SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ

Transkript

1 SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ Prof. Dr. Veli DUYAN Yrd. Doç. Dr. Melahat DEMİRBİLEK Arş. Gör. Erdinç KALAYCI Arş. Gör. Necati Buğra KUDDAŞ Ankara, 2016

2 İÇİNDEKİLER 1.GİRİŞ BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI...4 Tanımlar UYGULAMA DERSLERİ SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Hazırlık Aşaması Uygulamada Planlama Aşaması Uygulama Aşaması Uygulamada Sonlandırma Aşaması BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ KAYNAKÇA EKLER...15 Ek-1: Uygulama Devam Fişi...15 Ek-2: Kurum Tanıtım Raporu...16 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 2

3 Ek-3: Alan Tanıtım Raporu...17 Ek-4: Sözleşme Örneği...18 Ek-5: Haftalık/Günlük Çalışma Raporu...19 Ek-6: Eğitsel/Kurum Danımanlari İçin Öğrencİ Değerlendırme Formu Ek-7: Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulamasi Süreç Raporu...21 Ek-8: Sosyal İnceleme Raporu...22 Ek-9: Bİreylerle Sosyal Hizmet Uygulamasi Önbilgi Formu...23 Ek-10: Bİreylerle Sosyal Hizmet Uygulamasi Müracaatçi Genel Değerlendirme Raporu...24 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 3

4 1. GİRİŞ Sosyal hizmet eğitiminde uygulamalı derslerin özel bir yeri vardır. Uygulamalı dersler, öğrencilerin, eğitim süresince edindikleri bilgi, beceri ve değerlerini uygulamaya aktarmaları ve bütünleştirebilmelerine imkan sağlayan ortam yaratmaktadır. Uygulama deneyimi; öğrenci, eğitsel danışman, müracaatçı sistemi ve kurumu/kuruluşu içeren bir bütünü oluşturur. Bu bütün içinde öğrenciden beklenen, sosyal hizmet eğitiminde aldığı bilgi, beceri ve değerleri uygulama yaptığı alana aktarması, kendine ve mesleki bilgi beceri ve değerlerine ilişkin farkındalığı kazanarak deneyim kazanmasıdır. Bu süreçte bölümdeki eğitsel danışmanı ve kurum danışmanı öğrenciye süpervizyon sağlar. Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW), sosyal hizmet uygulamasını problem çözme sürecini etkinleştirmek, baş etmek ve insanların gelişimsel kapasitelerini arttırmak; insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek; insanlara kaynak ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini özendirmek; sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek ve son olarak insan ve toplum refahını özendirmek gibi belli başlı amaçlarla kavramsallaştırmıştır (Zastrow,2013). Bu yönerge SHB307 Bireylerle Sosyal Hizmet Dersinin nasıl yürütüleceği, öğrencinin tutum, davranışları ve sorumluluklarının nasıl olacağıyla ilgili bilgiler içermektedir. Bu bilgiler öğrencilerin mesleki uygulamalarında yol gösterici olup, eğitsel danışmanlarıyla yapılacak görüşmelerde kolaylık sağlayacağı tahmin edilmektedir. 2. BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Sosyal hizmet, 1. Bireylerin problem çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirmeyi, 2. Bireylerin kaynak, hizmet ve olanakları sağlayacak sistemlerle bir araya getirmeyi, 3. Bu sistemlerin insancıl ve etkili çalışmasını 4. Sosyal politikanın gelişmesini sağlamayı amaçlayan bir disiplin ve meslektir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 4

5 Bireylerle sosyal hizmet uygulaması bilimsel olarak Mary Richmond un 1917 yılında yayınlamış olduğu Sosyal Teşhis kitabına dayanmaktadır ve bireylere yardım etmenin bir yöntemidir. Genel olarak bireylerle sosyal hizmet müdahalesinin odağı fiziksel, ruhsal olarak gereksinimi olan ya da toplumsal açıdan engeli bulunan kişilerdir. Toplumsal açıdan engelli olarak kabul edilen kişilerden bazıları işsizler, evsizler, parçalanmış ailelerin üyeleri, alkolikler, madde bağımlıları ve istismara uğrayan ya da sorunlu çocuklar olarak sıralanabilir (Duyan, 2012: 207). Tanımlar Uygulama Koordinatörü: Sosyal hizmet uygulamalarına yönelik derslerin düzenlenmesini sağlamak için bölüm başkanı tarafından bir yıllığına görevlendirilen, bölümde tam gün görevli öğretim elemanıdır. Ders Tanımı: Bireylerle Sosyal hizmet uygulaması için bilgi, beceri ve değer temeli. Bireyin değişen toplum yapısı içinde karşılaştığı sorunlar ve gereksinimleri. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması çerçevesinde çeşitli kuram ve modellerin uygulama örnekleri çerçevesinde tartışılması. Bireylerle bağlantı kurma, sorun ve gereksinimleri değerlendirme, planlama yapma, planı uygulama, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme basamaklarını bütünleştirme konularının öğretilmesi amaçlanmaktadır. Eğitsel Danışman: Öğrencilerin uygulama yaptıkları kurum / kuruluş yönetimleri vekurum danışmanı ile işbirliği içerisinde olan, öğrencilerin mesleki uygulamalardan en üst düzeyde yararlanmaları ve bilgi -beceri kazanmaları için onlara danışmanlık yapan, öğrenciyi ve uygulama sürecini değerlendiren öğretim elemanıdır. Kurum Danışmanı: Öğrencinin kurum / kuruluştaki uygulamalarını izlemek, denetlemek ve değerlendirmek üzere danışmanlık yapan kurum / kuruluşta tam gün görevli öncelikle sosyal hizmet uzmanı olmak üzere diğer meslek elemanları veya çalışanlarıdır. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 5

6 Öğrenci: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü öğrencilerini tanımlar. Bölüm: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü 3. UYGULAMA DERSLERİ SHB 307 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması dersini başarıyla tamamlayan öğrencilerin aşağıdaki becerileri kazanması beklenmektedir; SHB 307 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 308 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması I SHB 312 Ailelerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 403 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması II SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 409 Sosyal Hizmet Yönetimi Uygulaması SHB 402 Sosyal Hizmette Blok Uygulama SHB 405 Seminer SHB 220 Yaz Stajı Sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değer temeli çerçevesinden sosyal hizmet metodolojisinin bütünleştirilmesi, öğrencilerin bir öğretim elemanının yönetimi altında ve bir kuruluş ortamında sosyal çevresi içinde bireyi odak alarak planlı değişim sürecini gerçekleştirmesi konularında bilgi kazandırmak hedeflenmektedir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 6

7 Bireylerle sosyal hizmet uygulamasında elde edilen beceriler ve kazanımlar: 1. Sosyal hizmet uzmanlarının ve diğer meslek elemanlarının ekip çalışmasındaki rol ve işlevleri bilgisini anlar. 2. Süpervizyon altında bireyle sosyal hizmet müdahale çalışmalarını değerlendirebilme becerisi kazanır. 3. Ekip çalışması süreci ve becerilerini analiz eder. 4. Bireylerin ihtiyaçlarını, beklentilerini, sorunlarını tartışır. 5. Tedavi programı sunma becerisi kazanır. 6. Bireylerin sorunlarını çözümünde gerekli müdahaleleri diğer meslek elemanları ile bir ekip çalışması içinde gerçekleştirme becerisi kazanır. 7. Kurumlara arası ilişki, iletişim ve ortak hizmet geliştirme becerisi kazanır. 8. Sosyal hizmette ekip çalışmasının dinamiklerini kavrar. 9. Planlı değişim sürecinin basamaklarını birey düzeyinde gerçekleştirir. 4. SHB 307 BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması dersi üçüncü sınıfın ilk yarıyılında verilmektedir. 1. Güz döneminde yapılan bu uygulamada öğrenci, haftada bir gün mesai saatleri içerisinde sekiz saat çalışmakla yükümlüdür. 2. Uygulamalar sosyal hizmet bölümü uygulama koordinatörlüğünce önceden belirlenmiş ve izin alınmış olan sosyal hizmet kurum-kuruluş ortamlarında yerine getirilir. Derse devam koşulu Ankara Üniversitesi Ön Lisans-Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 25. Maddesine göre aşağıdaki gibidir: Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 7

8 MADDE 25 (1) Öğrenci derslere, uygulamalara, öğretim elemanlarınca uygun görülen çalışmalara ve sınavlara katılmak zorundadır. Öğrencinin devam durumu ilgili öğretim elemanı tarafından izlenir ve yarıyıl/yılsonu sınavından en az bir hafta önce ilan edilir. (2) Derse devam koşulunu karşıladığı halde sınavda başarısız olan öğrencinin ilgili dersin devamından muaf tutulması için, öğretim yarıyılının başında ilgili öğretim elemanının yazılı onayının alınması gerekir. Notunu yükseltmek amacıyla aynı dersi/dersleri tekrar almak isteyen öğrenci, öğretim yılının başında ilgili öğretim elemanından devam durumuna ilişkin onay alır. (3) Uzaktan öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin derslerdeki devam gerektiren etkinlikleri öğretimi sürdüren ilgili birim kurulları belirler ve dönem başlamadan önce ders izlence sayfalarında duyurulur. Devam durumu öğrencilerin sisteme girişi, sanal sınıflara katılımı ve öğretim materyallerine erişimi ölçüt alınarak belirlenir. (4) Bir dersin öğrenme kazanımlarına ulaşmak amacıyla birden fazla öğretim yönteminin kullanıldığı derslerde her bir etkinlik için ayrı devam koşulu aranabilir. (5) Sağlık raporu ilgili yönetim kurulunca kabul edilse bile, öğrencinin raporlu olduğu süre öğrencinin devamsızlık süresinden sayılır Hazırlık Aşaması Bütün uygulama gruplarının ve eğitsel danışmanlarının bir araya geldiği oryantasyon toplantısında, uygulamaların ne şekilde yürütüleceği hakkında genel bir bilgi verilir. Bu toplantıdan sonra, her öğrenci eğitsel danışmanı ile toplanır ve bu toplantıda öğrencilere çalışacakları kuruluşlar ve yapacakları çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi verilir. Eğitsel danışman, kurum ile yaptığı görüşme ile belirlediği zaman diliminde öğrencinin uygulama yapacağı kuruma/kuruluşa gider ve uygulama kapsamı hakkında görüşür. Kurum/kuruluş yetkililerine uygulama çalışmaları ile ilgili gereken ön bilgiler verilir. Öğrenci eğitsel danışmanla belirleyeceği saatlerde en az haftada bir defa olmak üzere toplantısını yapar. Toplantıya, o hafta ile ilgili belgelerini (haftalık devam fişi ve diğer mesleki Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 8

9 kayıtlar) hazırlamış olarak getirir. Kayıtların ne zaman teslim edileceği ve getirileceği ile ilgili düzenlemeleri eğitsel danışman belirler. Öğrenciler her hafta devam durumu ile ilgili Haftalık Uygulama Devam Fişi ni (EK-1) doldurarak kurumdaki danışmanına onaylattıktan eğitsel danışmanlarına raporları ile birlikte belirtilen günde verir. Uygulamada öğrenciler uygulama yaptıkları kurumun/kuruluşun bir elemanı ve bir sosyal hizmet uzmanı gibi çalışırlar. Kuruluşların yapısına göre, uygulamaların nasıl yapılacağı konusunda bir takım farklılıklar olmakla beraber, uygulama için gerekli olan ortak unsurlar ve aşamalar aşağıda belirtilmiştir. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması için hazırlık yapmak ve hedef kitleyi belirlemek, uygulama yapılacak bireyleri belirleme ve bireylerle tanışma, uygulamanın planlaması ve uygulama sürecine geçiş, uygulamayı değerlendirme ve sonlandırma gibi süreçleri içermektedir. Bu aşamada öğrenciler kendi sorumluluklarını öğrenecek ilgili kurum/kuruluş ve kişilerle ilişki kuracaklardır. Bunlar: Sosyal hizmet eğitiminde uygulamaların önemi ve uygulama ile ilgili olarak sahip olunması gereken rol ve işlevler iyi bir şekilde kavranmalarıdır. Uygulama yapılan kuruluşun işleyiş ve düzeni, hedef kitlesi, yönetmelik ve mevzuatı, içinde yer aldığı toplumun yapısı ve özellikleri hakkında yeterli bilgi edinilmelidir. Uygulama yapılan kuruluşun diğer kurum/kuruluşlarla olan karşılıklı ilişkileri öğrenilmelidir Uygulamada Planlama Aşaması Bu aşamada öğrenciler mesleki çalışmalarını bütün ayrıntıları ile planlayacaklardır. İyi bir planlama yapabilmek için mevcut tüm kayıtlar incelenmeli, kaynak kişilerle (kurum danışmanı, eğitsel danışmanlar, ilgili meslek elemanları, akademisyenler vb.) görüşülmeli, uygulama yapılacak bireyler ile ilgili gerekli tüm bilgiler toplanmalıdır. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 9

10 4.3. Uygulama Aşaması Bu aşamada öğrencilerden uygulama ile ilgili geliştirdikleri planları gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Planın uygulamaya aktarılmasında; 1. Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanı ile işbirliğinin yoğunluk kazandığı bu aşamada öğrenme sorumluluğunun öğrencide olduğunu, kurum ve eğitsel danışmanın bu deneyimi kolaylaştırıcı bir rolü bulunduğunu unutmamalıdır. Süpervizyon toplantılarına hazırlıklı gelinmeli ve tartışmalara katılmaya çaba gösterilmelidir. 2. Öğrenciler mesleki çalışmaları ile ilgili düzenli raporlar yazmakla yükümlüdürler. Raporlar eğitsel danışmana zamanında verilmeli, öğrencinin ne yaptığı ve ne şekilde bir yardıma gereksinmesi olduğunu ancak bu raporlardan öğrenileceği unutulmamalıdır. Eğitsel danışmanlar verilen raporların haftada bir öğrencilerle toplanılarak uygulamada yapılacak görev ve sorumlulukların değerlendirmesi yapılmalıdır Uygulamada Sonlandırma Aşaması Öğrenciler bu aşamada yaptıkları çalışmaları değerlendirecekler ve uygulama yaptıkları kuruluş ve kişilere uygulama sonuçlarını bildirerek, iyi ilişkiler içinde çalışmalarını bitireceklerdir. Öğrencilerden aşağıda ifade edilen şekilde uygulamasını yürütmesi beklenmektedir. 1. Uygulama yapan öğrenciler haftalık devam fişini her hafta düzenli doldurmalı ve kurum danışmanına imzalatmalıdır (EK-1). 2. Eğitsel danışmanların da görüşleri çerçevesinde kurum tanıtma raporu hazırlanmalıdır (EK-2). 3. Eğitsel ve kurumsal danışmanların da görüşleri çerçevesinde alan tanıtma raporu en kısa zamanda hazırlanmalıdır (EK-3). 3. Bireylerle sosyal hizmet uygulamasına ilişkin çalışılacak vakalar belirlenmeli ve ön hazırlıklar yapılmalıdır. 4. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması kapsamında uygulamaya başlanacaksa müracaatçı bilgilendirilmelidir ve sözleşme yapılmalıdır. (EK-4) Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 10

11 5. Öğrenci günlük/haftalık raporlarını düzenli olarak doldurup eğitsel danışmanlarına teslim etmelidir. (EK-5) 6. Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanının hazırladığı ve kapalı zarf içinde teslim ettiği öğrenci değerlendirme formunu (EK-6) staj koordinatörlüğüne teslim etmelidir. 7. Bireylerle görüşmelere ilişkin (kaynak kişi görüşmeleri aile üyeler, okul, vb.- de dahil) bireylerle sosyal hizmet uygulaması süreç raporu düzenli olarak hazırlanmalıdır. (EK-7) 8. Vakalara ilişkin sosyal inceleme raporu (SİR) hazırlamalı, SİR hazırlama sürecinde ve bireyle çalışma sürecinde ihtiyaç duyulursa ev ve çevre ziyaretlerini yapmalı ve ondan sonra rapor hazırlanmalıdır. (EK-8) 9. Belirlediği vakaya ilişkin bireylerle sosyal hizmet uygulaması önbilgi formunu (Vaka tanıtma raporu) (EK-9) hazırlanmalıdır. 10. Bireylerle sosyal hizmet uygulaması sonlandırılacağı zaman bireylerle sosyal hizmet uygulaması müracaatçı genel değerlendirme raporu (EK-10) hazırlanmalıdır. 5. BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR 1. Uygulama Devam Fişi (EK-1) Dönem sonunda teslim edilir. 2. Kurum Tanıtma Raporu (EK-2) - Dönem sonunda teslim edilir. 3. Alan Tanıtma Raporu (EK-3) - Dönem başında teslim edilir. 4.Sözleşme Örneği (EK-4) - Dönem içinde teslim edilir. 5. Haftalık/Günlük Çalışma Raporu (EK-5) - Dönem içinde haftalık teslim edilir. 6. Eğitsel/Kurum Danışmanları İçin Öğrenci Değerlendirme Formu (EK-6) - Dönem sonunda teslim edilir. 7. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Süreç Raporu (EK-7) - Dönem içinde teslim edilir. 8. Sosyal İnceleme Raporu (EK-8) - Dönem sonunda teslim edilir. 9. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Önbilgi Formu (EK-9)- Dönem içinde teslim edilir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 11

12 10. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Müracaatçı Genel Değerlendirme Raporu (EK-10) - Dönem sonunda teslim edilir. 6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ Uygulamada değerlendirme çalışmalarının başladığı günden sona erdiği güne kadar devam eden bir süreç olup öğrenci, kurum danışmanı ve okuldaki eğitsel danışmanın ortak yürüttükleri bir süreçtir. Böyle olmakla birlikte öğrencinin gelişmesi, öğrencinin öğrenme durumu, kuvvetli ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve uygulama notunun belirlenmesinden eğitsel danışman sorumludur. Öğrencinin uygulamadaki akademik değerlendirilme kriterleri: 1. Öğrencinin uygulamayı nasıl yerine getirdiği ve başarısı, 2. Öğrencinin sahip olduğu, beceri tutum ve davranışları, 3. Öğrencinin uygulamadaki mesleki rolünü kavraması, anlaması veya yerine getirmesi, 4. Öğrencinin kişilerarası ve mesleki ilişkilerdeki becerisi, kurum, toplum ve meslektaşları ile ilişki kurma ve sürdürmedeki başarısı, 5. Çalıştığı kurumun yönetim fonksiyonları ve toplum içindeki yeri hakkında görüş geliştirebilmesi, 6. Öğrencinin kaynakları harekete geçirme ve organize etme becerisi. 7. Öğrencinin kayıt tutma becerisi ve düzenli kayıt tutmadaki başarısı, 8. Öğrencinin girişimi ve önderliği, 9. Öğrencinin sorumluluk duygusu, 10. Öğrencinin işinde gösterdiği çaba ve ilgi, 11. Öğrencinin devamı, Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 12

13 12. Öğrencinin mesleki yönetim (süpervizyon) sürecinden yararlanması, 13. Mesleki etik kurallara uygun davranma konusundaki sorumluluğunu yerine getirmesi, 14. Kurumun gerektirdiği tutum, davranış ve görünüşe sahip olma. 7. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 1. Öğrenciler final sınavından aldıkları puanın %50 si ve Eğitsel Danışmanın vereceği puanın %25 i ve Kurum Danışmanının vereceği puanın %25 i alınarak değerlendirilir. Öğrencilerin final sınavı ile değerlendirilmesinin amacı Sosyal Hizmet teorisi ile uygulamasının bir arada yürütülmesi ve alanda teorik ve pratik bilginin bütünleştirilmesinin sağlanmasıdır. 2. Öğrenciler her hafta rapor hazırlamak ve Eğitsel Danışmanlarına teslim etmekle yükümlüdür. Eğitsel Danışmanlar bu raporları göz önünde bulundurarak değerlendirmelerini yapmaktadır. 3. Kurum Danışmanlarının değerlendirmeleri, uygulama devamlılığı ve kurumdaki performansına göre yapılacaktır. 4. Öğrenciler uygulama esnasında Eğitsel Danışmanları tarafından ayda en az bir kez ziyaret edilecektir. Uygulama esnasında Eğitsel Danışman ziyaretlerinin amacı, öğrencinin kurumla uyumunu, kurumdaki performansını ve kuruma devamlılığını görmek, takip etmek ve Kurum Danışmanları ile iletişime geçmektir. 5. Yılsonu final sınavında uygulama raporları CD formatında ve çıktı halinde, kurum danışmanlarının öğrenci değerlendirme raporu ise kapalı bir zarf içinde staj koordinatörlüğüne teslim edilir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 13

14 8. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Hafta Konu Kullanılan Yöntem ve Teknik 1. Hafta Uygulama yapılacak alanı tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 2. Hafta Uygulama yapılacak kurumu tanıma Küçük grup çalışması, alan uygulaması 3. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulaması için hazırlık yapma 4. Hafta Sosyal hizmet uygulaması yapılacak bireyleri belirleme 5. Hafta Sosyal hizmet uygulaması yapılacak bireylerle tanışma 6. Hafta Sosyal hizmet uygulaması yapılacak bireyleri değerlendirme Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması 7. Hafta Sosyal hizmet uygulamasını planlama Küçük grup çalışması, alan uygulaması 8. Hafta Ara Sınav 9. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulaması I Küçük grup çalışması, alan uygulaması 10. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulaması II 11. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulaması III 12. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulaması IV 13. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulamasını değerlendirme Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması Küçük grup çalışması, alan uygulaması 14. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulamasını Küçük grup çalışması, alan uygulaması sonlandırma Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 14

15 15. Hafta Bireylerle sosyal hizmet uygulamasının etkililiğini izleme Küçük grup çalışması, alan uygulaması 16. Hafta Final Sınavı Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 15

16 KAYNAKÇA Baykara Acar, Y., Acar, H., & Atamtürk, E. (2013). Sosyal Hizmet Uygulaması 1 Dersi SHB 403 Yönergesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi. Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği. Zastrow, C. (2013). Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Nika. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 16

17 EK-1: UYGULAMA DEVAM FİŞİ UYGULAMA DEVAM FİŞİ Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman: Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta Tarih:... Tarih:.. Tarih:. Tarih:.. Tarih:. Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Kurum Danışmanı Adı Soyadı: İmza, Kaşe Mühür... Ailelerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 17

18 EK-2: KURUM TANITIM RAPORU KURUM TANITIM RAPORU 1 Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgilı Kurumun / Kuruluşun 1. Kurumun tarihçesi, 2. Kurumun kuruluş amacı, sağladığı hizmetler, 3. Kurumun amaç ve hizmetlerinin sosyal hizmetle ilgisi, a. Kurumun fiziksel özellikleri, b. Kurumda yerleşmiş bir sosyal hizmet uygulamasının mevcut olup olmadığı, c. Kurumun olanakları, d. Kurum hizmetlerinin ne şekilde desteklendiği, maddi olanakları; e. Kurumun toplum ve paydaş kuruluşlarla yaptığı çalışmalar, f. Kurumun kayıt tutuma ve dosyalama sistemi, g. Kurumun yürüttüğü çalışmalarla ilgili istatistikleri, raporlar vb. 4. Kurumun yönetim yapısı (genel müdür, daire başkanları, müdür, müdür yardımcıları, vb. bilgisi), 5. Kurumun personel yapısı (meslek elamanları, sosyal hizmet uzmanı, psikolog vb. bilgisi), a. Kurumda meslek sahibi personel ve diğer personelin, varsa gönüllülerin sayısı, özellikleri, b. Personelin birbiriyle ilişkileri, hiyerarşik düzen, ekip çalışmaları, 6. Kurumun müracaatçıları a. Kurumdan hizmet alan müracaatçılara ilişkin istatistikler (sayısı, niteliği vb) 1 Dönem sonunda teslim edilir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 18

19 b. Müracaatçıların ihtiyaç ve sorunları, c. Müracaatçıların sorunlarını giderilmesinde karşılaşılan güçlükler Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 19

20 EK-3:ALAN TANITIM RAPORU ALAN TANITIM RAPORU 2 Öğrencinin; Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgili Sosyal Hizmet Alanı Alanına ilişkin literatür bilgisi, Alanda kullanılan mesleki yaklaşım ve teknikler, Alanın sosyal hizmet uygulamasındaki yeri, Alanda faaliyet gösteren kurumlar ve bunların yetki ve sorumlulukları, Alana ilişkin yürütülen ulusal politika ve stratejiler, Stratejiler. 2 Dönem başında teslim edilir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 20

21 EK-4: SÖZLEŞME ÖRNEĞİ SÖZLEŞME ÖRNEĞİ 3 Bireylerle sosyal hizmet uygulaması kapsamında yapılacak olan görüşmelerin içeriğini oluşturmaktadır. Bu görüşme süreci ile. amaçlanmaktadır. Süreç boyunca çalışma takvimimiz tarihleri arasında planlanmıştır. Toplantı saatlerimiz aksi bir durum olmadığı sürece her hafta.. günü ve.. saatleri arasında yapılacaktır. Tüm bu çalışma gizlilik esasına bağlı olarak yapılacak ve oturumlarda konuşulanlar ve yapılanlar kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacaktır. Çalışmanın beklenen olası çıktıları;. sıralanabilir. Müracaatçı olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul ediyorum. Sosyal Hizmet Uzman adayı (öğrencisi) olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmanın mesleki rol, mesleki sorumluluk ve mesleki etik bilinciyle gerçekleştireceğimi kabul ediyorum. Öğrencinin/Uygulayıcının Adı ve Soyadı: Müracaatçının Adı ve Soyadı:.. İmza:. Tarih:.. İmza:. Tarih: 3 Bu bir örnek sözleşmedir. Çalışmanın niteliğine göre uyarlanması gerekmektedir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 21

22 EK 5: HAFTALIK/GÜNLÜK ÇALIŞMA RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman: H A F T A... H A F T A Hafta 2.Gün 1.Gün Hafta 2.Gün 1.Gün Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 22

23 EK 6: EĞİTSEL/KURUM DANIŞMANLARI İÇİN ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME FORMU ÖĞRENCİNİN Adı ve Soyadı : Sınıfı : Numarası : Uygulama Yapılan Kurum :... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :.. Uygul ama Döne mi : Danışmanlığını yaptığınız öğrencinin performansını aşağıdaki çizelgede belirtilen kriterler doğrultusunda belirtiniz. Teşekkür ederiz. No 1 Konu İş disiplini (devam durumu, çalışma saatlerine riayet etmesi, devamsızlık durumunda izin isteyip istemediği) Çok Çok Yeterli Yeterli Orta Yetersiz Yeters 5 Puan 4 Puan 3 Puan 2 Puan 1 iz Puan 2 Etkili çalışma ve zamanı verimli kullanabilme 3 Uygulamadaki motivasyonu ve gayreti 4 Kendini ifade edebilme becerisi 5 Sorumluluk alabilme ve yerine getirme 6 İnisiyatif kullanabilme 7 Analitik ve eleştirel düşünme yeteneği 8 Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varabilme ve bunları geliştirebilme yeteneği 9 Kişiler arası ilişkilerdeki yeteneği, meslektaşları ile ilişki kurabilme ve sürdürme becerisi 10 Uygulama yapılan kurumun giyim standartlarına uyma 11 Uygulama yaptığı kurum ve alana ilişkin politika, mevzuat ve sunulan hizmet bilgisi 12 Mesleki uygulamaları müracaatçının gereksinimlerine göre başlatma, sürdürme, sorun çözme ve sonlandırma becerisi 13 Mesleki kavramları anlama ve kullanabilme becerisi 14 Mesleki değerlere ve etik ilkelere uygun davranma becerisi 15 Kaynakları harekete geçirebilme becerisi 16 Ekip çalışmasına uygunluğu ve sorumluluklarını yerine getirebilme becerisi 17 Uygulama yapılan kurumdaki meslek elemanları ve yönetim ile etkili iletişim kurabilme becerisi 18 Kayıt tutma, rapor yazma becerisi Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa Kuramsal yaklaşımları uygulamaya aktarabilme becerisi 20 Mesleki gelişim potansiyeli TOPLAM

24 EK-7: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI SÜREÇ RAPORU 4 Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... Müracaatçının Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):.. Görüşme Tarihi Görüşme Süresi : :.... Görüşme Sırası (Kaçıncı Görüşme Olduğu) : Görüşme Öncesi Ön Bilgi/Ön Çalışma:.. Görüşmenin Amacı :... Görüşme Süreci Değerlendirme : (Ayrıntısıyla yazılır)... : (Süreç raporu değerlendirmesi, yapılan süreç içerisindeki görüşmenin değerlendirmesini kapsamaktadır. Genel değerlendirme formu ayrıca doldurulacaktır)... Gelecek Görüşme İçin Planlama :.. Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini değerlendirecektir. 4 Her görüşme için ayrı ayrı doldurulacaktır. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 24

25 EK-8: SOSYAL İNCELEME RAPORU SOSYAL İNCELEME RAPORU 56 1.Kimlik Bilgileri: Bu bölümde müracaatçının adı, cinsiyeti, adresi, doğum yeri ve yılı, kuruluşa başvurma biçimi ve nedeni hakkında bilgiler verilir. 2. Bilgi Toplama Yolları ve Kullanılan Kaynaklar: Bu bölümde rapor hazırlarken görüşme yapılan, ziyaret edilen kişi ve kurumlar hakkında gerekli açıklamalar yapılır. Bu bağlamda görüşme ve ziyaretlerin sayısı ve bunların nerelerde gerçekleştirildiği hakkında bilgiler verilir. Bu bölümde, incelenen belge ve kayıtlardan da söz edilir. İstenildiği halde görüşülemeyen kişi ve kuruluşlar da açıklanır. 3. Değerlendirme: Bu bölümde etraflıca toplanan bilgiler, bir düzen içinde verilir Müracaatçının sorununa ilişkin bilgiler: Sorunun ne zaman, nasıl ortaya çıktığı, müracaatçının sorununa ilişkin farkındalığı, sorunu çözme motivasyonu bu başlık altında yer alır Müracaatçının bireysel özellikleri ve güçlerine ilişkin bilgiler: Sorunun ortaya çıkmasında etkili olabilecek bireysel özellikler üzerinde durulur. Psikososyal ve bedensel sağlık, olgunluk düzeyi, engellilik durumu, insani ilişkiler kurmadaki kapasitesi 5 6 Her müracaatçı için bir kere doldurulacaktır. Detaylı bilgi için bkz: S. Uluğtekin, Çocuk Mahkemeleri ve Sosyal İnceleme Raporları ( Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 25

26 ve güçlü yanları da ele alınır. Bu bilgiler hem sorunun ortaya çıkışı, hem de çözümlenmesi açısından önemlidir. Bu alt bölümde müracaatçının görüşmeler sırasındaki duygusal durumu, sorun çözme açısından istekliliği ve sosyal hizmet uzmanı ile kurduğu iletişim biçimi de yer alır Sosyal çevreye ilişkin bilgiler: Toplumsal yapı, kültür, aile, okul, iş ile müracaatçının sorunu arasındaki ilişkilere bu alt bölümde değinilir. Müracaatçı, çevresi içinde birey anlayışı ile değerlendirilir. Çünkü çevre, sistem yaklaşımı çerçevesinde sorunları yaratan olduğu kadar, sorunların çözümünde de kullanılan en önemli kaynaktır Sorunun ortaya çıkışı ve çözüm yollarına ilişkin değerlendirme: Sosyal hizmet uzmanı burada topladığı tüm bilgileri gözden geçirerek bir değerlendirme yapar. Yani çevreyi göz önünde bulundurarak sorunu ortaya çıkaran önemli nedenlerin altını çizer ve bu nedenlerin ihtiyaçlar ve kaynaklar bağlamında sorunun çözümlenmesine ilişkin değerlendirmesini yapar. 4. Müdahale Planı: Bu bölümde, değerlendirmeye bağlı olarak hangi sistemlerin nasıl değiştirileceği nin ayrıntılı planı yapılır. Müdahale planı aynı zamanda çalışılan kuruluşa da sunulur. Sosyal hizmet uzmanı burada tüm yasal olanak ve olanaksızlıkları, politikaları göz önüne alır. Müdahale planı, a) değiştirilmesi gereken sistemler, b) müdahalenin mikro, mezzo ve makro düzeyleri, c) değişme sürecinde sosyal hizmet uzmanının rolleri gibi konuları da kapsar. Bu bölümde sosyal hizmet uzmanı müracaatçı ve ilgili kaynak sistemlerle yapacağı tüm çalışmaların amaç ve alt amaçlarını, sürelerini, yerlerini ve tarihlerini ayrı ayrı belirtmelidir. Raporun yeterli bir uzunlukta olması, bölüm ve alt bölümlerin düzenli bir şekilde belirtilmesi, anlaşılır ifadeler kullanılması, yazım ve dilbilgisi kurallarına uyulması ve hatasız olması gerekir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 26

27 EK-9: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÖNBİLGİ FORMU BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÖN BİLGİ FORMU 7 Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... Müracaatçıya İlişkin Bilgiler: Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):... Doğum Yeri ve Yılı :.. Cinsiyeti Öğrenim Durumu Mesleği Aile Üyelerine İlişkin Bilgiler: :.. :.. :.. Adı ve Soyadı (Kısaltmalar Kullanılacaktır):... Doğum Yeri ve Yılı :.. Cinsiyeti Öğrenim Durumu Mesleği Adres: :.. :.. :.. Ev Adresi (Yalnız mahalle/semt bilgisi yazılacaktır) : İş Adresi Başvuru Tarihi :.. :.. Başvuru/Havale Nedeni :... 7 Her bir müracaatçı için ilk mülakatta bir kere hazırlanacaktır. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 27

28 Başvurunun İlk/Tekrar Olup Olmadığı :. Başvuru Biçimi: ( ) Kendi başvurdu ( ) Kurum yetkilisi havale etti ( ) Diğer (belirtiniz)... Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 28

29 EK-10: BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI MÜRACAATÇI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU BİREYLERLE SOSYAL HİZMET UYGULAMASI MÜRACAATÇI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... Müracaatçıya İlişkin Bilgiler: Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):... Doğum Yeri ve Yılı :.. Cinsiyeti Öğrenim Durumu Mesleği Müracaatçının: :.. :.. :.. Başvuru / Havale Nedeni :.... Fiziksel Görünüşü : Sağlık Durumu :.... Aile Üyelerinin Kimliği: Aile İçi İlişkiler :.... Sosyal ve Kültürel Etkinlikleri :.. Ekonomik Durumu :.... Diğer Bilgiler :.... Değerlendirme: (Müracaatçının karşılanamayan ihtiyaçları veya sorunlarına ilişkin değerlendirme açıklanır. Bir cümle ile açıklama yapmak yeterli değildir) Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 29

30 Müdahale Planı: (Plan ayrıntısı verilir).. Plan ve Uygulama: (Planın nasıl uygulandığı konusunda ayrıntısı verilir).... Son Değerlendirme: (Müracaatçı ile yapılan mesleki çalışmanın amacına ulaşma durumu ve ileriye dönük müracaatçının sosyal işlevselliği üzerinde son değerlendirme yapılır) Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini dönemin tamamı için değerlendirecektir. Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 30

31 NOTLAR Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 31

32 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 32

33 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 33

34 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 34

35 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 35