Amerikalı sosyolog Raymond Baumhart ın iş adamlarına sorduğu Etik sizce ne anlama gelir? sorusuna aldığı yanıtlar:

Transkript

1 ETİK NEDİR?

2 Amerikalı sosyolog Raymond Baumhart ın iş adamlarına sorduğu Etik sizce ne anlama gelir? sorusuna aldığı yanıtlar:

3 Etik, duygularımın bana neyin doğru neyin yanlış olduğunu söylemesiyle ilgilidir. Etik, Benim dini inançlarım ile ilgilidir. Etik olmak, yasaların gerektirdiğini yapmakla ilgilidir. Etik, toplumun kabul ettiği davranış standartlarından oluşur. Sözcüğün anlamını bilmiyorum!

4 Etik, duygularımın bana neyin doğru neyin yanlış olduğunu söylemesiyle ilgilidir. Birçok kişi, etiği duygularıyla özdeşleştirmeye çalışır. Ancak, etik olmak, kesinlikle insanın duygularının dinlemesi değildir. Aslında, duygular, çoğu zaman etik olmaktan saparlar. Örneğin, sevdiklerimizin tarafını tutmak, sevmediklerimize karşı adaletli olmamak, acıdıklarımızı affetmek, korktuklarımıza karşı çıkamamak, tuttuğumuz futbol takımı lehine veya aleyhine verilen kararlara karşı yaklaşımımız, vb.

5 Etik, Benim dini inançlarım ile ilgilidir. Etik yalnızca dinle de ilgili değildir. Doğal olarak, dinler çoğu yüksek etik standartları savunurlar. Ancak, etik dinle sınırlandırılmış olsaydı, yalnızca dindar kimselere uygulanabilirdi. Üstelik, farklı dinden olanların etik standartlarının da farklı olması beklenirdi.

6 Etik olmak, yasaların gerektirdiğini yapmakla ilgilidir. Etik olmak, yasalara uymakla da aynı şey değildir. Yasalar genellikle vatandaşların kabul ettiği etik standartları göz önünde bulundururlar. Ancak, yasalar da aynı duygularda olduğu gibi etik olandan sapabilir. Örneğin; ABD de iç savaş öncesi esaretle ilgili yasalar, Güney Afrika Cumhuriyeti ndeki ırk ayrımı (apartheid) yasaları vb. Unutulmamalıdır ki, yasallardaki etik standartlar, bir bakıma yasa yapıcıların etik değerlerine bağlıdır.

7 Etik, toplumun kabul ettiği davranış standartlarından oluşur. Etik olmak, toplumun kabul ettiğini yapmak da değildir. Herhangi bir toplumda, insanların çoğu etik olan standartları gerçekten de kabul etse bile, bir toplumdaki davranış standardı etik olmaktan sapabilir. Toplumun tümü etik açıdan bozulabilir. Örneğin; Nazi Almanyası, ve o dönemdeki üstün ırk akımı, etik olarak bozulmuş bir topluma iyi bir örnektir. Eğer etik olmak, toplumun kabul ettiğini yapmak olsaydı, istisnasız herkesin fikir birliğinde olduğu konuları bulmamız gerekecekti ki, bu da olanak dışıdır.

8 AHLAK ETİK

9 Çoğu zaman etik sözcüğü ile eş anlamlı olarak kullanılan ahlak, Arapça kaynaklı bir sözcük olup, yaradılış kökeninden gelmesi nedeniyle, yaratılıştan getirilen huy biçiminde değerlendirilmişse de; zamanla anlamı değişime uğramış ve bireyin sosyal değerleri olarak, Türkçe de kullanılmaya başlanılmıştır. Etik kavramı, Yunanca ethos sözcüğünden türetilen davranış biçimini ifade eden karakter anlamına gelen, ahlaki değerler statüsü olarak tanımlanır. Yunanca da ta ve éthé sözcükleri, örf anlamına gelmektedir. Latince de de, mores, yine aynı kavramı, örfü anlatmak üzere kullanılmaktadır. Türkçe de, etik hem sıfat, hem de isim olarak kullanılabilmektedir. Sıfat olarak kullanıldığında, bir tavrın, bir davranışın kurallara uygunluk derecesini gösterirken; isim olarak kullanıldığında bir bilim dalını, bir disiplini anlatmaktadır Ahlak sözcüğünün İngilizce de karşılığının ethics olması nedeniyle ahlak, Türkçe de etik anlamını da içerir şekilde kullanılmaktadır. Gerçekte ise ahlakla etik arasında genişlik-darlık, kuram ve uygulama açısından farklılıklar söz konusudur. Ahlak, nasıl davranılmasına ilişkin, yazılı olmayan pratik kuralları kapsarken; etik, daha somut kavramları içerir ve bu kavramlardan neler çıkabileceği üzerine çalışır.

10 Ahlak: İçinde yaşadığımız topluma göre değişen ve genelde çoğunluk tarafından herhangi bir gerekçe gösterilemeden doğru olarak kabul edilen değerlerin ve düşüncelerin toplamı olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir deyişle neyin doğru neyin yanlış sayıldığı veya sayılması gerektiği ile ilgilenir. "Doğru" olduğu hissedilenler ahlaka da uygun olarak kabul edilir. Bu durum toplumdan topluma farklılık göstermekte olup genel niteliktedir.

11 Buna karşılık Etik : Felsefenin bir konusu olup, ahlak kurallarını mantıklı ve sistematik şekilde yorumlamaya çalışır. Etiği, ahlak üzerinde yeniden düşünme olarak tanımlamak da mümkündür. Etik terimi değişik topluluklar tarafından insanların sübjektif olarak çeşitli davranışlarının yanlış veya doğru oluşunu belirleyen bir yargı ve ilkeler sistemini tanımlamak amacıyla kullanılır.

12 Sonuç olarak Ahlak: Doğru, iyi ve adil değerlendirmeler yapmamızı sağlayan temel kavramların ve inanışların bütünü olup; Toplumun en üst davranış standartlarını içeren, Herkesi kapsayıcı, Bireylerin toplumsal ve meslekî rollerinden bağımsız, Tüm zamanımızda yer alan, Toplumdan topluma yerel farklılıklar gösterebilen özelliklere sahiptir.

13 Etik ise: Ahlak anlayışımızı yansıtan karar, kural ve davranışlar bütünü olup; Belirli bir kuruma, alana veya sosyal gruba özgü, Koyduğu davranış standartları evrensel özelliklere sahiptir.

14 Etik kavramının temelinde sorumluluk duygusu vardır. Sorumluluk anlayışında geçmişte olup bitenlerin sorumlusu olmaktan çok, geleceğe dönük olarak alınması gereken önlemleri almak güdüsü söz konusudur. Bu anlamda toplum içindeki her bireyin sosyal sorumluluk adını verebileceğimiz bazı kaçınılmaz yükümlülükleri vardır. Bireyin etik sorumluluklarını yerine getirmesi, etik davranışları oluşturur. Etik davranışları belirleyen etik ölçüler, zaman içerisinde toplumsal dinamiklere paralel olarak değişebilir. Bu nedenle etik davranışlar dinamiktir.

15 Genel Etik Kişisel Etik Meslek Etiği

16 GENEL ETİK Toplumun hemen hemen tamamı kabul edilen değerler bütünüdür. tarafından Yalan söylemek, adam öldürmek, sözünü tutmamak, hırsızlık yapmak, vb.

17 KİŞİSEL ETİK Kişinin sahip olduğu değerler bütünüdür. Aslında kişisel etik, genel etik kavramı ile büyük ölçüde örtüşmekle birlikte bazı detaylarda ayrıştığı görülür. Bu detaylar ise genel etikte tam olarak netleşmemiş konularla ilgilidir. Örneğin kök hücre uygulamaları, organ nakli, vb.

18 MESLEK ETİĞİ Belirli bir eğitimden geçerek bir meslek sahibi olan herkesin doğal olarak bir kişisel etik anlayışı mevcuttur. Ancak mesleki etik, mesleğin icra edilmesi esnasında karşımıza çıkan etik kurallar olup kişisel etik anlayışını da kapsayan bir yaklaşımdır.

19 Kişisel etik, kişilerin ahlaki ve moral değerlerine bağlı olarak farklılaşırken, hukuk, doktorluk, eczacılık, mimarlık, mühendislik gibi her meslek dalının, kendi etik kuralları mevcut olup birbirlerinden uygulama açısından bazı detaylarda farklılaşabilirler.

20 Diğer bir deyişle uygulamalı etiğin farklı uzmanlıklardaki etik sorunları inceleyen iş etiği, tıbbi etik, mühendislik etiği ve yasal etik gibi bazı alt dalları mevcuttur. Her alt dal bu uzmanlıkların etik kuralları içerisinde ortaya çıkan yaygın sorunları karakterize eder ve bunların topluma olan sorumluluklarını tanımlar.

21 MÜHENDİSLİK Mühendislik, matematik ve doğa bilimlerinden, ders çalışma, deneyler ve uygulama yolları ile kazanılmış bilgileri akıllıca kullanarak, doğanın madde ve kuvvetlerini insanoğlunun yararına sunmak üzere ekonomik yöntemler geliştiren bir meslektir

22 Mühendisler mühendislik mesleğinin doğruluğunu, onurunu ve değerini: İnsanlığın refahının artması için kendi bilgi kullanarak, ve becerilerini Dürüst ve tarafsız olarak halka, kendi müşterilerine sadakatle hizmet ederek, işverenlerine ve Mühendislik mesleğinin yeteneğini ve prestijini artırmaya çabalayarak, Kendi disiplinlerinin mesleki ve teknik birliğini destekleyerek, yüceltir ve geliştirirler.

23 Bir mühendisten beklenenler: 1. Kamu güvenliği, sağlığı ve refahı ile uyumlu mühendislik kararları verme sorumluluğunu üstlenmek, çevreyi veya halkı tehdit edebilecek faktörleri zamanında açıklamak, 2. Çıkar çatışmalarından mümkün olduğunca uzak durmak, 3. Verilere dayanarak yapılan iddia veya tahminlerde dürüst ve gerçekçi olmak, 4. Rüşveti tüm şekilleriyle reddetmek, 5. Teknolojinin daha iyi anlaşılması, yerinde uygulanması ve potansiyel zararlarının anlaşılır kılınması için çalışmak, 6. Teknik bilgi ve becerileri güncelleştirmek ve ilerletmek, teknolojik görevleri sadece deneyimi veya yeteneği içinde olduğu zaman üstlenmek, 7. Teknik çalışmaları araştırmak ve eleştirisini yapmak, hataları kabullenmek ve düzeltmek, 8. Irk, dil, din veya etnik köken gibi faktörlerden bağımsız olarak tüm kişilere insaflıca davranmak, 9. Başkalarını yanlış davranış veya iftiralarla yaralamaktan sakınmak, 10. Meslektaş ve iş arkadaşlarına mesleki ilerlemelerinde ve bu etik kurallarını uygulamalarında yardımcı olmak.

24 Dünya Mühendisler Birliği nin 5 Ekim 1977 günlü toplantısında Mühendislik Etiği nin Temel İlkeleri şu şekilde belirlenmiştir: 1. Mesleki görevlerini yerine getirirken, toplumun güvenliğini, sağlığını ve refahını en önde tutacaklardır. 2. Sadece kendi uzmanlık alanlarındaki hizmetleri vermelidirler. 3. Yalnızca objektif ve gerçek resmi raporlar yayınlayacaklardır. 4. Mesleki konularda, her işveren veya müşteri için güvenilir vekil olarak davranacaklar ve çıkar çatışmalarından kaçınacaklardır. 5. Hizmetlerinin geçerliliği konusunda mesleki itibarlarını oluşturacak ve diğerleriyle haksız rekabete girmeyeceklerdir. 6. Mesleğin doğruluğunu, onurunu ve değerini yüceltmek ve geliştirmek için çalışacaklardır. 7. Mesleki gelişmelerini kendi kariyerleriyle devam ettirecekler ve kendi kontrolleri altındaki mühendislerin mesleki gelişmeleri için olanaklar sağlayacaklardır.

25 TMMOB MESLEKİ DAVRANIŞ İLKELERİ Mayıs 2004 tarihinde yapılan TMMOB 38. olağan genel kurulunun 3.günü 4.oturumunda kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiştir. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun 20/07/2007 tarih ve 40/32 sayılı toplantısında, MİSEM den belge alanlara imza karşılığı taahhütname olarak imzalattırılması kararlaştırılmıştır.

26 Topluma ve Doğaya Karşı Sorumluluklar Bilimi ve teknolojiyi insanlık yararına kullanmayı mesleki etkinliklerinin temel ilkesi kabul eden mühendis ve mimarlar; 1. Mesleki bilgi, beceri ve deneyimlerini, toplumun güvenliği, sağlığı ve refahı; insani kazanımların ve kültürel mirasın korunması için kullanırlar. Toplum yararı için duymuş oldukları sorumluluk ve kaygı her zaman kendi kişisel çıkarlarının, meslektaşlarının çıkarlarının ya da içinde bulundukları meslek grubunun çıkarlarının üstünde yer alır. 2. Doğaya ve gelecek kuşaklara karşı sorumluluklarının bilinciyle, doğayı,çevreyi, kültür ve tabiat varlıklarını korumayı, uygulamalarının doğayla uyumlu olmasını sağlamayı mesleki sorumluluklarının ayrılmaz parçası olarak görürler; doğal kaynakların ve enerjinin tasarrufuna özel önem verirler. 3. Mesleki etkinliklerini sürdürürken, din, dil, ırk, inanç, cinsiyet, coğrafi ayırım farkı gözetmezler; farklı kültürlere saygıyla yaklaşırlar; toplumdaki herkese adil, dürüst ve iyi niyetle davranırlar.

27 4. Kendilerinden istenen işin toplum ve doğa için ciddi bir tehlike yaratacağı sonucuna varırlarsa ve bu konudaki mesleki yargıları hizmet verilen gerçek ve tüzel kişiler tarafından dikkate alınmıyorsa, onların talimatlarına kayıtsız şartsız uymayı reddederler; bu durumun kendilerine hizmet verilenleri uyarmak, gerektiğinde meslek örgütlerini ve hatta kamu oyunu bilgilendirmek gibi hak ve yükümlülükler getirdiğini dikkate alırlar. 5. Toplumun ilgi alanı içinde bulunan teknik konulardaki görüşlerini, raporlarını, konuyu yerinde ve tam anlamıyla incelemiş ve yeterli bilgi ve verilerle donanmış olarak, ticari ve kişisel kaygıları bir yana bırakarak, adil, doğru, eksiksiz ve nesnel bir biçimde açıklarlar. 6. Ülkenin teknoloji yeteneğinin geliştirilmesi sürecinde, teknolojinin gerek kendisinin gerekse yanlış kullanılmasının olası olumsuz sonuçlarının da toplum tarafından anlaşılması ve gerekli önlemlerin alınması için çaba harcarlar. 7. İşyerlerindeki sağlık ve güvenliği titizlikle ve ertelemeksizin korur ve geliştirirler. Gerekli önlemlerin alınması için zorlayıcı, uygulayıcı, eğitici ve dayanışma içinde olurlar.

28 Hizmet Verilen Gerçek ya da Tüzel Kişilere Karşı Sorumluluklar Mühendisler ve mimarlar, 1. Mesleki hizmet verilirken, güvenilirliklerini titizlikle gözeterek, yaptıkları her türlü sözel ya da yazılı sözleşmede yer alan bütün hükümlere tam olarak uyarlar ve karşı taraftan da aynı duyarlılığı beklerler. 2. Her türlü mesleki hizmet sırasında, toplumun güvenliğini, sağlığını ve refahını tehlikeye atmamaya en üst düzeyde özen göstererek, mesleki beceri ve deneyimlerini yaptıkları işe bütünüyle yansıtarak düzgün bir iş standardıyla çalışırlar. 3. İş ilişkilerini etkileyecek şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir armağan, para ya da hizmet ya da iş teklifi kabul etmezler; başkalarına teklif etmezler; mesleki ilişkilerini geliştirmek amacıyla siyasal amaçlı bağış yapmazlar. 4. Yaptıkları işin kendi deneyimlerini zenginleştirmesi için titizlikle çaba gösterirken, toplum ve doğa için kesin bir tehlike oluşturmadığı sürece, hizmet verilen gerçek ve tüzel kişilerin ticari ve teknolojik sırlarını izin almadan başkalarına açıklamazlar, kişisel çıkarları için kullanmazlar.

29 Mesleğe ve Meslektaşa Karşı Sorumluluklar 1. Mesleki etkinliklerini, tüm meslektaşlarının güvenini kazanacak bir biçimde ve mesleğin saygınlığına azami özen göstererek sürdürürler. 2. Tüm meslektaşlarına saygıyla yaklaşırlar, dürüst ve adil davranırlar. Meslektaşlarıyla haksız rekabet içinde olmazlar. Genç meslektaşlarının gelişimi için özel çaba harcarlar, onlara yardımcı olurlar. Telif haklarına ve özgün çalışmalara saygı gösterirler; başkalarının çalışmalarını kendi çalışmaları gibi göstermekten titizlikle kaçınırlar. 3. Yalnızca yeterli oldukları alanlarda mesleki hizmet üretmeyi hedef ve ilke kabul ederler; hizmetlerini etkileyebilecek diğer uzmanlık alanlarındaki yetkililerin görüşlerine başvururlar; disiplinler arası ortak çalışmayı özendirirler. 4. Mesleki görev, yetki ve sorumluluklarını, sadece zorunlu durumlarda ve ancak ehil olan meslektaşlarına devrederler. 5. İşlerini yalnızca kendilerine tanınmış mesleki görev, yetki ve sorumluluk çerçevesinde yaparlar, yalnızca resmi olarak hak kazanmış oldukları sıfat ve unvanları kullanırlar. 6. Meslek örgütlerinin etkinliklerine aktif olarak katılmaya çaba gösterirler, onları desteklerler, mesleğin gelişmesine katkıda bulunurlar. 7. Mesleki Davranış İlkelerine aykırı davrananlara yardımcı olmazlar; onlara hoşgörü göstermezler, etkinliklerinin içinde yer almazlar ve uyarırlar; bu konuda meslek örgütleriyle işbirliği içinde olurlar; bu ilkelere uygun davrananları bütün güçleriyle desteklerler.

30 Kendilerine Karşı Sorumlulukları 1. Mesleki bilgilerini ve kültürlerini sürekli geliştirirler. 2. Mesleki etkinliklerine ilişkin olarak meslektaşlarının dürüst ve nesnel eleştirilerini dikkate alırlar, gerektiğinde kendileri de eleştirmekten kaçınmazlar.

31 ÖĞRETİM ELEMANLARI İÇİN ETİK İLKELER, SORUMLULUKLAR ve DAVRANIŞ KURALLARI Öğrencilere Karşı Sorumluluklar Öğretim elemanları; her öğrenciye, toplumun saygıdeğer ve etkili bir üyesi olarak, kendi potansiyelinin farkına varması ve bu potansiyelini gerçekleştirmesinde ona yardım etmek için çaba göstermelidirler. Öğretim elemanları, öğrencilerinin serbestçe öğrenmelerini destekleyeceklerdir. Öğrencilere, kendi disiplinlerinin en yüksek bilimsel ve etik standartlarını sergileyeceklerdir. Öğrencilere bireyler olarak saygı gösterecekler, düşünsel (entelektüel) rehber ve danışman olarak kendi asıl görevlerine sadık kalacaklardır. Öğretim elemanları, dürüst akademik uygulamaların gelişmesini ve öğrencileri değerlendirmelerinde her bir öğrencinin gerçek liyakatinin yansıtılmasını sağlamak için mantıklı her türlü çabayı göstereceklerdir. Öğretim elemanları, öğrencileriyle aralarındaki ilişkinin güvene dayanan doğasına saygı göstereceklerdir. Öğrencilerin, ne şekilde olursa olsun şahsi amaçla kullanılmasını, taciz edilmesini ya da ayrımcılığa maruz bırakılmasını önleyeceklerdir. Onlardan aldıkları önemli akademik ve bilimsel yardımı belirteceklerdir. Öğrencilerin akademik özgürlüğünü koruyacaklardır

32 Davranış Kuralları a. Öğretim elemanları, tüm öğrencilere eşit ve saygıyla yaklaşmalıdır. b. Öğretim elemanları, öğrencilerle kendileri arasında serbest fikir alışverişini teşvik etmelidirler c. Öğretim elemanları, öğrencilerin çalışmalarını değerlendirirken adil ve dengeli olmak için bilinçli olarak çaba göstermelidirler d. Öğretim elemanları, öğrenciler için referans verirken dürüst ve tarafsız olmalıdırlar e. Herhangi bir öğrencinin akademik gelişmesini engelleyen ya da herhangi bir öğrenciye akademik performansı dışında iltimas sağlayan veya olumsuz etkisi olan durumlar yaratan, öğretim elemanı ve öğrenci arasındaki kişisel ilişkiler etik açıdan kabul edilemez f. Öğretim elemanları, öğrencileri veya onlarla olan mesleki ilişkilerini şahsi kazançları veya çıkarları için kullanmamalıdırlar g. Öğretim elemanı - öğrenci ilişkisi, doğası nedeniyle eşit taraflar arasında olmadığı için, öğretim elemanları, eğitim-öğretim ilişkileri sürdüğü sürece, öğrencileriyle gönül ilişkisine giremezler h. Öğretim elemanları, programlandığı şekilde derslere girmek, öğrencilerle görüşme için zaman ayırmak ve öğrencilerin dersle ilgili bilgilere ulaşabilmesi için kabul edilebilir araçları sağlamak zorundadırlar i. Öğretim elemanları, öğrencilerin bilgi edinmede bağımsızca hareket etmesine gereksiz yere engel olmayacaklardır

33 j) Öğretim elemanları, öğrencilerin farklı görüşlere ulaşmasını gereksiz yere yadsımayacaklardır k) Öğretim elemanları, öğrencilerin gelişimiyle ilgili konuları kasıtlı olarak örtbas etmeyecek ve saptırmayacaklardır l) Öğretim elemanları; öğrencileri, öğrenmelerine engel olacak ya da sağlıklarına ve güvenliklerine zararlı olan ortamlardan korumak için mantıklı çaba içinde olacaklardır m) Öğretim elemanları, öğrencileri kasıtlı olarak mahcubiyet içinde bırakmayacak veya aşağılamayacaklardır n) Öğretim elemanları; ırkı, rengi, inancı, cinsiyeti, milliyeti, medeni hali, politik veya dini inançları, ailesi, sosyal veya kültürel geçmişi ya da cinsel yönelimi nedeniyle, haksız olarak 1. Hiçbir öğrenciyi herhangi bir programa katılmaktan mahrum etmeyeceklerdir, 2. Hiçbir öğrenciye gelecek yararları engellemeyeceklerdir, 3. Hiçbir öğrenciye herhangi bir avantaj sağlamayacaklardır o) Öğretim elemanları, zorunlu bir mesleki amaca hizmet eden bir açıklama gerekmedikçe ya da kanunen talep edilmedikçe, mesleki görevleri sırasında öğrenciler hakkında edindikleri bilgileri açıklamayacaklardır p) Öğretim elemanları, öğrencilerin çalışmalarını, onların dersteki başarımlarını (performanslarını) doğrudan yansıtmayan ölçütlere göre değerlendiremezler q) Öğretim elemanları, öğrencilerin çalışmalarını değerlendirmekte yersiz ve mazeretsiz olarak gecikemezler r) Öğretim elemanları, öğrencilerin sınav evrakını tekrar inceleme taleplerini, ilgili mevzuata uygun olarak titizlikle yerine getirirler.

34 ÖĞRENCİLER İÇİN ETİK İLKELER, SORUMLULUKLAR ve DAVRANIŞ KURALLARI Akademik Etiğe Aykırı Davranışlar a. Sınav, ödev, proje, rapor, diploma çalışması, bitirme ödevi, tez vb. gibi her türlü sınama, bilgi veya yeterlik ölçme etkinliklerinde kopya çekmek veya vermek. b. Başkası yerine sınava girmek veya kendi yerine başkasını sınava sokmak. c. Bireysel olarak hazırlanması gereken bir çalışmayı başkalarına hazırlatmak veya başkası için hazırlamak. d. Grup çalışmaları veya projelerinde, üzerine düşen katkıyı yapmamak. e. Daha önce aynı ya da başka bir derste değerlendirilmiş bir çalışmanın aynısını veya çok benzerini, almakta olduğu dersin sorumlusunun iznini almadan, tekrar not almak için sunmak. f. Ödev, proje, rapor, diploma çalışması, bitirme ödevi, tez vb. gibi her türlü çalışmada bilerek aşırma, uydurma, sahte veya saptırma bilgiler kullanmak. g. Verilen notları herhangi bir şekilde değiştirmek. h. Üniversite bünyesinde sürdürülen her türlü eğitim-öğretim, araştırma, kültür, sanat ve spor etkinliklerini veya sosyal hizmetleri engellemek. i. Üniversite dışında gerçekleşen ama eğitimin bir parçası olan staj, teknik gezi vb. etkinliklerde kurallara uymamak. j. Diğer öğrencilerin akademik etiğe aykırı davranmalarına kasıtlı olarak veya bilerek yardımcı olmak

35 Öğretim Elemanlarına Karşı Davranış Kuralları a. Öğrenciler, tüm öğretim elemanlarına saygıyla davranmalıdırlar. b. Öğrenciler; ırkı, anadili, dini, cinsiyeti, milliyeti, medeni hali, siyasi görüşleri, dini inançları, cinsel yönelimi, ailesi, sosyal veya kültürel geçmişi, etnik kökeni ya da fiziksel engeli nedeniyle, herhangi bir öğretim elemanına karşı ayrımcılık yapmamalıdırlar. c. Öğrenciler, öğretim elemanlarını değerlendirirken adil, dürüst ve nesnel olmalıdırlar. d. Taraflardan birini ya da her iki tarafı olumsuz etkileyecek şekilde durumlar yaratan, öğrenci ve öğretim elemanı arasındaki kişisel ilişkiler etik açıdan kabul edilemez. e. Öğrenciler, eğitim-öğretim ilişkileri süresince, öğretim elemanlarıyla gönül ilişkisine giremezler. f. Öğrenciler, öğretim elemanlarını ve onlarla olan ilişkilerini kişisel kazançları için kullanmamalıdırlar. g. Öğrenciler, öğretim elemanlarını kasıtlı olarak mahcubiyet içinde bırakmamalı veya aşağılamamalıdırlar. h. Öğrenciler, öğretim elemanları hakkında bilerek, yanlış ve kötü niyetli açıklamalarda bulunmamalıdırlar. i. Öğrenciler, öğretim elemanlarının profesyonel kararlarını ve davranışlarını etkileyebilecek ya da etkileme görüntüsü verebilecek herhangi bir hediyeyi veya ikramı öğretim elemanlarına sunmamalıdırlar.

36 Diğer Öğrencilere Karşı Davranış Kuralları a. Öğrenciler, diğer öğrencilere karşı ırk, anadil, din, cinsiyet, milliyet, medeni hal, siyasal görüş, dini inanç, cinsel yönelim, aile, sosyal veya kültürel geçmiş, etnik köken, fiziksel engellilik gibi sebeplerle ya da keyfi ve kişisel nedenle ayrımcılık yapamazlar. b. Tüm öğrenciler, ister aynı birimden isterse de farklı birimlerden olsun, birbirlerine karşı saygılı ve adil davranacaklar, saygın hareket edecekler ve birbirleriyle olan her türlü iliş- kilerinde kendilerine hâkim olacaklardır. c. Öğrencilerin, diğer öğrencilere karşı tehdit edici davranış-ta bulunması, sözler söylemesi, sözlü ya da fiziksel tacizde bulunması veya gözdağı vermesi hiçbir şekilde ve koşulda kabul edilemez. d. Öğrenciler, diğer öğrenciler hakkındaki görüşlerini sunarken adil ve nesnel olmalıdırlar; onlar hakkında, bilerek, yanlış ve kötü niyetli açıklamalarda bulunmamalıdırlar. e. Öğrenciler, kendi tavırlarını veya görüşlerini desteklemek için diğer öğrencilerin görüş veya tavırlarını, bilerek, yanlış bir şekilde aktaramazlar. f. Öğrenciler, diğer öğrencilerin mallarına ve akademik çalış- malarına zarar veremezler. g. Öğrenciler, diğer öğrencilerin akademik haklarına ve öğrenme özgürlüğüne saygı göstermelidirler.

37 Bölüme, Fakülteye ve Üniversiteye Karşı Sorumlulukları a. Öğrenciler; bölümün, fakültenin veya üniversitenin 1. Eğitim-öğretim işlerinin düzgün yürütülmesiyle ilgili kurallara uymak ve bununla ilgili bilgileri izlemek ve öğrenmek sorumluluğunu yüklenirler, 2. Talep ettiği bilgileri veya evrakları doğru ve zamanında vermelidirler, 3. Mallarına bilerek ya da kasıtlı olarak zarar vermemelidirler, 4. Kısıtlanmış alanlarına izinsiz girmemeli ve oraları izinsiz kullanmamalıdırlar, 5. Olanaklarını kendi şahsi çıkarları ve kazançları için kullanmamalıdırlar, 6. İdari ve destek personeline saygıyla ve hakkaniyetle davranmalı, onları sözlü veya fiziksel olarak taciz etmemelidirler. b. Öğrenciler; diğer bölümleri, fakülteleri veya üniversiteleri aşağılayacak veya kötüleyecek açıklamalarda bulunmamalıdırlar.

38 ÖRNEK OLAYLAR

39 Başarı notları bağıl değerlendirme sistemine göre hesaplanıyor. Kritik bir dersin sınavından önce bir grup öğrenci sınıf ortalamasını düşürmek için aralarında anlaşıyorlar. Gruba katılmanız teklif ediliyor. Kabul eder misiniz? Bir arkadaşınız sizden, onun için bir referans mektubu yazmanızı istiyor. Arkadaşınızın bu iş için gereken nitelikleri taşımadığına inanıyorsunuz. Mektubu yazmayı kabul eder misiniz? Bir firmada mühendis olarak çalışıyorsunuz. Yeni bir reklam ve pazarlama şirketi kuran samimi bir arkadaşınız ofis bilgisayarınızın adres defterinde kayıtlı firmaların elektronik posta adreslerinin listesini rica ediyor, kabul eder misiniz? Bir firmada sorumlu mühendis olarak çalışıyorsunuz. Çok yakın bir arkadaşınız sizden, mezuniyet durumunda olan çocuğunun staj defterinin onaylanması için rica da bulunuyor. Bunu kabul eder misiniz? Bir grup arkadaşınız açtırmak istedikleri bir dersin kontenjan kotasını doldurmak için sizin de kayıt yaptırmanız ve ders açıldıktan sonra çekilmeniz için teklifte bulunuyorlar. Kabul eder misiniz?

40 Büyük bir maden ocağının üretim sorumlusu mühendis olarak çalışıyorsunuz. Ocağın havalandırma sisteminde ortaya çıkan arızanın ancak 3 günde giderilebileceğini öğreniyorsunuz. İşi tatil eder misiniz? Projenizin teslim aşamasında sınır değerlerde kabul edilebilecek küçük bir hata farkettiniz. Projeyi teslim eder misiniz? Derslere düzenli olarak katılıyor ve not alıyorsunuz. Derslere nadiren gelen bir arkadaş notlarınızın fotokopisini istiyor. Bunu kabul eder misiniz? Fabrikanızın mutfak stokunda yaptığınız son sayımda geçmiş dönemde satın alınmış önemli miktarda un ve margarinin son kullanma tarihinin geçmiş olduğunu tespit ettiniz. Hepsini imha eder misiniz? Lisansüstü programına kayıtlı öğrencisiniz. Aynı üniversitenin kadrosunda göreve başladınız. Üniversitenin yemekhanesinin öğrenci indiriminden yararlanmaya devam eder misiniz? Ünlü bir firmanın tanınmış bir projede görev vermek üzere sınırlı sayıda stajyer öğrenci aradığını öğrendiniz. Bu haberin tüm arkadaşlarınıza duyurulmasını sağlar mısınız?

41

42 KAYNAKLAR

43

44

45

46