CİNSEL İSTİSMAR VE ÇOCUK (SİVAS İLİ ÖRNEĞİ)

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 66, p , Spring II 2018 Araştırma Makalesi / Research Article Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date CİNSEL İSTİSMAR VE ÇOCUK (SİVAS İLİ ÖRNEĞİ) SEXUAL ABUSE AND CHILDREN (EXAMPLE OF SIVAS PROVINCE) Dr. Öğr. Üyesi Veda Bilican Gökkaya ORCID ID: Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Öz Amaç: Çalışmamızda, farklı kişi ve kurumlardan Sivas İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube ye yönlendirilen cinsel istismara uğramış çocukların, sosyo-demografik özellikleri, aile yapıları, cinsel istismar türleri, sıklığı ve istismarcının kimliğine ilişkin bilgilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem: Ocak 2016-Ocak 2017 tarihleri arasında farklı kişi ve kurumlardan Sivas İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube ye yönlendirilen cinsel istismara uğramış 1-18 yaş aralığındaki 39 olgunun dosya bilgileri temel alınmış olup, bir ön çalışma yapılarak oluşturmuş olduğumuz anketler doldurulmuştur. Genel bulgular için, SPSS paket programından yararlanılmıştır. Bulgular: Cinsel İstismara uğramış 39 olgunun, %71,8`i kız, %28`2`si erkek olup, yaş ortalaması 12,02± 2,96 dir. Okula gitmeyenlerin örnekleme oranı %5,1 dir. İstismarın %38,5 i vajinal penatrasyon, %33,3 si, dokunma, okşama, öpme, sürtünme, %20,5 i anal penatrasyon, %2,6 sı oral penatrasyon, %2,6 sı cinsel organ gösterme ve %2,6 sı da cinsel içerikli konuşmadır. İstismarcıların % 41 i sevgili, %20,5 i yabancı, %15,4 ü komşu,%7,7 si okul arkadaşı, %7,7 si öğretmen, %5,1 ü erkek kardeş, %2,6 sı ise üvey babadır. Sonuç: İnsanlığın var oluşuyla beraber her toplumda her kültürde (biçim ve boyutu farklı olsa da) var olan, çocuk ve ergenin fiziksel ve ruhsal sağlığını derinden etkileyen cinsel istismar, aynı zamanda önlenebilir de bir olgudur. Dolayısıyla tanısı, tedavisi, önlenmesinde ve çocukların korunmasında özel ve kamusal alanların, yasal düzenlemelerin multidisipliner çalışmalarla yeniden gözden geçirilerek uygun hale getirilmesi, eksikliklerin/boşlukların ivedilikle giderilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: İhmal, İstismar, Çocuk, Cinsel İstismar Abstract Aim: In this study, it was aimed to reveal information on the socio-democratic characteristics, family structures, types and frequency of sexual abuse, and the abuser s

2 426 Veda Bilican Gökkaya identity of the sexually abused children who were sent to the Children s Branch of Sivas Provincial Security Directorate from different individuals and institutions. Method: The file information of 39 sexually abused cases between the ages of 1 and 18 years who were sent to the Children s Branch of Sivas Provincial Security Directorate from different individuals and institutions between January 2016 and January 2017 was taken as a basis, and the questionnaires created by conducting a preliminary study were filled in. SPSS package program was used for the general findings. Findings: 71.8% of 39 sexually abused cases are female, and 28.2% are male, and their average age is 12.02± 2.96 years. The sampling rate of those who do not go to school is 5.1%. 38.5% of abuse is vaginal penetration, 33.3% is touching, fondling, kissing and rubbing, 20.5% is anal penetration, 2.6% is oral penetration, 2.6% is genital exhibitionism, and 2.6% is sexually explicit speech. 41% of the abusers are lovers, 20.5% are foreigners, 15.4% are neighbours, 7.7% are schoolmates, 7.7% are teachers, 5.1% are brothers, and 2.6% are step-fathers. Conclusion: Sexual abuse deeply affecting the physical and mental health of children and adolescents, that has existed in any society and any culture (in different shapes and dimensions) since the existence of humanity, is also a phenomenon that can be prevented. Therefore, it is necessary to make private and public areas suitable by reviewing legal arrangements through multidisciplinary studies, and quickly eliminate deficiencies/gaps in the diagnosis, treatment, prevention, and the protection of children. Keywords: Neglect, Abuse, Child, Sexual Abuse Giriş Ulusal ve uluslararası yasalarda 18 yaşından küçük olan herkesin, çocuk olarak kabul edildiği günümüz toplumlarında çocuk istismarı, çok önemli bir toplum sağlığı sorunudur. Sosyo-ekonomik, kültürel, hukuksal, tıbbi vb. pek çok boyutu olan çocuk ihmal ve istismarı, anne, baba ya da bakıcı gibi bir erişkin tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylem ve eylemsizliklerin tümüdür (Taner ve Gökler, 2004; Akduman vd., 2005). Bir toplum sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkan ihmal ve istismarın, çocuklar üzerinde etkisi oldukça ağırdır. İhmal ve istismara maruz kalan çocukların fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimlerinde gerilemeler görülmekle birlikte, fiziksel yaralanmalar hatta ölümler bile meydana gelmektedir. Fiziksel istismar, duygusal istismar, cinsel istismar ve ihmal olarak dört grupta ele alınan ve incelenen çocuk istismarında, özellikle saptanması zor olan, genelde gizlenen/bildirilmeyen ya da bildirmekte zorlanılan ancak çocukta kısa ve uzun dönemde büyük travmalara/hasarlara yol açan istismar ise cinsel istismarıdır. Cinsel istismar; cinsel gelişimini tamamlamamış bir çocuğun ya da ergenin, bir erişkin ya da kendinden en az 4 yaş büyük bir başka çocuk tarafından zorlanarak veya ikna ile cinsel haz amacı taşıyan eylemlere maruz bırakıldığı cinsel davranışlar (İmren vd., 2013: 11) dır. Diğer bir tanımla cinsel istismar; bir erişkinin, cinsel gereksinim ve isteklerini karşılamak için çocukları araç olarak kullanmasıdır (Taner ve Gökler, 2004: 83). Neden olduğu utanç ve suçluluk duyguları nedeniyle çoğunlukla gizli kaldığı, cinsel istismara uğrayanların yalnız %15 inin bildirdiği düşünülen (Soylu vd., 2012; 293; Dönmez vd., 2014: 44; Alpaslan, 2011: 195; Aktepe vd., 2013: 116; İşeri, 2008) cinsel istismar, çocuk ya da ergene kan bağı ya da ona bakmakla yükümlü olan birisi tarafından yapılmışsa buna da ensest adı verilmektedir. Ensest; evlenmeleri hukuksal, ahlaki ve dini açılardan yasaklanmış yakın akraba olan kadın ile erkeğin cinsel ilişkide bulunmaları anlamında kullanılmaktadır. Cinsel sapkınlık olan ensest akraba aşkı olarak da tanımlanmakta (Ekşi, 1999; Akduman vd., 2005), ço-

3 Cinsel İstismar ve Çocuk (Sivas İli Örneği) 427 ğunlukla baba, amca, dayı, kardeş, anne, büyükbaba ve büyükanne arasında görülebilmektedir. Üvey baba, üvey kardeş olma durumunda da cinsel istismar olgusu ensest olarak kabul edilmektedir. Ensest en sık, kız çocuk-baba ve kız çocuk-ağabey arasında görülmektedir (Celbiş vd., 2011: 105). Çocukların araç olarak kullanıldığı cinsel istismarın türleri de vardır. Bunlar; cinsel içerikli konuşma, teşhir, röntgencilik, cinsel amaçlı dokunma, cinsel organları okşama, oral seks, parmaklarla penetrasyon, objelerle penetrasyon, genital ilişki, anal ilişki, çocuk pornografisi, çocuk fuhuşu, tecavüz, ensest, pornografik film seyrettirme (Tıraşçı ve Gören, 2007: 71; Özer vd., 2007: 52; Celbiş vd., 2011: 105; Koç vd., 2012: 120) vb. eylemlerdir. Pek çok tür ile karşımıza çıkan çocuk cinsel istismarında risk faktörlerinin önemli çok büyüktür. Yapılan araştırmalar, cinsel istismarla ilgili risk faktörlerini ikiye ayırmaktadır. Bunlar; İstismarcıya ait risk faktörleri ve istismara uğrayan çocuklara ait risk faktörleridir. İstismarcıya ait risk faktörlerine bakıldığında; sosyoekonomik durum, eğitim düzeyi, aile yapısı, madde bağımlılığı varlığı (Aktepe vd., 2013: 116), sorunlarla başa çıkma becerilerinin yeterince gelişmemiş olması, psikolojik, psikiyatrik bozukluklar, annenin dışarıda bir işi olması/çalışması, annenin gece çalışmak zorunda olması, çocuklara akşam baba ya da üvey babanın bakması, annenin pasif, bağımlı, olgunlaşmamış, cinsel engellemeleri olan ve çocuklarını korumaktan aciz birisi olması, anne ve babanın iyi ve yeterli bir cinsel hayatlarının olmaması, yetişkinlerin çocukla aynı oda ya da yatağı paylaşmaları, şizofrenik karakter ya da depresyon durumunun ebeveyne hakim olması, ebeveynin geçmişinde suç ya da intihar girişimlerinin olması, anneden genç üvey babanın olduğu durumlarda ergenlik çağındaki genç kız ile anne arasında gizli ya da açık rekabetin olması, babanın yıllar sonra eve dönmesi ve anneyi yaşlanmış, kızı ise büyümüş bulması, üvey anne ya da baba bulunması (Polat, 2007), boşanma, ayrılık, yoğun aile içi çatışmaların/ şiddetin olduğu ailelerde cinsel istismar riski belirgin olarak artmaktadır (Soylu vd., 2012: 293). İstismarcıda gözlenen başlıca kişilik özellikleri ise aile içi ve sosyal iletişimi sınırlı, içe kapanık kişilik, eşi ya da ailesiyle sıcak ilişki kuramayan psikopat kişilik, psikoseksüel ve sosyal açıdan immatür (olgunlaşmamış), kendi çocukları ile birlikte başka çocukları da istismar eden pedofilik kişilik olarak saptanmıştır. İstismarcıların birçoğu çocukluklarında ya cinsel istismara uğramışlardır ya da aile içi şiddet olgusu vardır (Alpaslan, 2011: 197; Ovayolu vd., 2007: 15). Diğer yandan istismarcının, dış görünüşünün ardında çekingen, kendine güveni ve saygısı olmayan bir kişilik yatar. Erişkinlerle ilişki kurmakta zorlanır. Başkalarının üstünde güç gösterilerine ihtiyaç duyduğu için kurbanlarını çocuklardan seçer. Her zaman yaralamak ve zarar vermek amacını taşımasa da, çocuğu incittiğini ve zarar verdiğini kabul etmez (Polat, 2006). İstismara uğrayan çocuklara ait risk faktörleri ise çocuk ve gencin zihinsel ve bedensel engelli olması, şizofreni, bipolar bozukluk (ruh halindeki aşırı değişkenlik), dürtü denetim bozukluğu, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu (Soylu vd., 2012: 293), sosyal olarak yalnız, daha kolay itaat eden, erişkinleri etkilemeye çalışan, ilgi görme gereksinimi olan, erken yaşta cinsel olgunluğa erişmiş ve fiziksel olarak çekici olan çocuklar (Aktepe vd., 2013: 116) dır. Geniş bir risk yelpazesine sahip olan cinsel istismarın, çocuklar üzerindeki etkileri ise tahmin edildiği üzere yıkıcıdır. Bu etkiler, çocuğun istismarcı ile olan ilişkisine, istismarın şekline, süresine, şiddet kullanımına, fiziksel zararın varlığına, çocuğun yaşına ve gelişim basamağına, ruhsal özelliklerine ve trav-

4 428 Veda Bilican Gökkaya ma öncesi ruhsal gelişimine bağlı olarak da değişmektedir (Soylu vd., 2012: 293; Dönmez vd., 2014: 47; Alpaslan, 2011: 194). İstismar sonrası mağdur çocuklarda sıklıkla depresyon, intihar düşüncesi, benlik saygısında azalma, öfke tepkileri görülebilmektedir. Cinsel istismara uğrayan çocukların duygusal ve davranışsal ipuçları sergiledikleri bilinmektedir. Bu ipuçları; rastgele cinsel ilişkide bulunma, yetişkinlere güven eksikliği, yeme ve uyuma alışkanlıklarında değişim, akademik başarıda düşüş, okul aktivitelerine ilginin azalması, üzerini giyinip, çıkarırken sorun çıkarma, kabuslar görme, anneye daha fazla yapışık olma, durduk yerde ağlama, huzursuzluk, tekrarlayan el ve beden yıkamaları, psikosomatik belirtilerde artış örneğin; karın ağrıları, baş ağrıları, evden kaçma (Yılmaz, 2009: 73-74) gibi duygusal ve davranışsal ipuçlarıdır. Bunlarla beraber, korku reaksiyonu, anksiyete, depresyon, kızgınlık, düşmanlık, post-travmatik stres bozukluğu, uygunsuz cinsel davranışlar (herkesin ortasında mastürbasyon, cinsel ilişki taklidi, anüs veya vajinaya yabancı cisim sokmak, insanlara sürtünmek, sürekli genital organlarıyla oynamak gibi) sık görülmektedir (Kara vd., 2004: 144; Ovayolu vd., 2007: 18). Köse ve arkadaşlarının (2011: 222) çalışması da yukarıdaki çalışmaları destekler niteliktedir. Onlara göre cinsel istismar için tanımlanmış özgül bir sendrom olmamakla birlikte, agresif davranışlar, sosyal izolasyon, somatizasyon, anksiyete, depresyon, kabuslar, uygunsuz cinsel davranışlar ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) en sık bildirilen sorunlardır. Dolayısıyla çocukluk döneminde yaşanan bu yıkıcı ve travma yaratıcı durumlar, çocuğun benlik algısı üzerinde ve ileriki yaşamında kuracağı ilişkilerinde olumsuz etkilere sahiptir. Dünyada ve ülkemizde çocuk ve ergenlerde cinsel istismarı inceleyen çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmasına rağmen yeterli değildir. Bu nedenle çalışmamızda, Sivas İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube ye Ocak 2016-Ocak 2017 tarihleri arasında yönlendirilen cinsel istismara uğramış çocukların, sosyodemografik özellikleri, aile yapıları, cinsel istismar türleri, sıklığı ve istismarcının kimliğine ilişkin bilgilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem Çalışmanın evrenini farklı kişi ve kurumlardan Sivas İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube ye Ocak 2016-Ocak 2017 tarihleri arasında yönlendirilen cinsel istismara uğramış 1-18 yaş aralığındaki 39 olgunun dosya bilgileri oluşturmaktadır. Verilerin elde edilmesinde anket formu kullanılmıştır. Anketler Ocak 2016-Ocak 2017 tarihleri arasında Sivas İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube ye getirilen cinsel istismar mağdurlarına ait dosya bilgileri temel alınarak doldurulmuştur. Anket formu Çocukların sosyo-demografik özellikleri, aile yapıları, cinsel istismarın türü, sıklığı ve istismarcının kimliğine ilişkin 40 sorudan oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler için, SPSS paket programından yararlanılmıştır. Veri Analizi Cinsel istismara uğramış çocukların %71,8`i kız, %28`2`si erkek olup, yaş ortalaması 12,02± 2,96 dir. Okula gitmeyenlerin örnekleme oranı %5,1 dir. Anne ve babaların sırasıyla %43,6- %48,7 si ilkokul, %38,4- %38,5 i ortaokul ve lise mezunu olup, okuryazar olmayanların örnekleme oranı ise %10,3-%2,6 dır. Annelerin %66,7 si ev hanımı, %30,7 si işçi ve memurdur. Babaların %38,5 i işçi, %25,6 sı serbest meslek sahibi, %15,4 ü memur ve %12,8 i ise geçici işlerde çalışmaktadır. Mağdur ailelerinin %46,2 si alt, %46,2 si orta ve %5,1 i üst ekonomik düzeydedir. %82,1 i çekirdek, %15,4 ü ise parçalanmış ailede yaşamaktadır. %2,6 sının ailesinde şiddet gözlenmiştir. Mağdurların %71,8 inin evde kendine ait odası mevcuttur. %5, i bedensel, %5,1 i zihinsel ve %2,6 sı ise hem bedensel hem de zihinsel engellidir. Ailedeki risk faktörleri incelendiğinde; ebeveynlerin

5 Cinsel İstismar ve Çocuk (Sivas İli Örneği) 429 %5,1 i sigara ve alkol kullandığı, %30,8 inin uygunsuz fiziksel koşullarda yaşadığı ve %48,7 eğitim düzeyinin düşük olduğu tespit edilmiştir. İstismarın %38,5 i vajinal penatrasyon, %33,3 si, dokunma, okşama, öpme, sürtünme, %20,5 i anal penatrasyon, %2,6 sı oral penatrasyon, %2,6 sı cinsel organ gösterme ve %2,6 sı da cinsel içerikli konuşmadır. İstismarcıların % 41 i sevgili, %20,5 i yabancı, %15,4 ü komşu, %7,7 si okul arkadaşı, %7,7 si öğretmen, %5,1 ü erkek kardeş, %2,6 sı ise üvey babadır. Mağdurların %59 u bir kere, %20,4 ü beş ve daha fazla kez istismar edilmiştir. Mağdurların % 89,7 si bir, %7,7 si iki ve %2,6 sı beş kişi tarafından istismar edilmiştir. İstismarın % 53,8 i başkasının evinde, %17,9 u okulda, %12,8 i mağdurun yaşadığı evde, %12,8 i boş bir arazide, % 2,6 sı da özel araçta gerçekleşmiştir. Anne babaların %76,9 unun istismardan haberi vardır. İstismarın %69,2 si mağdurun ifadesi, %10,3 ü başkasının görmesi, %10,3 ü gebelik, %7,7 si vajinal rahatsızlık ve %2,6 sı ise mağdurun ruh sağlığının bozulması ile ortaya çıkmıştır. Tartışma ve Öneriler Cinsel istismar, her yaşta ve her sosyo-kültürel-ekonomik düzeyde karşımıza çıkan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Yapılan birçok çalışmada cinsel istismar mağdurlarının çoğunu kız çocuklarının oluşturduğu görülmektedir. Cantürk ve Koç (2010: 51) un çalışmasında mağdurların %72,2 sinin kız, %27,8 inin erkek olduğu belirtilmiştir. Diğer yandan ülkemizle ilgili olarak, Türkiye Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre, 2006 yılı içerisinde çocukların cinsel istismarı ile ilgili 2414 dava dosyası açılmıştır. İstatistiksel veriler cinsel suçlarda kurbanların büyük bir bölümünün çocukların oluşturduğunu ve kız çocuklarının erkek çocuklara göre daha fazla cinsel istismara uğradıklarını bildirmektedir (Öztop ve Özcan, 2010: 271). Çalışmamız da bunu destekler niteliktedir. Şöyle ki, cinsel istismara uğramış çocukların %71,8`i kız, %28`2`si erkek tir. Cinsel istismara uğrayan çocukların yaş ortalamasına bakıldığında 15 yaş altı olduğu görülmektedir. Kızların yaş ortalamaları ±2.7, erkeklerin yaş ortalamaları ise 9.75 ±3.41(İmren vd., 2013: 12) dir. Çalışmamızda da cinsel istismara uğrayan çocukların yaş ortalaması 12.02±2.96 dır. Yapılan araştırmalarda çocuğa yönelik cinsel istismarda bulunanlarının çoğunun erkek olduğu belirtilmiştir (Özer vd., 2007: 53). Cinsel istismarcıların % oranında akrabalar, öğretmenler, komşular, otorite figürleri gibi çocuğun bildiği ve güvendiği kişiler oldukları belirlenmiştir (Erdoğan vd., 2011: 56; İmren vd., 2013: 12). Bir diğer çalışmanın verilerine göre de, çocukların cinsel istismarında istismarda bulunanların %60-85 nin akrabalar, öğretmenler, komşular, otorite figürleri gibi çocuğun bildiği ve güvendiği kişiler olduğu saptanmıştır (Çöpür vd., 2012: 49). Çalışmamızda da istismarın failleri genelde mağdurların tanıdığı (%41 sevgili) kişilerdir. Yine yapılan çalışmalarda cinsel istismar mağdurlarının cinsel istismar türlerinden en çok vajinal penetrasyon (%27,4) ve dokunma-okşama (%24,4) olarak bulunmuştur (Çöpür vd., 2012: 49). Çalışmamız da bu verileri destekler niteliktedir. Çalışmamızda cinsel istismar mağdurları %38,5 i vajinal penatrasyon, %33,3 si, dokunma, okşama, öpme, sürtünme, %20,5 i anal penatrasyon, %2,6 sı oral penatrasyon, %2,6 sı cinsel organ gösterme ve %2,6 sı da cinsel içerikli konuşmalara maruz kalmıştır. Magalhaes ve arkadaşlarının (2009) yaptığı çalışmada da, 1054 vaka nın 341 inde (%32.3) dokunma, 189 unda (%17.9) vajinal penetrasyon, 71 inde (%6.7) anal penetrasyon, 75 inde (57.1) vajinal ve anal penetrasyon birlikte, 152 sinde (%14.4) sürtünme, 17 inde ise (%1.69) gösterimcilik saptanmıştır (Aktepe vd., 2013: 116). Araştırmalara göre istismar olgularının maruz kaldığı cinsel istismarın gerçekleştiği mekanlar ise çeşitlilik göstermektedir.

6 430 Veda Bilican Gökkaya Özer ve arkadaşlarının (2007: 54) yaptığı çalışmada cinsel istismar olgularının olay mekanları açık arazi, işyeri, sanığın evi, araç içi olarak belirtilmiştir. Çalışmamızda da mekan çeşitliliği göze çarpmakta mağdurlar, % 53,8 i başkasının evinde, %17,9 u okulda, %12,8 i mağdurun yaşadığı evde, %12,8 i boş bir arazide, % 2,6 sı da özel araçta istismara uğramıştır. Sonuç olarak, bir yıllık süreç içerisinde (Ocak 2016-Ocak2017) 39 olgu değerlendirilmiş, mağdurların çoğunlukla kız çocuk olduğu, istismarın büyük oranda erkek ve tanıdık (sevgili) tarafından gerçekleştirildiği, istismarın yapıldığı mekanın çeşitlilik gösterdiği, mağdurların genelde vajinal penatrasyon ve dokunma, okşama, sürtünme gibi cinsel istismar türlerine maruz kaldığı saptanmıştır. Her toplumda her kültürde (biçim ve boyutu farklı olsa da) var olan çocuk cinsel istismarı, aynı zaman da önlenebilir de bir olgudur. Buradan hareketle, çocuk cinsel istismarının önlenmesinde okullarda çocuklara, (küçük çocuklara dramalarla, biraz daha büyük olan çocuklara ise anlayabilecekleri basit bir dille) cinsel istismarın ne olduğu ve temel haklarının neler olduğu konusunda bilgiler verilmeli, farkındalık oluşturulmalıdır. Çocuk cinsel istismar yaşı göz önüne alındığında özellikle kreş, okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise de hem öğretmen hem de idari personele hatta çalışan diğer hizmet elemanlarının bu konudaki bilincini artırmak için uzman kişilerce seminerler, eğitimler verilmeli, hatta böyle bir durum varsa ya da şüphesi varsa yetkili mercilere bildirmesi konusunda korkmamaları, utanmamaları gerektiği anlatılmalıdır. Diğer yandan, risk faktörü taşıyan aile bireylerinin de bu konuda bilgilendirilmesi hatta danışmanlık yapılarak desteklenmeleri gerekmektedir. Bu konuda toplumsal bilincin artırılması için medya aktif bir şekilde kullanılmalı, konu, kamu spotlarıyla desteklenmelidir. Çocukların iyilik halinin sürdürülmesi için çocuklarla ilgili bakım, koruma vb. ilgili hem kamu hem de özel kurumların oluşturulması/kurulması ya da fazlalaştırılması için destek verilmeli, teşvik edilmelidir. Çocukları cinsel istismardan korumada, hekimler başta olmak üzere diğer sağlık çalışanları ve pek çok meslekten insanların (polis, jandarma, hukuksal personel, sosyal hizmet çalışanları, psikolog, psikiyatr vb.) çabası çok önemli ve gereklidir. Dolayısıyla hekimler başta olmak üzere diğer multidisipliner ekibin çocuk ihmal ve istismarının tanısı, tedavisi ve korunmasına ilişkin bilgi ve becerilerinin artırılması önem taşımaktadır. Diğer yandan, cinsel istismara maruz kalan çocukların, kurumlarda yeni bir istismar sorunuyla karşılaşılmaması için hem kurumun hem de personelin denetlenmesi ve yaptırımların caydırıcı olması gerekmektedir. Çünkü; İstismara uğramış bir çocuğa yaklaşımda en önemli unsur, çocuğun daha fazla zarar görmesinin önlenmesidir. Aile içerisinde cinsel istismara maruz kalan çocukların, yeniden o aileye dönmek yerine, kurum bakımına alınması öngörülmelidir. Çocuğu ve onu koruyacak politikaların oluşturulması ve bunların yürürlüğe girerek, aktif olarak işletilmesi ya da çocuk bakımıyla ilgili yürürlükte olan mevzuatın, zamana ve toplumun koşullarına uygun olarak güncelleştirilmesi gerekmektedir. Mevcut yasaların yeterliliği ve caydırıcılığı uygulama sonuçları ile sorgulanmalı, eksiklikleri ivedilikle ele alınıp, gerekli düzenlemelere gidilmeli ve çocukların iyilik hali korunarak, sürdürülmelidir. Sözün kısası, toplumlardaki çocuk cinsel istismarın önlenmesi için, çocuk hakları geliştirilmeli/genişletilmeli ve çocuğa yönelik hizmetler daha işlevsel hale getirilmelidir. KAYNAKÇA Akduman, G.G., Ruban C., Akduman B., Korkusuz, İ. (2005). Çocuk Cinsel İstismar, Adli Psikiyatri Dergisi, 3 (1), Aktepe, E., Işık, A., Kocaman, O., Eroğlu, F. Ö. (2013). Bir Üniversite Hastanesinde

7 Cinsel İstismar ve Çocuk (Sivas İli Örneği) 431 Değerlendirilen Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri, New/Yeni Symposium Journal, 51 (2), Alpaslan, A.H. (2014). Çocukluk Döneminde Cinsel İstismar, Kocatepe Tıp Dergisi, 15 (2), Cantürk, N., Koç, S. (2010). Adli Tıp Kurumunda Değerlendirilen Cinsel Suç Sanıklarının Sosyo-Demografik Özellikleri ve Psikiyatrik Profilleri, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63 (2), Celbiş, O., Özdemir B., Kaya, A (2011). Cinsel Saldırıya Uğramış Çocuğun Muayenesi, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, Galenos Yayınevi, 46, Çöpür, M., Üneri, Ö.,Ş., Aydın, E. ve Ark. (2012). İstanbul İli Örnekleminde Çocuk ve Ergen Cinsel İstismarının Karakteristik Özellikleri, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö. Ö., Yüksel, T., Demir A. Ç., Bayhan, P.Ç., Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergen Olgularımızın Sosyo-demografik ve Klinik Özellikleri, Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 21 (1), Ekşi, A. (1999). Ben Hasta Değilim, İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi. Erdoğan, A., Tufan, E., Karaman M. G., Atabek, M.S., Koparan, C., Özdemir, E. ve Diğ. (2011). Türkiye nin Dört Farklı Bölgesinde Çocuk ve Ergenlere Cinsel Tacizde Bulunan Kişilerin Karakteristik Özellikleri, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, İmren, S., Ayaz, A. B., Yusufoğlu, C., Arman, A.R (2013). Cinsel İstismara Çocuk ve Ergenlerde Klinik Özellikler ve İntihar Girişimi İle İlgili Risk Faktörleri, Marmara Medical Journal, 26, İşeri, E (2008). Cinsel İstismar, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı (İç), Edt.: Çetin, F.ç, Pehlivantürk, B., Ünal, F., Uslu, R., İşeri, E., Türkbay, T., Çoşkun A., Miral S., Motavalli N., 1. Baskı, Ankara: Hekimler Yayın Birliği, Kara, B., Biçer, Ü., Gökalp, A (2004). Çocuk İstismarı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, Koç, F., Akşit S, Tomba, A., Aydın, C., Koturoğlu, G., Çetin, S. K., Aslan, A., Halıcıoğlu, O., Erşahin, Y., Turhan, T., Çelik, A., Şenol, E., Kara, S., Solak, U. (2011). Çocuk İstismarı ve İhmali Olgularımızın Demografik ve Klinik Özellikleri: Ege Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi nin Bir Yıllık Deneyimi, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 47, Köse, S., Aslan, Z., Başgül, S., Şahin, S., Yılmaz, Ş., Çıtak, S., Tezcan, A. E. (2011). Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniğine Yönlendirilen Adli Olgular, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, Ovayolu, N., Uçan, Ö., Serindağ, S. (2007). Çocuklarda Cinsel İstismar ve Etkileri, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2, Özer, E., Bütün, C., Beyaztaş, E.Y., Engin, A. (2007). Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğüne Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 29 (2), s Öztop, D.B, Özcan, Ö.Ö. (2010). Cinsel İstismar Vak alarının Sosyodemografik ve Klinik Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Yeni Symposium Dergisi. 48, Polat, O. (2006). Cinsel İstismar Rehberi, İstanbul: Forart Matbaa. Polat, O (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Soylu, N., Şentürk, B. P., Ayaz, M., Sönmez, S

8 432 Veda Bilican Gökkaya (2012). Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergenlerde Ruh Sağlığını Etkileyen Etkenlerin Araştırılması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, Taner, Y., Gökler, B. (2004). Çocuk İstismarı ve İhmali: Psikiyatrik Yönleri, Hacettepe Tıp Dergisi, 35, Tıraşçı, Y., Gören, S. (2007). Çocuk İstismarı ve İhmali, Dicle Tıp Dergisi, 34 (1), Yılmaz, A. (2009). Çocuk İstismarı ve İhmali Risk Faktörleri ve Çocukların Psiko- Sosyal Gelişimi Üzerindeki Etkileri, Civil Academy, 7 (1), Citation Information/Kaynakça Bilgisi Bilican Gökkaya, V. (2018). Cinsel İstismar ve Çocuk (Sivas İli Örneği), Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, Doi number: Number: 66 Spring II 2018, p