TURİZM DE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TURİZMDE EĞİTİM SORUNLARI VE HİZMETİÇİ EĞİTİM AHMET KIRMIZI 1560Y71017 YRD.DOÇ.DR.

Transkript

1 TURİZM DE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TURİZMDE EĞİTİM SORUNLARI VE HİZMETİÇİ EĞİTİM AHMET KIRMIZI 1560Y71017 YRD.DOÇ.DR. ŞEVKİ ULAMA KASIM 2015

2 ÖZET Mesleki eğitim, milli eğitim sisteminin bütünlüğü içinde endüstri, tarım ve hizmet sektörleriyle birlikte her türlü mesleki ve teknik eğitim hizmetlerinin planlanması, araştırılması, geliştirilmesi, organizasyonu ve eşgüdümü ile yönetim, denetim ve öğretim etkinliklerinin bütününden oluşmaktadır. Turizm eğitiminin genel eğitimden farklı olarak algılanmaması ve genel eğitim içerisinde yapılması gerekmektedir. Turizm eğitiminin her aşamasında kişilerin pratik bilgi ve becerilerle donatılması gerekmektedir. Sektörün dinamikliğinden dolayı verilecek eğitiminde dinamik bir yapıda olması gerektirmektedir. Başka bir ifadeyle, artan rekabet ortamında varolabilmenin temel şartlarından biri nitelikli insan gücüdür. Bu da ancak etkin ve kaliteli turizm eğitim ve öğretimiyle ve turizm okullarından mezun olmuş kişilerin sektörde çalışmasıyla sağlanabilir. Tüm bunlardan dolayın bu çalışmanın amacını turizmde nitelikli personel ihtiyacının karşılanmasında mesleki eğitimin önemi vurgulamak oluşturmaktadır.

3 GİRİŞ Turizm alanındaki altyapı yatırımları, nitelik ve nicelik açısından ne kadar yeterli olursa olsun sosyal üst yapı yatırımları ile desteklenmedikçe yarar sağlamamaktadır. Söz konusu sosyal üstyapı yatırımları içindeki en önemli unsur turizm eğitimidir. Turizm eğitimine ise, sadece ara istihdamın eğitilmesi gözüyle bakılmamalı, aynı zamanda yatırımcı ve işletmecilerin, esnaf ve tüccarın, kamu ve özel kesim yöneticilerin, aynı zamanda halkın turizm alanında eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi çerçevesinde geniş bir perspektif içinde yaklaşılmalıdır. Türkiye de, turizm sektörünün en önemli eksikliklerinden birisi de müsteri iliksilerinde yetersiz ve davranıs yönünden bilinçlendirilmemis is görenlerin varlıgıdır. Konaklama isletmelerinde hizmet kalitesinin gelistirilmesinin egitimsiz çalısanlarla mümkün olmayacagını göz önünde bulundurulursa bu çalısmanın önemi açıkça ortaya çıkmıs olur.

4 1.TURİZM GENEL TANIMI Günümüzde, milyonlarca insan günlük hayatlarını devam ettirdikleri yerlerden geçici süreler için başka yerlere hareket etmektedir. Bu yer değişimi esnasında, ulaşım olanaklarından yararlanılmakta ve varılan yerdeki konaklama birimleri kullanılmaktadır. Bu olay, XX. yüzyıla özgü modern bir olay olarak görülmesine karşın, yer değiştirme insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar yüzyıllar boyunca çeşitli neden ve amaçlarla bulundukları yerin dışındaki başka bir coğrafi mekana hareket etmişlerdir. Dinamik bir yapıya sahip olan bu hareket, çeşitli dillerde değişik kavramlarla ifade edilmektedir. Son olarak, bu dinamik olayların gelişimi ve birçok terimin doğurduğu karışıklık sonucu, tüm dikkatler tek bir sözcük üzerinde toplanmıştır; bu sözcük turizmdir. Turizm kavramı üzerinde özel, teknik birçok tanım yapılmakla birlikte günümüze değin kapsamlı bir tanım yapılamamıştır. Sorun turizmin öznesinin insan olmasından ve sosyal, psikolojik, ekonomik, politik gibi değişik unsurların bir araya gelmesinden kaynaklanmaktadır. Turizm olayını veya kavramını belirlemek amacıyla yapılan çalışmalar XIX. yüzyılın sonlarına kadar uzanmaktadır. Olaya değişik yönlerden değinen yazarlar, değişik tanımlar yapmışlardır. Guyer-Feuler tarafından 1905 yılında ilk turizm tanımı ortaya atılmıştır. Buna göre: turizm, gittikçe artan hava değişimi ve dinlenme gereksinmeleri, doğa ve sanatla beslenen göz alıcı güzellikleri tanıma isteğine; doğanın insanlara mutluluk verdiği inancına dayanan ve özellikle ticaret ve sanayinin gelişmesi ve ulaşım araçlarının kusursuz hale gelmelerinin bir sonucu olarak ulusların ve toplulukların birbirlerine daha çok yaklaşmasına olanak veren modern çağa özgü bir olay dır. 2.GÜNÜMÜZ TÜRKİYE SİNDE TURİZM 1981 yılında 1.4 milyon uluslararası girişin yapıldığı ve turizmden 400 Milyon Dolar gelir elde eden Türkiye, Dünya ortalamasının üzerinde hızla büyümüş, 2002 yılında 13.2 milyon turisti ağırlayan ve 9 milyar dolar turizm geliri elde eden önemli bir turizm ülkesi olmuştur. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı nda, turizm alanında hizmetlerin kalite seviyesi ve sürdürülebilirlik kavramları vurgulanmış, turizmden beklenen yararların, özellikle daha az gelişmiş bölgelere dengeli yayılmasına yönelik bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu çerçevede, Türk Turizminin hedefleri şöyle belirlenmiştir: 1.Uluslararası rekabet gücü yüksek, verimli bir turizm sektörü yaratmak. 2. Yerli ve yabancı turist ile yerel halkın ihtiyaçlarını karşılamak, turizmden beklenen yararları ülke geneline yaymak. 3. Kültürel mirasın ve doğal çevrenin korunmasını sağlamak. 3.EĞİTİMİN TANIMI VE İŞLEVLERİ Eğitim alanında yazılmış her kitapta, eğitimin değişik bir tanımına rastlamak mümkündür. Eğitim tanımları, içerik ve süreç tanımları olmak üzere iki kümede toplanabilir. İçerik tanımı; Eğitim; yeni kuşakların, toplum yaşayışında yerlerini almak için hazırlanırken gereken bilgi, beceri ve anlayışlar elde etmelerine ve kişiliklerini geliştirmelerine yardım etmek etkinliğidir.

5 Süreç tanımı; Eğitim; bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir. Eğitim girişiminin en önemli özelliği, üzerinde çalıştığı hammaddenin toplumdan gelen ve topluma giden insan oluşudur. Böylece eğitimde birey boyutu kurum boyutundan daha duyarlı olmakta, informal yanı formal yanından daha ağır basmaktadır. Eğitim; hem birey için hem de toplum için zorunlu bir gereksinmedir. Hatta uygar insan, uygar toplum olmanın yolu çağdaş eğitimden geçer. Bugünün dünyasında çağdaş eğitim akılcı, bağımsız, sorgulamacı ve eleştirici düşünce yoluyla doğruyu arama anlayışına dayanmaktadır. Günümüzde eğitimin amacı; toplumsal, kişisel ve ekonomik hayatın gereksinim duyduğu çeşitli becerilere, bilgilere, düşünme, sorun çözme, aradığı bilgileri kendisi bulma yetilerine sahip insanı yetiştirmek olarak özetlenebilmektedir. Eğitimin işlevleri ekonomik, toplumsal ve politik işlevler olmak üzere 3 grupta toplanır. Eğitim, toplumsal işlevi ile varolan kültürel birikimi bireylere aktarır ve bu kültürü geliştirir. Varolan kültürel birikimi öğrencilere (çocuk, genç ve yetişkin) kazandıran eğitim, toplumsallaştırma amacına hizmet etmiş olur. Eğitimin politik işlevi ise bireyin varolan politik sisteme bağlı olarak yetişmesini öngörür, eş deyişle düzenin yeniden üretimini sağlar. Böylece okullar başta sistem olmak üzere sistemin işleyişini kolaylaştıran, yardımcı olan bir alt sistem olarak işlev görür; söz konusu sistem yurttaşlarının yanı sıra önderlerini de yetiştirir. Eğitimin bir diğer işlevi ise ekonomiktir. Ekonomik işlev, eğitim sisteminin ekonomik sistemin istediği nitelikleri üretmesi ile ilgili iken, eğitilen açısından ise bir mesleğin gerektirdiği belli nitelikleri kazandırarak onu üretici yapmaktır. Eğitime bu şekilde yaklaşıldığında, eğitim kesimini üretim sisteminin istemlerine bağlayarak onu edilgenleştiren bir bakış açısı hakim olmakla birlikte, eğitim sürecinde kazandırılan toplumsal rolleri benimseme, liderlik, yetiştirilebilirlik gibi, başka bazı niteliklerle de işgücü piyasaları etkilenebilmektedir. 4.TÜRKİYE DE TURİZM EĞİTİMİNİN GENEL YAPISI Turizm eğitimi, her düzeydeki öğrencilere turizm bilincini, misafirperverliğin temel prensiplerini vermek, turizm endüstrisinde çalışan personelin; genel ve mesleki bilgilerini artırmak ve turizm endüstrisine yönetici, araştırıcı niteliklerinde uzman, uygulayıcı, teknisyen yetiştirmek için yapılan her türlü faaliyetlerdir. Türkiye de turizm eğitimi, 1953 yılında Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı nın işbirliği yapması sonucu Ankara ve İzmir Ticaret Liselerinde Turizm Meslek Kurslarının açılmasıyla, bazı turizm derneklerinin de tercüman rehberlik kurslarını düzenlemeleriyle başlamış, 30 yıllık bir dönem içinde de kademeli olarak gelişme göstermiştir. a) Toplum Düzeyinde Turizm Eğitimi Bu eğitimin amacı, toplumda turizm şuurunu yerleştirmek, turizmin yaratıcı kaynaklarını koruyacak sevgiyi ve anlayışı geliştirmek, turiste karşı eşit ve dürüst hizmet etmenin ahlak ve terbiyesini vermek, gerçek saygıya ve samimi konuk severliğe dayalı bir davranış biçimini oluşturmaktır. Toplumsal düzeyde turizm eğitiminin araçları;

6 1.İlköğretim, lise ve yükseköğretim kurumlarında eğitim ve öğretim programlarına turizm konularının eklenmesidir. Bu yöntem, 1960 lı yılların ortasında turizm derslerinin Ticaret Liseleri ve Üniversite programlarında, 1970 li yılların sonunda ise diğer liselerin eğitim programlarında yer almasıyla gerçekleştirilmiştir. İlköğretimde de Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Milli Coğrafya derslerinde turizm bilincinin yerleşmesine yönelik konulara yer verilmektedir. 2.Diğer taraftan Bakanlıklar, KİT ler, TRT, askeri birlikler, yerel yönetimler, işyerleri dolaylı ve dolaysız ilgileri ölçüsünde turizm eğitim programları düzenlemiştir. b) Meslek Formasyonu Veren Turizm Eğitimi Bu eğitimin amacı, turizm endüstrisinin ve turizm mesleklerinin değişik faaliyet ve ihtiyaçları için bilgili, becerili, yetenekli, verimli ve hizmet etmenin ahlaki bir değer taşıdığı bilincine sahip eleman yetiştirmektir. Meslek formasyonu veren turizm eğitimi; amaçları ve araçları birbirinden farklı eğitim kademelerinden oluşmaktadır. 1.Birinci kademe, işletmelerde çalışan personelin eğitilmesidir. 2.İkinci kademe, eğitim merkezlerinde düzenlenen turizm eğitimidir. 3.Üçüncü kademe, orta öğrenim düzeyinde yapılan meslek eğitimi olup, amacı işletmeler için işi gerçekleştirecek elemanı ve nezaretçiyi yetiştirmektir. 4.Dördüncü kademe, lise üzerinde iki yıllık eğitim dönemini kapsayan kademedir. 5.Beşinci kademe, yine lise üzerine dayalı 4 yıllık yüksekokullarda yapılan turizm eğitimidir. 6.Altıncı kademe, üniversiter düzeyde fakültelerde 4 yıllık turizm ve otelcilik lisans eğitimidir. 7.Yedinci kademe, lisans eğitimi üzerine dayalı ihtisas programları ile yükseklisans ve doktora veren turizm işletmeciliği programlarıdır. Türkiye de turizm eğitimi için, görevli ve sorumlu belli bir kurum bulunmamaktadır. DPT, İçişleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, TOBB, TOLEYİS gibi birçok kurum ve kuruluş, birbirinden bağımsız bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir. Türkiye de turizmle ilgili ilk ciddi çalışmaların izlerine 1940 lı yıllarda rastlanmaktadır. Eğitim konusuna, 1950 li yılların başında Ankara ve İstanbul da garson ve aşçı yetiştirmek üzere iki kısa süreli kurs ile eğilinmiştir. Bu kursların bir dönem devam edebildiği ve daha sonra kapatıldığı bilinmektedir. Turizm konusunun bir bakanlık düzeyinde organize edilmesi 1957 yılına rastlamaktadır. Bunu takip eden yıllarda turizmle ilgili konularda yoğun çalışmalar yapıldığı anlaşılmaktadır. Geniş bir tabanda çok sayıda ilgili kuruluşun aktif katılımlarıyla Turizm Danışma Kurulları oluşturulmuştur. Uzun bir dönem, her yıl yenilenen bu kurul toplantılarında turizm, tüm sorunlarıyla tartışılmış, çözüm önerileri ileri sürülmüştür. 5.TÜRKİYE DE TURİZM EĞİTİMİNE İLİŞKİN SORUNLAR Turizmin gelişmesi için yatak sayısının ve taşıma kapasitesinin artması, altyapı sorununun çözüme ulaştırılması, tanıtma ve pazarlama çalışmalarının yoğunlaştırılması ve dolayısıyla turist sayısı ile turizm gelirlerinin çoğalması gerekir. Yatak ve konaklama kapasitesinin artırılması üzerinde durulurken, emek yoğun nitelikli turistik işletmelerde çalışan personelin nitelikli olmasına, halkın turizm konusunda eğitilmesine özen gösterilmeli ve bu eğitimin turizm yatırımı kadar önemli olduğu kabul edilmelidir.

7 Turizm eğitimine ilişkin sorunlar ana hatlarıyla aşağıda sunulmuştur: 1.Turizm sektörü ile turizm eğitimi veren kuruluşlar arasında hukuki çerçevede etkin bir işbirliği ve organik bağ kurulamamıştır. Yasal dayanağı olmayan, karşılıklı iyi niyete ve kişisel çabalara dayanan yetersiz işbirliği; ortak hedefe dönük fonksiyonların gerçekleşmesine, mevcut fiziksel ve beşeri kaynaklardan rasyonel bir şekilde faydalanmasına engel olmaktadır. 2.Turizm eğitiminde entegrasyon ve koordinasyon sağlanamamıştır.bu da eğitim çalışmalarının makro bir model kapsamında birbirini tamamlayan bir biçimde yürütülememesine neden olmaktadır. Turizm meslekleri, bu mesleklerin değişik kademelerinde çalışma hakkı, unvan kullanma kanuni himaye altına alınmadıkça, haksız rekabet şartlarında istihdam önlenmedikçe işgücü verimi düşmekte ve sektör geliştikçe nitelikli personel daha yüksek ücretlerle yeni işletmelere kaydığından işgücü stabilitesi bozulmaktadır. 3.Uygulanan ders programları çoğunlukla kuramsal olup, uygulamalı derslere programlarda fazla yer verilememiştir. 4.Turizm eğitiminin gerektirdiği eğitim araçları ve laboratuarlar dört yıllık eğitim kuruluşlarında bulunmamakta,verilen bilgiler uygulama imkanı olmadığından unutulmaktadır. 5.Yabancı dil eğitimi yeterli değildir. 6.Öğretim elemanı açığı bulunmaktadır. Turizm eğitiminde tam zamanlı öğretim elemanlarının yanında ders saati başına ücretli uzmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Eğitimin verimli olabilmesi, uygulamalı derslerin etkinliğinin sağlanması için öğrenci kontenjanları 50 kişide dondurulmalıdır. 7.Staj yapamadan mezun olan öğrenciler sektöre adapte olamamaktadırlar. 8.Gerek sektörden uzman öğretim elemanlarının temini, gerek staj ve uygulama imkanlarının sağlanması açısından Yüksekokulların kuruluş yerlerinin büyük şehirlere yakın olmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Ülkemizdeki turizm eğitim ve öğretimi belirli bir hedefe yöneltilmeli ve bir programa dayandırılmalıdır. Mevcut öğretim kurumları teori ile uygulamayı bağdaştıran bir kuramsal özelliğe kavuşturulmalıdır. Lisans düzeyinde eğitim veren kurumlar bilimsel turizm araştırma merkezleri olarak düşünülmeli ve turizm uzmanlarının ve yöneticilerinin bu tür okullardan yetiştirilmesi sağlanmalıdır. İhtiyaçlara cevap veren, gerçekten nitelikli eleman yetiştirecek şekilde organize edilmiş bir turizm eğitim ve öğretimi, bunu gerçekleştirecek istikrarlı bir turizm eğitim politikasına Türkiye nin ihtiyacı vardır. 6.HİZMETİÇİ EĞİTİM KAVRAMI VE ÖNEMİ Hizmet içi eğitim de eğitim kavramı gibi farklı ifadelerle tanımlanmaktadır. Taymaz (1997) a göre hizmet içi eğitim; özel ve tüzel kişilere ait işyerlerinde belirli bir maaş veya ücret karşılığında işe alınmış ve çalışmakta olan bireylerin görevleri ile ilgili gerekli bilgi, beceri ve tutumları kazanmalarını sağlamak üzere yapılan eğitimdir. Can vd. (1998) hizmet içi eğitimi; kişiye, işi ile kesin hukuki ilişkisinin kurulduğu tarihten, işten ayrıldığı tarihe kadar geçen süre içinde, işin gerektirdiği performans düzeyine ulaşması için gereken bilgi, beceri ve davranışların sistemli bir şekilde öğretilmesi sürecidir. diye tanımlamaktadır. Pehlivan (1997) a göre; örgütsel anlamda hizmet içi eğitim örgütsel amaçların gerçekleşmesine katkıda bulunacak davranışların geliştirilmesini sağlayacak deneyimlerin örgüt tarafından sunulduğu programlardır. Tanımlardan da anlaşıldığı gibi, hizmet içi eğitim örgüt tarafından, personelin işini daha iyi yapmasını sağlamak ve örgütsel verimliliği arttırmak için verilmektedir. Yönetim, örgütün amaçlarını etkili ve verimli bir biçimde gerçekleştirebilmesi için personelin

8 nitelikleri ile ilgili görevlerin gerektirdiği nitelikler arasında bir denge sağlamalıdır. Bu denge yok ise aradaki fark hizmet içi eğitim yoluyla giderilebilir. Hizmet içi eğitim, çalışanların hizmete yatkınlığını sağlamak, verimliliğini arttırmak ve gelecekteki görev ve sorumlulukları için yetiştirmek amacıyla verilen eğitim etkinlikleri olarak tanımlanacak olursa şu özellikleri taşıdığı görülür: 1.Hizmet içi eğitim kavramı tüm hizmet süresini kapsar, 2.Hizmet süresi içinde uygulanır, 3.Mesleğe yöneliktir, 4.Kişilerin ve örgütün verimini arttırmaya yöneliktir, Örgütsel sistemde ve kişilerin bilgi, beceri ve davranışlarında istenilir değişiklikler yaratmayı amaçlar, Personelin üst derecelere yükselmesine olanak sağlar. Hizmet için eğitimin yararlarına bakacak olursak: 5.İyi bir hizmet içi eğitimin yararlarından birisi de personelin moralini yükseltmesidir. Fertlerin yetiştirilmeleri ve genel meseleleri el birliği ile çözmek üzere bir araya getirilmeleri personel üzerinde fevkalade olumlu değişiklikler yapar. Morali yüksek işçilerin yeni duruma uyma ve yenilikleri kabul etme kabiliyetleri fazla olur. 6.Örgütlerde personelin belirli bir işi yapabilmesi için eğitim görmesi ve böylece beceri ve yeteneklerinin arttırılması sonucunda nitelik ve nicelik yönünden verim artar ve kayıplar önlenir. 7.Hizmet içi eğitim, örgütte kazaları azaltmakta, üstlerin astlarını denetleme işlerini hafifletmektedir. Hizmet içi eğitimin etkin olduğu örgütlerde, yönetsel kararlar daha nitelikli olmakta, zamanında alınmakta ve uygulamayı kolaylaştıracak esnekliğe kavuşabilmektedir. 8. Gerek malzeme, gerekse hizmet üretiminde israftan doğan kaybı azaltır ve önler. 9.Örgütte etkili iletişim sağlar, hizmet kalitesini yükseltir. Zaman, emek, maliyet tasarrufu sağlar ve personel devir hızını azaltır. 10. Örgüt açısından kadrolaşma kolaylaşırken, bireysel olarak personel yükselme imkânı bulur. 11.Hizmet içi eğitimin, örgütün bakım ve onarım giderlerini azaltmak, örgüte dinamizm ve saygınlık kazandırmak gibi faydaları da vardır..bu yararlarına karşılık iyi düzenlenmeyen hizmet içi eğitim etkinliklerinin sakıncaları da vardır.örgütün ve işgörenlerin gerçek gereksinmelerine dayanmayan, gösteriş için yapılan hizmet içi eğitim etkinliklerinin yararı olmamaktadır. İş görenlerin eğitim düzeyinden yukarıda düzenlenip de onların ilgisini çekmeyen eğitim programları, yarardan çok zarar vermektedir.

9 7.HİZMETİÇİ EĞİTİMİN BİREYSEL VE KURUMSAL YARARLARI KURUMSAL FAYDA Ürünün miktarı artar. Ürünün maliyeti azalır. Ürünün kalitesi yükselir. Üretim zamanında yapılır. Verimlilik artışı sağlanır. Sağlanan kazanç artar. İş güvenliği sağlanır. Malzeme ve enerji tasarrufu sağlanır. Üretimde zayiatlar azalır. Kurum kendisini kolaylıkla yeniler. Gelişmelere uyum sağlar. İş kazaları azalır. Meslek hastalıkları önlenir. İş metodları gelişir. Kusurlu üretim azalır. Anlaşmazlık azalır. Sosyal ilişkiler gelişir. İşten ayrılmalar azalır. Kaliteli iş gücü sağlanır. BİREYSEL FAYDA İşinde saygınlık kazanır. Güven duygu gelişir. İşinde memnuniyet artar. Huzurlu olarak çalışılır. Morali yükselir. Güdülenir. Kazancı artabilir. Ortama uyum kolaylaşır. Mutluluk duyar. Ufkunu genişletir. Yenilikleri izler. Unvan elde eder. Sağlığını korur. Kendini geliştirir. İş yerine uyum sağlar. Personelin değeri artar. Kültürünü geliştirir. İnsan ilişkileri artar. İşinde devamlı olur.

10 SONUÇ Çağımızda hızla gelişen bilim ve teknoloji,birey ve toplum yaşantısını büyük ölçüde etkilemekte, sosyal kurum ve kuruluşların yapı ve fonksiyonlarını da değişikliğe zorlamaktadır.kişilerin bu yeniliklere kendini uydurma ve yeni gelişmeleri takip edebilmeleri için sürekli olarak eğitime ihtiyaç vardır.turizm sektöründe eğitilmiş, nitelikli işgücü arzını kısa sürede arttırmak amacıyla, uygun olan turizm işletmelerinin mesleki eğitim amacıyla kullanılması büyük önem taşımaktadır. Turizm, ülkemiz için dış pazarlarda rekabet gücü en yüksek sektörlerden birisidir. Bir hizmet sektörü olan turizmde yüksek rekabet gücünün korunması, verilen hizmetin esası olan hizmet kalitesine bağlıdır. Hizmet kalitesinin arttırılmasında eğitim önemli bir etkendir.diğer bir konu olan hizmetiçi eğitimin ne denli önemli olduğu ve bu önemin sadece eğitim verilerek kalmasını değil sahada da alınan bu eğitimin uygulanabilmesi önemlidir. KAYNAKÇA AĞAOĞLU, O.K, İşgücünü Verimli Kullanma Tekniklerinin Turizm Sektörüne Uygulanması, Ankara, AĞAOĞLU,O. K, Türkiye de Turizm Eğitimi ve Etkenliği, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları 439, Ankara, AYDOS, H, Turizm Sektörüne İşgücü Yetiştirilmesi Buna Yönelik Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Turizm Eğitimi Konferansı, Turizm Bakanlığı Yayınları Ankara, Başaran, İ. E, (1985). Örgütlerde İşgören Hizmetlerinin Yönetimi. Ankara, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No:139. BOYACI, C, Üniversite Düzeyinde Turizm Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Yetiştirme Sorunları ve Çözüm Önerileri Turizm Eğitimi Konferansı, Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, Deliveli, Ö, (2002). Kamu Yönetimi Sözlüğü. Ankara, Adalet Yayınevi. Ersan, N, (1988). Hizmet İçi Eğitim Yönetimi. Ankara,Nüve Matbaacılık. Gülen, İ,ve Özdönmez, M, (1996). Personel Yönetimi. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No:3928.

11 İLKİN, A, DİNÇER, M.Z, Turizm Kesiminin Türk Ekonomisindeki Yeri ve Önemi, Ankara, KOCAOĞLU, B, Turizm Eğitiminde Kalite Değerlendirmesi: Sertifikasyon Turizm Eğitimi Konferansı. Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, Kozak N, Kozak M. A, ve Kozak M, (2000). Genel Turizm: lkeler-kavramlar. Geli tirilmi 4. Basım. Ankara: Turhan Kitabevi. Küçükahmet,L,(1995). Ö retim lke ve Yöntemleri. Geni letilmi 6. Bask. Ankara: Gazi Büro Kitabevi. Özdemir, Ö, (1967). Hizmet İçi Eğitimde Temel İlkeler ve Teknikler. Ankara, DPT Yayınları/16 SOLEY, S. V, Turizm Potansiyellerimizin Değerlendirilmesi, Kent Matbaası Ankara, Taymaz, H, (1997). Hizmet İçi Eğitim, Kavramlar, İlkeler, Yöntemler. Ankara,PEGEM Yayıncılık. Usal,A, ve Kurgun A, (2001). Turizm İşletmelerinde Maliyet Analizleri. Ankara,Detay Yayıncılık. Uygur, A, (2007). Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1) Yüksel,Ö. (1998). İnsan Kaynaklar Yönetimi. Ankara, Gazi Kitabevi. Yüksel,Ö. (2000). İnsan Kaynaklar Yönetimi. 3. Baskı. Ankara,Gazi Kitabevi.