OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ

Transkript

1 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

2 ÖABT YAYINLARI Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Arzu ALAN Editörler Uzman Psikolog Yılmaz ALKAYA Uzman Gazi KARABULUT Arzu ALAN Yazarlar Tuğba ÜNLÜER İrem BILSAN Meltem BALIM Devrim ÇOBAN ISBN Sayfa Düzeni AYMİR Yayınevi Dizgi Birimi Baskı Tarihi Ankara 2017 Baskı BRC Basım Matbaacılık Balıkhisar Mahallesi 26. Sokak No: 14 Akyurt / ANKARA Tel: İletişim Adresi Serhat Mah. Mehmet Akif Ersoy Cad. No: 33 Yenimahalle / ANKARA Cep: (0549) kurumsal@lideryayin.com COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ Yayım Hakkı Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti. ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz. BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

3 SUNU Değerli Öğretmen Adayları; Milli Eğitim Bakanlığı her yıl öğretmen ihtiyacını, adayların KPSS sonuçlarına göre yaptığı atamalarla sağlamaktadır. Atamalarda referans alınan başarı puanları üç farklı testin sonuçlarına göre elde edilmekte ve adayların KPSS-121 puanı hesaplanmaktadır. KPSS -121 puanı aşağıdaki bölümler ve ağırlıklandırmalardan oluşmaktadır: Genel Yetenek Testi % 15 Genel Kültür Testi % 15 Eğitim Bilimleri Testi % 20 Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi % 50 ÖSYM nin Okul Öncesi Öğretmenliği, Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi için belirlemiş olduğu konular ve yüzdelik ağırlıkları aşağıdaki gibidir: 1. Alan Bilgisi Testi... %80 88 Okul Öncesi Eğitime Giriş...%6 88 İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi...%2 88 Psikoloji...%2 88 Anne-Çocuk Sağlığı ve İlkyardım...%4 88 Anne-Çocuk Beslenmesi...%2 88 Erken Çocukluk Döneminde Gelişim...%12 88 Yaratıcılık ve Geliştirilmesi...%6 88 Çocukta Oyun Gelişimi...%4 88 Çocuk Edebiyatı...%4 88 Çocuk Ruh Sağlığı...%8 88 Drama...%4 88 Özel Öğretim Yöntemleri...%14 88 Anne-Baba Eğitimi...%6 88 İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları...%6 2. Alan Eğitimi Testi... %20 Atama puanlarında en büyük etkiye sahip olan Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi nin genel yapısını Eğitim Fakültelerinde verilmekte olan akademik müfredat, ilgili alanın öğretim programı ve öğretim yöntemleri oluşturmaktadır. Lider Yayınları olarak adayların sınava hazırlık sürecini en iyi şekilde değerlendirmelerini sağlamak amacıyla alanında uzman yazar kadromuz tarafından sınavın kapsamı, akademik yapısı ve soru tarzlarına uygun, farklı bir bakış açısı geliştirecek özgün yayınlar hazırlamanın gururunu yaşıyoruz. Kitabın hazırlanmasında ve yayımlanmasında desteğini esirgemeyen dizgi bölümü sorumlsu Zeliha DEMİRKA- YA ya ve kurumsallaşma koordinatörümüz Engin POLAT a teşekkür ederiz. Tüm adayların yaşamında ve eğitim sürecinde başarı dileklerimizle... Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN

4

5 İÇİNDEKİLER Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Erken Çocukluk Döneminde Gelişim / Test Yaratıcılık ve Geliştirilmesi / Test Yaratıcılık ve Geliştirilmesi / Test Yaratıcılık ve Geliştirilmesi / Test Çocukta Oyun Gelişimi / Test Çocukta Oyun Gelişimi / Test Drama / Test Drama / Test Çocukları Tanıma Teknikleri / Test Çocukları Tanıma Teknikleri / Test Psikoloji / Test Çocuk Ruh Sağlığı / Test Çocuk Ruh Sağlığı / Test Çocuk Ruh Sağlığı / Test Anne - Baba Eğitimi / Test Anne - Baba Eğitimi / Test Anne - Baba Eğitimi / Test Çocuk Edebiyatı / Test Çocuk Edebiyatı / Test Anne-C ocuk Sağlığı ve İlk Yardım / Test Anne-C ocuk Sağlığı ve İlk Yardım / Test

6 Anne-Çocuk Beslenmesi / Test İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi / Test İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları / Test İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları / Test İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Özel Öğretim Yöntemleri / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test Alan Eğitimi / Test

7 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 1 SORULAR 1. Aşağıdaki okul öncesi eğitim kurumlarından hangisi kurum temelli değildir? A) Bağımsız anaokulu 4. Aşağıdakilerden hangisi çocuğun okul öncesi yıllarda karşılanması gereken temel gereksinimlerden biri değildir? B) Gündüz bakımevi A) Fiziksel tehlikelerden korunması D) Çocuk yuvası C) Yeterli beslenme ve sağlıklı bakımın sağlanması C) Mobil anaokulu E) Anasınıfı B) Sevgi ve şefkat gösterilmesi D) Disiplin ve otoriteye bağımlı olması E) Yakınlık kurulabilecek bir yetişkinin olması 2. Okul öncesi eğitimin tanımı içerisinde aşağıdaki özelliklerden hangisi yoktur? A) Temel eğitimin ayrı bir parçası olarak işlev görmek B) Toplumun kültürel değerleri doğrultusunda onları en iyi biçimde yönlendirmek C) Çocukların bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönlerden gelişmelerini desteklemek D) Zengin uyarıcı çevre olanakları sağlamak E) İlköğretime hazırlamak 5. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi erkeklerdeki kötü huy ve davranışların önemli bir bölümünün anneler yoluyla kazanıldığını, bunu önlemenin en iyi yolunun da kadınların iyi eğitilmesi olduğunu savunmuştur? A) John Locke B) Fenelon C) Platon D) Bacon E) Ratke 3. Okul öncesi (erken çocukluk dönemi) çocukları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Okula ve topluma uyum için temel olan sosyal becerileri geliştirir. B) Kendini ifade etmeyi öğrenir. C) Daha sonraki yıllarda öğreneceklerini destekleyecek temel bilgi ve beceriler kazanır. D) Yetişkinler ve diğer çocuklarla ilişki kurar. E) Algılanan dünyaya ilişkin nesne devamlılığı ilkesini kazanır. 6. Aşağıdaki kuramlardan hangisi insanın çevreyle olan ilişkisini eğitim boyutuyla yapılandırmıştır? A) Sosyal Öğrenme Kuramı B) Çoklu Zekâ Kuramı C) Davranışçı Kuram D) Ekolojik Kuram E) Bilişsel Kuram 1

8 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 7. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi güven duygusunu çocuğun yaşamındaki düzen olarak tanımlamıştır? A) Vygotsky B) Erikson C) Isaacs D) Piaget E) Sadi 10. Çocuk bakımının genelde aile büyükleri, akrabalar, bakıcılar, evdeki yardımcılar ya da aile dostları tarafından gerçekleştirilmesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir? A) İnformal yollarla gerçekleştiren çocuk bakımı B) Formal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımı C) Aile içi dayanışma yoluyla çocuk bakımı D) Yetişkin desteğine dayalı çocuk bakımı E) Aile içi eğitim yoluyla çocuk bakımı 8. Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer gelişim alanlarından daha önemlidir, dolayısıyla bu alanın geliştirilmesine özel önem verilmelidir. düşüncesine sahip bir okul öncesi öğretmeni okul öncesi eğitimin aşağıdaki ilkelerinden hangisiyle çelişmektedir? A) Çocuğun gelişiminde özel alıcı dönemlerin olması B) Eğitimin çocuğun gereksinimlerine duyarlı olması C) Okul öncesi dönemin yaşamın temeli olması D) Eğitimin çocuğun bütünlüğünü gözetmesi E) Her çocuğun farklı bir birey olması 11. Öğretim sürecinde öğrencilerin öğrenme hızı, öğrenme stili ve öğrenme kapasitelerinin göz önünde bulundurulması aşağıdaki okul öncesi eğitimde temel ilkelerden hangisi ile ilgilidir? A) Eğitim çocuğun bütünlüğünü gözetmelidir. B) Okul öncesi dönem yaşamın temelidir. C) Her çocuk farklı bir bireydir. D) Çocuğun gelişiminde özel alıcı dönemler vardır. E) Eğitim çocuğun gereksinimlerine duyarlı olmalıdır. 9. Dört yaşındaki Asya annesine gereksinim duyduğunda onu bulamamakta, annesi tarafından istenmemekte ve korunmamaktadır. Bu durumda Asya nın aşağıdaki gereksinimlerden hangisi karşılanmamaktadır? A) Hareket ve oyun B) Sağlıklı bakım C) Kendini tanıma D) Beslenme E) Sevgi ve ilgi Bir okul öncesi öğretmeni alanında bilgili ve becerili olmalıdır. ifadesi aşağıdakilerden hangisini tamamlar niteliktedir? A) Çocukta suçluluk duygusunu uyandırmaktan kaçınmalıdır. B) Mesleki deneyimlerden ve farklı yaklaşımlardan yararlanmalıdır. C) Akılcı ve bilimsel düşünme yeteneğine sahip olmalıdır. D) Beden ve ruh bakımından sağlıklı, canlı ve becerikli olmalıdır. E) Sorumluluk almayı bilmelidir.

9 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Aşağıdaki düşünürlerden hangisi çocukların olabildiğince erken yaşta devlet okullarında, öncelikle devletin çıkarlarını koruyacak biçimde yetiştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır? A) Cicero B) Aristo C) Quintilianus D) Platon E) Fenelon 16. Okul öncesi dönem çocuğunun gereksinimleri ve temel ilkeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Oyun çocuk için hem bir eğlence hem de ciddi bir iştir. B) Okul öncesi eğitimde öncelikleri çocuğun gereksinimleri belirler. C) Çocuk yeni öğrenmelerini önceki yaşantılarıyla ilişkilendirmeye çalışır. D) Her çocuğun kendine özgü öğrenme hızı, yeteneği ve kapasitesi bulunmaktadır. E) Çocuğun gereksinimlerini karşılarken yetişkinin sahip olduğu tutumlar önemsizdir. 14. Bir okul öncesi öğretmeninin kişisel özelliklerinin yanı sıra öğretmenlik meslek bilgisi yönünden de gelişmesi için öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisi önemlidir? A) Nitelikli bir hizmet öncesi eğitimden geçme B) Alanıyla ilgili kitap, dergi vb. yayınları izleme C) Nitelikli bir hizmet içi eğitim sürecinden geçme D) Deneyimli öğretmenlerin denetim ve gözetiminde görev yapma E) Deneyimli öğretmenlerin rehberliğinde başarılı bir staj sürecinden geçme 15. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi çocuğun gelişim evrelerinin program içeriği ve çocuk için hazırlanan çevre ile sıkı sıkıya ilişkili olduğunu Her evreyi o evre olarak yaşamak biçiminde özetlemiştir? A) Dewey B) Vygotsky C) Piaget D) Fröebel E) Steiner 17. İçten denetimli bireyler yetiştirmek için yapılması gerekenler arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz? A) Çocuğun davranışlarına sınır getirmek ve yapabileceği kadar sorumluluk vermek B) Çocuğu verdiği kararların sonucuna katlanamayacağı için sürekli kontrol etmek C) Çocuğu erken yaşta sorumluluklarının farkına varabilecek biçimde yetiştirmek D) Çocuğa kendisine ve çevresine zarar vermemek koşulu ile özgürlük tanımak E) Çocuğa kendi yeterlik ve sınırlıklarını tanıma fırsatı vermek 3

10 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 18. Bütün çocukların oyun oynamayı bildiği ve bu yolla her şeyi öğrenebileceği düşüncesine dayalı olan kurum aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocuk evleri B) Montessori okulları C) Agazzi okulları D) Reggio Emilia okulları E) Oyuncak kütüphaneleri 21. Dramatik oyun merkezinde tek tip arabaların, belirli meslekleri ön plana çıkaran oyuncakların bulunması, öğrenme merkezlerinin planlanması ve düzenlenmesinde dikkat edilecek ilkelerden hangisiyle çelişir? A) Farklılıklara saygı B) Erişilebilirlik C) Etkileşim D) İlgilere uygunluk E) Güvenlik 19. Çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bunlar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılığıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak tanıyan merkez aşağıdakilerden hangisidir? A) Blok merkezi B) Sanat merkezi C) Dramatik oyun merkezi D) Masa oyunları merkezi E) Gelişimsel oyun merkezi 20. Dramatik oyun merkezinin özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Sembolik düşünmenin gelişimini desteklemesi B) Çocuğun yeni keşiflerde bulunmasını sağlaması C) Çocukların serbestçe oyun oynamasını desteklemesi D) Çocukların kitaplara karşı olumlu tutumlar geliştirmesini sağlaması E) Çocukların birbirleriyle etkileşmesini desteklemesi 4

11 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 1 ÇÖZÜMLEMELER 1. Okul öncesi eğitimi kurum temelli modeller iki başlık altında toplanabilir: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurum temelli modeller Özel ve resmi bağımsız anaokulları Özel ya da resmî anasınıfları Uygulama anaokulları ve anasınıfları Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı kurum temelli modeller Kreş ve gündüz bakımevleri Çocuk yuvaları 2. Okul öncesi eğitimin tanımı içerisinde geçen özellikler şu şekildedir: 0-72 aylar arasındaki yaş gruplarında bulunan çocukların gelişim düzeylerine ve bireysel özelliklerine uygun olmak Zengin uyarıcı çevre olanakları sağlamak Çocukların bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönlerden gelişmelerini desteklemek Toplumun kültürel değerleri doğrultusunda onları en iyi biçimde yönlendirmek İlköğretime hazırlamak Temel eğitim bütünlüğü içinde yer almak 3. Okul öncesi (erken çocukluk dönemi) çocukları ile ilgili şunlar söylenebilir: Daha sonraki yıllarda öğreneceklerini destekleyecek temel bilgi ve beceriler kazanır. Kendini ifade etmeyi öğrenir. Dilini geliştirir. Yetişkinler ve diğer çocuklarla ilişki kurar. Okula ve topluma uyum için temel olan sosyal becerileri geliştirir. Matematik ve okuma-yazma öncesi becerilerini ve sorun çözme, karar verme gibi yetilerini geliştirebileceği deneyimler yaşar. Düşünmeyi ve anlamayı öğrenir. 4. Çocuğun okul öncesi yıllarda karşılanması gereken temel gereksinimleri şunlardır: Fiziksel tehlikelerden korunma Yeterli beslenme ve sağlıklı bakım Sevgi ve şefkat Yakınlık kurulabilecek bir yetişkin Verilen tepkileri anlayıp karşılık verebilecek bir yetişkin Bakılabilecek, dokunulabilecek, duyulabilecek, koklanabilecek ve tadılabilecek nesneler Bağımsızlık duygusunu geliştirme Özbakım becerileri geliştirme Çeşitli nesnelerle oynamak için günlük olanaklar Hareket becerilerini geliştirme Konuşma, öykü anlatma ve şarkı söyleme yoluyla dili geliştirme Olumlu başarı duygusu geliştirme İş birliği, yardımlaşma ve paylaşmayı öğrenme Yaşayarak, keşfederek öğrenme Sorumluluk alabilme ve seçim yapabilme İç denetim ve bir işi sonuçlandırma azmini geliştirebilmek için yüreklendirilme Kendine değer verme ve başarılarından gurur duyabilme için desteklenme Kendini ifade etme ve yaratıcılığını geliştirme 5

12 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 5. Fenelon, erkeklerdeki kötü huy ve davranışların önemli bir bölümünün anneler yolu ile kazanıldığını bunu önlemenin en iyi yolunun da kadınların iyi eğitilmesi olduğunu savunur. Çocuğun eğitimine erkenden başlanması gerekir. Ona göre yüksek yetenekli çocukları psikolojik yönden doğru alışkanlıklar yoluyla erken yaşta sabırlı, dengeli, neşeli, sakin ve tutumlu yapmak mümkündür. 8. Okul öncesi dönemde zihinsel gelişim diğer gelişim alanlarından daha önemlidir, dolayısıyla bu alanın geliştirilmesine özel önem verilmelidir. düşüncesine sahip bir okul öncesi öğretmeni okul öncesi eğitimin eğitim çocuğun bütünlüğünü gözetmelidir. ilkesi ile çelişmektedir. Bu ilkeye göre okul öncesi dönemde gelişimin her yönü birbiri ile ilişkilidir ve birbirini etkiler. Bu nedenle, ister evde ister okulda olsun, bu dönemdeki tüm gelişim yönlerinin dengeli bir biçimde geliştirilmeye çalışılması gerekir. Çocuğun bu dönemdeki hareket, zekâ ve duygusal gelişim yönleri birbirinin ayrılmaz bir parçası olarak görülmelidir. 6. Bronfenbrenner tarafından geliştirilen ekolojik kuram insanın çevreyle olan ilişkisini eğitim boyutuyla yapılandırmıştır. Ekolojik Kuram, çocuğun gelişmesinin biyolojik temellerine önem vererek çocuğun biyolojik yaratılışının, gelişimini biçimlendirmek için çevresel etmenlerle etkileşim içinde olması gerektiğini vurgular. Bu kurama göre çevrenin her tabakası çocukların gelişimi üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. 9. Soruda verilen durumda dört yaşındaki Asya nın sevgi ve ilgi gereksiniminin karşılanmaması söz konusudur. Annesine gereksinim duyduğunda her zaman onu yanında bulan, sevgi dolu sesini duyan, gereksinimleri zamanında ve gereği gibi karşılanan çocuğun, dünyayla ilgili ilk izlenimleri olumlu olacaktır. Böyle bir çocuk, başka insanlarla ilişki kurmakta büyük bir olasılıkla güçlük çekmeyecektir. Aksi durumda çocuğun dış dünyaya ilişkin ilk izlenimleri olumsuz olacak ve sorunlar yaşayacaktır. 7. Isaacs e göre güven, çocuğun yaşamındaki düzen olarak tanımlanmaktadır. Günlük yaşamdaki düzen, devamlılık ve uyumdur. Güven, çocuğun etrafındaki yetişkinlerin kararlı ve tutarlı davranışlarıdır. Bu da çocuğun giderek gelişen davranışları içinde ortaya çıkan saldırgan ve yıkıcı eğilimlerini kontrol etmesine yardımcı olacak kararlı ve tutarlı yetişkin davranışlarını gerektirir. 10. Çocuk bakımı informal ve formal yollarla gerçekleştirilebilmektedir: İnformal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımı, genellikle aile büyükleri, akrabalar, bakıcılar, evdeki yardımcılar ya da aile dostları tarafından yürütülmektedir. Formal yollarla gerçekleştirilen çocuk bakımı, özel ve resmî olarak hizmet veren gündüz bakımevleri ve kreşler tarafından yürütülmektedir. 6

13 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Her çocuk farklı bir bireydir ilkesine göre her çocuğun kendisine özgü öğrenme hızı, öğrenme stili ve büyüme hızının vardır; ayrıca kendisine özgü bir kapasitesi olan her çocuk bir diğerinden farklıdır. Kalıtım ve aile ortamının farklılıkları yüzünden çocuk kimi zaman bulunduğu ortama uyum sağlamakta güçlük çekebilir. Bu nedenle, çocuğa verilecek eğitim onun gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olmalıdır. 14. Bir okul öncesi öğretmeninin kişisel özelliklerinin yanı sıra öğretmenlik meslek bilgisi yönünden de gelişmesi için nitelikli bir hizmet öncesi eğitimden geçmesi önemlidir. İyi düzenlenmiş ve uygulanmış bir eğitim programı, öğretmen adayına sadece akademik nitelikleri değil, kişilik özellikleri ile ilgili niteliklerin büyük bir bölümünü de eğitim yoluyla kazandırıp geliştirebilir. Bu niteliklerin bir bölümü de öğretmenin meslek yaşantısı süresince, kişisel deneyimleri ve çabaları sonucunda elde edilebilir. 12. Bir okul öncesi öğretmeninde bulunması gereken nitelikler arasında Bir okul öncesi öğretmeni alanında bilgili ve becerili olmalıdır. özelliği yer almaktadır. Bu özelliğe göre okul öncesi öğretmeni meslek deneyimlerinden ve farklı yaklaşımlardan yararlanmalı; farklı görüş açıları kazanmalıdır. 15. Fröebel, çocuğun gelişim evrelerinin program içeriği ve çocuk için hazırlanan çevre ile sıkı sıkıya ilişkili olduğunu Her evreyi o evre olarak yaşamak biçiminde özetlemiştir. Buna göre Fröebel daha az yapılanmış açık uçlu bir yaklaşımı öngörmektedir. 13. Platon, eğitimin aklın ve karakterin eğitilmesiyle başladığını kabul eder ve ayrıca çocukların olabildiğince erken yaşta devlet okullarında, öncelikle devletin çıkarlarını koruyacak biçimde yetiştirilmesi gerektiğini vurgular. 16. Okul öncesi dönem çocuğunun gereksinimleri ve temel ilkeleri ile ilgili şunlar söylenebilir: Oyun çocuk için hem bir eğlence hem de ciddi bir iştir. Okul öncesi eğitimde öncelikleri çocuğun gereksinimleri belirler. Çocuk yeni öğrenmelerini önceki yaşantılarıyla ilişkilendirmeye çalışır. Her çocuğun kendine özgü öğrenme hızı, yeteneği ve kapasitesi bulunmaktadır. Çocuğun gereksinimlerini karşılarken yetişkinin sahip olduğu tutumlar oldukça önemli bir yere sahiptir. 7

14 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 17. Demokratik bir toplumun temel gereklerinden biri içten denetimli insanlar yetiştirmektir. Bunun için çocuğun erken karar verebilmesi ve verdiği kararların sonucuna katlanmayı öğrenmesi gerekir. 20. Dramatik oyun merkezinin özellikleri şunlardır: İçten denetimli bireyler yetiştirmek için yapılması gerekenler şunlardır: Çocuğun yeni keşiflerde bulunmasını sağlaması Çocuğun davranışlarına sınır getirmek ve yapabileceği kadar sorumluluk vermek Çocuğu sürekli dıştan denetlemek yerine, erken yaşlarda kendi sorumluluklarının farkına vararak kendi kendini kontrol edebilecek şekilde yetiştirmek Çocuğu erken yaşta sorumluluklarının farkına varabilecek biçimde yetiştirmek Çocuğa kendisine ve çevresine zarar vermemek koşulu ile özgürlük tanımak Sembolik düşünmenin gelişimini desteklemesi Çocuğun farklı roller almasını sağlaması Çocuğun günlük yaşamdan olayları ve kişileri doğaçlama olarak canlandırmasına olanak vermesi Çocukların serbestçe oyun oynamasını desteklemesi Çocukların birbirleriyle etkileşmesini desteklemesi Çocukların farklı oyun senaryoları oluşturmasını desteklemesi Çocuğa kendi yeterlik ve sınırlıklarını tanıma fırsatı vermek 18. Agazzi kardeşler tarafından kurulan Agazzi Okulları, bütün çocukların oyun oynamayı bildiği ve bu yolla her şeyi öğrenebileceği düşüncesine dayanmaktadır. Aile yapısını ve dikey yaş gruplarını model alan Agazzi yöntemi İtalya da büyük bir yaygınlık kazanmıştır. 19. Blok merkezi, çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bunlar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılığıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak tanıyan bir merkezdir Sembolik düşünmenin gelişimini destekleyen dramatik oyun merkezinde çocuğun farklı roller almasına, yeni keşiflerde bulunmasına, günlük yaşamdan olayları ve kişileri doğaçlama olarak canlandırmasına imkân sağlayan materyaller yer almaktadır. Bu merkez için çocukların serbestçe oyun oynamasını, birbirleriyle etkileşmesini ve farklı oyun senaryoları oluşturmasını destekleyecek genişlikte bir alan düzenlenmeli ve bu alanın sessiz olunması gereken merkezlerden uzak olmasına özen gösterilmelidir. Dramatik oyun merkezinde tek tip arabaların, belirli meslekleri ön plana çıkaran oyuncakların bulunması, farklılıklara saygı gösterir ilkesi ile çelişmektedir.

15 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 2 SORULAR 1. Öğrenme merkezleri; I. Çocukların serbest oyun oynama gereksinimlerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır. II. Günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultusunda seçilmiş farklı materyalleri barındırırlar. III. Birbirinden çeşitli malzemelerle ayrılmış olan oyun alanlarıdır. özelliklerinden hangilerine sahiptir? A) II ve III B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız I E) I, II ve III 2. Bir sınıfta kaç öğrenme merkezi olacağı aşağıdakilerden hangisine göre belirlenir? A) Sınıftaki çocuk sayısı ve sınıfın fiziksel koşulları B) Sınıftaki çocuk sayısı ve öğretmenin isteği C) Çocukların ilgisi ve sınıfın fiziksel koşulları D) Sınıftaki çocuk sayısı ve çocukların ilgisi E) Sınıfın fiziksel koşulları ve öğretmenin isteği 3. Öğrenme merkezlerinin çocuklar tarafından kullanılmasında öğretmenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Çocukların merkezlerde farklı arkadaşlarıyla da oynamalarına dikkat eder. B) Öğretmen, öğrenme merkezlerini çocuklar sınıfa geldiklerinde onlarla birlikte hazırlar. C) Öğretmen, çocuklar merkezdeyken kendisi de sürece katılarak gözlem yapar. D) Güne başlama zamanı sonunda tercih ettikleri merkezlerde oynamaları için çocuklara rehberlik eder. E) Çocukların çeşitli deneyimler yaşayıp farklı kazanımlara ulaşabilmesi için onları diğer günlerde değişik merkezlere yönlendirmeye özen gösterir. 4. Okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklara dokunma, görme, işitme, koku ve tat alma duyu organlarını kullanma olanakları hazırlanır. ifadesi okul öncesi eğitimin yararlarından hangisi ile ilgilidir? A) Çocuğun öğrenme becerilerini geliştirir. B) Çocuğun kişilik gelişimine olanak sağlar. C) Çocuğun algısal ve devinimsel becerilerinin gelişimini destekler. D) Çocuğun iletişim becerilerini geliştirir ve çeşitlendirir. E) Çocuğun sosyal becerilerinin gelişimine olanak tanır. 9

16 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 5. Okul öncesi eğitimin çocuğun yaratıcılığının, analitik (çözümleyici) düşünme, akıl yürütme ve sorun çözme yeteneğinin ve dili etkili olarak kullanma becerilerinin geliştirilmesi için uygun uyarıcı ortam ve olanaklar sunması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir? A) Çocuğu ilköğretime hazırlar. B) Çocuğun kişilik gelişimine olanak sağlar. C) Çocuğun iletişim becerilerini geliştirir ve çeşitlendirir. D) Çocuğun öğrenme becerilerini geliştirir. E) Çocuğun sosyal becerilerinin gelişimine olanak tanır. 8. Orta Çağ da çocuk ve eğitim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bireylerin inançlı birer Hıristiyan olabilmeleri için gerekli eğitimin kendi kurumlarında ve din adamları tarafından verilmesine özen göstermiştir. B) Yetişkinin yapabileceği tüm görevler çocuktan beklenmemelidir. C) Çocuk özellikle Hıristiyan dünyası için yetişkinin küçük bir kopyası olarak görülmektedir. D) Esas olan çocuk için özel bir korunmanın bulunmadığı bir ortamda yaşamayı başarabilmektir. E) Çocuk, sıkı disiplin altına alınması, itaat etmeyi ve inanmayı öğrenmesi gereken bir varlıktır. 6. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi eğitimin çocuğun gelişim özelliklerine uygun olarak ne çok zor ne de çok kolay görevler içermesini önermiş; beş yaşına kadar çocukların öğretim ve çalışmaya sokulmaması gerektiğini savunmuştur? A) Platon B) Cicero C) Quintilianus D) Rabelais E) Aristo 9. Çocukları özgür bir biçimde düşündürmeye alıştırmak eğitimin amacıdır görüşü aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir? A) Rabelais B) Montaine C) Erasmus D) Luther E) Dewey 7. Taklit ile öğrenmenin okul öncesi dönemde önemli olduğu görüşünü savunarak, öğretmenlerin her yönüyle çok iyi bir model olması ve çocukları kötü etkilerden ve örneklerden koruması gerektiğine dikkat çeken düşünür aşağıdakilerden hangisidir? A) Platon B) Farabi C) Quintilianus D) İbn-i Sina E) Cicero Büyük Didaktika adlı eserinde eğitimle ilgili görüşlerinin bir bölümünü ortaya koyan ünlü bir eğitimcidir. Ona göre yeni bilgileri öğrencilere verebilmek işinde sağlamlık, kolaylık, derinlik ve çabukluğu garantileyecek yeni bir metoda gereksinim vardır. O buna tabii metod adını verir. Bu da eğitimde tabiatın yolunun izlenmesidir. Bu parçada sözü edilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) Bacon B) Locke C) Fenelon D) Comenius E) Ratke

17 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Ruh işin başında uysal ve henüz eğip bükmeye uygun hâldedir derken, çocuğun davranışlarının erken dönemlerde biçimlendirilmesi gerektiğini ve anne babaların bu konuda çocuklarına olan sevgilerinin önüne geçerek mantıklı düşünmelerinin bir zorunluluk olduğunu vurgulamıştır. Çünkü ona göre, çocuk yetişkin olduğunda bu davranışları değiştirmek pek mümkün değildir. Bu paragrafta boş bırakılan yere aşağıdaki isimlerden hangisi getirilmelidir? A) Locke B) Ratke C) Bacon D) Fenelon E) Rousseau 13. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi özümleyici aklın gelişiminin bilinçli ve bilinçsiz olmak üzere iki basamağının bulunduğunu belirterek, 3 yaşına kadar görme, işitme, tat alma, koklama ve dokunma yoluyla bilinçsiz özümleyici aklın geliştiğini, 3 6 yaş arasında ise çocuğun duyusal izlenimlerini çevreden ayırarak, bilinçli özümleyici akıl duyularının geliştiğini vurgulamıştır? A) Piaget B) Montessori C) Dewey D) Gardner E) Vygotsky 14. Montessori eğitim programı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Çocuğun toplumsallığı vurgulanır. B) Çocuk merkezlidir. C) 2-6 yaş arası çocukları kapsar. D) Karma yaş grupları ile küçük çocuğun büyükleri taklit etmesi beklenir. E) Öğretmenin rolü çocuğun gereksinimlerine duyarlı ortam yaratmaktır. 12. Montessori yönteminde çocukların yetişkinlerin bir minyatürü olmadığı ve çocukların yaşamı yetişkinlerinkinden farklı ve ayrı olarak ele alınmalıdır düşüncesine dayanan temel unsur aşağıdakilerden hangisidir? A) Özümleyici akıl B) Kritik dönemler C) Çocuğa saygı D) Hazırlanmış çevre E) Kendini eğitme 15. Piaget nin çocuğun zihinsel olarak nasıl öğrendiği ile ilgili görüşleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Çocukların dünyayı algılama ve karar vermede kendilerine özgü yolları vardır. B) Çocukların zihinsel gelişim dönemlerinin süreçleri belli dönemlere doğrudur. C) Farklı çocuklar zihinsel gelişimin bir döneminden diğerine aynı yaşlarda geçerler. D) Zihinsel dönemlerdeki ardışıklık bütün çocuklar için önemlidir. E) Zihinsel gelişim; olgunlaşma, deneyim, sosyal etkileşim ve dengelenme olmak üzere birbiriyle ilişkili dört etmenden etkilenir. 11

18 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 16. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi Sosyokültürel Gelişim Kuramı nda çocuğun kültürel gelişimi sırasında her işlemin iki kez, iki farklı boyutta ortaya çıktığını belirtmektedir? A) Dewey B) Gardner C) Piaget D) Vygotsky E) Bronfenbrenner 19. Risk altındaki çocuklar ve ailelerine eğitim, sağlık ve beslenme hizmeti veren ve ABD de uygulanan program aşağıdakilerden hangisidir? A) Head Start B) High Scope C) Montessori D) Sonderschule E) Reggio Emilia 17. Garder in Çoklu Zekâ Kuramı na göre insanlar en az sekiz ayrı bilgi işleme düzeneği oluşturmuşlardır. Aşağıdakilerden hangisi bu bilgi işleme düzenekleri arasında sayılamaz? A) Dil zekâsı B) Müzik zekâsı C) Mekân zekâsı D) Doğacı zekâ E) Biyolojik zekâ 20. Fröebel in oyuncak sistemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 18. Ekolojik Kuram a göre aşağıdakilerden hangisi her değişimin insanın doğal bir çevresel ürünü olduğunu kabul eder? A) Mikro sistem B) Krono sistem C) Mezo sistem D) Eko ristem E) Makro sistem 12 A) Oyuncak sisteminde geometrik şekiller vardır. B) Doğadaki gerçek nesnelerin basitleştirilmiş biçimleri geometrik şekillerdir. C) Fröebel in bahsettiği oyunlar gelişigüzel oyunlardır. D) Çocuğun en kolay algılayacağı kavram yuvarlak kavramıdır. E) Küp ve silindir kavramları daha sonra öğretilmelidir.

19 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 2 ÇÖZÜMLEMELER Okul Öncesi Eğitimi Programı nda ilgi köşeleri öğrenme merkezleri olarak ifade edilmiştir. Öğrenme merkezleri çocukların serbest oyun oynama gereksinimlerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır. Öğrenme merkezleri günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultusunda seçilmiş farklı materyalleri de barındıran, birbirinden çeşitli malzemelerle (çocuk boyundaki dolap/raflar, pano, farklı renkte halılar, yer döşemeleri veya yere yapıştırılan bantlar, vb.) ayrılmış olan oyun alanlarıdır. Öğrenme merkezleri sınıf içinde özelliklerine göre yerleştirilmelidir. 3. Öğrenme merkezlerinin çocuklar tarafından kullanılmasında öğretmenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktalar şu şekildedir: Öğretmen, öğrenme merkezlerini çocuklar sınıfa gelmeden önce hazırlar. Güne başlama zamanı sonunda tercih ettikleri merkezlerde oynamaları için çocuklara rehberlik eder. Öğretmen, çocuklar merkezdeyken kendisi de sürece katılarak gözlem yapar. Çocukları ve eğitim planını değerlendirebilmek için çocukların bireysel özelliklerini, çoğunlukla hangi merkezleri ve hangi arkadaşlarıyla oynamayı tercih ettiklerini not defterine kayıt eder. Çocukların çeşitli deneyimler yaşayıp farklı kazanımlara ulaşabilmesi için onları diğer günlerde değişik merkezlere yönlendirmeye özen gösterir. Çocukların merkezlerde farklı arkadaşlarıyla da oynamalarına dikkat eder. 2. Bir sınıfta kaç merkez olacağını sınıftaki çocuk sayısı ve sınıfın fiziksel koşulları belirler. Her merkezde oynayacak çocuk sayısını ise sınıftaki merkezlerin sayısı, merkezlerin büyüklüğü ve materyallerin yeterliliği belirler. Öğrenme merkezlerinin düzenlenmesinde çocukların da fikirlerinin alınması, sınıfı benimsemelerine ve aldıkları sorumlulukları yerine getirmelerine destek olacaktır. 4. Okul öncesi eğitim çocuğun algısal ve devinimsel becerilerinin gelişimini destekler. Çocuğun algısal ve devinimsel gelişimi birbiriyle ilişkilidir. Okul öncesi yaşlarda gerek algısal gerek devinimsel gelişim büyük bir gelişme içindedir. Algı; bireyin kendi dışında meydana gelen şeylerin anında farkında olmasını sağlayan bir süreçtir. Bu da değişik duyu organları yoluyla dış dünyadan alınan bilgilerle sağlanabilir. Bu nedenle okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklara dokunma, görme, işitme, koku ve tat alma duyu organlarını kullanma olanakları hazırlanır. 13

20 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 5. Okul öncesi eğitimin çocuğun yaratıcılığının, analitik (çözümleyici) düşünme, akıl yürütme ve sorun çözme yeteneğinin ve dili etkili olarak kullanma becerilerinin geliştirilmesi için uygun uyarıcı ortam ve olanaklar sunması çocuğun öğrenme becerilerini geliştirmesi ile ilgilidir. 8. Orta Çağ da çocuk ve eğitim ile ilgili şunlar söylenebilir: Bireylerin inançlı birer Hıristiyan olabilmeleri için gerekli eğitimin kendi kurumlarında ve din adamları tarafından verilmesine özen göstermiştir. Çocuk özellikle Hıristiyan dünyası için yetişkinin küçük bir kopyası olarak görülmektedir. Yetişkinin yapabileceği tüm görevler çocuktan da beklenilebilir. Esas olan çocuk için özel bir korunmanın bulunmadığı bir ortamda yaşamayı başarabilmektir. Çocuk, sıkı disiplin altına alınması, itaat etmeyi ve inanmayı öğrenmesi gereken bir varlıktır. Orta Çağ dünyasında çocukluğun tam olarak yeri yoktur. 6. Aristo, görüşleri ile okul öncesi eğitimin öncüsü sayılabilecek bir düşünürdür. Aristo eğitimin çocuğun gelişim özelliklerine uygun olarak ne çok zor ne de çok kolay görevler içermesini önermiştir. Ona göre beş yaşına kadar çocuklar öğretim ve çalışmaya sokulmamalıdır. Bu devrede çocuğa, oyun ile diğer uğraşı olanakları sağlanmalıdır. 7. Romalı düşünür Quintilianus, insan tabiatına uygun olarak verilecek okul öncesi eğitimin, herkesin yeteneklerine ve kavrayış gücüne uygun olarak verilmesinin önemi üzerinde durur. Taklit ile öğrenmenin bu dönemde önemli olduğu görüşüne yer verirken, öğretmenlerin her yönüyle çok iyi bir model olması ve çocukları kötü etkilerden ve örneklerden koruması gerektiğine dikkat çeker. 9. XV ve XVI. yüzyıllarda hümanizmanın ilk düşünürleri olan Erasmus, Rabelais ve Montaine ile Martin Luther çağdaş eğitime öncülük eden görüşleri ile dikkati çekmektedirler. Bu isimler arasında erken dönemin eğitimine katkı yönünden Rabelais in Çocukları özgür bir biçimde düşündürmeye alıştırmak eğitimin amacıdır görüşü dikkat çekicidir. Bu açıdan XV ve XVI. yüzyıllar insanlık tarihinde bir geçiş dönemi olarak kabul edildiği gibi çağdaş uygarlık ve eğitimin temellerinin de bu dönemdeki düşünürler tarafından atıldığı söylenebilir. NOT: Çağdaş eğitimi etkilemesi bakımından Montaine in Öğretimde çocuğun özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. fikri de dikkat çeken başka bir noktadır. 14

21 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Comenius; Büyük Didaktika adlı eserinde eğitimle ilgili görüşlerinin bir bölümünü ortaya koyan ünlü bir Çek eğitimcidir. Çocukluk döneminde en iyi öğrenmenin duyular yolu ile olduğu görüşündedir. Çocuğa önce nesneler, sonra resimler, sonra da isimlerin verilmesinin uygun olacağını düşünür. Ona göre yeni bilgileri öğrencilere verebilmek işinde sağlamlık, kolaylık, derinlik ve çabukluğu garantileyecek yeni bir metoda gereksinim vardır. O buna tabii metod adını verir. Bu da eğitimde tabiatın yolunun izlenmesidir. 13. Montessori, özümleyici aklın gelişiminin bilinçli ve bilinçsiz olmak üzere iki basamağının bulunduğunu belirterek, 3 yaşına kadar görme, işitme, tat alma, koklama ve dokunma yoluyla bilinçsiz özümleyici aklın geliştiğini, 3-6 yaş arasında ise çocuğun duyusal izlenimlerini çevreden ayırarak, bilinçli özümleyici akıl duyularının geliştiğini vurgulamıştır. 11. J. Locke, Ruh işin başında uysal ve henüz eğip bükmeye uygun hâldedir derken, çocuğun davranışlarının erken dönemlerde biçimlendirilmesi gerektiğini ve anne babaların bu konuda çocuklarına olan sevgilerinin önüne geçerek mantıklı düşünmelerinin bir zorunluluk olduğunu vurgulamıştır. Çünkü ona göre, çocuk yetişkin olduğunda bu davranışları değiştirmek pek mümkün değildir. 14. Montessori eğitim programı ile ilgili şunlar söylenebilir: Çocuk merkezlidir. 2-6 yaş arası çocukları kapsar. Karma yaş grupları ile küçük çocuğun büyükleri taklit etmesi beklenir. Öğretmenin rolü çocuğun gereksinimlerine duyarlı ortam yaratmaktır. Çocuğun bireyselliğini vurgular. Duyu gelişimi, kavram gelişimi, günlük yaşamda başarı (pratik yaşam alıştırmaları) ve akademik gelişim (okuma-yazma) olmak üzere dört gelişim alanı bulunmaktadır. 12. Montessori yönteminin temel dayanaklarından olan çocuğa saygı, çocukların yetişkinlerin bir minyatürü olmadığı ve çocukların yaşamı yetişkinlerinkinden farklı ve ayrı olarak ele alınmalıdır düşüncesine dayanır. 15. Piaget nin çocuğun zihinsel olarak nasıl öğrendiği ile ilgili görüşleri şu şekildedir: Çocukların yetişkinlerden farklı zihinsel yapıları vardır. Çocukların dünyayı algılama ve karar vermede kendilerine özgü yolları vardır. Çocukların zihinsel gelişim dönemlerinin süreçleri belli dönemlere doğrudur. Farklı çocuklar zihinsel gelişimin bir döneminden diğerine farklı yaşlarda geçerler. Zihinsel dönemlerdeki ardışıklık bütün çocuklar için önemlidir. Zihinsel gelişim; olgunlaşma, deneyim, sosyal etkileşim ve dengelenme olmak üzere birbiriyle ilişkili dört etmenden etkilenir. 15

22 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 16. Vygotsky, Sosyokültürel Gelişim Kuramı nda çocuğun kültürel gelişimi sırasında her işlemin iki kez, iki farklı boyutta ortaya çıktığını belirtmektedir. Bir işlem, önce kişiler arasında yani sosyal boyutta; daha sonra da bireysel yani psikolojik boyutta görülür. Tüm yüksek zihinsel işlemlerin sosyal temelleri vardır. Bunlar daha sonra içselleştirilir. 19. Head Start Programı; 1965 yılında ekonomik risk altında bulunan çocuklar ve bu çocukların ailelerine yönelik olarak ABD de uygulanmaya başlanmıştır. Head Start en uzun süreli ve en başarılı ulusal okula hazırlık programı olarak görülmektedir. Bu program risk altındaki çocuklar ve ailelerine eğitim, sağlık ve beslenme hizmeti vermektedir. 17. Garder in Çoklu Zekâ Kuramı na göre insanlar en az sekiz ayrı bilgi işleme düzeneği oluşturmuşlardır. İnsanlar; dil zekâsına, mantık ve matematik zekâsına, müzik zekâsına, mekân zekâsına, beden-devinim duyum zekâsına, kişiler arası zekâya, içe-dönük zekâya ve doğacı zekâya, göreceli olarak sahiptir. 18. Ekolojik Kuram ın yapısal ögeleri şu şekildedir: Mikro sistem; çevreyle kişisel gelişim arasındaki ilişkiyi inceler. Mezo sistem; mikro sistemler arasındaki ilişkilerle ilgilenir. Eko sistem; bireyin doğrudan çevresinden değil, çevresindekilerin bulunduğu çevreden etkilenmesi söz konusudur. Makro sistem; kişinin, içinde bulunduğu değerler, kurallar ve kültür öğelerinden oluşan etkileşimlerden meydana gelir. Krono sistem; her değişimin insanın doğal bir çevresel ürünü olduğunu kabul eder Fröebel in oyunları gelişigüzel oyunlar değil, eğitsel oyunlardır. Fröebel in oyuncak sisteminde geometrik şekiller vardır. Çünkü doğadaki gerçek nesnelerin basitleştirilmiş biçimleri geometrik şekillerdir. Çocuğun en kolay algılayacağı kavram yuvarlak kavramıdır. Bunun için çocuğa top verilip onu incelemesi sağlanmalıdır. Küp ve silindir kavramları daha sonra öğretilmelidir.

23 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 3 SORULAR 1. Okul öncesi öğretmeninde bulunması gereken niteliklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Günlük etkinliklere uygun ve temiz bir biçimde giyinmeli; düzenli olmalıdır. B) Müzik, dans, resim ve oyunlaştırma gibi konularda yetenekli olmalıdır. C) Çocukların yapmamasını istediği şeyleri kendisi de yapmamalıdır. D) Her çocuğu, bulunduğu yaşın fizyolojik, psikolojik ve kişilik özelliklerine ve yeteneklerine göre tanımayı ve anlamayı amaç edinmelidir. E) Gerektiğinde buyruk verici, sert ve korkutucu bir ses tonuyla konuşabilmelidir. 3. Cumhuriyet öncesi dönemde doğrudan okul öncesi eğitim alanına yönelik çalışmalar aşağıdaki düzenlemelerden hangisi ile başlamıştır? A) Yükseköğretim Yasası B) Geçici İlköğretim Yasası C) İlköğretim ve Eğitim Yasası D) Ana Mektepleri Nizamnamesi E) Darül Muallim-i Sıbyan Yasası 4. Aile eğitim programı; I. Anne babaların sosyalleşmesine katkıda bulunmak II. Anne babaların kendilerini daha iyi tanımalarını sağlamak III. Aile yaşamını daha eğlenceli duruma getirmek IV. Anne babaları hak ve sorumlulukları ile ilgili olarak bilgilendirmek gibi amaçlardan hangilerine sahip değildir? 2. Okul öncesi eğitim kurumlarında oyun alanı düzenlenirken; I. Sessiz oynanan oyun alanları ile etkin katılım gerektiren oyunların oynandığı alanlar birbirinden ayrı planlanmalıdır. II. Çocuklar için gerekli güvenlik önlemleri alınmış olmalıdır. III. Oyun alanlarında engelli çocuklar için ayrı bir ortam düzenlenmelidir. IV. Oyun alanın yakınında tuvalet ve lavabolar bulunmalıdır. gibi ilkelerden hangilerine uyulmalıdır? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve IV A) I ve IV B) II ve III D) Yalnız III C) Yalnız I E) I ve III 5. Kurallara Uyma davranışı ile ilgili; I. Grup etkinlikleri kurallara uyma davranışının kazanılmasında önemli bir role sahiptir. II. Toplum kuralları oyun yoluyla zararsız bir şekilde öğrenilir. III. Kurallara uymanın somut olarak ilk kez öğrenilmeye başlanması oyun iledir. IV. Kurallara uyma davranışı doğuştan getirilir. V. Kurallara uyma zorunluluğu oyun sırasında öğrenilir. gibi ifadelerden hangileri doğru değildir? A) Yalnız IV B) I ve V D) III ve V C) II ve IV E) I, III ve V 17

24 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 6. - AÇEV ve Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmıştır. - Okul ile aile arasındaki işbirliğini güçlendirerek çocuğa verilen eğitim desteğinin sürekli ve birbirini tamamlar nitelikte olmasını sağlamak amacındadır. - Bilimsel temelli bir eğitim programıdır. Özellikleri verilen eğitim programı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anne Baba Çocuk Eğitimi Projesi B) Aile Çocuk Eğitimi Programı C) Benimle Oynar Mısın? Programı D) Anne Destek Programı E) Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitimi Programı 8. Okul öncesi eğitimin önem kazanması ve yaygınlaşmasında aşağıdaki etmenlerden hangisi etkili olmamıştır? A) Ülkelerin anayasalarında var olan vatandaşlarına fırsat eşitliği sağlamak temel ilkesinin işlerlik kazanması B) Kadın haklarına olan saygının artması, kadınların ev dışındaki sosyal, mesleki ve bireysel haklarına kavuşmaları C) Şehirlere göç nedeniyle mimari yapının değişmesi ve çocuklar için oyun alanlarının giderek artması D) Hemen her ülkede ekonomik kalkınma ve endüstri alanındaki hızlı gelişmelerin sonucunda kadın işçilere olan gereksinimin artması E) Tüm sosyal sınıflarca, eğitimin bir sosyal gruptan diğerine geçişte güçlü bir araç olduğunun bilincine varılması 7. Okul öncesi eğitimde dünyada ilk akla gelen modeldir. Bu model çeşitli ülkelerde 1900 lü yıllardan başlayarak kabul gören en yaygın modeldir. Bu okul öncesi eğitim modeli, kadının çalışmaya başlamasıyla okul çağına gelmemiş çocukların bakım gereksiniminden doğmuştur. Bu modelin ilk örneği, İngiltere de Robert Owen tarafından kadın işçilerin verimini artırabilmek amacıyla açılmıştır. Okul öncesi eğitim hizmetlerinin sunumunda kullanılan bu model aşağıdakilerden hangisidir? A) Kurum, aile ve toplum merkezli eğitim modeli B) Aile merkezli eğitim modeli C) Anne baba çocuk eğitimi projesi D) Kurum merkezli eğitim modeli E) Uzaktan eğitim modeli 9. Montessori programında; I. Günlük yaşamda başarı II. Kavram gelişimi III. Sosyal gelişim IV. Akademik gelişim gelişim alanlarından hangileri yer almaz? A) III ve IV B) Yalnız III C) I ve IV D) I, III ve IV E) Yalnız IV 18

25 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Sevgi Öğretmen, güne başlama zamanının sonunda çocukların oyun zamanında kiminle, hangi öğrenme merkezinde, ne yapmak istediklerini sorarak onların günlerini planlamaları için rehberlik etmektedir. Böylece çocuklar oyun zamanında kendi ilgi ve istekleri doğrultusunda oyun oynamakta ve aralarında herhangi bir anlaşmazlık yaşanmamaktadır. Buna göre öğretmenin oyun zamanı için böyle bir yöntem uygulaması, okul öncesi eğitimin aşağıdaki temel ilkelerinden hangisine uygun bir örnektir? A) Çocukların kendi ve başkalarının duygularını fark etmeleri desteklenmelidir. B) Demokratik eğitim anlayışına uygun öğrenme ortamları hazırlanmalıdır. C) Bildiklerinden başlanılmalı ve deneyerek öğrenmeye olanak tanınmalıdır. D) Tüm gelişim alanları desteklenmeli ve çocuklar ilkokula hazırlanmalıdır. E) Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarına gereken önem verilmelidir. 12. Aşağıdakilerden hangisi XIV. Milli Eğitim Şûrasında Okul Öncesi Eğitim Alanına Öğretmen Yetiştirme Komisyonu tarafından belirlenen okul öncesi eğitim işlevlerinden biri değildir? A) Çocukların bir bütün olarak gelişmelerine yardımcı olmak B) Atatürkçülük çizgisinde, politik bütünleşmeye katkıda bulunmak ve kültürel değerleri tanıtmak C) Her yaş kümesinin özelliklerini dikkate alarak ilköğretime hazırlayıcı etkinliklere yer vermek D) Okul öncesini bir bütün ve bağımsız bir dönem olarak görüp yalnızca bu dönem özelliklerini geliştirmek E) Bireysel özellikleri göz önüne alarak her çocuğunun gelişimine katkıda bulunmak 11. Aşağıdaki oyun alanlarından hangisinde tırmanma merdiveni, salıncak, kaydırak, bisiklet, araba, tramplen, tahterevalli, dönme dolap, yaylı alet, araba lastiği, yürüme tahtası ve tünel gibi birçok oyun aracı bulunur? A) Kum su oyun alanı B) Büyük motor oyun alanı C) Hobi geliştirme oyun alanı D) Dramatik oyun alanı E) Serbest etkinlikler oyun alanı 13. Okul öncesi eğitimin; I. Her çocuğa eğitim sağlamak ve onların bireysel gelişimlerine katkıda bulunmak II. Çocukları ilkokula hazırlamak III. Çocuğun duyu organlarını eğitmek ve çevreye olan duyarlılığını artırmak IV. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamak gibi amaçlarından hangileri toplumsal yaşama yöneliktir? A) Yalnız I B) I ve IV C) III ve IV D) Yalnız III E) I, III ve IV 19

26 OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİĞİ 14. İnsanın gelişimi; doğum öncesi, doğum ve doğum sonrasında, kalıtımsal ve çevresel etmenlerin karşılıklı etkileşimiyle yönlenen bir süreçtir ve bazı ilkeleri söz konusudur. Aşağıdakilerden hangisi gelişimin bu ilkelerinden biri değildir? A) Gelişim birbirini izleyen belli evrelerden oluşur. B) Gelişimde bireysel farklılıklar söz konusudur. C) Gelişimde kritik dönemler söz konusudur. D) Gelişim evreleri birbirinden bağımsızdır. E) Gelişim belli yönler izler. 17. Aşağıdaki kurumlardan hangisi Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı olup 0-6 yaş grubundaki çocukların bakımlarını üstlenir ve sunduğu hizmet karşılığında ücret alır? A) Çocuk yuvaları B) Kreş ve gündüz bakımevleri C) Uygulama anaokulları D) Özel ana sınıfları E) Resmi ana sınıfları 15. Bir okul öncesi eğitim kurumundaki eğitsel ortamların çocuklara sağladığı olanaklar arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Çocukların uyuyarak dinlenmeleri B) Çocukların araştırma ve keşifler yapmaları C) Çocukların gün boyunca özgür bir biçimde oyun oynamaları D) Çocukların arkadaşlarıyla ve yetişkinlerle zamanı paylaşmaları E) Çocukların bireysel ya da grup olarak yaratıcı etkinlikler yapmaları 16. Okul öncesi eğitim kurumlarında yılsonu sergileri aşağıdaki ortamlardan hangisinde düzenlenir? A) Yemek salonu B) Giriş holü C) Çok amaçlı salon D) Yönetim odası E) Sınıf 18. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye de aile eğitim modelinin geliştirilmesi için getirilen önerilerden biri değildir? A) Aile eğitim modeline yönelik var olan, etkililiği görülmüş programlar yaygınlaştırılmalıdır. B) Kurumsal eğitimde, aile katılım programları yaygınlaştırılmalıdır. C) İş yerlerinde anne ve babalara yönelik aile eğitimi çalışmaları desteklenmelidir. D) Üniversitelerin Okul Öncesi Öğretmenliği Programlarında zorunlu ders olarak okutulan anne baba eğitimi, sınıf öğretmenliği programlarında da 6-12 yaşa yönelik olarak okutulmalıdır. E) Yaz Okulları, Çok Amaçlı Okul Öncesi Eğitim Merkezleri gibi alternatif modeller denenmeli, değerlendirilmeli ve başarılı modeller yaygınlaştırılmalıdır. 20

27 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Genel Müdürlüğü ve TRT nin iş birliğinde 1999 dan beri yürütülen programdır. Programın, aileleri okul öncesi eğitim konusunda bilinçlendirmek okul öncesi eğitim çağı çocuklarının dil gelişimine katkıda bulunmak ve çocuklarda, saygı, sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusu kazandırmak gibi amaçları bulunmaktadır. Açıklaması verilen uzaktan eğitim modeli aşağıdakilerden hangisidir? A) Uykudan Önce B) Benimle Oynar mısın? C) Tomurcuklar D) Susam Sokağı E) Cansuyu 21. Bir okul öncesi öğretmeninin etkili bir öğretim süreci gerçekleştirmesi için aşağıdakilerden hangisini yapması beklenmez? A) Bilgi teknolojileri dâhil öğretim araç-gereçlerini ustalıkla kullanma B) Çeşitli öğretim yöntemlerinden yararlanma C) İşlenen dersi örneklendirerek günlük yaşamla ilişkilendirme D) Tüm öğrenciler ve gruplarla iletişim kurma ve etkileşimde bulunma E) Öğrencileri okul saatleri içerisinde güdüleme AÇEV tarafından Türkiye nin sosyoekonomik açıdan yoksul bölgelerinde bulunan 5-6 yaş grubundaki çocuklara ve annelerine yönelik bir programdır haftalık hızlandırılmış bir Okul Öncesi Eğitim Programı nın geliştirilerek uygulanmasıdır. - Program, 5-6 yaş grubu çocukların dil kullanım becerilerini ve zihinsel gelişimlerini destekleyerek onları okula hazırlamakta ve ilköğretimin ilk yıllarını onlar için daha verimli kılmaktadır. - Bu uygulamaya katılan çocukların annelerine de destek eğitimleri verilmiştir. Özellikleri verilen aile merkezli eğitim modeli aşağıdakilerden hangisidir? A) Anne-Çocuk Eğitim Programı B) Anne Destek Programı C) Okul Öncesi Veli Çocuk Eğitim Programı D) Yaz Ana Okulları E) Anne Baba Çocuk Eğitimi Projesi 21

28 Okul Öncesi Eğitime Giriş / Test - 3 ÇÖZÜMLEMELER 1. Bir okul öncesi öğretmeninde bulunması gereken nitelikler şu şekilde sıralanabilir: Çocukları gerçekten sevmeli, onları birer kişi olarak görmeli; eğitimi de bu kişinin gelişmesini etkileyecek bir yol gösterme olarak düşünmelidir. Acil ve beklenmedik durumlarda coşkuya kapılmadan, soğukkanlılıkla olayların üstesinden gelebilmeli, yürekli ve çaba göstermeyi seven biri olmalıdır. Çocuklarla buyruk verici, sert ve korkutucu değil, yumuşak ve güven veren bir ses tonuyla konuşmalıdır. Günlük etkinliklere uygun ve temiz bir biçimde giyinmeli; düzenli olmalıdır. Çocukların ilgisini sürekli olarak canlı tutabilmeli; bir çocukla ilgilenirken, ötekilerin de ne yaptıklarını izleyebilecek biçimde her an uyanık olmalıdır. Müzik, dans, resim ve oyunlaştırma gibi konularda yetenekli olmalıdır. Çocukların yapmamasını istediği şeyleri kendisi de yapmamalıdır. Çocuklarla sağlıklı bir iletişim kurmalı; onların, başka çocuklarla ve yetişkinlerle iş birliğine dayalı ilişkiler kurarak kendi benliklerini kazanmalarını sağlamalıdır. Tüm çocukları ön yargılardan arınmış olarak ve oldukları gibi kabul ederek tümüne eşit, haktanır (adil), mantıklı ve yansız davranmalı; kendi güdülerini doyurmak için çocukları bir araç olarak kullanmamalıdır. Çocuklara yol gösterirken belli bilgileri aktaran bir öğretici değil; çocuğun özelliklerini dengeleyerek, her alanda gelişmelerine yardım eden ve onda öğrenmeye ilgi uyandıran bir eğitici ve rehber olmalıdır. Her çocuğu, bulunduğu yaşın fizyolojik, psikolojik ve kişilik özelliklerine ve yeteneklerine göre tanımayı ve anlamayı amaç edinmeli; çocuğu bu özelliklerine göre yönlendirmelidir. Karşılıklı sevgi, saygı ve güvene dayanan demokratik bir ortam yaratmalı; bu ortam içinde çocuğa gücü oranında sorumluluk vererek kendi kendine yeten, kendini kabul eden, kendini anlatabilen ve denetleyebilen bir kişi olmasını sağlamalıdır. 22 Eğitimde çocukları odak olarak almalı; kendi istek ve düşüncelerini zorla kabul ettirmekten kaçınarak, onların değişen ilgi ve isteklerine uyum göstermelidir. Katı ve kesin düşüncelerle pekiştirilmiş bir disiplin uygulamadan sınıfa egemen olmalı, sınıftaki düzeni sağlamalıdır. Çocukların başarılarını överek ödüllendirmeli; eksikliklerini ve başarısızlıklarını vurgulamaktan; arkadaşları önünde onları küçük düşürecek ve kıracak davranışlardan ve alaylı bir biçimde konuşmaktan; çocukları birbirleriyle karşılaştırmaktan kaçınmalıdır. Uyumsuz ya da sorunlu çocuklara anlayışlı davranmalı; olumlu bir yaklaşım izleyerek sorunlarını tanımlamada ve çözümlemede çocuklara ve ailelerine yardımcı olmalı; rehberlik etmelidir. Anlatımı açık ve anlaşılır olmalı; akıcı ve tatlı bir dil kullanmalı; doğru ve güzel konuşmalıdır. Çocuklarda suçluluk duyguları ve anlamsız korkular uyandırmaktan ya da bunları pekiştirmekten sakınmalıdır. Çocuğa darılıp gücenmemeli; tepkileri şaşırtıcı olmamalı; öfkesini gizlemeyi bilmeli; yersiz gözdağı ve cezalardan, özellikle dayaktan kaçınmalıdır. Çocukların çeşitli oyunlar kurmalarına olanak tanımalı; onların oynayarak öğrenmelerini sağlamalıdır. Çocukların eğitiminde, onların hazırlık düzeyine, tüm ilgi ve gereksinimlerine yanıt vermeye ve uyumuna önem vermelidir. Çocuğun dinleme, anlama ve anlatma yeteneğini geliştirmelidir. Çocuğa insanları sevmeyi ve iş birliği içinde çalışmayı öğretmelidir. Çocukların gelişimini ve eğitimini desteklemek için aileleri ile sürekli ilişki kurmalı; her çocuğun aile yaşantısına ilişkin bilgi sahibi olmalıdır. Toplumsal etkinliklere katılmalı; okul öncesi eğitim kurumunun dışındaki dünyadan da haberdar olmalıdır. Çocukların yaratıcılığını geliştirecek araç gereçlerden ve çevresindeki tüm kaynaklardan yararlanmalıdır.