İşletmeye Giriş. Kuruluş Yeri. İşletme Çevre Etkileşiminde Kuruluş Yeri Faktörleri. En Uygun (Optimum) Kuruluş Yeri

Transkript

1 İşletme BölümüB Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı İşletmeye Giriş Ders Notu - Öğr. Grv.. Dr. M. Volkan TÜRKERT vturker@marmara marmara.edu..edu.tr volkanturker.com..com.tr Kuruluş Yeri İşletmenin faaliyetlerini sürdürdüğü yerdir. Seçimi çok önemlidir. İşletmeler için bir kez kurulduktan sonra, başka bir yere taşınmak çok maliyetli ve zor olacaktır. 1 2 En Uygun (Optimum) Kuruluş Yeri Stratejik amaçları gerçekleştirmek için en uygun kuruluş yerinin tespiti şarttır. Ekonomik Amaçlar Verimlilik Etkenlik Üretkenlik Kârlılık Büyüme Sosyal Amaçlar İşletme Etkileşiminde Ekonomik Faktörler Doğal Faktörler Sosyo-Kültürel Faktörler Hukuki-Politik Faktörler Teknolojik Faktörler İşletme 4

2 Uluslararası Ekonomik Hukuki- Politik çevre Uluslararası Hukuki-Politik Satıcılar Ekonomik Girdi Rakipler Üretim Süreci Fiziksel varlıklar Uluslararası (.) Genel (2.) Yakın (1.) Finans Kuruluşları İşletme Yönetimi Kamuoyu Sosyo-kültürel İnsan Kaynakları Teknolojik Çıktı Sendikalar Alıcılar Uluslararası Teknolojik Doğal Uluslararası Sosyo-kültürel Doğal Pazar İşgücü Hammadde Taşıma Enerji ve su Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi İklim ve coğrafi koşullar Sosyal ve kültürel şartlar 6 Pazar; ; Mal veya hizmet satışına ağırlık veren işletmeler bu faktöre daha çok önem verirler. İşgücü gücü; ; Genellikle işgücünün çok ve ucuz olduğu yerlerde emek yoğun işletme kurularak işgücü faktörü bir avantaja dönüştürülür. 7 8

3 Hammadde; ; Özellikle sanayi işletmeleri için hammaddenin en ucuz, en yakın, en güvenilir ve devamlı bulunabileceği yerin kuruluş yeri olmasında büyük yarar vardır. Taşıma; ; Ağır sanayi dallarında önemi büyük bir faktördür. (Limanlara, demiryolların yakınlık vs.) Enerji ve su; ; Kağıt, gıda, kimya, dokuma ve demir-çelik sanayi işletmeleri için önemi yüksektir Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli İklim, doğa ve coğrafi koşullar Insurance analysts are estimating that the earthquake and resulting tsunami might end up costing the global industry up to $10 billion. 11 The photo above shows unidentified vehicles that had been ready for shipping in Ibaraki prefecture but were swept away by the tsunami. 12

4 Savaş, terör tehlikesi Sosyal ve kültürel şartlar Devlet Bakanı Zafer Çağlayan; Bingazi ve Derne şehirlerinde Özaltın, Mesa, Sistem ve Artel Şirketlerinin şantiyelerinde ciddi bir yağmalama olmuş En Uygun (Optimum) Kuruluş Yerinin Belirlenmesi Faktör Karşılaştırma Yöntemi. Faktörler önem derecesine göre puanlanır. Daha sonra alternatifler puanlarına göre sıralanır. Maliyetleri Karşılaştırma Yöntemi. 1. en küçük birim üretim maliyeti aranır. 2. en küçük toplam maliyet aranır. 1 Faktör Karşılaştırma Yöntemi 10 Pazar 9 Sosyal ve kültürel şartlar 8 İşgücü 7 Hammadde 6 Enerji ve su Devletin teşvik ve sınırlandırmaları 4 Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi 2 İklim ve coğrafi koşullar 1 Taşıma Her bir kuruluş yeri faktörüne burada olduğu gibi faktör önem derecesine göre bir puan verilir. Burada örnek olarak 1-10 arasında puan verilmiştir (En önemli faktöre en büyük puan). Birden çok faktör birbiriyle karşılaştırıldığında aynı öneme sahip olabilir dolayısıyla eşit puanlar verilebilir. 16

5 Faktör Karşılaştırma Yöntemi Alternatif A Alternatif B... Kuruluş yeri alternatifleri belirlendikten sonra, her bir alternatifin, her bir kuruluş yeri faktörü açısından uygunluğuna puan verilir. Burada örnek olarak 1-1 arası puan verilmiştir. Söz konusu alternatif için bir faktör çok uygunsa, uygunsa 4, hiç uygun değilse 1 şeklinde puanlanır. 17 Kuruluş yeri faktörü Pazar a yakınlık Ucuz işgücü ne yakınlık Hammadde ye yakınlık Taşıma / Ulaşım imkanları Enerji ve su Devletin teşvik ve sınırlandırmaları Arsa bedeli Savaş, terör tehlikesi İklim ve coğrafi koşullar Sosyal ve kültürel şartlar Toplam Faktör Puanı Alternatif A (Maks ) 2 Alternatif A (x) Alternatif B (Maks ) Alternatif B (x) Faktör Karşılaştırma Yöntemi Daha sonra, her bir alternatifin faktörler açısından aldığı değerlerle, faktör puanları çarpılır. Elde edilen çarpım sonuçları alt alta toplandığında, hangi alternatifin optimum (en uygun) alternatif olduğu ortaya çıkacaktır. Örnek Olay Yeni kurulacak olan ABC Tekstil A.Ş., hazır giyim üretimini ülkemizde gerçekleştirip, ürünlerini Avrupa piyasasında pazarlamayı planlamaktadır

6 Örnek Olay İşletme, üretimde kullandığı pamuk, iplik vb. gibi hammaddelerin büyük çoğunluğunu iç piyasadan (iç ve güneydoğu Anadolu dan), küçük bir kısmını ise deniz taşımacılığı yolu ile Uzakdoğu dan tedarik edecek ve ürünlerini deniz taşımacılığı yolu ile Avrupa limanlarına ulaştıracaktır. Örnek Olay Bu işletmenin kuruluş yerini belirlerken hangi faktörlere neden dikkat edildiğini belirtip, optimum kuruluş yeri için Faktör Karşılaştırma Yöntemini kullanarak? bir öneri yapınız Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle Öğr. Grv.. Dr. M. Volkan TÜRKERT T.C. Marmara Üniversitesi İİBF İşletme BölümüB Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı 2