SHB 407 TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ

Transkript

1 SHB 407 TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ Prof. Dr. Veli DUYAN Doç. Dr. Elif Gökçearslan ÇİFCİ Yrd. Doç. Dr. Melahat DEMİRBİLEK Arş. Gör. Tuba Yüceer KARDEŞ Arş. Gör. Necati Buğra KUDDAŞ Ankara, 2016

2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Tanımlar Uygulama Dersleri Amaçlar SHB 407 TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Hazırlık Aşaması Uygulamada Planlama Aşaması Uygulama Aşaması Uygulamada Sonlandırma Aşaması TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR...10 UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ PERFORMANSINI DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİMYÖNTEM VE TEKNİKLERİ KAYNAKÇA EKLER Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 2

3 Ek-1: Uygulama Devam Fişi 17 Ek-2: Kurum Tanitim Raporu 18 Ek-3:Alan Tanitim Raporu 19 Ek-4: Sözleşme Örneği..20 Ek 5: Haftalik/Günlük Çalışma Raporu 21 Ek 6: Eğitsel/Kurum Danışmanları İçin Öğrenci Değerlendirme Formu 22 Ek-7: Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Toplumu Ve Üyelerinin Önbilgi ve Tanıtım Formu..23 Ek-8: Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Süreç Raporu 24 Ek-9: Proje Önerisi Taslağı.25 Ek-10: Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Genel Değerlendirme Raporu 27 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 3

4 1. GİRİŞ Sosyal hizmet eğitiminde uygulamalı derslerin özel bir yeri vardır. Uygulamalı dersler, öğrencilerin, eğitim süresince edindikleri bilgi, beceri ve değerlerini uygulamaya aktarmaları ve bütünleştirebilmelerine imkân sağlayan ortam yaratmaktadır. Uygulama deneyimi; öğrenci, eğitsel danışman, kurum danışmanı, müracaatçı sistemi ve kurumu/kuruluşu içeren bir bütünü oluşturur. Bu bütün içinde öğrenciden beklenen, sosyal hizmet eğitiminde aldığı bilgi, beceri ve değerleri uygulama yaptığı alana aktarması, kendine ve mesleki bilgi beceri ve değerlerine ilişkin farkındalığı kazanarak deneyim edinmesidir. Bu süreçte bölümdeki eğitsel danışmanı ve kurum danışmanı öğrenciye süpervizyon sağlar. Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW), sosyal hizmet uygulamasını problem çözme sürecini etkinleştirmek, baş etmek ve insanların gelişimsel kapasitelerini arttırmak; insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek; insanlara kaynak ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini özendirmek; sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek ve son olarak insan ve toplum refahını özendirmek gibi belli başlı amaçlarla kavramsallaştırmıştır (Zastrow 2013). Bu yönerge SHB407 Toplumla Sosyal Hizmet Dersinin yürütülme şekli öğrencinin tutum, davranışları ve sorumlulukları ıle ilgili bilgiler içermektedir. Bu bilgiler öğrencilerin mesleki uygulamalarında yol gösterici olacak ve aynı zamanda öğrencılerın eğitsel ve kurumsal danışmanlarıyla yapacağı görüşmelerde kolaylık sağlayacaktır. 2. TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Toplumla sosyal hizmet uygulaması sosyal hizmetin tarihsel gelişimi boyunca, toplumda ortaya çıkan hızlı değışım ve gelışıme uyum sağlamaya çalışan toplumlar ıle çalışmayı hedef alır. Toplumla sosyal hizmet uygulaması, toplumdaki grupların, örgütlerin ve kurumların davranış kalıplarını ya da insanların bu sistemlerle ilişkilerini ve etkileşimlerini değiştirmek için, sosyal hizmetin uygulama becerilerinin yaşama geçirilmesidir. Toplumla sosyal hizmet uygulaması, toplum örgütlenmesi ve toplum kalkınması, sosyal planlama ve sosyal aksiyon ve sosyal yönetim ile bağlantılı becerileri içerir (Duyan 2010). Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 4

5 Toplumla sosyal hizmet uygulamasında sosyal hizmet uzmanları bir veya daha fazla sorunun çözülmesi için vatandaşlarının örgütlenmesini teşvik etmek ve harekete geçirmek, sorunun doğasını tanımlamak, ilgili grupların çalışmalarını koordine etmek, gerçekleştirilebilir amaçlar formüle etmek, halkla ilişkiler ve toplum eğitimi çalışmalarının içinde olmak, araştırma yürütmek, planlama yapmak, mali kaynakları tanımlamak, bir amaca ulaşmak için stratejiler geliştirmek ve kaynak kişi olmak gibi roller üstlenir (Duyan 2010) Tanımlar Uygulama Koordinatörü: Sosyal hizmet uygulamalarına yönelik derslerin düzenlenmesini sağlamak için bölüm başkanı tarafından bir yıllığına görevlendirilen, bölümde tam gün görevli öğretim elemanıdır. Eğitsel Danışman: Öğrencilerin uygulama yaptıkları kurum / kuruluş yönetimleri ve kurum danışmanı ile işbirliği içerisinde olan, öğrencilerin mesleki uygulamalardan en üst düzeyde yararlanmaları ve bilgi -beceri kazanmaları için onlara danışmanlık yapan, öğrenciyi ve uygulama sürecini değerlendiren öğretim elemanıdır. Kurum Danışmanı: Öğrencinin kurum / kuruluştaki uygulamalarını izlemek, denetlemek ve değerlendirmek üzere danışmanlık yapan kurum / kuruluşta tam gün görevli öncelikle sosyal hizmet uzmanı olmak üzere diğer meslek elemanları veya çalışanlarıdır. Bölüm: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Ders Tanımı: Toplumla sosyal hizmet müdahalesi için bilgi, beceri ve değer temeli. Toplumla sosyal hizmet müdahalesinin farklı yaklaşım ve bakış açılarından incelenmesi. Coğrafi ve işlevsel toplumlarla sosyal hizmetin değerlendirilmesi ve uygulama örnekleri çerçevesinde tartışılması. Toplumla bağlantı kurma, sorun ve gereksinimleri değerlendirme, planlama yapma, planı uygulama, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme basamaklarını bütünleştirme konularında öğrencilere bilgi kazandırmak hedeflenmektedir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 5

6 2.2. Uygulama Dersleri Sosyal hizmet bölümü lisans programında yer alan ve bu kılavuz kapsamında ele alınan sosyal hizmet uygulamaları ile ilgili dersler şunlardır: SHB 307 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 308 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması I SHB 312 Ailelerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 403 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması II SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 409 Sosyal Hizmet Yönetimi Uygulaması SHB 402 Sosyal Hizmette Blok Uygulama SHB 405 Seminer SHB 220 Yaz Stajı 2.3. Amaçlar SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması dersini alan öğrencilerin aşağıdaki kazanımları elde etmeleri beklenmektedir: 1. İnsanları bir araya getirme, toplum liderleri ve politika yapıcılarla iletişim kurma bilgisi ve becerisini kazanmaları, 2. Fon oluşturma, toplumsal eylem oluşturma, çözümleri müzakere etme, savunuculuk, sözcülük, aracılık yapma ve konsültasyon verme bilgi ve becerisini edinmeleri, 3. Toplumla sosyal hizmet müdahalesi kuramı ve teknikleri bilgisini edinmeleri, 4. Farklı nüfus grupları ile meslektaşlar ve diğer ekip elemanları ile bütün toplumsal unsurlar arasında çeşitli iletişim tekniklerini kullanabilme becerisi kazanmaları, Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 6

7 5. Toplumla sosyal hizmet uygulamasının dinamiklerini kavramaları. SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması dersini başarıyla tamamlayan öğrencilerin aşağıdaki becerileri kazanmış olmaları beklenmektedir: 1. Farklı müracaatçı gruplarıyla sosyal hizmet uygulaması bilgisi, 2. Her düzeydeki müracaatçılar için benzerlik ve farklılıkları dikkate alarak planlı değişme sürecini (bağlantı kurma, tanı ve değerlendirme, planlama, uygulama, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme) gerçekleştirme becerisi. 3. Profesyonel sosyal hizmet uygulaması bağlamında eleştirel düşünebilme becerisi, 4. Sosyal hizmet mesleği ve disiplininin etiği ve değerleri doğrultusunda, farklılığın pozitif değerini kabul ederek uygulama yapabilme becerisi, 5. Her düzeyde sosyal hizmet uygulamasına rehberlik eden kavramsal çerçeve ve perspektifleri, kuramsal yaklaşımları ve modelleri kullanır. 6. Her düzeyde müracaatçı sisteminde planlı değişim sürecini kullanır. 3. SHB 407 TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması dersi dördüncü sınıfın birinci yarıyılında verilmektedir. 1. Güz döneminde yapılan bu uygulamada öğrenciler, haftada dört gün mesai saatleri içerisinde günde sekiz saat uygulama yapmakla yükümlüdür. 2. Uygulamalar sosyal hizmet bölümü uygulama koordinatörlüğünce önceden belirlenmiş ve izin alınmış olan sosyal hizmet kurum-kuruluş ortamlarında yerine getirilir. Derse devam koşulu Ankara Üniversitesi Ön Lisans-Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 25. Maddesine göre aşağıdaki gibidir: MADDE 25 (1) Öğrenci derslere, uygulamalara, öğretim elemanlarınca uygun görülen çalışmalara ve sınavlara katılmak zorundadır. Öğrencinin devam durumu ilgili öğretim elemanı tarafından izlenir ve yarıyıl/yılsonu sınavından en az bir hafta önce ilan edilir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 7

8 (2) Derse devam koşulunu karşıladığı halde sınavda başarısız olan öğrencinin ilgili dersin devamından muaf tutulması için, öğretim yarıyılının başında ilgili öğretim elemanının yazılı onayının alınması gerekir. Notunu yükseltmek amacıyla aynı dersi/dersleri tekrar almak isteyen öğrenci, öğretim yılının başında ilgili öğretim elemanından devam durumuna ilişkin onay alır. (3) Uzaktan öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin derslerdeki devam gerektiren etkinlikleri öğretimi sürdüren ilgili birim kurulları belirler ve dönem başlamadan önce ders izlence sayfalarında duyurulur. Devam durumu öğrencilerin sisteme girişi, sanal sınıflara katılımı ve öğretim materyallerine erişimi ölçüt alınarak belirlenir. (4) Bir dersin öğrenme kazanımlarına ulaşmak amacıyla birden fazla öğretim yönteminin kullanıldığı derslerde her bir etkinlik için ayrı devam koşulu aranabilir. (5) Sağlık raporu ilgili yönetim kurulunca kabul edilse bile, öğrencinin raporlu olduğu süre öğrencinin devamsızlık süresinden sayılır. 3. Öğrenciler uygulamalara başlamadan önce bir hazırlık aşamasından geçerler. Bununla ilgili olarak; Bütün uygulama gruplarının ve eğitsel danışmanlarının bir araya geldiği oryantasyon toplantısında, uygulamaların ne şekilde yürütüleceği hakkında genel bir bilgi verilir. Bu toplantıdan sonra, her öğrenci eğitsel danışmanı ile toplanır ve bu toplantıda öğrencilere uygulama yapacakları kuruluşlar ve yapacakları çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi verilir. Uygulama kapsamında hedef kitleye yönelik yapılacak olan çalışmanın planlaması Eğitsel Danışmanlarla yapılır. Eğitsel Danışman, kurum ile yaptığı görüşme ile belirlediği zaman diliminde öğrencinin uygulama yapacağı kuruma/kuruluşa gider ve uygulama kapsamı hakkında görüşür. Kurum/kuruluş yetkililerine uygulama çalışmaları ile ilgili gereken bilgiler verilir. Öğrenci eğitsel danışmanla belirleyeceği saatlerde en az haftada bir defa olmak üzere toplantısını yapar. Toplantıya, o hafta ile ilgili belgelerini (haftalık devam fişi ve diğer mesleki kayıtlar) hazırlamış olarak getirir. Kayıtların ne zaman teslim edileceği ve getirileceği ile Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 8

9 ilgili düzenlemeleri Eğitsel Danışman belirler. Öğrenciler her hafta devam durumu ile ilgili Uygulama Devam Fişi ni (EK-1) doldurarak kurumdaki danışmanına onaylattıktan sonra eğitsel danışmanlarına doldurulan devam fişlerini raporları ile birlikte belirtilen günde verir. Uygulamada öğrenciler uygulama yaptıkları kurumun/kuruluşun bir elemanı ve bir sosyal hizmet uzmanı gibi çalışırlar. Kuruluşların yapısına göre, uygulamaların nasıl yapılacağı konusunda bir takım farklılıklar olmakla beraber, uygulama için gerekli olan ortak unsurlar ve aşamalar aşağıda belirtilmiştir. Toplumla sosyal hizmet uygulaması, hedef kitleyi tanıyıp ön değerlendirme yapma, uygulamanın planlaması ve uygulama sürecine geçiş, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme gibi süreçleri içermektedir. Toplumla çalışmada toplumun güçlü yönlerini ve sorunlarını anlama ve odaklarına göre çalışmanın düzenlenmesi büyük önem teşkil etmektedir. Öncelikli olarak hedef toplum üyelerinin özelliklerinin anlaşılması gerekmektedir. Toplumun özellikleri ortaya konduğunda, toplumun sınırları, sosyal sorunları ve baskın değerleri belirlenmiş olacaktır. Toplumun özelliklerinin belirlenmesi ve anlaşılması toplumdaki farklılıkları ortaya çıkaracak ve bununla birlikte baskının resmi ve örtük mekanizmaları ayrımcılığın ise kanıtları belirlenebilecektir. Tüm bu tespitler hedef toplum ile çalışmanın yapısını inşa etmeyi sağlayacak ve bu yapı belirlenirken izlenilecek yollar planlanabilecektir. Toplumdaki güç unsurlarının yerleri tanınabilecek, kaynak ulaşılabilirliğinde izlenilecek yol tespit edilebilecek ve kaynak denetim ve hizmet sunum biçimleri buna göre oluşacaktır (Duyan, 2012: 387) Hazırlık Aşaması Bu aşamada öğrenciler kendi sorumluluklarını öğrenecek ilgili kurum/kuruluş kişilerle ilişki kuracaklardır. Bunlar: ve Sosyal hizmet eğitiminde uygulamaların önemi ve uygulama ile ilgili olarak sahip olunması gereken rol ve işlevler iyi bir şekilde kavramalarıdır. Uygulama yapılan kuruluşun işleyiş ve düzeni, hedef kitlesi/toplumu, yönetmelik ve mevzuatı, içinde yer aldığı toplumun yapısı ve özellikleri hakkında yeterli bilgi edinilmelidir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 9

10 Uygulama yapılan kuruluşun diğer kurum/kuruluşlarla olan karşılıklı ilişkileri öğrenilmelidir Uygulamada Planlama Aşaması Bu aşamada öğrenciler mesleki çalışmalarını bütün ayrıntıları ile planlayacaklardır. İyi bir planlama yapabilmek için mevcut tüm kayıtlar incelenmeli, kaynak kişilerle (kurum danışmanı, eğitsel danışmanlar, ilgili meslek elemanları, akademisyenler vb.) görüşülmeli, uygulama yapılacak hedef toplum ile ilgili gerekli tüm bilgiler toplanmalıdır Uygulama Aşaması Bu aşamada öğrencilerden uygulama ile ilgili geliştirdikleri planları gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Planın uygulamaya aktarılmasında; 1. Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanı ile işbirliğinin yoğunluk kazandığı bu aşamada öğrenme sorumluluğunun öğrencide olduğunu, kurum ve eğitsel danışmanın bu deneyimi kolaylaştırıcı bir rolü bulunduğunu unutulmamalıdır. Süpervizyon toplantılarına hazırlıklı gelinmeli ve tartışmalara katılmaya çaba gösterilmelidir. 2. Öğrenciler mesleki çalışmaları ile ilgili düzenli raporlar yazmakla yükümlüdürler. Raporlar eğitsel danışmana zamanında verilmeli, öğrencinin ne yaptığı ve ne şekilde bir yardıma gereksinmesi olduğunu ancak bu raporlardan öğrenileceği unutulmamalıdır. Eğitsel danışmanlar verilen raporların haftada bir öğrencilerle toplanılarak uygulamada yapılacak görev ve sorumlulukların değerlendirmesi yapılmalıdır. 3. Öğrencilerin düzenli olarak yaptıkları çalışmaların Eğitsel Danışmanlarla yapacakları değerlendirmesi, çalışmanın devamının planlanmasını içerecektir. Hedef toplumla yapılacak olan çalışma sonrası Eğitsel Danışmanlarla yapılacak olan değerlendirmeler, sürecin bir parçasıdır. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 10

11 3.4. Uygulamada Sonlandırma Aşaması Öğrenciler bu aşamada yaptıkları çalışmaları değerlendirecekler ve uygulama yaptıkları kuruluş ve hedef kitleye uygulama sonuçlarını bildirerek, iyi ilişkiler içinde çalışmalarını bitireceklerdir. Sonlandırma aşaması, hedef kitlenin/toplumun istendik hedef davranışları ya da hedef değişime ulaştıkları takdirde gerçekleştirilmelidir. Öğrencilerden aşağıda ifade edilen şekilde uygulamasını yürütmesi beklenmektedir. 1. Uygulama yapan öğrenciler haftalık devam fişini her hafta düzenli doldurmalı ve kurum danışmanına imzalatmalıdır (EK-1). 2. Eğitsel danışmanların da görüşleri çerçevesinde kurum tanıtma raporu hazırlanmalıdır (EK-2). kısa 3. Eğitsel ve kurumsal danışmanların da görüşleri çerçevesinde alan tanıtma raporu en zamanda hazırlanmalıdır (EK-3). 4. Toplumla sosyal hizmet uygulaması kapsamında uygulamaya başlanacaksa müracaatçı grup, kurum, kuruluş bilgilendirilmeli ve sözleşme yapılmalıdır. (EK-4) 5. Öğrenci günlük/haftalık raporlarını düzenli olarak doldurup eğitsel danışmanlarına teslim etmelidir. (EK-5) ön 6. Toplumla sosyal hizmet uygulamasına ilişkin çalışılacak hedef kitle belirlenmeli ve hazırlık olarak yapılacaklar önceden planlanmalıdır. 7. Dönem sonunda öğrenci Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Dersi Dönem Sonu Öğrenci Değerlendirme Raporunu (EK-6) teslim edilmelidir. 8. Belirlenen hedef kitleye/topluma ilişkin toplumla sosyal hizmet uygulaması önbilgi formu (EK-7) hazırlanmalıdır. 9. Toplum üyeleri ile ya da kaynak kişilerle yapılacak olan görüşmelere ilişkin toplumla sosyal hizmet uygulaması süreç raporu düzenli olarak hazırlanmalıdır (EK-8). 10. Hedef kitleye ilişkin bilgiler, ilgili meslek elemanından edinilmeli ve hedef toplumun profili bu bilgiler doğrultusunda oluşturularak, hedef kitlenin amacına/sorununa ilişkin planlama yapılmalıdır. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 11

12 11. Hedef kitlenin gereksinimleri ya da sorunlarına ilişkin bir proje tasarlanmalı, eğitsel danışmandan da yardım alınarak proje uygulanmalıdır. (EK-9) 12. Toplumla sosyal hizmet uygulama genel değerlendirme raporu, dönem sonunda yapılan tüm çalışmaları dikkate alınarak hazırlanacaktır (EK-10) 4. TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR 1. Uygulama Devam Fişi (EK-1) - Dönem süresince teslim edilir. 2. Kurum Tanıtma Raporu (EK-2) - Dönem sonunda teslim edilir. 3. Alan Tanıtma Raporu (EK-3) - Dönem başında teslim edilir. 4. Sözleşme Örneği (EK-4) - Dönem içinde teslim edilir. 5. Haftalık/Günlük Çalışma Raporu (EK-5) - Dönem içinde haftalık teslim edilir. 6. Eğitsel/Kurum Danışmanları İçin Öğrenci Değerlendirme Formu (EK-6) - Dönem sonunda teslim edilir. 7. Toplumla sosyal hizmet uygulaması önbilgi ve tanıtım formu (EK 7) - Dönem içinde teslim edilir. edilir. 8. Toplumla sosyal hizmet uygulaması süreç raporu (EK 8) - Dönem içinde teslim 9. Proje Önerisi Taslağı (EK 9) - Dönem içinde teslim edilir. 10. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Genel Değerlendirme Raporu (EK-10) - Dönem sonunda teslim edilir. 5. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ Uygulamada değerlendirme çalışmalarının başladığı günden sona erdiği güne kadar devam eden bir süreç olup öğrenci, kurum danışmanı ve okuldaki eğitsel danışmanın ortak yürüttükleri bir süreçtir. Böyle olmakla birlikte öğrencinin gelişmesi, öğrencinin öğrenme durumu, kuvvetli ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve uygulama notunun belirlenmesinden eğitsel danışman sorumludur. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 12

13 Öğrencinin uygulamadaki akademik değerlendirilme kriterleri: 1- Öğrencinin uygulamayı nasıl yerine getirdiği ve başarısı, 2- Öğrencinin sahip olduğu, beceri tutum ve davranışları, 3- Öğrencinin uygulamadaki mesleki rolünü kavraması, anlaması veya yerine getirmesi, 4- Öğrencinin kişilerarası ve mesleki ilişkilerdeki becerisi, kurum, toplum ve meslektaşları ile ilişki kurma ve sürdürmedeki başarısı, 5- Çalıştığı kurumun yönetim fonksiyonları ve toplum içindeki yeri hakkında görüş geliştirebilmesi, 6- Öğrencinin kaynakları harekete geçirme ve organize etme becerisi. 7- Öğrencinin kayıt tutma becerisi ve düzenli kayıt tutmadaki başarısı, 8- Öğrencinin girişimi ve önderliği, 9- Öğrencinin sorumluluk duygusu, 10- Öğrencinin işinde gösterdiği çaba ve ilgi, 11- Öğrencinin devamı, 12- Öğrencinin mesleki yönetim (süpervizyon) sürecinden yararlanması, 13- Mesleki etik kurallara uygun davranma konusundaki sorumluluğunu yerine getirmesi, 14- Kurumun gerektirdiği tutum, davranış ve görünüşe sahip olma. 6. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ PERFORMANSINI DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 1. Öğrenciler final sınavından aldıkları puanın %50 si ve Eğitsel Danışmanın vereceği puanın %25 i ve Kurum Danışmanının vereceği puanın %25 i alınarak değerlendirilir. Öğrencilerin final sınavı ile değerlendirilmesinin amacı Sosyal Hizmet teorisi ile Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 13

14 uygulamasının bir arada yürütülmesi ve alanda teorik ve pratik bütünleştirilmesinin sağlanmasıdır. bilginin 2. Öğrenciler her hafta rapor hazırlamak ve Eğitsel Danışmanlarına teslim etmekle yükümlüdür. Eğitsel Danışmanların bu raporları göz önünde bulundurarak değerlendirmelerini yapmaktadırlar. 3. Kurum Danışmanlarının değerlendirmeleri, uygulama devamlılığı ve kurumdaki performansına göre yapılacaktır. 4. Öğrenciler uygulama esnasında Eğitsel Danışmanları tarafından en az ayda bir kez ziyaret edilecektir. Uygulama esnasında Eğitsel Danışman ziyaretlerinin amacı, öğrencinin kurumla uyumunu, kurumdaki performansını ve kuruma devamlılığını görmek, takip etmek ve Kurum Danışmanları ile iletişime geçmektir. 5. Yıl sonu final sınavında uygulama raporları ve proje CD formatında ve çıktı halinde staj koordinatörlüğüne teslim edilir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 14

15 7. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Hafta Konu Kullanılan Yöntem ve Teknik 1. Hafta Uygulama yapılacak toplumu tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 2. Hafta Uygulama yapılacak toplumu tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 3. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulaması için hazırlık yapma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 4. Hafta İşlevsel ya da coğrafi toplumu belirleme Küçük grup çalışması, alan uygulaması 5. Hafta Toplum liderleri ve toplum üyeleri ile tanışma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 6. Hafta Toplumu değerlendirme Küçük grup çalışması, alan uygulaması 7. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulamasını planlama Küçük grup çalışması, alan uygulaması 8. Hafta Ara Sınav 9. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulaması I Küçük grup çalışması, alan uygulaması 10. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulaması II Küçük grup çalışması, alan uygulaması 11. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulaması III Küçük grup çalışması, alan uygulaması 12. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulaması IV Küçük grup çalışması, alan uygulaması 13. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulamasını değerledirme 14. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulamasını sonlandırma 15. Hafta Toplumla sosyal hizmet uygulamasının etkililiğini izleme Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması 16. Hafta Final Sınavı Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 15

16 KAYNAKÇA Baykara Acar, Y., Acar, H., & Atamtürk, E. (2013). Sosyal Hizmet Uygulaması 1 Dersi SHB 403 Yönergesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi. Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği. Zastrow, C. (2013). Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Nika. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 16

17 EK-1: UYGULAMA DEVAM FİŞİ UYGULAMA DEVAM FİŞİ Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman: Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta Tarih:... Tarih:.. Tarih:. Tarih:.. Tarih:. Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Kurum Danışmanı Adı Soyadı: İmza, Kaşe Mühür... Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 17

18 EK-2: KURUM TANITIM RAPORU KURUM TANITIM RAPORU 1 Öğrencinin; Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgilı Kurumun / Kuruluşun 1. Kurumun tarihçesi, 2. Kurumun kuruluş amacı, sağladığı hizmetler, 3. Kurumun amaç ve hizmetlerinin sosyal hizmetle ilgisi, a) Kurumun fiziksel özellikleri, b) Kurumda yerleşmiş bir sosyal hizmet uygulamasının mevcut olup olmadığı, c) Kurumun olanakları, d) Kurum hizmetlerinin ne şekilde desteklendiği, maddi olanakları; e) Kurumun toplum ve paydaş kuruluşlarla yaptığı çalışmalar, f) Kurumun kayıt tutuma ve dosyalama sistemi, g) Kurumun yürüttüğü çalışmalarla ilgili istatistikleri, raporlar vb. 4. Kurumun yönetim yapısı (genel müdür, daire başkanları, müdür, müdür yardımcıları, vb. bilgisi), 5. Kurumun personel yapısı (meslek elamanları, sosyal hizmet uzmanı, psikolog vb. bilgisi), a) Kurumda meslek sahibi personel ve diğer personelin, varsa gönüllülerin sayısı, özellikleri, b) Personelin birbiriyle ilişkileri, hiyerarşik düzen, ekip çalışmaları, 6. Kurumun müracaatçıları a) Kurumdan hizmet alan müracaatçılara ilişkin istatistikler (sayısı, niteliği vb) b) Müracaatçıların ihtiyaç ve sorunları, c) Müracaatçıların sorunlarını giderilmesinde karşılaşılan güçlükler 1 Dönem sonunda teslim edilir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 18

19 EK-3:ALAN TANITIM RAPORU ALAN TANITIM RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgili Sosyal Hizmet Alanı 1. Alanına ilişkin literatür bilgisi, 2. Alanda kullanılan mesleki yaklaşım ve teknikler, 3. Alanın sosyal hizmet uygulamasındaki yeri, 4. Alanda faaliyet gösteren kurumlar ve bunların yetki ve sorumlulukları, 5. Alana ilişkin yürütülen ulusal politika ve stratejiler, 6. Stratejiler. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 19

20 EK-4: SÖZLEŞME ÖRNEĞİ SÖZLEŞME ÖRNEĞİ 2 Bireylerle sosyal hizmet uygulaması kapsamında yapılacak olan görüşmelerin içeriğini oluşturmaktadır. Bu görüşme süreci ile. amaçlanmaktadır. Süreç boyunca çalışma takvimimiz tarihleri arasında planlanmıştır. Toplantı saatlerimiz aksi bir durum olmadığı sürece her hafta.. günü ve.. saatleri arasında yapılacaktır. Tüm bu çalışma gizlilik esasına bağlı olarak yapılacak ve oturumlarda konuşulanlar ve yapılanlar kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacaktır. Çalışmanın beklenen olası çıktıları;. sıralanabilir. Müracaatçı olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul ediyorum. Sosyal Hizmet Uzman adayı (öğrencisi) olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmanın mesleki rol, mesleki sorumluluk ve mesleki etik bilinciyle gerçekleştireceğimi kabul ediyorum. Öğrencinin/Uygulayıcının Adı ve Soyadı:.. İmza:. Tarih: Müracaatçının Adı ve Soyadı:.. İmza:. Tarih: 2 Bu bir örnek sözleşmedir. Çalışmanın niteliğine göre uyarlanması gerekmektedir. Toplumla Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 20

21 EK 5: HAFTALIK/GÜNLÜK ÇALIŞMA RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) : Uygulama Dönemi : Eğitsel Danışman: HAFTA Haf ta. G ü 3.Gü n 2. G ün 1.G ün Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 21

22 EK 6: EĞİTSEL/KURUM DANIŞMANLARI İÇİN ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME FORMU ÖĞRENCİNİN Adı ve Soyadı : Sınıfı : Numarası : Uygulama Yapılan Kurum :... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :.. Uygul ama Döne mi : Danışmanlığını yaptığınız öğrencinin performansını aşağıdaki çizelgede belirtilen kriterler doğrultusunda belirtiniz. Teşekkür ederiz. No Konu 1 İş disiplini (devam durumu, çalışma saatlerine riayet etmesi, devamsızlık durumunda izin isteyip istemediği) 2 Etkili çalışma ve zamanı verimli kullanabilme 3 Uygulamadaki motivasyonu ve gayreti 4 Kendini ifade edebilme becerisi 5 Sorumluluk alabilme ve yerine getirme 6 İnisiyatif kullanabilme 7 Analitik ve eleştirel düşünme yeteneği 8 Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varabilme ve bunları geliştirebilme yeteneği Çok Yeterli Yeterli Orta Yetersiz Çok Yetersi z 5 Puan 4 Puan 3 Puan 2 Puan 1 Puan 9 Kişiler arası ilişkilerdeki yeteneği, meslektaşları ile ilişki kurabilme ve sürdürme becerisi 10 Uygulama yapılan kurumun giyim standartlarına uyma 11 Uygulama yaptığı kurum ve alana ilişkin politika, mevzuat ve sunulan hizmet bilgisi 12 Mesleki uygulamaları müracaatçının gereksinimlerine göre başlatma, sürdürme, sorun çözme ve sonlandırma becerisi 13 Mesleki kavramları anlama ve kullanabilme becerisi 14 Mesleki değerlere ve etik ilkelere uygun davranma becerisi 15 Kaynakları harekete geçirebilme becerisi 16 Ekip çalışmasına uygunluğu ve sorumluluklarını yerine getirebilme becerisi 17 Uygulama yapılan kurumdaki meslek elemanları ve yönetim ile etkili iletişim kurabilme becerisi 18 Kayıt tutma, rapor yazma becerisi 19 Kuramsal yaklaşımları uygulamaya aktarabilme becerisi 20 Mesleki gelişim potansiyeli TOPLAM GENEL TOPLAM Not: Her maddenin değerlendirilmesinde Çok İyi 5 Puan; Yeterli 4 Puan; Orta 3 Puan; Yeterli 2 Puan ve Çok Yetersiz 1 Puandır. Verilen puanların Genel Toplamı Öğrencinin Uygulama Puanıdır. Değerlendirmeyi Yapan Eğitsel/Kurum Danışmanının İmza, Mühür ve Kaşe Adı Soyadı :. Tarih Ünvanı :. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 22

23 EK-7: TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI TOPLUMU VE ÜYELERİNİN ÖNBİLGİ VE TANITIM FORMU TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI TOPLUMU VE ÜYELERİNİN ÖNBİLGİ VE TANITIM FORMU Öğrencinin Adı Soyadı Sınıfı / Numarası :.. :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) : Uygulama Dönemi : Eğitsel Danışman: I) HEDEF KİTLE TANITIM RAPORU 1- KONU- Hedef kitle hakkında kısa açıklama 2- AMAÇ- Amacın kısa tanımı 3- KURUM KAYNAKLARI- Kurumun, toplum için kullanılabilecek kaynakları 4- ÜYELER- Hedef kitle üyeleri kimlerdir? Genel olarak neden bu hedef kitlenin seçildiği 5- YAPI- Hedef kitlenin, toplumla uygulama kapsamına alınma kriterleri 6- PLAN- Uygulamanın zamanı, süresi, sıklığı, yeri 7- FİZİKİ ÇEVRE (Uygulama Yapılan Kurum)- Fiziki ortam düzenleme (mekân, alan materyal, mali kaynaklar ve özel düzenlemeler ) II) PROJENİN HEDEF KİTLESİNE YÖNELİK TANITIM RAPORU 1- Hedef kitlenin genel olarak tanımı a) İçinde bulunduğu sosyal, kültürel ve ekonomik durumu b) Çevre ile ilişkileri 2- Hedef kitlenin hangi ihtiyaç ve/veya sorunu nedeniyle çalışmaya alındığı; bu ihtiyaç ve/veya sorunların tanımlanması 3-Toplumla çalışmanın, kişinin ihtiyaç ve sorunlarının giderilmesinde ne oranda ve hangi yönlerden yardımcı olabileceği 4- Çalışmanın hedef kitle gelişimine ne şekilde katkıda bulunabileceği Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 23

24 EK-8: TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU Öğrencinin; Adı Soyadı Sınıfı / Numarası TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU 3 :.. :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) : Uygulama Dönemi : Eğitsel Danışman: Görüşme Yapılan Kişinin/Kişilerin Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):.. Görüşme Tarihi : Görüşme Süresi :.... Görüşme Sırası (Kaçıncı Görüşme Olduğu) : Görüşme Öncesi Ön Bilgi/Ön Çalışma:.. Görüşmenin Amacı :... Görüşme Süreci : (Ayrıntısıyla yazılır)... Değerlendirme : (Süreç raporu değerlendirmesi, yapılan süreç içerisindeki görüşmenin değerlendirmesini kapsamaktadır. Genel değerlendirme formu ayrıca doldurulacaktır)... Gelecek Toplantı İçin Planlama :.. Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini değerlendirecektir. 3 Grup ile yapılan her toplantı sonrasında doldurulacaktır. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 24

25 EK-9: PROJE ÖNERİSİ TASLAĞI TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI PROJE ÖNERİSİ TASLAĞI Kapak Sayfası Proje Gelişim Aşamaları AŞAMA I- Sorunun Tanımı ve Analizi Bu kısımda projenin odaklandığı sorun alanının belirtilmesi gerekmektedir. Sorunun analizi için aşağıdaki basamaklar değerlendirilecektir: a. Sorunun niteliği ve kapsamı: Bu kısım; Sorun nedir? Sorunu ortaya çıkaran etmenler nelerdir? Birey, grup, aile ve toplumu nasıl etkilemektedir? Sorundan etkilenen grupların temel gereksinimleri nelerdir? gibi sorulara yanıt vermelidir. b. Soruna yaklaşım ve alınan önlemler: Bu kısımda sorun alanıyla ilgili mevcut hizmetler ve bunların yetersiz kaldığı noktalar saptanacak ve nedenleri araştırılacaktır. c. Müracaatçıların karşılanamayan ihtiyaçlarının değerlendirilmesi: Karşılanamayan ihtiyaçların tespitini, karşılanamama sebeplerinin analizini ve karşılama yollarının araştırılmasını içerir. AŞAMA II Proje Stratejisi Proje hedefine ulaştıracak tüm basamakların ayrı ayrı belirlenmesini kapsar. AŞAMA III Hedef Grubunun Belirlenmesi Bu kısımda projede yer alacak hedef grubun kimlerden oluştuğu, bu kişilerin sosyoekonomik ve kültürel özellikleri, yaşadıkları çevre açıkça belirtilmelidir. Ayrıca hedef grubun kaç kişiden oluştuğu belirtilmelidir. AŞAMA IV İşbirliği Yapılacak Kuruluşların Belirlenmesi Projede görev alacak kurum ve kuruluşların belirlenmesi ve bu kuruluşların rol ve sorumluluklarının neler olacağının saptanması ve ne tür bir iletişim kanalının kurulacağı ve projede görevlendirilecek kişilerin görev tanımlarının yapılması bu aşamada beklenmektedir. AŞAMA V Amacın Belirlenmesi Bu kısımda projenin amacı açık ve net bir şekilde tanımlanmalıdır. AŞAMA VI Proje Çıktılarının Belirlenmesi Proje faaliyetleri sonucunda ulaşılması hedeflenen çıktıların(sonuçların) somut bir biçimde ifade edilmesidir. AŞAMA VII Proje Faaliyetlerinin Belirlenmesi Proje amacına uygun olarak, proje sürecinde yapılacak olan her faaliyetin ayrıntılı olarak yazıldığı bir çalışma planı*** oluşturulmalıdır (Bu çalışma planı Ekler kısmına eklenecektir). Bu belirlenen çalışma planı bir zaman çizelgesinde gösterilmelidir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 25

26 AŞAMA VIII Projenin Girdilerinin Belirlenmesi Projenin gerçekleştirilmesinde gerekli olan, her türlü kaynak, malzeme ve insan gücü; tür, miktar, süre ve maliyet şeklinde belirtilmelidir. AŞAMA IX İzleme Projenin ne zaman, hangi aralıklarla, nasıl ve kim(ler) tarafından izleneceği açıkça belirtilmelidir. AŞAMA X Bütçe Taslağının Hazırlanması Proje genelinde her bir faaliyet için tahmini giderlerin hesaplanmasını içerir. Sonuç ve Değerlendirme Projenin amacına ne ölçüde ulaşıp ulaşmadığı değerlendirilmelidir. Ekler Öğrencinin, aşağıda bir örneği verilen çalışma planını belirli bir zaman diliminde gösteren tabloyu Proje Taslağı nın Ekler kısmına eklemesi gerekmektedir. Çalışma Planı ve Zaman Çizelgesi*** (ÖRNEKTİR) Zaman Faaliyet Açıklama Tahmini Maliyet 1. Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta 6. Hafta 7. Hafta 8. Hafta 9. Hafta 10. Hafta 11. Hafta 12. Hafta 13. Hafta 14. Hafta ***ÖRNEKTİR. Kaynakça Kaynakça içeriği Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez Yazım Klavuzu formatına göre düzenlenmelidir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 26

27 EK-10: TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU TOPLUMLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... Değerlendirme: Dönem boyunca yapılan çalışmaların özeti. 1. Toplumun ihtiyaç ve/veya sorunların tanımlanması 2. Toplum çalışmasının, ailenin ihtiyaç ve sorunlarının giderilmesinde ne oranda ve hangi yönlerden yardımcı olabileceği 3.Toplumun gelişimine veya sorunların ne şekilde etkide bulunduğu (Bir cümle ile açıklama yapmak yeterli değildir) Müdahale Planı: (Plan ayrıntısı verilir).. Planın Uygulanması: (Planın nasıl uygulandığı konusunda ayrıntısı verilir).... Son Değerlendirme: (Toplum ile yapılan mesleki çalışmanın amacına ulaşma duru ve ileriye dönük müracaatçının sosyal işlevselliği üzerinde son değerlendirme yapılır).. Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini dönemin tamamı için değerlendirecektir. Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 27

28 NOTLAR Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 28

29 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 29

30 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 30

31 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 31

32 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 32