KÜÇÜKLERİN VE KISITLILARIN CEZA MUHATABI OLMADIĞI HALLER

Transkript

1 I-MADDE METNİ: KÜÇÜKLERİN VE KISITLILARIN CEZA MUHATABI OLMADIĞI HALLER Madde 332 Velayet ve vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olanlar, kendilerine izafeten veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı cezaya muhatap tutulmazlar. Bu hallerde cezanın muhatabı, veli, vasi veya kayyımdır. II-VELAYET VE VESAYET ALTINDA BULUNMA: Velayet ve vesayet altında bulunanların kimler olduğunun bilinebilmesi için, velayet ve vesayet kelimelerinin tanımlanmaları gerekmektedir. A-VELÂYET KAVRAMI: 1-Velayetin Tanımı, Amacı ve Hukukî Niteliği: Velayet; ana ve/veya babanın, ergin olmayan çocuklarının veya kısıtlanmış ergin çocuklarının kişi varlığına, malvarlığına ve bu iki husus hakkında onları temsiline ilişkin sahip oldukları hakların ve yükümlülüklerin bütününe denir. 1 '' Erginlik, on sekiz yaşın doldurulmasıyla başlar'' Evlenme kişiyi ergin kılar. (4721 s.k.md.11) Velayet, Türk Medeni Kanunu nda düzenleniş şekli itibariyle, kapsamında üç unsuru barındırmaktadır. Bunlar; 2 a) çocuğun kişi varlığının korunması (TMK m ), b) çocuğun mal varlığının korunması (TMK m ), c) çocuğun temsil edilmesi (TMK m ) Velayet, çocuk tanımı ve hak ehliyeti açısından yukarıda da belirtildiği gibi44, tam ve sağ doğumla başlar. Çocuğun ergin olması ile velayet kendiliğinden ortadan kalkar. Çünkü artık fiil ehliyetine sahip bir gerçek kişi söz konusu olduğundan onun korunmasını gerektiren bir kurumun varlık amacı da ortadan kalkmıştır. Küçüğün ergin olması, on sekiz yaşını doldurması, evlenmesi veya mahkeme kararı ile ergin kılınması ile erginlik gerçekleşebilir. Ancak, çocuk on sekiz yaşını doldurmuş olmakla beraber; kısıtlanmasını gerektiren bir sebep varsa, velayet rejimi devam eder (TMK m. 419/III). Velayet, ana-babanın her ikisinin ölmesi, çocuğun ölmesi, çocuğun üçüncü kişi tarafından evlat edinilmesi, velayetin hâkim kararıyla kaldırılıp çocuğun vesayet altına alınması veya soybağının reddi veya evlatlık ilişkisinin sona ermesi hallerinde de sona erer Velayetin Özellikleri: Her şeyden önce, velayete sahip kişiler ana ve/veya baba yahut evlat edinen kişi olabilir. Bunların dışında çocuğun bir hısmının veya başka bir kişinin velayete sahip olması mümkün değildir. Evliliğin devamı süresince ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar (TMK m. 336/I); ana ve babadan her biri çocuğa karşı aynı borçlarla yükümlü ve aynı haklara sahiptir. Evlilik ölüm ile sona ererse, velayet hayatta kalan eşe ait olur (TMK m. 336/III). Boşanma, ayrılık, evliliğin butlanı veya ortak hayatın tatili hallerinde velayet mahkeme kararı ile kendine bırakılmasına karar verilen ana veya babaya ait olur (TMK m. 336/II, III). Gaiplikte ise, velayet gaip olmayan eşte kalır (TMK m. 35/I). Evlat edinen kimse çocuğun velayetine de sahip olur (TMK m. 314/I). Ana-baba evli değilse, velayet yalnız anaya aittir (TMK m. 337/I). 4 B-VESAYET KAVRAMI: 1 Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Usul Ve İcra İflâs Hukuku) Anabilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi Derya Belgin nin Çocuk Teslimi Ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair İlâmların İcrası.hakkında Yüksek Lisans tezi sh :26, (dipnot:42) 2 A.g.e.sh,16, (dipnot;43) 3 A.g.e.sh.17 (dipnot: 45) 4 A.g.e.sh.20 (dipnot. 61, 62 ve 63))

2 2 1-Genel Açıklama: Vesayet, velâyet altında bulunmayan küçüklerin ve istisnaî olarak, velâyet altına alınmamıs bazı erginlerin korunması amacıyla kabul edilen bir hukukî kurumdur. Bu hukukî kurum sayesinde, kisisel ve malî menfaatlerini koruma gücünden yoksun olan küçüklerin ve ergin oldukları hâlde, velâyet altına alınmamıs, ancak özel bakım gerektiren kişilerin bakılması ve temsil edilmesi ile onlara özen gösterilmesi, vesayet makamı (sulh hukuk mahkemesi) ile denetim makamının (asliye hukuk mahkemesi) gözetiminde olan gerçek kişilerce sağlanır. 5 Çeşitli nedenlerle(örneğin. reşit olamama, akıl hastalığı, bunama,vs.) hukuki ehliyetten yoksun olan kişilere kanun tarafından vasi tayin edilenlere o kişiler adına hukuki sonuç doğuracak her türlü tasarruflarda bulunması, onun haklarını koruyup, temsil etmesi amacıyla verilmiş hakları belirten terimdir.( cevaplar.mynet.com) Ergin kişiler için vesayet, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı, savurganlık, kötü yaşama tarzı ve kötü yönetim vasi tayini gerektiren hallerdir. Yine bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir ceza ile mahkum olan herkese mutlaka vasi tayin edilir. Bunlar dışında yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gereği gibi görmekten yoksun kanıtlayan her ergin kişiye de isteği halinde vasi tayinedilir. Vesayet makamı ise Sulh Hukuk Mahkemeleridir.(Av.AyçaÖzdoğan Vesayet, velâyet altında bulunmayan küçüklerin ve istisnaî olarak, velâyet altına alınmamıs bazı erginlerin korunması amacıyla kabul edilen bir hukukî kurumdur. Bu hukukî kurum sayesinde, kisisel ve malî menfaatlerini koruma gücünden yoksun olan küçüklerin ve ergin oldukları hâlde, velâyet altına alınmamıs, ancak özel bakım gerektiren kisilerin bakılması ve temsil edilmesi ile onlara özen gösterilmesi, vesayet makamı (sulh hukuk mahkemesi) ile denetim makamının (asliye hukuk mahkemesi) gözetiminde olangerçek kişilerce sağlanır Velâyet, hısımlıktan doğan bir yetki olup, kural olarak, ana baba tarafından, birlikte kullanılır. Vesayet ise, mahkeme kararıyla doğar; vasilere, sulh ve asliye hukuk mahkemelerine, kayyımlara ve yasal danısmanlara verilen yetkileri kapsar..(prof. Dr. Nevzat KOÇ web.deu.edu.tr/hukuk) 2-Velayet ve Vesayet Arasındaki Başlıca Farklar: 6 Velâyet ve vesayet arasındaki baslıca farklar, doğuş kaynakları, tabi tutulan kimseler, kişi uzerindeki görev ve yetkiler, mallar uzerindeki görev ve yetkiler, temsil yetkisi ve sona ermeleri bakımından şöylece açıklanabilir: a- Doğuş Kaynakları Bakımından: Velayet, hısımlıktan doğan bir yetki olup, kural olarak, ana baba tarafından, birlikte kullanılır. Vesayet ise, mahkeme kararıyla doğar; vasilere, sulh ve asliye hukuk mahkemelerine, kayyımlara ve yasal danısmanlara verilen yetkileri kapsar. b- Tabi Tutulan Kimseler Bakımından: Kural olarak, küçükler velayete tabi olmakla birlikte, istisnaen kısıtlılar da velayete tabi tutulur. Vesayet ise, kural olarak, kısıtlılar icin söz konusu olup, istisnaen küçükler de vesayete tabi tutulur. c-. Kişi Üzerindeki Görev ve Yetkiler Bakımından: Velinin çocuğa ait yetki ve gorevlerinin kapsamı daha genistir. Çünkü veli, kural olarak, kendi imkanlarını kullanarak, çocuğun yetiştirilmesini, bakımını ve geçimini sağlamakla yukumludur. Vasinin çocuğa ait yetki ve görevlerinin kapsamı daha dardır. Çünkü vasi, kendi imkanlarını kullanarak, çocuğun yetiştirilmesini, bakımını ve geçimini sağlamakla yükümlü değildir. d- Mallar Uzerindeki Gorev ve Yetkiler Bakımından: 5 Dokuz Eylul Universitesi Hukuk Fakultesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nevzat KOÇ un web.deu.edu.tr/hukuk internet adresinde yayımlanan, İzmir Noter Odası tarafından, tarihinde Çeşme de düzenlenen sempozyum için hazırlanmış olan, Türk Medenî Kanunundaki Düzenlemeler Işığında Vesayet Hukukuna Genel Bir Bakış isimli tebliği. 6 Prof. Dr. Nevzat KOÇ un aynı eseri, sh:101

3 3 Veli, kucuğun malları uzerinde mahkemeye hesap vermez; çocuğun malları üzerinde, kural olarak, dilediği gibi tasarruf eder; yaptığı hizmetler için ücret isteyemez. Vasi, vesayeti altındaki kimselerin malları için defter tutar, sulh hakimine hesap verir ve bu mallar uzerinde, kural olarak tek başına tasarruf edemez. Ayrıca, yaptığı hizmetler icin ücret isteme hakkına sahiptir. e-temsil Yetkisi Bakımından: Veli, temsil yetkisini kullanırken, kural olarak mahkemeden izin almak zorunda değildir. Vasi ise, bazı hukuki islemleri yaparken sulh hukuk mahkemesinin, bazı hukuki islemleri yaparken de, hem sulh hukuk mahkemesinin hem de asliye hukuk mahkemesinin iznini almak zorundadır. f-sona Erme Bakımından: Velayet, kanundan doğduğu için, velinin azli ve istifası mümkün değildir. Vesayet ise, mahkeme kararıyla doğduğu için, vasi görevden alınabilir veya görevinden istifa edebilir. C-VELİ, VASİ, KAYYIM: Veli, velayet hakkını kullanan kişi ana ve babadır. Vasi, vesayet makamı olan sulh hukuk mahkemesi tarafından atanan kisidir (TMK. m.413). Vasi, vesayeti altındaki küçüğün veya kısıtlının kisiliğine özen gösterme, onu temsil etme ve malvarlığını yönetme görevlerini ifa etmekle yükümlüdür. Kayyım, belirli bir işin görülmesi ya da malvarlığının veya bir malın yönetilmesi için, Medenî Kanunumuzda ve diğer kanunlarda öngörülen durumlarda, vesayet makamınca (sulh hukuk mahkemesince), ilgilisinin isteği üzerine veya re sen atanan kişidir (TMK. m.403; ). III- VESAYET GEREKTİREN HÂLLER: Bir kimsenin vesayet altına alınması için, velâyet altında bulunmayan bir küçük olması (TMK. m.404) veya hakkında kısıtlama kararı alınması (TMK. m.405) gerekir. Hemen belirtelim ki, vesayet altına alınan kişi, ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun ise, tam ehliyetsizlerin, buna karşılık, ayırt etme gücüne sahip bir kişi ise, sınırlı ehliyetsizlerin hukukî rejimine tâbi olur. A- KÜÇÜKLÜK: Çocuk, sorumluluğu göz önünde bulundurularak, yaş küçüklüğünden dolayı henüz sorumlu olmayan ve her çeşit muameleyi yapmaya yetkili bulunmayan insan olarak da tarif edilmiştir. Medeni hukukta çocuğu, ana ve babaya soy bağıyla bağlı olan, ana babanın soyundan gelen, onlardan türeyen kişi olarak tarif edilebilir. Medeni Kanunumuza göre her küçük çocuk sayılmakla birlikte, her çocuğa küçük denilemez Bu anlamda çocuk, 6 yaşında olabileceği gibi 60 yaşında da olabilir. Medeni Kanunda çocuk tabiri kullanılırken ana ve babanın evladı olarak belirtildiği için, yaş sınırı söz konusu değildir. Velâyet altında bulunmayan her küçüğe, bir vasi atanır. Bir küçük üzerindeki velâyet, ana babasının ölmesi, gaip olması, velâyet hakkının ikisinden de kaldırılması (TMK. m ), veya haklarında kısıtlama kararı alınması gibi sebeplerle sona ererse, bu küçük vesayet altına alınır. B- KISITLILIK: Ergin bir kişi hakkında kısıtlama kararı verilerek, kendisine vasi atanabilmesi için, Medenî Kanunumuzun maddelerinde öngörülen kısıtlama sebeplerinden birinin varlığı gerekir: 1-Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı:

4 4 Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle, ergin bir kisi, islerini göremediği veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gerektiği ya da baskalarının güvenliğini tehlikeye soktuğu takdirde, kısıtlanır (TMK.m.405/I). 2- Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim: Medenî Kanunumuzun 406. maddesine göre: «Savurganlığı, alkol veya uyusturucu madde bağımlılığı, kötü yasama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düsürmetehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da baskalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.» 3- Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza: Ergin bir kisi, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bircezaya mahkûm olursa kısıtlanır (TMK. m.407). 4-İstek Üzerine: Ergin bir kişi, yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat ederek, kısıtlanmasını isteyebilir (TMK. m.408). IV- KÜÇÜKLERİN VE KISITLILARIN CEZA MUHATABI OLMADIĞI HALLER: A-GENEL AÇIKLAMA: Vergi Usul Kanunu nun 9.ncu maddesinde açıklandığı gibi, kişilerde, vergi mükellefi veya sorumlusu olabilmek için, kanuni ehliyet aranmaz. Maddede de belirtilen hükme göre, medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip olsun veya olmasın her kişi vergi kanunları önünde mükellef veya vergi sorumlusu olabilir. Ancak genel ceza hukuku sahasında olduğu üzere vergi ceza hukukuna göre de, Küçükler ve kısıtlılar vergi ceza ehliyetini haiz değildirler. Bu itibarla velayet ve vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi bir kayyıma verilmiş olanlar, kendileri adına veli, vasi veya kayyım tarafından yapılan hareketlerin, vergi kanunlarına aykırılığından dolayı sorumlu olamazlar. Bu hallerde vergi cezası, veli, vasi ve kayyımdan alınır ve mükellef veya sorumlu olan küçükler ve kısıtlıların mallarına hiçbir suretle baş vurulamaz. Bu esasa göre, vergi mükellefi veya sorumlusu olmaları mümkün bulunan küçükler ve kısıtlılar vergi ceza ehliyetini haiz değildirler ve kanuni temsilcilerinin kanuna aykırı hareketlerinden sorumlu tutulamazlar. Esasen Vergi Usul Kanuniyle, kanuni temsilciler hakkında yalnız ceza sahasına değil ayni zamanda vergi aslına da şamil olan geniş sorumluluk hükmü kurulmuştur. Gerçekten, kanuni temsilciler küçük veya kısıtlı olan mükellef veya sorumlulara düşen vergi ödevlerini onlar adına yerine getirmeğe mecburdurlar. Bu ödevlerin münhasıran kanuni temsilcilerin kasıt ve ihmalinden dolayı yerine getirmemesi yüzünden mükellef veya sorumlunun varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi alacakları kanuni temsilcilerinden alınır. (V.U.K. Md:10) Velayet ve vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olanlar, Velayet altında bulunan küçükler için, veli, vesayet altında bulunan kısıtlılar için vasi ve bir işin görülmesi için seçilen kayyımın yani veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı cezaya muhatap tutulmazlar. Bu hallerde cezanın muhatabı, veli, vasi veya kayyımdır. B-KÜÇÜK VE KISITLILARIN CEZA MUHATABI OLMAMASI: 213 Vergi Usul Kanunu nun 10 /1 inci maddesinde Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. ifadelerine yer verilmiştir. VUK un 10 uncu maddesinde Küçüklerle ve kısıtlıların vergisel ödevleri ile ilgili düzenleme yapılmış, bu düzenlemeye paralel olarak aynı kanunun 332 nci maddesinde de küçüklerle kısıtlıların mükellef veya sorumlu

5 5 olmaları halinde cezanın bunlar adına değil, bunların kanuni temsilcisi adına kesilmesi gerektiği belirtilmektedir. Çünkü bu kişilerin vergi ödevleri kanuni temsilciler tarafından yerine getirilmektedir. Kanuni temsilcilerin vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı ceza kesilmesi gerektiğinde de cezanın muhatabının bunlar olması doğaldır. Buna göre; -Velayet ve vesayet altında bulunan, -İşlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olan, mükellef veya sorumluların kendilerine izafeten veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı bunlara ceza kesilmeyecek bir başka ifade ile ceza bunlar adına ödevleri yerine getirmekle yükümlü olan veli, vasi veya kayyım adına kesilecektir. Veli vasi ve kayyımın Kendi varlıklarından ödeyecekleri cezalar dolayısıyla asıl mükelleferücu hakları yoktur. Çünkü, cezanın muhatabı kendileridir. C-ADİ ORTAKLIKLARDA CEZANIN MUHATABI : Borçlar Kanunu hükümlerine göre iki veya daha fazla kişi tarafından oluşturulan ve tüzel kişiliği bulunmayan adi ortaklıklarda ortakların şirket borçlarından dolayı hisseleri oranında sorumlu bulunmaktadır. Adi ortaklıklarda failin tam olarak belirlenemediği durumlarda ortaklar arası görev bölüşümü önem kazanır. Suçu oluşturan fiiller tüm ortaklar tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, hepsinin cezai sorumluluğu vardır. Ortaklar şayet görev bölüşümü yapmışlarsa ve fiil hangisinin görev alanı içerisinde ise o ortak veya ortaklar sorumludur. Ortaklık, kendi içerisinden veya dışarıdan birisini işlerin idaresi konusunda vekil tayin edebilir. Bu takdirde cezai sorumluluk vekile aittir. D-KANUNİ TEMSİLCİLERİN SORUMLULUĞU: Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanunî temsilcilerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerin şahsi mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.(6183 s.k.mük.md:35) V-MADDE İLE İLGLİ ÖZELGELER: 1-Akli Dengesi Yerinde Olmayan Babaya Ait Mükellefiyetle İlgili Görevlerin Kim Tarafından Yapılması Gerekir: Babanın akli dengesinin yerinde olmaması sebebi ile babaya ait mükellefiyetin oğluna devri söz konusu olmayıp, durumun resmi sağlık kurulu raporu ile tespit ettirilerek Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından oğlunun vasi tayin edilmesi durumunda, mükellef olan babanın ödevlerinin baba adına vasi olarak oğlu tarafınızdan yerine getirilebilir. Konu ile ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı Denizli Vergi Dairesi Başkanlığı nın 17/03/2011 tarih ve B.07.1.GİB MUK sayılı aşağıdaki özelgesi de aynı yöndedir. (gib.gov.tr) Konu: Babanıza ait Vergilendirme ile ilgili ödevlerin tarafınızdan yerine getirilip getirilmeyeceği. İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ile,... Vergi Dairesi Müdürlüğünün GMSİ mükellefi olan babanız... akli melekelerinin her zaman yerinde olmadığını belirterek, babanıza ait işyerlerini kendi adınıza kiraya verip veremeyeceğinizin, kiracıların vergisel ödevlerinde size ait vergi kimlik numarasını kullanıp kullanamayacaklarının, babanızın mükellefiyetinden doğacak olan vergi iadelerinin tarafınızdan alınıp alınamayacağının tarafınıza bildirilmesi istenilmiştir. Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesine göre mükellefin, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişi olduğu, vergi kanunları ile kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukavelelerin vergi dairelerini bağlamayacağı, 9 uncu maddesinde de, mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyetin şart olmadığı belirtilmektedir.

6 6 Mezkûr Kanunun 10 uncu maddesinde de, "Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmıyan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmıyan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. (3505 sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle değişen fıkra) Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan mükelleflerin Türkiye'deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Temsilciler veya teşekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzelkişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını da kaldırmaz." hükmü yer almaktadır. Aynı Kanunun 332 nci maddesinde ise velayet ve vesayet altında bulunanların veya işlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olanların, kendilerine izafeten veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı cezaya muhatap tutulamayacağı, bu hallerde cezanın muhatabının veli, vasi veya kayyım olacağı hükmüne yer verilmektedir. Vergi Hukukunda mükellef ve vergi sorumlusunun kanundan doğan görevleri genel bir kural olarak kendileri tarafından yerine getirilir. Diğer taraftan mükellefiyete ait vecibeler bir başkasına devredilemez. Bu konuda yapılmış olan mukaveleler vergi dairesini bağlamaz. Ancak çeşitli nedenlerle medeni haklarını kullanma ehliyeti kısmen veya tamamen kaldırılmış olan kısıtlılarla küçüklerin vergi mükellefi olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Kanuni temsilci, kanunların verdiği yetkiye dayanarak temsil ettiği gerçek ya da tüzel kişi adına ve hesabına muamelelere girişen kişi ya da kişilerdir. Türk Medeni Kanununa göre, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kanuni temsilcisi vasisidir. Mezkûr Kanunun 403 üncü maddesine göre vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliğini ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini koruyan ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlü olan kimsedir. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, babanızın akli dengesinin yerinde olmaması sebebi ile babanıza ait mükellefiyetin şahsınıza devri söz konusu olmayıp, durumun resmi sağlık kurulu raporu ile tespit ettirilerek Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından vasi tayin edilmeniz durumunda, mükellef olan babanızın ödevlerinin babanız adına vasi olarak tarafınızdan yerine getirileceği tabiidir. Bilgi edinilmesini rica ederim. 2-Adi Ortaklığa Mahkeme Kararı İle Atanan Kayyımın Vergisel Yükümlülükleri: Mahkeme kararı ile adi ortaklığın ortakları arasında ihtilaf bulunduğunun anlaşılması, sene sonu işlemlerin takip edilmesi, vergi daireleri ve sosyal güvenlik kurumlarındaki işlemlerin yapılması için kayyım olarak atanmış olması nedeniyle, sadece adi ortaklığın, katma değer vergisi ve muhtasar beyannameleri ile ortaklık sicil numarasıyla verilmesi gereken diğer beyannamelerin kayyımca verilmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı nın 14/08/2012 tarih ve B.07.1.GİB sayılı aşağıdaki özelgesi de aynı yöndedir. (gib.gov.tr) Konu: Mahkeme kararı ile atanan Kayyımın vergisel yükümlülükleri İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinde;... ve... adi ortaklığının iptali için...'nin tarihli dilekçe ile İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesine müracaatı üzerine dava açıldığı, bunun üzerine davalı...'nın tarihli cevabi dilekçesi ekinde...vergi Dairesi Müdürlüğünün yazısı ile ortaklığın sabit olduğunu belgelendirdiği ve halen mahkemenin devam ettiği, İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin tarihli ara kararı ile adi ortaklığın sene sonu işlemlerinin takip edilmesi, Vergi Daireleri ile Sosyal Güvenlik Kurumlarındaki işlemlerin yapılması için kayyım olarak atandığınız bu nedenle, adi ortaklığın, katma değer vergisi beyannamesi, muhtasar beyannamesi ve diğer ortaklık sicil numarası ile verilmesi gereken beyannamelerin tarafınızca verildiği belirtilerek, adi ortaklığın ortaklarının kendi şahsi sicil numaraları ile vermeleri gereken gelir vergisi ve geçici vergi beyannamelerinin ne şekilde kimin tarafından verileceği hususunda bilgi talep edilmektedir.

7 7 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 107 nci maddesinde gelir vergisinin bu vergiyle mükellef olan gerçek kişiler namına tarh edileceği, aynı maddenin (1) numaralı bendinde küçüklerle kısıtlılarda; bunların nam ve hesabına kanuni temsilcilerine, tarh edileceği hüküm altına alınmıştır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında mükellef, "vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüb eden gerçek veya tüzelkişidir..."; ikinci fıkrasında ise vergi sorumlusu, "verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir..." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanununun 10 uncu maddesinde "Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir..." denilmiş, Diğer taraftan, Türk Medeni Kanununda; " C. Vasi ve kayyım MADDE Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür. Kayyım, belirli işleri görmek veya malvarlığını yönetmek için atanır. Bu Kanunun vasi hakkındaki hükümleri, aksi belirtilmiş olmadıkça kayyım hakkında da uygulanır A. Kayyımın konumu: MADDE Bir kimseye kayyım atanması onun fiil ehliyetini etkilemez. Yasal danışmanlığa ilişkin hükümler saklıdır. Kayyımın görev süresi ve ücreti vesayet makamı tarafından belirlenir. B. Kayyımlığın kapsamı: I. Belli bir iş : MADDE Belli bir iş için görevlendirilmiş olan kayyım, vesayet makamının talimatına aynen uymak zorundadır. II. Malvarlığının yönetimi : MADDE Kayyım bir malvarlığının yönetimi ve gözetimi ile görevlendirilmiş ise, yalnız o malvarlığının yönetim ve korunması için gerekli olan işleri yapabilir. Kayyımın, bunun dışındaki işleri yapabilmesi, temsil olunanın vereceği özel yetkiye, temsil olunan bu yetkiyi verecek durumda değilse vesayet makamının iznine bağlıdır. " hükümlerine yer verilmiştir. Konuyla ilgili olarak... Vergi Dairesi Müdürlüğü ile yapılan yazışma üzerine cevaben alınan yazıdan; adi ortaklığa ait Aralık/2012 dönemi KDV ve muhtasar beyannamelerin kayyım olarak tarafınızca dairelerine verildiği anlaşılmıştır. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin ara kararı ile... Otel İşletmesinin adi ortaklık olduğu ve ortakları arasında ihtilaf bulunduğunun anlaşılması, sene sonu işlemlerin takip edilmesi, vergi daireleri ve sosyal güvenlik kurumlarındaki işlemlerin yapılması için kayyım olarak atanmış olmanız nedeniyle, sadece adi ortaklığın, katma değer vergisi ve muhtasar beyannameleri ile ortaklık sicil numarasıyla verilmesi gereken diğer beyannamelerin tarafınızca verilmesi gerekmektedir.

8 8 Buna göre, söz konusu ortakların şahsi vergi numaraları ile verilmesi gereken gelir vergisi ve gelir geçici vergi Beyannamelerinin kendileri tarafından verilmesi gerekmekte olup, anılan mahkeme kararı gereğince kayyım olarak bu beyannamelerin verilmesine yönelik bir sorumluluğunuz bulunmamaktadır. Bilgi edinilmesini rica ederim.