum merkezinin depresyonu sonucu azalmış arteryel oksijen saturasyonu için gereken ventilasyon azalabilir. Ayrıca geceleri ventrikül fonksiyonu bozulabilir. 28

29 Akut Pulmoner Ödem Kardiyak fonksiyonların akut depresyonu sonucu kapiller hidrostatik basıncın akut yükselmesi yada intravaskuler volümde akut yükselme sonucunda alveolar alana olan sıvı geçişi nedeniyle oluşur. 29

30 Solunum zorluğu, akciğerlerde krepitan raller, pembe köpüklü balgam, taşikardi başlıca belirtileridir. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir. 30

31 Egzersiz İntoleransı Dispne ile birlikte kronik kalp yetmezliğinde karakteristik bir bulgudur. 31

32 Cheyne-Stokes Solunumu Solunum merkezinin arteryel karbondioksite duyarlılığının azalması ile karakterizedir. Arteryel oksijen satürasyonu azalıp, karbondioksit satürasyonunda artış esnasında apne gelişir. Arteryel kandaki bu değişiklikler deprese solunum merkezini uyarır. Sonuç olarak hiperventilasyon ve hipokapni gelişir. Bunu apne periyotları takip eder. 32

33 Ödem ve Sıvı Retansiyonu Sağ atriyal basınç artısı sistemik dolaşımda kapiller hidrostatik basınç artışına ve sonuçta ödeme neden olur. Alt ekstremitelerde sık görülen ödem uzun süre yatınca kaybolur. Sıvı birikimi periton, prevral boşluk ve perikardiyal alanda da olabilir. Asit daima periferik ödemle birlikte oluşur 33

34 TANI Kalp yetmezliğinin tanısı için iyi bir anemnez ve fizik muayene yeterli olabilir. Bunların yeterli olmadığı durumlarda aşağıdaki teknikler tanıya yardımcı olur 34

35 KY şüphesi olan hastalarda ekokardiyogram ve elektrokardiyogram (EKG) en yararlı testlerdir. Ekokardiyogram kalp boşluklarının hacimleri, ventrikul sistolik ve diyastolik işlevleri, duvar kalınlıkları ve kapak işlevleri hakkında hızlı bilgiler verir. 35

36 Görüntüleme, KY tanısında ve tedaviyi yönlendirmede başrolü oynamaktadır. Çeşitli görüntüleme yöntemleri mevcut olmakla birlikte, KY den şüphelenilen hastalarda doğruluk, ulaşılabilirlik (taşınabilir olması dahil), güvenlilik ve maliyet nedenleriyle seçilecek yöntem ekokardiyografidir. 36

37 Bu iki testle elde edilen bilgiler, hastaların çoğunda ilk tanıyı koymaya ve tedaviyi planlamaya yardımcı olur. Rutin biyokimyasal ve hematolojik tetkikler, sağlayacakları faydalı bilgiler açısından mutlaka gereklidir. 37

38 KOMPLİKASYON Akut Pulmoner Ödem Sol kalp yetmezliği ilerlediğinde akut akciğer ödemi gelişir, bu komplikasyon acil müdahaleyi gerektirir. 38

39 Belirti ve Bulgular: Hastada ileri derecede solunum sıkıntısı, Hırıltılı solunum, Öksürük ve pembe köpüklü balgam, Siyanoz, Ölüm korkusu, Boğulma hissi tipik belirtileridir 39

40 Tedavi ve Bakım: Hastalar oturur pozisyonun dışında rahat edemezler. Hasta için sakin ve ılık bir ortam hazırlanır. Hasta aşırı derecede huzursuz ve anksiyete içindedir. Bu nedenle doktor istemine gore mg morfin sulfat IV ya da subkutan yapılır, ancak solunumu deprese etme riskine karsı dikkatli olunmalıdır. 40

41 Hastaya maske ile %40-60 oranında oksijen verilir. Hasta acilen dijitalize edilir. Hızlı etki eden diüretikler uygulanır. Bronkospazm için IV olarak aminofilin verilebilir. 41

42 Hastaya uygulanan dijitalisazyon ve aminofilin aynı zamanda diürezede yardımcı olarak sıvı retansiyonunu azaltır. Hastaya flebetomi uygulanır. Bu işlem ml kadar hastadan kan alınmasıdır ve bununla volüm yüklenmesini azaltmak amaçlanır. 42

43 KALP YETMEZLİĞİNDE TEDAVİ VE BAKIM Tedavideki temel amaç; yaşam kalitesini ve süresini arttırmaktır. Kalp yetmezliğindeki temel tedavi prensibi; düzeltilebilir kalp yetmezliği nedenlerinin tedavisi ve kalp yetmezliğinin seyrini ağırlaştıran etkenlerin ortadan kaldırılmasıdır. 43

44 Kalp Yetmezliğinde Genel Tedavi İlkeleri; Obez hastalar mutlaka kilo vermelidirler. Sigara bırakılmalıdır. Hiperlipidemi gibi diğer risk faktörleri tedavi edilmelidir. Tuz kısıtlanmalı ve hiponatremi varlığında sıvı kısıtlaması yapılmalıdır. 44

45 Aşırı aktivitelerden kaçınılmalıdır. Akut dönem dışında yatak istirahatı önerilmemelidir. Hipertansiyon tedavi edilmelidir. Aritmi tedavisi yapılmalıdır. Antikoagulan tedavi pulmoner ve sistemik tromboemboliler icin uygundur. 45

46 TEDAVİDE KULLANILAN İLAÇ GRUPLARI 1. Anjiyotensin Çevirici Enzim İnhibitörleri (ACEİ) 2. Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB) 3. Hydralizin ve Nitrat Kombinasyonları 4. Beta Blokerler 5. Diüretikler 6. Dijital Grubu İlaçlar 7. Kalsiyum Kanal Blokerleri 46

47 Anjiyotensin Çevirici Enzim İnhibitörleri (ACEİ) Sol ventrikülün sistolik işlevlerin iyileştirilmesinde önemli yararları olan ilaçlardır. KY de ACEİ nin kullanılması ile mortalite ve morbitide oranlarında düşme sağlanmıştır. ACE inhibitörleri, belirgin kalp yetersizliği olan hastalarda ilk seçilecek ilaç grubu olarak önerilir. 47

48 ACE inhibitörleri, pulmoner konjesyonu azaltırken, kalp debisinde artış sağlarlar. En önemli yan etkileri: öksürük, böbrek işlevlerinde bozulma, hipotansiyon v.s 48

49 Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB) ACE inhibitörlerine benzer etkileri vardır. ACE inhibitörleri kullanması gereken fakat tolere edemeyen hastalar için önerilir. En önemli yan etkileri: hiperkalemi, hipotansiyon ve böbrek işlevlerinde bozulmaya neden olabilirler. 49

50 Hydralizin ve Nitrat Kombinasyonları Hydralizin, sistemik damar direncini ve sol ventrikül yükünü düşürerek etki gösterirken Nitratlar, kalbin iş yükünü azaltır ACE leri tolere edemeyen hastalarda tercih edilir 50

51 Beta Blokerler Renal ve sistemik dilatasyon yapar. Miyokard infarktüsü sonrası ventrikülün yeniden biçimlenmesini azaltır ve geç komplikasyonları önler. Beta blokerlerin kullanımı, KY nedeni ile ani ölüm ve KY nin ilerlemesine bağlı ölüm oranında düşme sağlanmıştır. 51

52 En sık görülen yan etkileri: hipotansiyon, bradikardi, atriyoventriküler bloklar, bronkospazm, laringospazm, boğaz ağrısı, hiperglisemi, hipoglisemi, bulantı, kusma, diyare, karın ağrısı, yorgunluk v.s 52

53 Hastaya bu yan etkiler ve herhangi bir nedenle ilacını ani olarak bırakmaması gerektiği anlatılmamalıdır. İlacı kullanırken, arter kan basıncı ve nabız kontrolünün yapılması önemlidir. 53

54 Sistolik kan basıncı 100 mmhg nin, nabız sayısı dakikada 60 ın altında ise ilaç dozu atlanır ve bir sonraki değerlere göre ilaç alımı planlanır. Alınmayan doz kesinlikle çift alınmamalıdır. 54

55 Diüretikler KY de en sık kullanılan diüretikler; tiyazid grubu, loop diüretikler ve potasyum tutan diüretiklerdir. Diüretik kullanan hastaların günlük kilo, AÇT yapılmalıdır. Diüretiklerin yan etkileri: elektrolit dengesizlikleri, hipotansiyon v.s 55

56 Dijital Grubu İlaçlar Kalp glikozidleri olarak adlandırılır Mıyokard kontraktilitesini arttırır Kalp hızını azaltır Atriyoventriküler iletiyi yavaşlatır Ventrikül hızı yüksek olan hastalarda kullanılması önerilmez Hastanın böbrek ve karaciğer işlevleri düzenli olarak kontrol edilir ve özellikle yaşlı hastalarda doz ayarı dikkatlice yapılmalıdır. 56

57 Dijitale Bağlı Zehirlenme Belirti Ve Bulguları İştahsızlık, bulantı, kusma, çift görme, bulanık, sarı-yeşil ya da cisimlerin etrafında hale görme, çarpıntı, nabız düzensizliği, sinirlilik ya da hafıza sorunları dijitale bağlı zehirlenme belirti ve bulgularının varlığında hekime başvurulmalıdır. 57

58 Entoksikasyonda Hemşirenin Sorumlulukları Digitalin ortopne, dispne, ödem v.s gibi beklenen etkileri izlenmeli Digital ile diüretik birlikte alan hastaların potasyum düzeyleri izlenmeli Elektrolit eksikliği belirt.izlenmeli (konfüzyon, anoreksi vb) 58

59 Potasyum düzeyinin düşmesi digitalin etkisini arttırdığı için diyare, bulantı, kusma yapabilir bu durum dikkate alınmalı Yaşlılarda ve böbrek yetmezliğinde entoksikasyon riskini arttırdığını bilme İlacı vermeden önce entoksikasyon belirtilerini kontrol etme Nörolojik yan etkileri izleme 59

60 Kalsiyum Kanal Blokerleri Koroner arter düz kaslarını gevşeterek dilatasyon oluştururlar. Atriyoventriküler iletiyi yavaşlatarak kalp hızını azaltırken periferik arterlerde dilatasyon yaparak yükü azaltırlar. 60

61 KALP YETMEZLİĞİNDE YAŞAM KALİTESİ, GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ VE HEMSİRENİN ROLÜ 61

62 Kalp yetmezliği hastalarının yasam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Yapılan bir çalışmada kalp yetmezliği hastalarının yasam kalitesinin koroner arter hastalarına göre belirgin derecede daha kötü olduğu bildirilmiştir. 62

63 Kalp yetmezliği hastalarının günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmekte güçlük yaşadıkları, ekonomik, cinsel ve psikososyal sorunlarının olduğu, özellikle iş yaşamında, aile, arkadaş ilişilerinde sorunlarla karşı karşıya kaldıkları saptanmıştır. 63

64 Kalp yetmezliği sık hastaneye yatışlara ve iş gücü kaybına neden olması ile bireysel ve toplumsal ekonomik sorunlar oluşturabilmektedir. 64

65 KALP YETMEZLİĞİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI 65

66 Kalp yetmezliği gelişen hastalara etkili bir hemşirelik bakımı verebilmek için, hastalığın fizyopatolojisini ve hastalığa verilen fiziksel ve emosyonel tepkileri hemşirenin bilmesi gerekir. 66

67 Kalp yetmezliğinde tek bir tedavi yoktur ve diğer tedavilerle birlikte bazı ilaçların hastalık süresince değişen dozlarda farklı zamanlarda kullanılması, bakımı kompleks hale getirebilir. 67

68 Hemşirelik bakımının temel hedefi; bireyin yasam kalitesinin fiziksel, sosyal ve psikolojik boyutlarını olumlu şekilde etkilemektir. Bu yaklaşımda birey merkezdedir ve kendisi ile ilgili kararlara katılır. 68

69 Kendi bakım sorumluluğunu üstlenir. Bu nedenle uygulanacak hemşirelik bakımı kapsamlı olmalı ve birey kendi bakımına doğrudan katılmalıdır. Bunun için bireyin öz bakımı geliştirilmelidir. Hastalara gerekli eğitim programları uygulanmalıdır. 69

70 Hemşirelik bakımının içeriği; 1. Kalp Yetmezliği Hakkında Hasta Eğitimi Hastalık seyri, İlaçları nasıl kullanacağı, yan etkileri, hangi durumlarda hekime başvuracağı, Diyeti, 70

71 2. Öz bakım; Semptom kontrolü: Hangi semptomlarda hekimine başvuracağı, hangi semptomlarda ne yapacağı anlatılmalıdır. Örneğin; kan basıncı düştüğünde ani pozisyon değişikliği yapmaması, istirahat etmesi gerektiği gibi. 71

72 Günlük kilo takibi: Her sabah kahvaltıdan önce, aç karnına, aynı cins giysilerle, aynı tartıyla tartılması gerektiği ve kilosunu takip çizelgesine kaydetmesi anlatılır. Hekim kontrolüne bu takibini getirmesi gerektiği söylenir. 72

73 73

74 Aktivitelerin düzenlenmesi: Düzenli egzersiz programı kişiye özel hazırlanmalı ve bu programı nasıl uygulayacağı anlatılmalıdır. 74

75 Sigarayı bırakma Diyette tuz kısıtlaması Alkolü bırakma Tedavi rejimine uyum: ilaçlarını nasıl alacağı, yan etkilerin ne olduğu, hangi belirtilerde hekimine başvuracağı anlatılmalıdır. 75

76 Kalp Yetmezliğinde Hemşirelik Tanıları 1. Kalp debisinde azalma 2. Gaz alışverişinde bozulma 3. Anksiyete- korku 4. Sıvı volüm fazlalığı 5. Elektrolit dengesizliği 7. Aktivite intoleransı 8. Deri bütünlüğünde bozulma riski 9. Uyku seklinde bozukluk 10. Yaralanma riski 6. Beslenmede değişiklik: vücut gereksiniminden daha az besin alma 11. Göğüs ağrısı 12. Konstipasyon 76

77 Kalp Yetmezliğinde Yaşam Kalitesi Ve Günlük Yaşam Aktivitelerinen Değerlendirilmesi Kalp Yetmezligi ve Evde Bakım Kalp Yetersizliği Olan Hastalarda Dispne, Yorgunluk ve Yaşam Kalitesi Üzerine Eğitimin Etkisi

78 78

79 HİPERTANSİYON (HT)

80 Kan basıncı; kanın damar duvarına yaptığı basınçtır. Erişkin bireyde sistolik kan basıncının 140 mmhg, diyastolik kan basıncının da 90 mmhg veya üzerinde bulunması hipertansiyon olarak tanımlanır. Normal kan basıncı değeri 120/80 mmhg dır. 80

81 Kan Basıncı (mm Hg) Kan Basıncı Derecesi Sistolik Diyastolik Optimal < 120 ve <80 Normal <130 ve <80 Yüksek-Normal veya Hipertansiyon Evre veya Evre veya Evre veya 110 İzole Sistolik Hipertansiyon > 140 ve < 90 Alt grup sınırlarda Hipertansiyon ve < 90 81

82 GENEL BİLGİLER Bulaşıcı olmayan en yaygın ve en çok can kaybına yol açan hastalık HT dur.. Türkiye genelinde, 18 yaş üzeri nüfusta görülme sıklığı yüzde 31,8 dir. Erkeklerin yüzde 27,5 inde, kadınların ise yüzde 36,1 inde yaygındır. 82

83 83

84 84

85 En büyük sorun ise HT hastalarının çok önemli bir bölümünün hastalığını bilmemesi ve bu yüzden iyileştirici değil kötüleştirici tercihlerini sürdürmesidir. HT da can ve yaşam kalitesini korumanın tek yolu, erken tanı konabilmesi; bunun tek yolu da zaman zaman ve yaş ilerledikçe daha sık tansiyon ölçtürmektir. 85

86 "HİPERTANSİYON HAYAT BOYU KONTROL ALTINDA TUTULMALIDIR 86

87 Hipertansif hasta sayısının 2025 yılında tüm dünyada % 60, gelişmekte olan ülkelerde ise % 80 oranında artacağı öngörülmektedir 87

88 Yaş Hipertansiyonun Etiyolojik Risk Faktörleri Aile öyküsü Fazla kilo Sedanter yaşam tarzı 88

89 Tuz alımı Aşırı alkol tüketimi HT sıklıkla diyabet, arterioskleroz ve koroner arter hastalığına eşlik eder. 89

90 Primer- Esansiyel Hipertansiyon; Nedeni saptanamayan ve genetik faktörlerinde etkin olduğu düşünülen HT şeklidir. Esansiyel olanların dışındaki HT larda kan basıncını düzenleyen sistemlerden birini etkileyen böbrek hastalığı ya da hormonal bir hastalık bulunmaktadır. Sekonder Hipertansiyon; Nedeni belli olan HT lardır 90

91 HİPERTANSİYONUN BELİRTİ VE BULGULARI Uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin yakınması yoktur, Tanı tesadüf olarak genel bir kontrolde konabilir ya da HT un etkilediği organlara ait yakınmalar ile hastalık saptanabilir. 91

92 Tansiyonun en yüksek olduğu sabah saatlerinde; Oksipital baş ağrısı, Tinnitus (kulak çınlaması), Vertigo (baş dönmesi), Epistaksis (burun kanaması), Kalbin etkilenmesi ile çarpıntı, dispne, ortopne, 92

93 Beynin etkilenmesine bağlı; parastezi, mental bozukluklar, şiddetli baş ağrısı, dalgınlık, kusma, serebro vasküler olay, koma ve hemipleji 93

94 Gözün etkilenmesine bağlı; Retina ve görme sorunları Böbreğin etkilenmesine bağlı; Noktüri Tekrarlayan üriner enfeksiyonlar görülebilir. 94

95 Hipertansiyonun Hedef Organları: Özellikle kalp damarları, böbrekler, kalp, göz ve beyin. Damarlarda ateroskleroza neden olup darlık ve tıkanıklıkların gelişmesine neden olur, Böbreklerde ileride böbrek yetmezliğine kadar giden hasara, Kalpte kas kalınlaşmalarına ve kalp yetmezliğine, Gözlerde körlüğe kadar giden hipertansif retinopatiye, Beyinde ise kanama ve Kalp bunun Yetmezliği, sonucunda Hipertansiyon inmeye (felç) neden olabilir. 95

96 Tanı Bir süre düzenli olarak yapılan günlük ölçümlerle kan basıncı yüksek seyrediyorsa HT tanısı konur. Yapılan ayrıntılı lab.incelemeleri ile HT un saptanabilir bir nedeni olup olmadığı araştırılır sonra en uygun tedavi belirlenir. 96

97 Elle Ölçülen Cıvalı veya Havalı Tansiyon Aletleri 97

98 Sağlıklı Tansiyon Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: Tansiyon, sakin ve sessiz bir ortamda, en az 5 dak. dinlenmiş ve sakin iken ölçülmelidir, Son 15 dakika içinde sigara, çay, kahve gibi kan basıncını etkileyebilecek şeyler alınmamalıdır, Kan basıncı ölçülecek kol çıplak olmalı, kolu sıkan giysiler giyilmemelidir, 98

99 Manşon kalp hizasında olmalı, gerekirse kol alttan yastık gibi bir cisimle desteklenmelidir. Tansiyon aleti manşonu yaşa uygun olmalıdır, Tansiyon aletinin düzenli olarak kalibrasyonu yapılmış olmalıdır, Hastanın sırtı rahat olmalıdır, 99

100 Manşon brakial arterin üzerine ortalanacak şekilde düzgün ve aşırı sıkı olmayacak şekilde kübital fossanın 2,5 cm üstüne sarılmalıdır, Ölçüm üst üste yapılacaksa 1-2 dak ara verilmelidir. 100

101 TEDAVİ VE BAKIM Yaşam tarzı düzenlemeleri ile kontrol altına alınmaya çalışılır,bunlar; Düzenli dinlenme, gevşeme teknikleri, yürüyüş gibi ağır olmayan egzersiz programları, aerobik, alkol kısıtlanır ve sigara kullanımını yasaklanır. Fazla kilo verilmeli, Diyet ile alınan satüre yağ ve kolesterol miktarı azaltılır, 101

102 Ağır ve yağlı yemeklerden kaçınılmalıdır, Sodyum kısıtlanır, Yeterli miktarda potasyum, kalsiyum ve magnezyum alımı sürdürülür. Kan basıncını düzenli ölçtürüp kaydetmeli, Hekimin vereceği ilaçları hekim değiştirene ya da durdurana kadar, düzenli olarak almak gerekmektedir. 102

103 Kan basıncı ne kadar yüksekse morbidite ve mortalitesi o denli yüksek olur. HT yaşam tarzı düzenlemeleri ile kontrol altına alınamıyorsa tıbbi tedavi uygulanır Tedavide temel amaç; kan basıncının normal düzeylere ulaşmasını sağlamak ve SVO, kalp ve böbrek komplikasyonlarını önlemektir. 103

104 HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR Diüretikler Alfa 1-Bloke edici ilaçlar Beta blokerler ACE (anjiotensin dönüştürücü enzim) inhibitörleri Kalsiyum antagonistleri Anjiotensin reseptör Kalp Yetmezliği, blokerleri Hipertansiyon 104

105 HEMŞİRELİK TANILARI 1. Tedavi rejimi ve hastalığın kontrol süreci ile ilişkili Bilgi Eksikliği 2. Reçete edilen tedavinin yan etkileri ile ilişkili olarak Tedavi Programına Uymama Amaç: Bakımın temel amacı, hastalık sürecini, tedavisini hastanın anlaması ve öz bakım programına katılması ve komplikasyonların gelişmesini önlemektir. 105

106 HEMŞİRELİK UYGULAMALARI Sigara içiyorsa bırakmalı Fazla kilosu varsa kilo vermeli Alkol tüketimi fazla ise azaltmalı Diyet düzenlemeleri yapmalı Tuzu kısıtlamalı Sebze, meyve ağırlıklı beslenmeli Kolesterolü kısıtlamalı Sıvı yağ tüketimini tercih etmeli 106

107 Düzenli egzersiz yapmalı (yürüyüş, yüzme v.s) İlaçları ve yan etkileri hakkında bilgilendirilmeli Hastalığı hakkında bilgilendirilmeli, Antihipertansif tedavi uygulanan hastada hipotansiyon gelişebilir, bu durum hasta ve aileye açıklanmalı Hasta kendi tansiyonunu ölçmeyi öğrenmeli, düzenli kontroller yapmalı 107

108 108

109 109

110 110

111 111

112 112

113 113