PERFORMANS SİSTEMİ. Prof. Dr. YAVUZ ÇOŞKUN Gaziantep Üniversitesi

Transkript

1 PERFORMANS SİSTEMİ Prof. Dr. YAVUZ ÇOŞKUN Gaziantep Üniversitesi

2 SAĞLIK SİSTEMİ TANIMI WHO Dünya Sağlık Raporu (2000) de : Sağlık sistemi, birincil amacı sağlığın geliştirilmesi, yeniden tesisi ve sürekliliğinin sağlanması olan tüm faaliyetlerdir.

3 PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ NEDEN? Sağlık sisteminin toplumsal olarak arzulanan amaçlara katkısının ölçülmesi; Bu amaçları gerçekleştirmek için gerekli sağlık sistemine ait olan ve olmayan kaynakların ölçülmesi; Amaçların gerçekleştirilmesinde kullanılan kaynakların verimliliği için tahminlerde bulunma Gözlenen gerçekleşme ve verimliliği etkileyen sistem fonksiyonları ve bu etkinin ne şekillerde olduğunun değerlendirilmesi; Etkiyi ve verimliliği iyileştirmek için politikalar geliştirilmesi, uygulanması ve bu uygulamaların etkilerinin izlenmesi.

4 HEDEF iyi sağlık: hedef nüfusun sağlığının iyileştirilmesi yanıt verirlik: kişilerin beklentilerine karşılık vermesi ve adil kaynak dağılımı: mevcut kaynağın hizmet alanla veren arasında adil dağılımı

5 HEKİMLERİN ÜCRETLENDİRİLMESİNDE BAŞLICA DÖRT ANA MODEL Maaş Kişi başına ödeme Hizmet başına ödeme Vaka başına ödeme

6 AVRUPA ÜLKELERİNDE BİRİNCİ BASAMAK HİZMETLERDE ÇALIŞAN HEKİMLERİN TEMEL ÜCRETLENDİRME METODLARI Ülkeler Almanya Avusturya Belçika Danimarka Finlandiya Fransa Hollanda İngiltere İrlanda İspanya İsveç İtalya Lüksemburg Norveç Portekiz Türkiye Yunanistan Ödeme Metodu Hizmet Başına + Maaş (eski Doğu Almanya bölümünde) Kişi Başına + Hizmet Başına Hizmet Başına Kişi Başına + Hizmet Başına Maaş Hizmet Başına + Maaş (2,000 sağlık merkezinde) Kişi Başına + Hizmet Başına (Özel sigortası olan kitiler için) Kişi Başına + Sabit Ödemeler + Bazı koruyucu hizmetler için Hizmet Başına Kişi Başına Hekimlerin % 60'ına Maaş + Kişi Başına % 40'ına sadece Kişi Başına Maaş Kişi Başına Hizmet Başına Maaş + Hizmet Başına (Özel çalışan hekimlere) Maaş Maaş + Hizmet başına Maaş

7 MAAŞ Avantajları Hizmet kalitesinin kolayca takip edilebilmesi. Koruyucu hizmetlere daha fazla önem verilmesi. Daha uygun fiziki çalışma koşullarının yaratılması. Ekip çalışması. Daha kolay yönetilmesi ve daha düşük yönetim maliyeti. Hizmet sunumunda aşırı hizmet talebinin yaratılmaması. Geleceğe dönük bütçelemede kolaylık sağlaması.

8 Dezavantajları MAAŞ Uzun bekleme zamanı ve kuyrukların olması. Kolaylıkla verim azalması ve gerekenden daha az hizmet üretilmesi. Hekimlerin maddi sebeplerden dolayı moralinin bozuk olması. Hekimlerin zamanlarını iyi kullanmamaları. Hizmette sürekliliğin olmaması. Hastaya daha az nazik davranılması.

9 HİZMET BAŞINA ÖDEME Avantajları Hekimlerin moralinin yüksek olması. Hastaya daha nazik davranılması. Gerekenden daha az hizmet üretiminin olmaması. Diğer basamaklara aşırı sevkin olmaması. Hekim uygulamalarının kolayca takip edilebilmesi.

10 Dezavantajları HİZMET BAŞINA ÖDEME Hekimlerin coğrafik dağılımının dengeli olmaması. Koruyucu hizmetlere daha az önem verilmesi. Hizmetin sürekliliğinin olmaması. Daha az ekip çalışması. Gereksiz tanı ve tedavi uygulamalarının aşırı düzeylere ulaşması. Daha pahalı uygulamaların tercih edilmesi. Yönetim maliyetlerinin yüksek olması. Önceden tahmin edilemeyen maliyetler.

11 SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM Önemli gelişmeler ve kazanımlar kaydedilmiştir

12 GENEL SORUNLAR Sağlık harcamaları arttı. Endikasyonlar genişledi. Komplikasyonlar arttı. Sağlık metalaştı, hastalar gelir kaynağı, müşteri olarak görülmeye başlandı. Hekimlik saygınlığı azaldı. Sağlık çalışanına saldırılar arttı.

13 Eğer hekim hizmet başına ücret alıyorsa bu arzın (hekim) talep yaratmasına neden olmakta ve hastaya gereksiz ve yüksek maliyetli tedavi uygulamasına neden olabilmektedir. Wennberg JE, Professional uncertainty and the problem of supplier-induced demand, Soc Sci Med, Evans RG, Supplier-Induced demand: some empirical evidence and implications. In: Perlman, M. (Ed.), The Economics Of Health And Medical Care, 1974.

14 SAĞLIK BAKANLIĞI EA HASTANELERİ PARAMETRE % Toplam Hekim Sayısı Poliklinik Sayısı Hasta Yatak Sayısı Yatan Hasta Sayısı Transtorasik İşlem Sayısı Plevra Biyopsi Sayısı Solunum Fonksiyon Test Sayısı Bronkoskopi Sayısı Akademik Yayın Sayısı Ref: Altın S, Göğüs Hastalıkları Kurumlarımızda Neler Değişti?, TTD Kongresi 2011.

15 MEVZUATLA İLGİLİ SORUNLAR (ÇALIŞANLAR YÖNÜNDEN) Branşlar arasında eşitsizlikler (SUT fiyatlarına bağlı) Hastaneler (devlet-üniversite) arası fark Ek primin emekliliğe yansıtılmaması İzinli veya raporlu durumunda ek ödeme alamama Etik dışı uygulamalarda artış ve çalışma huzurunda erozyon Giderek artan işyüküne karşın azalan ek primler (Kaynaklar ve SUT fiyatları artmadığı için ödenen ek primlerin azalması kaçınılmaz.)

16 YTL ÜCRET ÖDEMELERİ MAAŞ EK ÖDEME Baştabip Uzman Hekim Pratisyen Hekim UNVAN Sağlık Bakanlığı Hast. Ortalama verileri (2009) TEPAV, Genel Sağlık Sigortası nın mali sürdürülebilirlik açısından analizi: 2009 da ne oldu?, 2009.

17 TÜRK LİRASI 2011 YILI ÜCRETLER Kaymakam Başkomiser Polis Doktor Öğretmen Hemşire MESLEK

18 GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ SİSTEMİ Maliyeti temel alan verimlilik esasına dayalı Birim bazlı Dinamik izlem ve kontrol

19 GAÜN EK ÖDEME MİKTARI Ünvanlar : 2011 Yılı Net Ek Ödeme Ortalaması Dahili ve Cerrahi Bilimler Temel Bilimler Profesör Doktor 6, Doçent Doktor 5, Yardımcı Doçent Doktor 5, Uzman Hekim 1, Asistan Hekim 1, Profesör Doktor 3, Doçent Doktor 2, Yardımcı Doçent Doktor 2, Uzman Hekim 1, Asistan Hekim

20 GENEL ÇÖZÜMLER SUT fiyatlarının adil şekilde yeniden düzenlenmesi Emekliliğe yansıyan maaşların ciddi boyutlarda artırılması, İzinli ve raporlu olunan dönemlerde ek ödeme verilmesi Oluşturulabilecek yeni sistemde bireysel performansın yanında ekip ve kurum performansının esas alınması, Performansla ödenen ücretlerin ödül boyutuna çekilmesi; Eğitim veren kurumlarda hasta bakımı-eğitim- araştırma dengesinin gözetilmesi; Eğitim için ayrı kaynaklar sağlanması ve desteklenmesi

21 GENEL ÇÖZÜMLER Niceliğin yanı sıra niteliğin de öne çıkarılması; Tedavi edici ve koruyucu hekimlik dengesinin kurulması; Uzmanlık dalları arasındaki abartılı eşitsizliğin giderilmesi; Performansa esas bakış açısının hekimleri yarıştırarak çatışma yerine motive etmek olması; Puanların basit, kolay ve anlaşılabilir hesaplanması;

22 TEŞEKKÜRLER