KARACA Eğitim Yayınları Sanayi ve Ticaret Ltd. Ş

Transkript

1

2 Yazar: Murat KAYA Editör: Nizamettin UĞUR Yayına Hazırlık: Özen BAYRAM - Dr. Özgün KARACA Kapak: Ersan YAĞIZ - Halil ŞENSES İç Tasarım: Duygu ŞEKER ISBN: Yayıncı Sertifika No.: KARACA Eğitim Yayınları Sanayi ve Ticaret Ltd. Ş Bu eserin bütün hakları saklıdır ve yayınevine aittir. Eserdeki metin ve görsel unsurlar yayınevinin yazılı izni olmadan tümüyle ya da kısmen çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve ticari amaçla kullanılamaz. KARACA Eğitim Yayınları Sanayi ve Ticaret Ltd. Ş Cevat Dündar Cad. No.:139/B Ostim ANKARA Baskı: Tel.: (0312) Belgeç: (0312) KOZA Yayın Dağıtım AŞ Karaca Eğitim Yayınları - Din Kültürü ve Ahlak Ankara, Bilgisi

3 İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy GENÇLİĞE Hİ TA BE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal Atatürk AKILLIM! Pratik Defter - Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5 3

4 Sevgili Öğrenciler, Biz yayınevi olarak ürün hazırlarken her zaman hayallerimizin peşinden gideriz. Yine öyle yaptık ve elinizde tuttuğunuz bu ürünü hazırladık. Çünkü hayal etmezsek yeni, özgün, üstün nitelikli ürünler ortaya koyamazdık. Hayal kurmak, ancak bir ufkunuzun olmasıyla olanaklıdır; hayaller, ufuk ister. Daha önceki bir ürün serimizin ön sözünde de yazmıştık. Ufuklar, içinde bulunduğumuz dünyayı aşma, yeni dünyalar keşfetme potansiyeli taşır. Yönünü ufuklara dönük tutanlar, coşku ve heyecan içinde olurlar. Öğrenme merakı ve kabına sığmaz bir ruh hâli, kişiyi her zaman azim ve irade sahibi de yapar. Kuşkusuz ki her insan hayal kurar, pek çok insan da yeni ufuklara atılmanın heyecanını taşır. Ama çalışmadan, üretmeden de bir işe yaramaz bunlar. Eğitim yayıncısı olarak hayallerimizin, ufuklarımızın heyecan ve coşkusuyla çalışıyoruz, üretiyoruz hep. Biliyoruz ki senin de hayallerin, ufukların var. Merak, coşku, öğrenme ve başarma isteği zaman zaman içinde bir alev... Eğitim öğretim dünyamızın gerçeklerini göz önüne alıyoruz elbette. Sözgelimi her öğrencinin düzeyini hesaba katıyoruz ve yükseltecek yollar arıyoruz. Bilgiye ulaşmada, nitelikli ürün bulmada güçlük çektiğini biliyoruz. Bazen zor beğendiğinin de bilincindeyiz Elinde tuttuğun Pratik Defter AKILLIM!, işte bütün bunların sonucu ve yanıtı olarak ortaya çıktı. İşte hayallerini gerçekleştirmek için bir fırsat. Her şey gönlünce olsun!.. 4

5 Üniteye uygun resim, fotoğraf Ünitenin numarası ve adı 1. ünite 1.1. ALLAH (c.c.) VARDIR VE BİRDİR 1.2. ALLAH (c.c.) YARADANDIR 1.3. ALLAH (c.c.) RAHMAN VE RAHİMDİR 1.4. ALLAH (c.c.) GÖRÜR, İŞİTİR VE BİLİR 1.5. ALLAH (c.c.) İMANIN İNSAN DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1.6. ALLAH (c.c.) İLE İRTİBAT: DUA 1.7. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. İBRAHİM (a.s.) 1.8. BİR SÜRE TANIYORUM: İHLAS SURESİ VE ANLAMI Konu başlıkları Bu ünitede işlenen kazanımların numaraları ve açıklamaları Evrendeki mükemmel düzen ile Allah ın (c.c.) varlığı ve birliği arasında ilişki kurar Allah ın (c.c.) her şeyin yaratıcısı olduğunu fark eder Allah ın (c.c.) Rahman ve Rahim isimlerinin yansımalarına örnekler verir Allah ın (c.c.) her şeyi işittiğinin, bildiğinin, gördüğünün ve her şeye gücünün yettiğinin farkında olur Allah a (c.c.) imanın, insan davranışlarına etkisini fark eder Duanın anlamını ve önemini örneklerle açıklar Hz. İbrahim in (a.s.) tevhide davetini özetler İhlas suresini okur, anlamını söyler. Konu başlığı Konu/kazanım kodu ve numarası Öğrenilen konularla ilgili uygulamalar 1.1. ALLAH VARDIR (c.c.) VE BİRDİR (5.1.1.) ÖĞRENELİM A. Çevremize baktığımızda her şeyin bir... ve uyum içerisinde olduğunu görürüz. Evren yaratıldığından beri bu düzen ve uyum hiç bozulmadan günümüze kadar süre gelmiştir.evrendeki bu mükemmel düzen ve uyumun... gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu müthiş düzen ve uyumun yaratıcısı... tır. Evrende hiçbir şey kendi kendine... gelemez ve... devam ettiremez. Evren yaratıldığından beri varlıkların hepsi aynı düzen ve ölçü içerisinde hareket etmektedir. Evrendeki mükemmel düzen ve uyum ilahi bir iradenin... göstergesidir. Bu iradenin yegâne sahibi ise Allah tır. UYGULAYALIM A. 1. Düşünen insan yaratıcısının Allah olduğu gerçeğine ulaşır. 2. Allah insanı yaratmıştır. 3. İnsan aklını kullanarak yaratıcısının kim olduğunu düşünür 4. Diğer varlıklardan faklı olarak insana akıl vermiştir. Yukarıda numaralandırılmış cümleleri anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralayalım.... : Allah ın var ve bir olmasına denir.... : Allah a ortak koşmak ve başka tanrıların varlığını kabul etmek demektir.... : Uzay ve uzayda bulunan tüm maddelerin toplamına verilen addır. Kainat la eş anlamlıdır. B. Aşağıdaki fotoğraflarda verilen bilgilerden hangileri evrende var olan mükemmel düzene örnektir? işaretleyiniz. B. Evrendeki mükemmel düzeni ve bu düzenin bir yaratıcısı olduğunu kanıtlayan bazı örnekler: 1. Güneş sistemi İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği akıllı bir varlık olmasıdır. Etkileşimli (interaktif) konu anlatımları 4. İnsan aklıyla evrendeki düzeni kavrayabilir. AKILLIM! Pratik 5. Defter - Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

6 Öğrendik, uyguladık, pekiştirdik. Sıra Testini Çözelim de. Öğrenilen konunun pekiştirildiği bölüm P E K İ ŞTİ R E L İ M Bunları da Öğrenelim... TESTİNİ ÇÖZELİM A. Sınıfınızda birden fazla başkan olsaydı ne olurdu? 1. Aşağıdaki numaralanmış yargılardan Evrende mükemmel bir düzen ve 4. Tevhit inancının zıddı olan Allah a hangileri yanlıştır? ortak koşmaktır. Bu, dinimizce büyük bir uyum vardır. Bu günahtır. mükemmel düzeni yaratan tek varlık ise Allah tır. Allah eşi A. Evrende mükemmel bir düzen vardır. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıda- B. Evrendeki düzen akılla kavranabilir. kilerden hangisi gelmelidir? C. Evrendeki düzen Allah ın bir olduğuna ve benzeri olmayan tek varlıktır. Eğer Evrende var olan mükemmel düzen neden kendiliğinden oluşamaz? Allah tan başka Açıklayalım. delildir. D. Allah ın varlığı ve birliği sadece ilahi ki- ilahlar olsaydı A. küfür B. şirk C. nifak D. tevhit taplarla bilinebilir. evrende düzen yerine kaos hakim 5. Aşağıdakilerden hangileri aklın işlevleri olurdu. arasında gösterilemez? kelime aşağıdakilerden hangisidir? İnsan ise Allah ın yarattığı en mükemmel varlıktır. B. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. Çünkü Allah insana akıl vermiştir. (... ) Bu sayede insan (... ) aklını kullanarak (... ) hem yaratıcısının (... ) varlığını bulur hem de evrende var olan mükemmel düzeni (... ) Teslim B. Tekvin C. Tevhit D. Tespit B. Düşünmek ve öğrenmek C. İyi ve kötü ayrımı yapmak D. Uyumak 6. Aşağıdaki ayetlerden hangisi Allah ın Allah ın eşi ve benzeri yoktur. Şirk koşan kişilere müşrik denir. ortağı olmadığının göstergesidir? Evrende var olan düzeni gözlememiz mümkün değildir. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği konuşabilen 3. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A. O, Allah her şeyi yoktan yaratandır.) bir varlık olmasıdır. 6. (... ) 7. (... ) 8. (... ) 9. (... ) 10. (... ) anlayabilir. Allah ın birliğini ifade eden kavram tekvin dir. A. A. Doğruyu yanlıştan ayırmak 2. Allah ın varlığını ve birliğini ifade eden (Haşr 24. ayet) Allah evreni yaratırken meleklerden yardım almıştır. A. Evrendeki düzeni Allah yaratmıştır. Düşünen insan, aklıyla yaratıcısına ulaşabilir. B. Evrendeki düzen tesadüf eseri ortaya Allah her şeyi yoktan var edendir. B. Bu Rabbinin dosdoğru yoludur.) (En am suresi 126. ayet) C. Şüphe yok ki Allah işitendir. çıkmıştır. İnsan akıllı bir varlık olduğu için küçük şeyleri yaratabilir. (Bakara ayet) C. Evrendeki her şey uyum içinde hareket Allah tan başka ilah yoktur. D. Eğer yerde ve gökte başka tanrılar ol- eder. saydı ikisinin de düzeni bozulurdu. D. Evrende mükemmel bir düzen vardır. (Enbiya suresi 22. ayet) Okuldaki yazılı sınavlara hazırlık soruları. Bakalım yazılı sınava hazır mısın? Ünite değerlendirme testi 12. Aşağıdakilerden hangisi evrendeki mü- 8. Hz. ibrahim in getirdiği ve tevhit inancı- kemmel düzenle ilgili değildir? na dayalı olan din aşağıdakilerden hangisidir? A. Mevsimlerin oluşumu. A. Yahudilik B. Haniflik B. Uzay bilimlerinin gelişmesi. C. İslamiyet D. Hristiyanlık C. Yeraltı kaynaklarının zenginliği. D. İnsan vücudunun işleyişi. YAZILI SINAVA HAZIRLIK 9. Aşağıdaki ayetlerden hangisi ihlas sure1. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ sinde geçmez? A. Aşağıda verilen açık uçlu soruları cevaplayınız. (Her biri 10 puan) Allah birdir. ve davranışlarında daima iyi 1.A. Düşünce Allah yaptıklarınızı görendir Aşağıdakilerden hangisi Hz. İbrahim in B. ve O, güzeli doğmamış ve doğurmamıştır. ilke edinen kişi aşağıdaki ayet- (Hucurathakka suresi,bağlan18. ayet) dinî inancı olan ve doğruya, Buanlamını ayette Allah ın sıfatlarından aşağımış taşıyan kavramdır? dakilerin hangisinden bahsedilir? C. lerden O, kimseye muhtaç değil herkes o na hangisini örnek almıştır? muhtaçtır. D. A. Allah ın gücü Allah, her şeye yeter. Şüphesiz yaptıklarınızdan hak- A. Hanif Sem i C. A. Mü min kıyla haberdardır. (Ahzap suresi, 2. ayet) B. Müslim B. İlim D. Müslüman C. Basar 1. Evrende var olan düzen ve uyum ile ilgili dört tane örnek veriniz. 2. Kur an-ı Kerim de yer alan bir dua yazınız. D. Kudret B. Eğer bilmiyorsanız sahiplerine 10. Aşağıdakilerden hangisi ilim Ramazan ayın-so- 5. Dua ederken dikkat edilmesi gereken- run. da kutlanan ve Kur an ın indirilmeye başlandığı gecedir? (Nahl suresi, 43. ayet) C. Göğü yükseltti ve ölçüyü koydu. ler arasında aşağıdakilerden hangisi 3. Allah ın subuti sıfatlarından dört tanesini ve anlamlarını yazınız. yoktur? A. Dua kalpten yapılmalıdır. (Kamer suresi, 49. ayet) B. Duada iyilik istenmelidir. Rahman ve Rahim isimleri ile il11.2.hz.allah ın İbrahim in hayatında yaşadıkları o nun gili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? inananlar için örnek davranışlarını gösterir. A. Bu isimler besmelede geçer. Aşağıdakilerden hangisi Hz. İbrahim in B. İsimlerçıkarılabilecek esirgeyen - bağışlayan demektir. hayatında değerlerden (Rahman suresi, A. Regaib B. Kadir geci 6. ayet) Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık. C. D. Mevlid D. Miraç D. Dua Arapça olmalıdır. hayat A. Teslimiyet B. Ehad C. Samed D. İlim (Yasin suresi, 82. ayet) 7. Hz. İbrahim in inananları çağırdığı Bu ayette aşağıdakilerden hangisi vur- Karaca Eğitim Yayınları - Din Kültürü veima Ahlakolarak Bilgisi 5taAllah ın varlığı ve birliğine nımlanan inanç sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A. Allah yaratandır. B. Allah Rahman dır. A. Tevhid B. İslam C. Allah görür ve işitir. C. İbrahimîlik D. Müminlik rahmeti müşrik Nemrut Canlı ve cansız tüm varlıklardan oluşan bütüne denir. Allah tan başka ilahlar olduğunu kabul eden kişiye denir.... Allah ın subuti sıfatlarındandır. Everende bir düzen vardır. Allah ın her şeyi bilmesi, duyması ve davranışlarımızı kontrol etmemizi sağlar. Allah ın sınırsızdır.... günlük hayatta en çok kullandığımız dini ifadelerdendir. Hz. İbrahim, döneminde yaşamış bir peygamberdir. Dua ederken olmaya özen göstermeliyiz. Allah ın gücü yeter. D. Allah Rahim dir. sessiz Bu ifadeleri aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun biçimde yerleştiriniz. (Her biri 4 puan) A. Vahid gulamaktadır? işitmesi her şeye muhtaç olduğunu ifade eden ismi aşağı- ancak Ol! demektir. O da hemen oluverir. 42 mükemmel ye muhtaç olmadığını ama herkesin O na dakilerden hangisidir? B. Cesaret Evren 6. İhlas suresinde geçen ve Allah ın kimse- C. Bu isimler Allah ın merhametini gösterir. değildir? D. Bu isimler Kur an da geçmez. 3.C. Bir şeyi dilediği zaman, O nun emri o şeye Kararlılık D. Hakimiyet B. C. Dua sadece Allah a yapılmalıdır. 41 Çözümler ve Yanıtlar 39

7 1. ÜNİTE ALLAH İNANCI 1.1. ALLAH (c.c.) VARDIR VE BİRDİR ALLAH (c.c.) YARADANDIR ALLAH (c.c.) RAHMAN VE RAHİMDİR ALLAH (c.c.) GÖRÜR, İŞİTİR VE BİLİR ALLAH (c.c.) İMANIN İNSAN DAVRANIŞLARINA ETKİSİ ALLAH (c.c.) İLE İRTİBAT: DUA BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. İBRAHİM (a.s.) BİR SÜRE TANIYORUM: İHLAS SURESİ VE ANLAMI YAZILI SINAVA HAZIRLIK ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ ÜNİTE RAMAZAN VE ORUÇ 2.1. RAMAZAN ORUCU VE ÖNEMİ RAMAZAN VE ORUÇLA İLGİLİ KAVRAMLAR KÜLTÜRÜMÜZDE RAMAZAN VE ORUÇ BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. DAVUD (a.s.) BİR DUA TANIYORUM: RABBENA DUALARI VE ANLAMLARI YAZILI SINAVA HAZIRLIK ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ ÜNİTE ADAP VE NEZAKET 3.1. NEZAKET KURALLARI SELAMLAŞMA ADABI İLETİŞİM VE KONUŞMA ADABI SOFRA ADABI HZ. LOKMAN DAN (a.s.) ÖĞÜTLER BİR SURE TANIYORUM: TAHİYYAT DUASI VE ANLAMI YAZILI SINAVA HAZIRLIK ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ AKILLIM! Pratik Defter - Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5 7

8 4. ÜNİTE HZ. MUHAMMED (s.a.v.) VE AİLE HAYATI 4.1. HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) EVLİLİĞİ VE ÇOCUKLAR BİR EŞ OLARAK HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) BİR BABA OLARAK HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) BİR DEDE OLARAK HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) VE AİLESİNİN ÖRNEK DAVRANIŞLARI HZ. HASAN (r.a.) VE HZ. HÜSEYİN (r.a.) BİR SURE TANIYORUM: KEVSER SURESİ VE ANLAMI YAZILI SINAVA HAZIRLIK ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ ÜNİTE ÇEVREMİZDE DİNİN İZLERİ 5.1. MİMARİMİZDE DİNİN İZLERİ MUSİKİMİZDE DİNİN İZLERİ EDEBİYATIMIZDA DİNİN İZLERİ ÖRF VE ÂDETLERİMİZDE DİNİN İZLERİ BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. SÜLEYMAN (a.s.) ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ

9 1. ünite ALLAH İNANCI 1.1. ALLAH (c.c.) VARDIR VE BİRDİR 1.2. ALLAH (c.c.) YARADANDIR 1.3. ALLAH (c.c.) RAHMAN VE RAHİMDİR 1.4. ALLAH (c.c.) GÖRÜR, İŞİTİR VE BİLİR 1.5. ALLAH (c.c.) İMANIN İNSAN DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1.6. ALLAH (c.c.) İLE İRTİBAT: DUA 1.7. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. İBRAHİM (a.s.) 1.8. BİR SÜRE TANIYORUM: İHLAS SURESİ VE ANLAMI Evrendeki mükemmel düzen ile Allah ın (c.c.) varlığı ve birliği arasında ilişki kurar Allah ın (c.c.) her şeyin yaratıcısı olduğunu fark eder Allah ın (c.c.) Rahman ve Rahim isimlerinin yansımalarına örnekler verir Allah ın (c.c.) her şeyi işittiğinin, bildiğinin, gördüğünün ve her şeye gücünün yettiğinin farkında olur Allah a (c.c.) imanın, insan davranışlarına etkisini fark eder Duanın anlamını ve önemini örneklerle açıklar Hz. İbrahim in (a.s.) tevhide davetini özetler İhlas suresini okur, anlamını söyler.

10 1.1. ALLAH VARDIR (c.c.) VE BİRDİR (5.1.1.) ÖĞRENELİM A. Çevremize baktığımızda her şeyin bir... plan ve uyum içerisinde olduğunu görürüz. Evren yaratıldığından beri bu düzen ve uyum hiç bozulmadan günümüze kadar süre gelmiştir.evrendeki bu mükemmel düzen ve uyumun... kendiliğinden gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu müthiş düzen ve uyumun yaratıcısı... tır. Allah Evrende hiçbir şey kendi kendine... meydana gelemez ve... varlığını devam ettiremez. Evren yaratıldığından beri varlıkların hepsi aynı düzen ve ölçü içerisinde hareket etmektedir. Evrendeki mükemmel düzen ve uyum ilahi bir iradenin... varlığının göstergesidir. Bu iradenin yegâne sahibi ise Allah tır.... Tevhit : Allah ın var ve bir olmasına denir.... Şirk : Allah a ortak koşmak ve başka tanrıların varlığını kabul etmek demektir.... Evren : Uzay ve uzayda bulunan tüm maddelerin toplamına verilen addır. Kainat la eş anlamlıdır. B. Evrendeki mükemmel düzeni ve bu düzenin bir yaratıcısı olduğunu kanıtlayan bazı örnekler: 1. Güneş sistemi 2. Mevsimlerin oluşumu 3. Güneşin doğudan doğup batıdan batması 4. Ozon tabakası ve havadaki gaz oranları 5. Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği akıllı bir varlık olmasıdır. İnsan aklıyla evrendeki düzeni kavrayabilir. 6. Vücudumuzdaki sistemlerin bir düzen ve uyum içinde çalışması 7. Canlıların birbirleriyle olan beslenme ilişkileri 10

11 UYGULAYALIM A. 1. Düşünen insan yaratıcısının Allah olduğu gerçeğine ulaşır. 2. Allah insanı yaratmıştır. 3. İnsan aklını kullanarak yaratıcısının kim olduğunu düşünür 4. Diğer varlıklardan faklı olarak insana akıl vermiştir. Yukarıda numaralandırılmış cümleleri anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralayalım B. Aşağıdaki fotoğraflarda verilen bilgilerden hangileri evrende var olan mükemmel düzene örnektir? 4 işaretleyiniz

12 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Evrende mükemmel bir düzen ve uyum vardır. Bu mükemmel düzeni yaratan tek varlık ise Allah tır. Allah eşi ve benzeri olmayan tek varlıktır. Eğer Allah tan başka ilahlar olsaydı evrende düzen yerine kaos hakim olurdu. A. Sınıfınızda birden fazla başkan olsaydı ne olurdu? Evrende var olan mükemmel düzen neden kendiliğinden oluşamaz? Açıklayalım. Allah vardır ve tektir. O ndan başka ilah yoktur. Eğer birden fazla ilah olsaydı evrendeki düzenden bahsedebilir miydik? Allah ın bir ve tek olması evrendeki düzenin mükemmel işleyişinin yegane sebebidir. Eğer Allah bir ve tek olmasaydı evrende düzen yerine bir kaos olurdu. İnsan ise Allah ın yarattığı en mükemmel varlıktır. Çünkü Allah insana akıl vermiştir. Bu sayede insan aklını kullanarak hem yaratıcısının varlığını bulur hem de evrende var olan mükemmel düzeni anlayabilir. B. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) Y 1. Allah ın birliğini ifade eden kavram tekvin dir. (...) D 2. Allah ın eşi ve benzeri yoktur. (...) D 3. Şirk koşan kişilere müşrik denir. (...) Y 4. Evrende var olan düzeni gözlememiz mümkün değildir. (...) Y 5. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği konuşabilen bir varlık olmasıdır. (...) Y 6. Allah evreni yaratırken meleklerden yardım almıştır. (...) D 7. Düşünen insan, aklıyla yaratıcısına ulaşabilir. (...) D 8. Allah her şeyi yoktan var edendir. (...) Y 9. İnsan akıllı bir varlık olduğu için küçük şeyleri yaratabilir. (...) D 10. Allah tan başka ilah yoktur. 12

13 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdaki numaralanmış yargılardan hangileri yanlıştır? A. Evrende mükemmel bir düzen vardır. B. Evrendeki düzen akılla kavranabilir. C. Evrendeki düzen Allah ın bir olduğuna delildir. D. Allah ın varlığı ve birliği sadece ilahi kitaplarla bilinebilir. 4. Tevhit inancının zıddı olan... Allah a ortak koşmaktır. Bu, dinimizce büyük bir günahtır. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A. küfür B. şirk C. nifak D. tevhit 5. Aşağıdakilerden hangileri aklın işlevleri arasında gösterilemez? 2. Allah ın varlığını ve birliğini ifade eden kelime aşağıdakilerden hangisidir? A. Teslim B. Tekvin C. Tevhit D. Tespit A. Doğruyu yanlıştan ayırmak B. Düşünmek ve öğrenmek C. İyi ve kötü ayrımı yapmak D. Uyumak 6. Aşağıdaki ayetlerden hangisi Allah ın ortağı olmadığının göstergesidir? 3. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A. Evrendeki düzeni Allah yaratmıştır. B. Evrendeki düzen tesadüf eseri ortaya çıkmıştır. C. Evrendeki her şey uyum içinde hareket eder. D. Evrende mükemmel bir düzen vardır. A. O, Allah her şeyi yoktan yaratandır.) (Haşr 24. ayet) B. Bu Rabbinin dosdoğru yoludur.) (En am suresi 126. ayet) C. Şüphe yok ki Allah işitendir. (Bakara ayet) D. Eğer yerde ve gökte başka tanrılar olsaydı ikisinin de düzeni bozulurdu. (Enbiya suresi 22. ayet) 13

14 7. I. Gece gündüzün oluşumu II. Dünyanın güneşe olan uzaklığı III. Mevsimlerin oluşumu IV. Isınan metallerin gevşemesi Yukarıdakilerden hangileri evrendeki düzene örnek olarak gösterilebilir? 10. Aşağıdaki görsellerden hangisi evrendeki düzeni korumaya yönelik bir tutumla ilgilidir? A. B A. Yalnız III. B. I ve II. C. I, II ve III. D. I, II, III ve IV. C. D. 8. Evrende var olan mükemmel... aklımızla idrak edilebilir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi getirilemez? A. düzen B. uyum C. kaos D. ahenk 9. Allah evreni yaratmış ve O na ölçülü bir biçim vermiştir. ifadesi aşağıdaki cümlelerden hangisiyle devam ettirilemez? A. Allah evreni yarattıktan sonra kendi haline bırakmıştır. B. Evrenin yaratılışı mükemmeldir. C. Evrendeki uyum gözle görülebilir. D. Evrendeki düzen Kur an-ı Kerim de yer almaktadır Evrendeki tüm varlıklar belli bir amaç doğrultusunda yaratılmıştır. Bir canlının kolaylıkla hayatını sürdürmesi için diğer canlılara ihtiyacı vardır. Mesela insanlar beslenme ihtiyaçlarını doğadaki hayvan ve bitkilerle giderir. Yine doğadaki su ve hava insanın yaşamasını sağlar. Allah ın verdiği tüm nimetlerin böyle hayati önemi vardır. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine vurgu yapılmıştır? A. Evrenin düzenine B. İnsanın ihtiyaçlarına C. Ekosistem ve çevreye D. İnsan doğa ilişkisine 14

15 1.2. ALLAH (c.c.) YARADANDIR (5.1.2.) ÖĞRENELİM Okuduğumuz kitaplar, yazı yazdığımız kalemler, giysilerimiz, çalışma masamız Bunların kendi kendine olmaları mümkün müdür? Elbette hayır. Var olan her şeyin mutlaka bir... yapanı ve... yaratıcısı vardır. Nasıl ki şu an okuduğunuz kitap kendiliğinden oluşmadıysa, bu koskoca evrende kendiliğinden oluşmamıştır. İnsan akıllı ve... inanan bir varlıktır. Çevresinde meydana gelen olayları gözlemler, anlamaya ve... anlamlandırmaya çalışır. Bunu yaparken aklını kullanır ve mantığının kabul etmediği şeyleri... reddeder. İşte herhangi bir şeyin... kendi kendine olması inancı da bunlardan birisidir. Bir kişi bize Biz yoğurda para vermiyoruz. Çünkü bizim evde yoğurt kendi kendine mayalanıyor derse buna güleriz. Çünkü o yoğurdun mayalanabilmesi için süte, sütün kaynatılmasına ve soğutulmasına kadar her iş ve işlem için bir insan eli gerekmektedir. İşte nasıl ki bir yoğurt bile kendi kendine... olamıyorsa bu koskoca evrenin de kendi kendine olması... mümkün değildir. Bu evrenin yaratanı Yüce Allah tır (c.c.). Yüce Allah evrenin yaratıcısıdır ve her şeyi... yoktan var etmiştir. O yaratmak için çaba... göstermez. Ol, der ve dilediği şey meydana gelir. Bir şeyi dilediği zaman, O nun emri o şeye ancak Ol! demektir. O da hemen oluverir. (Yasin suresi, 82. ayet) ALLAH VARDIR BİRDİR YARADANDIR Allah ın yaratan anlamına gelen ismi el-halık tır. Allah ın sıfatlarından olan tekvin yaratmak anlamına gelir. 15

16 1.3. ALLAH (c.c.) RAHMAN VE RAHİMDİR (5.1.3.) ÖĞRENELİM besmele Bismillâhirrahmânirrahîm (Esirgeyen ve bağışlayan Allah ın adıyla) Besmele günlük hayatta en çok kullandığımız dini ifadelerden birisidir. Ancak günlük hayatta bu kadar kullandığımız bu ifadede geçen kelimelerin anlamlarını ne kadar biliyoruz? Allah-ü Teala kullarına karşı çok merhametlidir. Yaptıkları hataları affeder ve hatalarını düzeltmeleri için yeni imkanlar yaratır. Böylece onlara günahlarından... tevbe etme fırsatı tanımış olur. Biz insanlar... hata yapabiliriz. Allah ise bizi bağışlayacağını dile getirir. Ancak bu hatalarımızı görmezden gelmek için değil, hatalarımızdan ders çıkarmak için Allah ın bize bir lütfudur. Kim bir kötülük yapar, yahut kendine zulmeder, sonra da Allah tan bağışlama dilerse, Allah ı çok bağışlayıcı ve çok merhamet edici bulur. (Nisa suresi, 110. ayet) Bu ayetten anlaşılacağı üzere Allah kullarına karşı çok merhametli ve çok bağışlayıcıdır. Nasıl ki anne ve babalarımız yaptığımız her hataya ve yanlışa rağmen bizi sevmekten vaz geçmiyorlarsa, bizi yoktan var eden Allah da bizi öylesine çok sever ve bizlere karşı çok affedici ve merhametlidir.... Rahman : Esirgeyen Allah demektir.allah ın mü min olsun olmasın bu dünyada tüm kullarına merhamet göstereceğini dile getiren ismidir.... Rahim : Bağışlayan Allah anlamına gelir. Ahirette tüm mü min kullarına affedici olarak yaklaşacağını dile getiren ismidir. 16

17 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere insana ait olan özellikler yazınız. BİR VARLIKTIR AKILLI DÜŞÜNEN İNANAN BİR VARLIKTIR ÜRETEN KONUŞAN ÖZGÜR B. Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin doğru olanlarını 4 işareti, yanlış olanlarına işareti koyunuz. 1. Allah her şeyi yoktan var eden tek yaratıcıdır Allah ın merhametinin bir sınırı vardır. 3. İnsan dilediği her şeyi yapabilir. 4. Allah ın her şeyi gördüğünü bilmek davranışlarımıza dikkat etmemize katkı sağlar. 5. Besmele Allah ın merhamet ve affediciliğini anlatan en güzel ifadedir Allah ın yaratmak için hiçbir yardıma ihtiyacı yoktur. 4 17

18 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... A. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz. Hiçbir şey kendi kendine var olamaz. Mutlaka bir yapıcısı ve ya yaratanı vardır. Allah evrendeki her şeyin yaratıcısıdır. O yaratmak için herhangi bir şeye ihtiyaç duymaz. Allah ın yaratmasında bir noksanlık yoktur. 1 T 7 E B 6 K V R E 2 V S 3 R A H İ M 8 M A N E H 5 L N Ü M İ N Allah kullarına karşı çok merhametli ve şefkatlidir. Allah ın bu özelliklerini günlük hayatta sıkça kullandığımız besmele ifadesiyle dile getirmekteyiz. O, göklerin ve yerin eşsiz yaratıcısıdır. (En am suresi 101. ayet) Allah kullarına karşı çok bağışlayıcı ve affedicidir. Ancak bu yanlışlarımızı görmediği anlamına gelmez. 4 B. Günlük hayatta besmeleyi nerelerde kullanırsınız? Yazınız H M 1. Allah ın yaratma sıfatı. 2. Esirgeyen. 3. Bağışlayan. 4. Allah ın yaratan anlamına gelen ismi. 5. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliği. A A L I K N Bir işe başlarken Yemeğe başlamadan önce Evden çıkarken I L 9 T E V H 6. Canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu bütün. 7. Bismillahirrahmanirrahim. 8. Allah a inanan insan. 9. Allah ın birliğine inanç. İ D 18

19 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdaki ayetlerden hangisi Allah ın yaratma sıfatı ile ilgili değildir? A. Bir şeyi dilediği zaman, O nun emri o şeye ancak Ol! demektir. O da hemen oluverir. (Yasin suresi, 82. ayet) B. Göklerde ki her şey, yerdeki her şey O nundur. Şüphesiz ki Allah elbette zengindir, elbette övgüye lâyıktır. (Hac suresi, 64. ayet) C. (Ey Muhammed!) Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl. (Ankebut suresi, 45. ayet) D. Üstlerindeki göğe bakmazlar mı? Onu nasıl bina ettik, nasıl donattık! Onda hiçbir düzensizlik ve eksiklik yoktur. (Kaf suresi, 6. ayet) 2. Allah ın tüm kullarına karşı merhametli olduğu anlamına gelen ismi aşağıdakilerden hangisidir? A. Rahman B. Rahim C. Hakim D. İlim 4. Bismillahirrahmanirrahim ifadesinde yer alan Rahman ve Rahim ne anlama gelmektedir? A. Esirgeyen-öğreten B. Bağışlayan-tevbeleri kabul eden C. Konuşan-yaratan D. Esirgeyen-bağışlayan 5. Aşağıdakilerden hangisini Allah ın merhametli olduğunu bilen bir insan yapmaz? A. Dilenen insanları hor görmek B. Sokak hayvanlarını korumak C. İhtiyaç sahibi insanlara yardım etmek D. Küçük çocuklara sevgiyle davranmak 6. Kur an-ı Kerim de insan için Eşref-i mahluk (yaratılmış en mükemmel varlık) ifadesi kullanılmıştır. Bu ifadeden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 3. Aşağıdakilerden hangisi Allah ın yaratan anlamına gelen ismidir? A. Tekvin B. Hâlık C. Samed D. Rahman A. İnsan akıllı bir varlıktır. B. İnsan inanan bir varlıktır. C. İnsan düşünen bir varlıktır. D. İnsan sorgulamadan kabul eden bir varlıktır. 19

20 7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A. Halık yaratan Allah anlamına gelir. B. Allah evrendeki düzeni koruyandır. C. Allah ın yaratması sınırsızdır. D. Tekvin Allah ın yaratma sıfatıdır. 10. Denizlerdeki tuz oranının balıkların yaşamasına uygun olması, gezegenlerin belirli bir düzende hareket etmesi, mevsimlerin oluşumu gibi örnekler evrenin biz canlılar için en uygun şekilde yaratıldığının göstergesidir. diyen bir kişinin aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez? 8. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A. Görmesi B. Aklı C. Duyması D. Yürümesi 9. Aşağıdaki görsellerden hangisi Allah ın yaratmasıyla doğrudan ilgili değildir? A. B. A. Evren de bir düzen vardır. B. Dünya canlılar için en uygun şekilde yaratılmıştır. C. Evrendeki düzen zaman zaman bozulabilir. D. Gece ve gündüzün devamlılığı düzenin bir parçasıdır. 11. Aşağıdakilerden hangisi Allah ın Rahman isminin yansımalarından biri değildir? A. Allah ın anne ve babalara merhamet duygusu vermesi. B. Allah ın beslenmemiz için bitkileri var etmesi. C. Allah ın insanlara akıl ve düşünme gücü vermesi. D. Allah ın ahirette inananları ödüllendirmesi. C. D. 20

21 1.4. ALLAH (c.c.) GÖRÜR, İŞİTİR VE BİLİR (5.1.4.) ÖĞRENELİM Allah sonsuz... kudret sahibidir. Her şeyi... görür ve işitir. İlmi sonsuzdur. O na hiçbir şey gizli kalmaz. Bizim göremeyeceğimiz şeyleri görür, duyamayacağımız şeyleri işitir. Allah ın işitmesi, görmesi ve bilmesi ile biz insanların bu özellikleri... ortak gibi görünebilir. Ancak Allah ın duymak için kulağa, görmek için göze... ihtiyacı yoktur. Allah bunlardan münezzehtir. İnsanlara kendisine ait birtakım özellikler vermiştir. Bu yüzden Allah ın bu sıfatlarına subiti sıfatlar... denilmektedir. Allah ın her şeyi bilip gördüğünü düşünen insan davranışlarına dikkat etmez mi? ALLAH GÖRÜR (BASAR) İŞİTİR (SEM İ) BİLİR (İLİM) Allah ın bu sıfatlarını bilmek kişinin kendisine çeki düzen vermesine, yapacağı her şeye dikkat etmesine ve kendisini kontrol etmesine olanak sağlar. 21

22 İnsanın her şeye gücü yetmez. Örneğin bir insan 24 saat boyunca çalışamaz. Mutlaka dinlenmesi gerekir. Gücünün bir sınırı ve sonu vardır. Ancak Allah gücü... sonsuz ve... sınırsız olan tek varlıktır. O nun gücü her şeye yeter. Evrene baktığımız da en küçük varlıktan en büyüğüne O nun eseridir. Evrendeki düzen ve uyum, bitki ve hayvan türleri ve sayısı, insan vücudunun mükemmel yapısı ve uyumu gibi daha nice örnekler Allah ın... kudretinin eseridir. ALLAH İNSAN KUDRETİ SONSUZ GÜCÜ SINIRLI VARLIK Allah ın her şeye gücünün yettiğini ifade eden sıfatı KUDRET sıfatıdır. 22

23 U YG ULAYALIM A. Aşağıdaki ayetlerin anlamlarına karşılık gelen ve Allah a ait olan sıfatları ayetlerin karşılarına yazınız. AYET ALLAH IN SIFATI Şüphe yok ki Allah her şeyi yapmaya her şeye güç yetirmeye kadirdir. kudret (Ahkaf suresi, 33. ayet) Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir. sem i (Bakara suresi, 181. ayet) Allah yaptıklarınızı hakkıyla görür. basar (Enfal suresi 244. ayet) (Ey Muhammed!) De ki: Siz Allah a dininizi mi öğretiyorsunuz? Oysa ilim Allah, göklerdeki ve yerdeki her şeyi bilir. Allah, her şeyi hakkıyla bilendir. (Hucurat suresi, 16. ayet) B. Bulmaca da gizli olan Allah ın sıfatlarını bulalım (Baş harfler yuvarlak içine alınmıştır.). P İ R S U K I D E M V H V H M R A Ö R A T H E R E R G T İ Z M I D K M Ü V A A A H Y M D V A A B İ C M C Y R D A T E Ç İ T K C Ş U A Ğ Y A T B A S A R U K T R U K C N T M K Y Ü M D E A B E K A İ K P I S Ü N R L R N S Y Y Y S İ L İ M A E A D L Z B D E R A F R A L T M N H H L N T D 23

24 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Allah sınırsız kudret sahibi bir varlıktır. Gücü her şeye yeter. Allah ın her şeyi bilmesi, görmesi ve işitmesi biz kullarının davranışlarını olumlu yönde etkiler. Ayrıca Allah bu özelliklerinden biz kullarına da sınırlı olarak vermiştir. Allah ın bu sıfatlarına SUBUTİ SIFATLAR denilmektedir. A. Aşağıda verilen görseller Allah ın hangi sıfatlarıyla ilişkilendirilebiliridir? Altlarındaki boşluklara yazınız. SEM İ BASAR İLİM KUDRET B. Aşağıdaki tabloda ayetleri, evrenin düzeni ya da insanın özellikleri ile ilgili oluşlarına göre 4 işaretleyiniz. 1. Biz göğü yıldızlarla süsledik. (Mülk suresi, 5. ayet) 2. Siz hiç düşünmez misiniz? (En am suresi, 50. ayet) 3. Ancak akıl sahipleri öğüt alırlar. (Zümer suresi, 9. ayet) 4. Göğü yükseltti ve ölçüyü koydu. (Rahman suresi, 7. ayet) 5. O, ayetlerini düşünen bir toplum için açıklar. (Yunus suresi, 5. ayet) 6. Biz herşeyi bir ölçüye göre yarattık. (Kamer suresi, 49. ayet) EVRENİN DÜZENİ İNSANIN ÖZELLİKLERİ

25 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Allah yaptıklarınız görendir. ayetini okuyan bir kişinin aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? 4. A. Arkadaşlarına yardım eder. B. Çalışmadığı sınavlarda kopya çeker. C. Anne-babasına saygı gösterir. D. Ödevlerini yapar. Bu görseller Allah ın aşağıdaki sıfatlarından hangisiyle eşleştirilemez? A. İrade B. Sem i C. Kudret D. Basar 2. Allah ın kudret sıfatını anlatan bir öğretmen aşağıdaki ayetlerden hangisini örnek olarak verebilir? Allah her şeyi bilir. Sem i 2. Allah her şeyi görür. Basar 3. Allah ın her şeye gücü yeter. Kudret 4. Allah her şeyi işitir. İlim A. Allah yaptıklarınızı görendir. (Hucurat suresi, 18. ayet) B. Göklerde ve yerde olanı bilir. (Al-i İmran suresi, 29. ayet) C. Allah her şeye gücü yetendir. (Al-İmran suresi, 189. ayet) D. Ölümsüz ve diri olan Allah a güven. (Furkan suresi, 58. ayet) Bu tabloda Allah ın subuti sıfatları ve anlamları (açıklamaları) verilmiştir. Numaralanmış açıklamalardan hangilerinin yerleri değiştirilirse şemadaki yanlışlık giderilmiş olur? A. 1 ve 2 B. 1 ve 4 C. 2 ve 3 D. 2 ve 4 3. Allah ın her şeyi bilmesi anlamına gelir. Allah ın her şeyi işitmesi demektir. Allah ın dilediğini yaratmasıdır. Bu ifadelerde Allah ın aşağıdaki sıfatlarından hangisinin açıklaması yoktur? A. Tekvin B. Sem i C. İlim D. Kelam 6. Onlar, Allah ın başlangıçta yaratmayı nasıl yaptığını, sonra onu nasıl tekrarladığını görmüyorlar mı? Şüphesiz bu, Allah a göre kolaydır. (Ankebut suresi, 19. Ayet) Bu ayet mealinde, Allah ın sıfatları olan aşağıdakilerden hangisine vurgu yapılmıştır? A. Tekvin B. Sem i C. Basar D. Kelam 25

26 7. Allah sonsuz kudret sahibidir. Gücünün yetmeyeceği hiçbir şey yoktur. Geçmişi de, geleceği de bilir. Hiçbir şey O na gizli kalmaz. Bizlerin işitemeyeceği şeyleri işitir, göremeyeceğimiz şeyleri ise görür. Allah bu özellikleriyle eşsiz ve benzersizdir. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A. Evreni yaratmak Allah a zor gelmez. B. Allah her şeyi görüyorsa davranışlarımıza dikkat etmemiz gerekir. C. Allah kendi özelliklerinden bir kısmını biz kullarına da bahşetmiş. D. Allah ın gücünün de bir sınırı olmalıdır. 9. Allah ın yaratmak için yardımcıya ihtiyacı yoktur. Allah her şeyi bilir. Allah her şeyi işitemez. Allah bizin duyamayacağımız sesleri de işitir. Bu yargılardan kaçı doğrudur? A. 1 B. 2 C. 3 D Aşağıdaki ayetlerden hangisi Allah ın İlim sıfatı ile ilgili değildir? A. Allah a karşı ancak; kulları içinden 8. Allah Yaptığımız iyilikleri görür. Söylediğimiz kötü sözleri işitir. âlim olanlar derin saygı duyarlar. (Fatır suresi, 28. ayet) B. Senden önce de ancak, kendilerine vahyettiğimiz birtakım erkekleri peygamber olarak gönderdik. Eğer bilmiyorsanız ilim sahiplerine sorun. (Nahl suresi, 43. ayet) Gücü her şeye yeter. C. Öyleyse onların her kesiminden bir grup da, din konusunda köklü ve derin Bu açıklamada Allah ın hangi özelliğin- bilgi sahibi olmak ve döndükleri zaman den söz edilmemiştir? kavimlerini uyarmak için geri kalsa ya! Umulur ki sakınırlar. A. Kudret B. Sem i (Tevbe suresi, 122. ayet) C. Tekvin D. Basar D. Onlar, Allah ın başlangıçta yaratmayı nasıl yaptığını, sonra onu nasıl tekrarladığını görmüyorlar mı? Şüphesiz bu, Allah a göre kolaydır. (Ankebut suresi, 19. ayet) 26

27 1.5. ALLAH A (c.c.) İMANIN İNSAN DAVRANIŞLARINA ETKİSİ (5.1.5.) ÖĞRENELİM İman bir varlığa... güvenmek demektir. Allah a iman da O na güvenmek, inanmak, sığınmak ve dayanmak demektir. Yüce Allah a... inanan bir insan O na yaraşır bir... varlık olmak için elinden geleni yapar. Emirlerini yerine getirir ve yasaklarından... kaçınır. Allah yaptığımız her şeyi görür ve bilir. İnanan ve aklını kullanan bir insan bu gerçeği görmezden gelemez. Hayatını buna göre düzenler. Yaptığı her şeyin Allah tarafından... görüldüğünü bildiğinden... davranışlarına dikkat eder. Dürüst, güvenilir, hoşgörülü ve ibadetlerini yerine getirme konusunda örnek bir insan olmaya gayret gösterir. Hatırlayalım: Şüphesiz Allah, yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır. (Ahzab suresi, 2. ayet) 27

28 1.6. ALLAH A (c.c.) İLE İRTİBAT: DUA ( ) ÖĞRENELİM Dua çağrı demektir. İnsan... dua ederek rabbine yönelir ve O na güvenerek teslim olur. Sadece ondan... yardım dilemesi gerektiğini kavrar ve tüm içtenliğiyle... yaratıcısına sığınır. lerek O na yakarması ve Dua, kişinin Allah a yöne- Dua kulun rabbine yakınlığının bir göstergesidir. Bu yüzden her O ndan yardım dilemesidir. ibadetin ardında dua ederiz. Üstelik dua etmenin... özel bir şekli yoktur. İstediğimiz zaman, istediğimiz yerde, istediğimiz şekilde dua edebiliriz. Böylece hem isteklerimizi Allah a iletmiş oluruz hem de kulluk bilinciyle hareket ederek sevap kazanmış oluruz. ibadet olduğunu biliyor Dua etmeninde bir Bütün ihtiyaçlarımızı kendimiz karşılayamayız. Ailemize, arkadaşlarımıza, komşularımıza ihtiyaç duyarız. Ancak bazen çevre- muydunuz? mizdeki insanlar bize yardım edemeyebilirler. İşte böyle zamanlarda dua sesimizi duyurabileceğimiz bir yaratıcımızın olduğu gerçeğini hatırlatır. Böylece O na yönelerek dua ederiz. İnsan dilediği gibi dua edebilir, ancak hem yüce kitabımızda, hem peygamberimizin sünnetinde ve hem de kültürümüzde bir çok dua örnekleri vardır. KUR AN-I KERİM DEN DUA ÖRNEKLERİ De ki: Rabbim! Bağışla,... merhamet et. Çünkü sen merhamet edenlerin en hayırlısısın! (Mu miun suresi, 118. ayet) Onlardan, Rabbimiz! Bize dünyada da... iyilik ver, ahirette de... iyilik ver ve bizi ateş azabından koru. diyenler de vardır. (Bakara suresi, 201. ayet) HZ. MUHAMMED DEN DUA ÖRNEKLERİ Allah ım senden hidayet,takva, iffet ve gönül zenginliği... isterim. Allah ım... faydasız ilimden, huşu duymayan kalpten, kabul olmayan... duadan, doymayan nefisten sana sığınırım. KÜLTÜRÜMÜZDEN DUA ÖRNEKLERİ Ey Allah ım... soframıza bereket ihsan eyle. 28

29 UYGULAYALIM A. Kimler için dilekte bulunmak istiyorsunuz? Aşağıdaki dua ağacına yazınız. Anne Baba B. Aşağıdaki istenenlere birer dua örneği yazınız. 1. Kur an-ı Kerim den dua örneği Allah ım işlerimi kolaylaştır. 2. Peygamberimizden dua örneği Allah ım ilmimi artır. 3. Kültürümüzden dua örneği Allah esirgesin. 29

30 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Allah a inanan insan, davranışlarının güzelleştirmeye gayretli olur. Ölçülü ve samimi davranarak örnek bir insan olmaya çalışır. İbadetlerini ve sorumluluklarını yerine getirme konusunda dikkatli davranır. İbadet etme yollarından biri de dua ermektir. Dua kulu Allah a yakınlaştıran önemli bir ibadettir. Dua eden kişi kendini yalnız hissetmez ve musibetlere karşı kendini güvende hisseder. A. Aşağıdaki cümlelerin doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) D 1. İbadetler davranışlarımızı güzelleştirir. (...) D 2. Allah a inanan bir insan tüm korku ve kaygılarından kurtulur. (...) Y 3. İstediğimiz her zaman ve her yerde dua edemeyiz. (...) D 4. Dualarımızın kabul olabilmesi için üzerimize düşen görevlerimizi yerine getirmeliyiz. (...) D 5. İnanan insan davranışlarını kontrol eder. (...) D 6. Peygamberimiz sıkça dua etmiş ve bizlere de dua konusunda tavsiyede bulunmuştur. (...) Y 7. Yapılan her dua mutlaka kabul olur. (...) D 8. Dua ederken kısık sesle dua etmeliyiz. (...) Y 9. Dua sadece dil ile yapılır. (...) D 10. Dua eden insanın manevi gücü artar. B. Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin doğru olanlarını 4 işareti, yanlış olanlarına işareti koyunuz. 1. Allah yapılan her duayı kabul eder. 2. Dua etmek kişiyi Rabbi ne yaklaştırır Allah a inanan insan kötü söz söylemez İbadetlerin kabul olması için ardından mutlaka dua edilmelidir. 5. Dualarımız yüksek sesle duyurmalıyız. 30

31 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Rabbimiz yalnız sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz. (Fatiha suresi, 5. ayet) Bu ayette vurgulanmak istenen ana düşünce aşağıdakilerden hangisidir? 4. Peygamberimiz yaptığı dualarda genellikle ümmetini düşünmüş ve onlar için Allah a sıkça dua etmiştir. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilendirilebilir? A. Dua bir ibadettir. B. Dua kulluk bilincinde olmaktır. C. Dua ve ibadet yalnız Allah için yapılır. D. Kur an da verilen dua örnekleri ibadetle ilgilidir. A. Bazı müslümanların iyi dua edememesi B. Peygamberimizin, ümmetini çok sevmesi C. Peygamberimizin kendisini pek önemsememesi D. Allah ın böyle emretmiş olması 2. Dua ederken aşağıdakilerden hangisine dikkat etmemize gerek yoktur? A. Ellerimizi açmaya B. Dua ederken sessiz olmaya C. Sadece kendimize değil sevdiklerimize ve diğer insanlara da dua etmeye D. Dua ederken mutlaka gerçekleşecek diye beklentiye girmemeye 3. Hz. Muhammed birçok duasında faydalı ilimden söz etmiştir. Hz. Muhammed in sözünü ettiği faydalı ilim aşağıdakilerden hangisi olamaz? 5. Dinimiz kültürümüzü de etkilemiş ve bu durum dualarımızı da yansımıştır. Aşağıdakilerden hangisi kültürümüzden bir dua örneğidir? A. Allah bereket versin. B. Rabb imiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru. C. Ey kalpleri evirip çeviren Allah ım, kalbimi dininin üzerinde sabit kıl. D. Rabb im! Gönlüme ferahlık ver. İşimi bana kolaylaştır. A. Tıp B. Din C. Ahlak D. Fal 31

32 6. Allah, bir kimseyi ancak gücünün yettiği şeyle yükümlü kılar. Onun kazandığı iyilik kendi yararına, kötülük de kendi zararınadır. (Şöyle diyerek dua ediniz): Ey Rabbimiz! Unutur, ya da yanılırsak bizi sorumlu tutma! Ey Rabbimiz! Bize, bizden öncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediği şeyleri yükleme! Bizi affet, bizi bağışla, bize acı! Sen bizim Mevlâmızsın. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et. (Bakara suresi, 286. ayet) Bu ayette aşağıdakilerden hangisi dua konusu edilmemiştir? A. Unuttuğumuz şeylerden sorumlu olmadığımıza B. Bağışlanma C. İnkarcılara yardım etme D. Merhamet 7. Allah her şeyi görendir. ayetinin davranışlarımızı düzeltmemizde önemli bir etkisi vardır. Bu ayeti bilen bir kişinin hangisini yapması beklenemez? A. B. C. D I. Allah a inanan insan yalan söylememelidir. II. İnanmak demek sorumluluklarının bilincinde olmak demektir. III. İnanan bir kimse yaptıklarının sorumluluklarını yüklenmesini bilmelidir. Bu yargılardan hangileri doğrudur? A. Yalnız I. B. Yalnız II. C. I ve II. D. I, II ve III. 9. Aşağıdaki dua ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır? A. Dua ibadetin özüdür. B. Dua Allah a olan bağlılığımızı gösterir. C. Dua tek başına ya da topluca yapılabilir. D. Dualarımızı yüksek sesle yaparak insanlara duyurmalıyız. 10. Dua etmenin kişiye faydaları neler olabilir? sorusuna verilecek cevap aşağıdakilerden hangisi olamaz? A. Dua kulun Allah a olan inancını artırır. B. Dua eden kişinin her dileği gerçekleşir. C. Dua kişinin kendisini güvende hissetmesini sağlar. D. Kul Rabbi inin kudretini kabul etmiş olur. 32

33 1.7. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. İBRAHİM (a.s.) (5.1.7.) ÖĞRENELİM Hz. İbrahim insanın... aklını kullanarak Allah a ulaşabileceğini insanlara göstermiş olan örnek insandır. Yaşadığı dünyayı ve evreni... gözlemlediğinde bu mükemmel düzenin tek başına olamayacağı gerçeğine ve oradan da bir yüce yaratıcı fikrine ulaşarak Allah ın varlığını benimsemiştir. Hz. İbrahim Babil hükümdarı... Nemrut döneminde yaşamıştır.... Putperest inancının yaygın olduğu bu dönemde Allah ın tek olması gerektiği fikrine aklının kullanarak ulaşmış bir peygamberdir. Hz. İbrahim... Kur an-ı Kerim de adı geçen... peygamberlerden biridir. Dönemin hükûmdarı Nemrut, Hz. İbrahim e Allah ı anlatması istediğinde Hz. İbrahim, Benim Rabbim bütün canlılara hayatı ve ölümü verendir dediğinde, Nemrut huzuruna iki esir çağırır ve birini azad eder ve diğerini öldürür. İşte bak, ben de aynısını yapabilirim. der. Hz. İbrahim, Benim Rabbim... güneşi doğudan doğurup batıdan batırıyor sen de tam aksini yapsana, dediğinde Nemrut çaresiz kalmış ve Hz. İbrahim in ateşe atılması emrini vermiştir. Ancak Hz. İbrahim ateşe atıldığında Yüce Allah Ey ateş! İbrahim e karşı serin ve esenlik ol... (Enbiya suresi, 69. ayet) emriyle ateşin gül bahçesine dönüşmesini sağlayarak Hz. İbrahim i kurtarmıştır. Hz. İbrahim in babası... Azer de bir putperestti. Hz. İbrahim e Allah n dostu anlamına gelen... Halilullah denilmiştir. Hz. İbrahim in getirdiği ve tevhit inancına dayalı olan din... Hanif dinidir. Hz. İbrahim ve oğlu Hz.... İsmail,... Kabe yi birlikte inşa etmişlerdir. 33

34 1.8. BİR SURE TANIYORUM: İHLAS SURESİ ANLAMI ( ) ÖĞRENELİM İhlas suresi Kur an-ı Kerim in suresidir. Kelime anlamı... samimi olmak ve içten bağlanmak demektir ayettir. İhlas suresi... Mekke de indirilmiştir. İhlas suresi... tevhit inancını çok net bir biçimde açıklayan kısa bir suredir. Peygamberimiz... İhlas suresi için Kur an ın 1/3 üne denk gelir buyurmuştur. OKUNUŞU Bismillâhirrahmânirrahîm 1. kul hüvallâhü... ehad. 2. Allâhüs... samed. 3. Lem yelid ve lem... yuled. 4. Ve lem yekün lehû... kufuven ehad. ANLAMI Esirgeyen ve bağışlayan Allah ın adıyla 1. De ki: O, Allah tır,... bir tektir. 2. Her şey... O na muhtaçtır. O hiçbir şeye muhtaç değildir. 3. O doğurmamış ve... doğrulmamıştır. 4. Hiçbir şey ona... denk ve benzer değildir. Samed: Her şey O na muhtaçtır. O hiçbir şeye muhtaç değildir. İhlas suresinde Allah ın varlığı kadar; ALLAH ın Birliği Hiçbir şeyle benzerlik ilişkisi taşımadığı Hiçbir şeye muhtaç olmadığı Kimsenin babası ya da çocuğu olmadığı vurgulanır. 34

35 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki ifadeleri yukarıdan aşağıya okuyunuz. Bilgileri doğru ise D, yanlış ise Y harfini seçerek sonuca ulaşınız. Ulaştığınız çıkışı yuvarlak içine alınız. D İhlas suresi Kur an-ı Kerim in 100. suresidir. Y Ahlaktan bahseder. Tevhit inancını anlatır. D Y D Y Kur an-ı Kerim de davranışlarımız güzelleştirmemiz için birden fazla örnek... Yalnızca Müslümanlar ahlak sahibi olabilirler. Allah ın eşi ve benzeri olmadığına vurgu yapılır. Allah eşsiz olsa da mutlaka bir yaratanı vardır. D Y D Y D Y D Y 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış 5. Çıkış 6. Çıkış 7. Çıkış 8. Çıkış B. Hz. İbrahim ile ilgili verilen bilgileri kontrol ederek doğrulara 4 işareti, yanlış olanlarına işareti koyunuz. Hz. İbrahim Firavun zamanında yaşamıştır. Putperstliğe karşı çıkmıştır. 4 Kur an da yer alan kıssası Allah ı arayan insan olarak bilinir. 4 Hz. İbrahim Allah inancına aklını kullanarak ulaşmıştır. Hz. İbrahim i ateşten babası kurtarmıştır. Hz. İbrahim gönderilen ilk peygamberdir. 4 35

36 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Hz. İbrahim in Kur an da adı geçen peygamberlerden biridir. Yaşadığı dönemde Nemrut hükümdardı ve putperest bir topluma liderlik ediyordu. Hz. İbrahim ise bu inancı doğru bulmamış ve aklını kullanarak Allah inancına ulaşmıştır. A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun biçimde doldurunuz. 1. Kabe yi... Hz. İbrahim ve oğlu... Hz. İsmail inşa etmiştir. 2. İhlas suresi Kur an-ı Kerim in suresidir. 3. Hz. İbrahim... Nemrut döneminde yaşamıştır. 4. Hz. İbrahim in getirdiği din... Hanif dinidir. 5. İhlas suresi... tevhit inancının özüdür. 6. Hz. İbrahim in babası... de Azer bir putperestti. Peygamber olduktan sonra Kabe yi oğlu Hz. İsmail ile birlikte inşa etmiştir. 7. İhlas suresi... 4 ayettir. 8. İhlas suresi... de Mekke nazil olmuştur. B. İhlas suresinde boş bırakılan yerleri tamamlayınız Kul hüvallâhü ehad. 2. Allâhüs... samed. 3. Lem... yelid ve lem... yûled Ve lem... yekün lehû... küfüven ehad. 36

37 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Kur an-ı Kerim de adı geçen peygamberlerden birisidir. Nemrut döneminde yaşamıştır. Aklını kullanarak evreni gözlemlemiş ve Allah inancına ulaşmıştır. Bu bilgiler aşağıdaki peygamberlerden hangisiyle ilgilidir? 4. Kişinin Allah tan yardım dilemesine dua denir. Aşağıdakilerden hangisi dua kelimesinin anlamlarından değildir? A. Beklemek B. Yakarış C. Dilek D. Çağrı A. Hz. Muhammed B. Hz. Yakup C. Hz. İbrahim D. Hz. İlyas 2. Kendisine Halilullah denilen peygamber aşağıdakilerden hangisidir? A. Hz. İbrahim B. Hz. İsmail C. Hz. Nuh D. Hz. Salih 5. I. İhlas suresi Medine de indirilmiştir. II. Kur an-ı Kerim in 108. Suresidir. III. Tevhit inancını anlatan bir suredir. IV. Dört ayetten oluşur. İhlas suresi ile ilgili numaralanmış bu yargılardan hangileri yanlıştır? A. Yalnız I. B. I ve II. C. II ve IV. D. III veiv Lem yelid ve lem yuled 2. Allah s-samed 3. Ve lem yekün lehu küfüven ehad- 4. kul hüvellahü ehad Karışık olarak verilen İhlas suresini düzenlemek istediğimizde doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur? 6. Hz. İbrahim aşağıdaki krallardan hangisinin döneminde yaşamıştır? A. Babür B. Nemrut C. Firavun D. Davut A B C D

38 7. De ki:o Allah birdir. Allah samettir. 10. PUT KUR AN O doğmamış ve doğurulmamıştır.... Salih İhlas suresinin anlamın okurken 4. ayeti hatırlayamamıştır. Salih in hatırlayamadığı ayet aşağıdakilerden hangisidir? NEMRUT KÂBE Bu kavramlardan kaç tanesi Hz. İbrahim le eşleştirilebilir? A. Allah her şeyi hakkıyla bilendir B. Her şeye O na muhtaçtır C. O nun dengi ve benzeri yoktur D. Allah tan başka ilah yoktur. A. 1 B. 2 C. 3 D İhlas suresi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A. Kur an-ı Kerim in en kısa suresidir. B. İhlas suresinden sonra üç tane sure vardır. C. İhlas suresi dört ayettir. D. İhlas suresi yalnızca namazlarda okunur Hz. İbrahim putperest bir toplumda doğmasına rağmen aklı ve düşünmesi ile Allah ın var ve bir olduğunu bulmuştur. Daha sonra kendine peygamberlik verilen Hz. İbrahim ailesi başta olmak üzere herkese samimiyetle ve kararlılıkla doğru inancı anlatmıştır. Hz. İbrahim le ilgili bu parçada aşağıdaki özelliklerden hangisi verilmemiştir? A. Aklını kullanması B. Cesareti C. Kararlılığı D. Asi olması 9. İhlas suresinde geçen Samed kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A. Ebedi olmayan B. Muhtaç olmayan C. Ezeli olmayan D. Babası olmayan 38

39 YAZILI SINAVA HAZIRLIK A. Aşağıda verilen açık uçlu soruları cevaplayınız. (Her biri 10 puan) 1. Evrende var olan düzen ve uyum ile ilgili dört tane örnek veriniz. 2. Kur an-ı Kerim de yer alan bir dua yazınız. 3. Allah ın subuti sıfatlarından dört tanesini ve anlamlarını yazınız. B. Evren mükemmel her şeye sessiz müşrik işitmesi hayat rahmeti Nemrut Bu ifadeleri aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun biçimde yerleştiriniz. (Her biri 4 puan) 1. Canlı ve cansız tüm varlıklardan oluşan bütüne... evren denir. 2. Allah tan başka ilahlar olduğunu kabul eden kişiye... müşrik denir Hayat Allah ın subuti sıfatlarındandır. 4. Everende... mükemmel bir düzen vardır. 5. Allah ın her şeyi bilmesi, duyması ve... işitmesi davranışlarımızı kontrol etmemizi sağlar. 6. Allah ın... rahmeti sınırsızdır Besmele günlük hayatta en çok kullandığımız dini ifadelerdendir. 8. Hz. İbrahim,... Nemrut döneminde yaşamış bir peygamberdir. 9. Dua ederken... sessiz olmaya özen göstermeliyiz. 10. Allah ın gücü... her şeye yeter. 39

40 C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. (Her biri 4 puan) 1. Eğer yerde ve gökte Allah tan başka ilâhlar olsaydı, kesinlikle ikisinin de düzeni bozulurdu. Demek ki, Arş ın Rabbi Allah, onların nitelemelerinden uzaktır, yücedir. (Enbiya suresi, 22. ayet) Bu ayette Allah ın hangi özelliğinden söz sedilmemektedir? A. Allah birdir B. Allah eşsizdir C. Allah her şeyi görür D. Allah benzersizdir 2. İbadet Allah a karşı olan kulluk bilincimizdir. Dua da bir ibadet olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A. Duanın kabul olması için ibadet yapmak gerekir. B. İbadet etmek kulun Allah a karşı görevidir. C. Dua eden kişi Rabbini tanır. D. Dua etmek kulluk bilincini artırır Aşağıdaki ayetlerden hangisi Allah ın varlığı ve birliği ile ilgili değildir? A. Sizin ilâhınız bir tek ilâhtır. O ndan başka ilâh yoktur. (Bakara suresi, 163. ayet) B. Hâlbuki bir tek ilâhtan başka hiçbir ilâh yoktur. (Maide suresi, 73. ayet) C. O, ancak tek bir ilâhtır ve şüphesiz ben sizin Allah a ortak koştuğunuz şeylerden uzağım. (En am suresi, 19. ayet) D. Namazı kılın, zekatı verin, Peygamber e itaat edin ki merhamet göresiniz. (Nur suresi, 56. ayet) 5. Allah her şeyi işitir ayetini bilen bir kişi aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır? 3. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A. yürümesi B. akıllı olması C. konuşması D. çalışması A. Arkadaşlarına kötü söz söyler. B. Anna ve babasından şikayet eder. C. Kardeşleriyle iyi geçinir. D. Öğretmeninin sözlerini dinlemez. 40

41 1. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Düşünce ve davranışlarında daima iyi ve güzeli ilke edinen kişi aşağıdaki ayetlerden hangisini örnek almıştır? A. Şüphesiz Allah, yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır. (Ahzap suresi, 2. ayet) B. Eğer bilmiyorsanız ilim sahiplerine sorun. (Nahl suresi, 43. ayet) C. Göğü yükseltti ve ölçüyü koydu. (Rahman suresi, 6. ayet) D. Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık. (Kamer suresi, 49. ayet) 2. Allah ın Rahman ve Rahim isimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A. Bu isimler besmelede geçer. B. İsimler esirgeyen - bağışlayan demektir. C. Bu isimler Allah ın merhametini gösterir. D. Bu isimler Kur an da geçmez. 3. Bir şeyi dilediği zaman, O nun emri o şeye ancak Ol! demektir. O da hemen oluverir. (Yasin suresi, 82. ayet) Bu ayette aşağıdakilerden hangisi vurgulamaktadır? A. Allah yaratandır. B. Allah Rahman dır. C. Allah görür ve işitir. D. Allah Rahim dir Allah yaptıklarınızı görendir. (Hucurat suresi, 18. ayet) Bu ayette Allah ın sıfatlarından aşağıdakilerin hangisinden bahsedilir? A. Sem i B. İlim C. Basar D. Kudret 5. Dua ederken dikkat edilmesi gerekenler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A. Dua kalpten yapılmalıdır. B. Duada iyilik istenmelidir. C. Dua sadece Allah a yapılmalıdır. D. Dua Arapça olmalıdır. 6. İhlas suresinde geçen ve Allah ın kimseye muhtaç olmadığını ama herkesin O na muhtaç olduğunu ifade eden ismi aşağıdakilerden hangisidir? A. Vahid B. Ehad C. Samed D. İlim 7. Hz. İbrahim in inananları çağırdığı Allah ın varlığı ve birliğine ima olarak tanımlanan inanç sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A. Tevhid B. İslam C. İbrahimîlik D. Müminlik 41

42 8. Hz. ibrahim in getirdiği ve tevhit inancına dayalı olan din aşağıdakilerden hangisidir? A. Yahudilik B. Haniflik C. İslamiyet D. Hristiyanlık 12. Aşağıdakilerden hangisi evrendeki mükemmel düzenle ilgili değildir? A. Mevsimlerin oluşumu B. Uzay bilimlerinin gelişmesi C. Yer altı kaynaklarının zenginliği D. İnsan vücudunun işleyişi 9. Aşağıdaki ayetlerden hangisi ihlas suresinde geçmez? A. Allah birdir. B. O, doğmamış ve doğurmamıştır. C. O, kimseye muhtaç değil herkes o na muhtaçtır. D. Allah ın gücü her şeye yeter. 10. Aşağıdakilerden hangisi Ramazan ayında kutlanan ve Kur an ın indirilmeye başlandığı gecedir? A. Regaib B. Kadir gecesi C. Mevlid D. Miraç Aşağıdakilerden hangisi Hz. İbrahim in dinî inancı olan ve doğruya, hakka bağlanmış anlamını taşıyan kavramdır? A. Hanif B. Müslim C. Mü min D. Müslüman 11. Hz. İbrahim in hayatında yaşadıkları o nun inananlar için örnek davranışlarını gösterir. Aşağıdakilerden hangisi Hz. İbrahim in hayatında çıkarılabilecek değerlerden değildir? A. Teslimiyet B. Cesaret C. Kararlılık D. Hakimiyet 42

43 2. ünite RAMAZAN VE ORUÇ 2.1. RAMAZAN ORUCU VE ÖNEMİ 2.2. RAMAZAN VE ORUÇLA İLGİLİ KAVRAMLAR 2.3. KÜLTÜRÜMÜZDE RAMAZAN VE ORUÇ 2.4. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. DAVUD (a.s.) 2.5. BİR DUA TANIYORUM: RABBENA DUALARI VE ANLAMLARI Ramazan ayı ve orucun önemini fark eder Ramazan ayı ve oruçla ilgili kavramları örneklerle açıklar Kültürümüzde Ramazan ve oruçla ilgili gelenekleri tanır Hz. Davud un (a.s.) hayatını özetler Rabbena dualarını okur, anlamını söyler.

44 2.1. RAMAZAN ORUCU VE ÖNEMİ (5.2.1.) ÖĞRENELİM Ramazan ayı için... on bir ayın sultanı dendiğini biliyor muydunuz? Ramazan ayı kameri (ay takvimi) aylardandır ve... Ramazan ayı Müslümanlar açısından önemlidir. Bu ayı önemli kılan ise... Kur an-ı Kerim in bu ayda indirilmeye başlanması ve farz olan oruç ibadetinin bu ayda tutuluyor olmasıdır. Ayrıca Müslümanlarca önemli sayılan... Kadir Gecesi de Ramazan ayı içerisindedir. Bu ayda Müslümanlar ibadetlerini yerine getirmeye ayrı bir önem ve özen gösterirler. Ramazan ayı yaklaştığında insanları tatlı bir telaş sarar ve bu aya hazırlanırlar. RAMAZAN AYI KUR AN-I KERİM ORUÇ KADİR GECESİ Oruç:... Tan yerinin ağarmasından güneş batıncaya kadar geçen süre içerisinde yeme içme gibi birtakım bedensel ihtiyaçlardan uzak durmaya denir. Oruç birtakım şartları taşıyan kişilerin yerine getirmesi farz bir ibadettir. Oruç, yalnızca aç ve susuz kalmak değildir. Oruç tutan kişi davranışlarına dikkat etmeli ve kötülüklerden uzak durmalıdır. Hoşgörülü, sabırlı, merhametli olmalıdır. Çünkü ibadetler, insanları kötü alışkanlık ve davranışlardan uzak tutmak için emredilmiştir. Orucun farz olmasının şartları: Akıllı olmak Ergenlik çağına ulaşmak Müslüman olmak... Farz : Dinimizce yapılması kesinlikle emredilen iş ve davranışlara denir. Ramazan ayında oruç tutmak farzdır.... Vacip : Farz kadar kesin olmamakla birlikte yapılması zorunlu olan ibadetlere denir. Fitre vermek vacip olan ibadetlerdendir.... Sünnet : Peygamberimiz Hz. Muhammed in söz ve davranışlarına denir. Selamlaşmak sünnettir. 44

45 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki tabloda Ramazan ayı ile ilgili bilgiler verilmiştir. Doğru olanları 4 ile, yanlış olanları ile işaretleyiniz. DOĞRU YANLIŞ 1. Ramazan ayı Kur an ayıdır Kur an-ı Kerim in indirilmeye başlandığı gece Regaib gecesidir. 3. Ramazan ayında tutulan oruç vaciptir. 4. Hz. Muhammed in söz ve davranışlarına sünnet denir Mahyalar Kurban Bayramı na özgü bir gelenektir. 6. Oruç ibadetinin şartlarından biri ergenlik çağına ulaşmaktır. 7. Ramazan ayı on bir ayın sultanıdır. 4 4 B. Oruç tutan kişi nelere dikkat etmelidir? Yazınız. 1. Kimsenin kalbini kırmamalı 2. Dedikodu yapmamalı 3. Sabırlı olmalı 4. Kötü söz söylememeli 5. Kaba ve kırıcı davranışlardan kaçınmalı 45

46 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Ramazan ayı Müslümanlar için önemli bir aydır. Bu nedenle on bir ayın sultanı olarak adlandırılır. A. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) D 1. Ramazan ayı Kur an-ı Kerim in indirilmeye başlandığı aydır. (...) Y 2. Hac ibadeti Ramazan ayını önemli kılan unsurlardan biridir. (...) D 3. Kadir gecesi Kur an da adı geçen bir gecedir. Ramazan ayını önemli kılan etkenlerden biri Kur an-ı Kerim in bu ayda indirilmeye başlanması ve tutulan farz oruçlardır. (...) Y 4. Ramazan ayı hicri takvimin ilk ayıdır. (...) Y 5. Ramazan ayı yaklaşık olarak iki ay on gün sürmektedir. (...) D 6. Oruç ibadetlerinin kişiye farz olabilmesinin temel şartı, akıllı olmaktır. (...) Y 7. Ramazan ayında yapılan her kötülük affedilir. Kur an ın indirilmeye başlandığı gece Kadir gecesidir ve Ramazan ayının 27. gecesidir. (...) D 8. Ramazan ayı insanların iyilik yapmak için yarıştıkları bir aydır. (...) D 9. Müslümanları Ramazan ayı yaklaştığında tatlı bir telaş sarar. (...) Y 10. Ramazan ayının ilk gecesi Kur an ın indiği gecedir. B. Aşağıya Ramazan ayının Müslümanlar açısından önemini yazınız. Ramazan ayı farz olan oruç ibadetinin yerine getirildiği rahmet ayıdır. Bu ayda Kur an nazil olmaya başladığı için ayrı bir öneme sahiptir. 46

47 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Akıllı olanlara Ergenlik çağına ulaşmışlara 4. Aşağıdaki davranışlardan hangisi Ramazan ayının ruhuna aykırıdır? Müslümanlara Zengin olanlara Oruç kimlere farzdır? sorusunun hangi renkle belirtilen cevabı uygun değildir? A. mavi B. kırmızı C. sarı D. yeşil A. Ramazan ayı yaklaşırken evleri temizlemek B. Ramazan ayı boyunca Kur an okumak C. İhtiyaç sahibi insanlara günde üç öğün yemek ikram etmek D. İbadetlerimizi camide yerine getirmeye özen göstermek 2. Tan yerinin ağarmasından güneş batıncaya kadar geçen süre içerisinde birtakım bedensel ihtiyaçlardan uzak durmanın adı aşağıdakilerden hangisidir? A. Namaz B. Hac C. Zekât D. Oruç 3. Oruç tutan bir kişinin aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? A. Hoşgörülü olmak B. Dedikodu yapmak C. Sıkıntılara karşı sabırlı olmak D. Dua etmek 5. I. Ramazan ayında Kadir gecesi vardır. II. Ramazan ayında oruç tutmak isteğe bağlıdır. III. Ramazan ayı on bir ayın sultanı olarak bilinir. IV. Ramazan ayı her yıl ocak ayına denk gelir. Numaralanmış bu bilgilerden hangileri doğrudur? A. I ve II. B. I ve III. C. I, II ve III. D. II, III ve IV. 47

48 6. Ramazan ayında oruç tutmak farzdır. 8. (O sayılı günler), insanlar için bir hidayet Kadir gecesi Kur an ın indirildiği gecedir. rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı bir- Ramazan ayında camiler mahyalarla süslenir. Oruç ibadeti vacip bir ibadettir. Ramazan ayında oruç tutmak isteyenler çalışmak zorunda değildirler. birinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur an ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa, onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca Bu şemadaki hangi renkle belirtilen bil- başka günlerde tutsun. Allah, size kolaylık giler yanlıştır? diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık A. Sarı ve yeşil Allah ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir. B. Kırmızı ve pembe (Bakara suresi, 185. ayet) C. Yeşil ve kahverengi Bu ayetten hareketle aşağıdakilerden D. Pembe ve kahverengi hangisine ulaşılamaz? A. Kur an-ı Kerim Ramazan ayında indiril- 7. RAMAZAN AYI meye başlanmıştır. B. Oruç ibadetinin günleri belli değildir. C. Oruç ibadetini yerine getiremeyenler daha sonra bu ibadeti yerine getirebilirler. D. Oruç ibadetiyle kişi Allah a olan şükür borcunu yerine getirmiş olur. KUR AN KADİR? GECESİ Ramazan ayını önemli kılan unsurların yer aldığı bu şemada? olan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A. Oruç B. Hac C. Fitre D. İftar 48

49 2.2. RAMAZAN VE ORUÇLA İLGİLİ KAVRAMLAR (5.2.2.) ÖĞRENELİM ORUÇLA İLGİLİ KAVRAMLAR SAHUR İMSAK İFTAR FİDYE Sahur: Ramazan ayında... imsak vaktinden önce kalkıp yemek yenilen vakte denir.... İmsak, Orucun başlama vaktidir. Tan yerinin ağarması ile başlar. İftar: Akşam güneşin batmasıyla orucun... bittiği vakittir. Akşam namazı ile başlar.... Fidye, oruç tutamayacak kadar yaşlı ve hasta kimselerin... tutamadıkları gün sayısı kadar fakirlere... yardım etmesine denir...nin Fidye miktarı bir kişinin bir... günlük yeme içme ihtiyacı kadardır. 49

50 İ UYGULAYALIM A. Ramazan ayı ve oruçla ile ilgili tanımları verilen kavramları bulmaca içerisinde bulup yazalım. 9 O R U Ç 1 S A H U R 2 F İ D Y E E R A V İ H 3 T U K A B E L E 8 F T A R 4 M 7 İ F T A R İ M S A K 5 F İ T R E 6 1. Ramazan ayında imsak vaktinden önce kalkıp yenilen yemektir. 2. Oruç tutamayacak kadar yaşlı ve hasta kimselerin tutamadıkları gün sayısı kadar fakirlere yardım etmesidir. 3. Ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınan 20 rekatlık sünnet bir namazdır. 4. Kur an-ı Kerim i okumayı bilen bir kişinin okurken diğerlerinin takip edip dinlemesidir. 5. Ramazan ayında verilmesi vacip olan sadakadır. 6. Orucun başlama vaktidir. 7. Akşam güneşinin batmasıyla orucun bittiği vakittir. 8. Tan yerinin ağarmasından güneş batıncaya kadar geçen süre içerisinde yeme içme gibi birtakım bedensel ihtiyaçlardan uzak durmaktır. B. Aşağıdaki şemada boş bırakılan yerlere uygun olan ifadeleri yazınız. ORUCUN FARZ OLMASININ ŞARTLARI MÜSLÜMAN OLMAK AKILLI OLMAK ERGENLİK ÇAĞINA ULAŞMIŞ OLMAK 50

51 PEKİŞTİRELİM A. Ramazan ayı ve oruçla ilgili aşağıdaki kavramların tanımlarını yazınız. Bunları da Öğrenelim Fitre : 2. Sahur : 3. Mukabele : 4. Mahya : 5. İmsak : 6. İftar : Ramazan ayı içinde verilen, miktarı belirli sadaka, fıtır sadakası. Ramazan ayında oruç tutanların gün doğmadan önce belirli saatte yedikleri yemek. Toplu yerlerde yüksek sesle hatim okunurken Kur an okumasını bilenlerin gözleriyle Kur an ı takip etmesi, bilmeyenlerin dinlemesi. Ramazan gecelerinde, camilerde iki minare arasına gerilen iple üzerine kandil veya elektrik ampulleriyle yazılan yazı, yapılan resim. Oruca başlama zamanı. Oruç açma, oruç bozma. Oruç, Ramazan ayına özgü bir ibadettir. Bu ibadeti hastalık ya da yaşlılık gibi nedenlerle yapamayacak olanlar her bir oruç için bir fidye verirler. Ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınan namaza teravih namazı denir. B. Aşağıdaki görselleri ilgili kavramla eşleştiriniz. a. 1. MAHYA b. FİDYE Oruç tutmak için yapılan ilk şey gecenin bir vakti kalkarak sahur yemeği yemektir. Daha sonra imsak vakti girer ve oruç başlar. Akşam ezanıyla iftar yapılarak oruç açılır. c. İFTAR 2. ç. MUKABELE 5. d. SAHUR 51

52 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Ramazan ayında minareler arasına yazılan ışıklı yazıların adı aşağıdakilerden hangisidir? A. Mum B. Mahya C. Tabela D. Afiş 4. Aşağıdaki kavramlardan hangisi Ramazan ayı ile ilgili değildir? A. Mayha B. Mukabele C. Kur an D. Kurban 2. Ramazan ayı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Ramazan ayı bereket ayıdır. B. Ramazan ayında mineralere mahyalar asılır. C. Ramazan ayında teravih namazı kılmak sünnettir. D. Ramazan ayında hac yapmak vaciptir Kur an-ı Kerim in indirildiği gecedir. Ramazan Ayı nın 27. gecesi kutlanır. Kur an da kendi adında bir sure bulunmaktadır. Bu özelliklere sahip olan mübarek gece aşağıdakilerden hangisidir? A. Kadir Gecesi B. Berat Kandili C. Miraç Kandili D. Mevlit Kandili 3. Aşağıdaki mübarek gecelerden hangisi Ramazan ayı içinde yer almaktadır? A. Miraç Kandili B. Berat Kandili C. Kadir Gecesi D. Regaip Kandili 6. İftar Teravih İmsak Sahur Bu kavramlardan kaç tanesi yalnızca Ramazan ayı ile ilgilidir? A. I B. II C. III D. IV 52

53 7. Ramazan günlük hayatta kıymetini bilmediğimiz pek çok nimetin önemini kavradığımız bir aydır. Örneğin suyun değerini günlük hayatta unuturuz. Oysaki çok susamış bir oruçlu için en değerli nimetlerden biri su olur. Oruçlu olan suyun kıymetini anlar, onu israf etmez. Bu parçada orucun aşağıdaki kazanımlarından hangisine değinilmiştir? 9. Aşağıdakilerden hangisi orucu bozan bir durum değildir? A. Bilerek bir şey yemek B. İlaç içmek C. Banyo yapmak D. Sakız çiğnemek A. Şükür B. Sabır C. Teslimiyet D. Samimiyet 8. Miktarı,bir kişinin bir günlük yeme içme ihtiyacı kadardır. Ramazan ayı içinde verilir. Verilmesi vaciptir. Bu bilgilerle açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A. Fitre B. Fidye C. Oruç D. Mukabele RAMAZAN??? Ramazan ayı ile ilgili kavramları anlatacak olan bu şemaya, aşağıdakilerden hangisi yazılamaz? A. Teravih B. Mukabele C. Kur an D. Cuma namazı 53

54 2.3. KÜLTÜRÜMÜZDE RAMAZAN VE ORUÇ (5.2.3.) ÖĞRENELİM Dinimizin bir emri olan orucun kültürümüzde de önemli bir yeri vardır. Ramazan ayı yaklaşırken evleri tatlı bir telaş alır ve hazırlıklar yapılır. İmsakiyeler dağıtılır, iftar ve sahur için alışverişler yapılır. Tezgahlarda hurmalar satılmaya başlanır ve fırınlardan mis gibi pide kokuları yükselir. Ramazan ayında camilerde ve evlerde insanlar mukabele yaparak Kur an-ı Kerim i... hatmederler. Ayrıca İstanbul Fatih te bulunan... Hırka-ı Şerif i camisinde Hz. Muhammed in Veysel Karani ye hediye ettiği... Hırka-ı Şerif i ziyaret edilerek Hz. Muhammed e olan sevgi ve özlem dile getirilir.... Tekne orucu : Küçük çocukların oruç meraklarını gidermek için öğle vaktine kadar tuttukları oruca denir. Güzel ve hoş bir gelenektir. Ramazan ayı dışında sevap kazanmak amacıyla tutulan oruca... nafile oruç denir. Ramazan ayı yaklaştığında evler temizlenir, alışverişler yapılır, camiler mahyalarla süslenir, televizyon ve radyolarda dini programlar yapılır, camilerde ramazan ve oruçla ilgili vaazlar verilir.... İmsakiye : Ramazan ayında imsak ve iftar vakitlerini gösteren çizelgeye denir.... Diş kirası : Zengin kimselerin iftara davet ettikleri ihtiyaç sahibi kimselere evlerinden uğurlarken verdikleri hediyelere denir. Ramazan ayında herhangi bir özür nedeniyle tutulamayan oruçların Ramazan ayından sonra tutulmasına... kaza orucu denir. 54

55 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz. 6 F İ D 2 Y 1 İ M S A K İ Y E A 3 M A H Y A U R A M A Z A N İ A 8 F İ T R E F T 7 İ M S A K L R E 1. Ramazan ayında oruç saatlerini gösteren çizelge. 2. Ramazan ayında gecenin bir vakti kalkarak yemek yemek. 3. Ramazan ayında minareler arasına yazılan ışıklı yazı. 4. Kur an ayı. 5. Ramazan ayı dışında sevap kazanmak amacıyla oruç tutmak. 6. Oruç tutamayacak kadar yaşlı ve hasta olan kimselerin verdiği sadaka. 7. Orucun başlama vakti. 8. Ramazan ayında verilmesi vacip olan sadaka. 9. Orucun açılması. 55

56 B. Diş kirası kaza orucu imsakiye teravih tekne orucu hurma nafile oruç vacip Bu ifadeleri aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun biçimde yerleştiriniz. 1. Ramazan ayında verilen fitre... vacip bir ibadettir Diş kirası iftardan sonra verilen hediyeye denir. 3. İmsak, iftar ve namaz saatlerini gösteren çizelgeye imsakiye... denir Tekne orucu çocukların öğle vaktine kadar tuttukları oruçtur. 5. Ramazan ayı dışında tutulan oruca... nafile oruç denir. 6. Kaza orucu... Ramazan ayında tutulamayan oruçların Ramazan ayından sonra tutulmasına denir Hurma iftar sofralarının olmazsa olmazıdır. 8. Ramazan ayında... teravih namazı kılmak çok sevaptır. 56

57 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki kavramlardan Ramazan ayının kültürümüze etkilerini ifade edenleri 4 ile işaretleyiniz. Bunları da Öğrenelim İmsakiye Diş kirası Cami İftar çadırı 7. Hırka-i Şerif 8. ziyareti Teravih namazı Ezan Kuran an okuyan çocuk Kültürümüzde Ramazan ayının önemli bir yeri vardır. Minarelere asılan mahyalar, Hırka-i Şerif ziyaretleri buna örnek olarak gösterilebilir. İftarda misafir ağırlamak da önemli bir geleneğimizdir Ramazan ayı geldiğinde camilerde ve evlerde okunan mukabelelerle Kur an hatmedilir. B. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) D 1. Ramazan ayının kültürümüzde önemli bir yeri vardır. (...) Y 2. Diş kirası geleneği Hz. Muhammed in zamanından beri uygulanmaktadır. (...) Y 3. Mukabele için en az üç kişi gerekir. (...) D 4. Mahyalar Ramazan ayının süsüdür. (...) D 5. Çocuklar tekne orucu tutarak Ramazan sevincine ortak olurlar. (...) Y 6. Hırka-i Şerif ziyaretlerini yalnızca oruç tutanlar yapabilir. (...) Y 7. Ramazan ayı geldiğinde tüm hacı adayları Hac ibadeti için Mekke ye giderler. (...) Y 8. Pide, Ramazan ayında fırınlarda sıkça görmeye alıştığımız bir tatlı türüdür. Çocuklar oruca alışmak için öğle vaktine kadar tekne orucu tutarlar. 57

58 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. I. Ramazan ayında iftar çadırları kurulur. II. Ramazan ayında karşılıklı Kur an okumaya mukabele denir. III. Diş kirası Ramazan ayına özgü bir gelenektir. IV. Tekne orucu ile çocuklar oruca alıştırılır. Numaralanmış bu ifadelerden hangileri orucun kültürümüz üzerindeki etkilerine örnektir? 3. Bir kişinin Kur an-ı Kerim i okurken diğerlerinin takip etmesinin adı aşağıdakilerden hangisidir? A. Fidye B. Mukabele C. Hutbe D. Fitre A. I ve II. B. II ve III. C. II, III ve IV. D. I, II, III ve IV. 2. Aşağıdaki Ramazanla ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Ramazan ayında fitre vermek vaciptir. B. Kadir gecesi Ramazan ayının 27. gecesidir. C. Ramazan ayında iftardan hemen sonra teravih namazı kılınır. D. Mukabele karşılıklı Kur an-ı Kerim okumaktır Ramazan ayı geldiğinde camiler mahyalarla süslenir. İftar çadırları kurularak, ihtiyaç sahibi insanlara yardımlar yapılır. Okunan mukabelelerle evler ve camiler şenlendirilir. Çocukların tuttukları tekne oruçları, Ramazan ruhunun her bireye sirayet ettiğinin göstergesidir. Müslümanlar bu ayda paylaşma, yardımlaşma ve birliktelik duygularını pekiştirirler. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı vardır? A. Ramazan ayının kültürümüz üzerindeki etkileri nelerdir? B. Mukabele geleneği hangi zamanlarda yerine getirilir? C. Ramazan ayında neler yapılır? D. Ramazan ayının önemi nedir? 58

59 5. Ey iman edenler! Allah a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı. (Bakara suresi, 183. ayet) Bu ayette oruç ibadeti ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? 7. I. İftariyelikler alınır. II. Camiler mahyalarla süslenir. III. İftar çadırları kurulur. Numaralanmış bu bilgilerden hangileri Ramazan ayı için yapılan hazırlıklarla ilgilidir? A. Orucun farz olduğuna B. Önceki toplumlarda da var olduğuna C. Oruç sayesinde cennete gidileceğine D. Allah a karşı gelmekten koruduğuna A. Yalnız I. B. Yalnız II. C. I ve II. D. I, II ve III. 6. MUKABELE DİŞ KİRASI İMSAK TEKNE ORUCU 8. Ramazan ayının kültürümüz üzerindeki etkileri başlıklı bu şemada hangi renkli kutucuk yer almamalıdır? A. Mavi B. Kırmızı C. Sarı D. Yeşil Ramazan ayına özgü olan, iki minare arasına ışıklarla yazılan yazılara ne denir? A. Mahya B. Kandil C. Reklam D. İlan 59

60 2.4. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. DAVUD (a.s.) (5.2.4.) ÖĞRENELİM Muhakkak biz, Nuh a ve ondan sonra gelen peygamberlere vahyettiğimiz gibi, sana da vahyettik. İbrahim e, İsmail e, İshak a, Yakub a, torunlarına, İsa ya, Eyyûb a, Yunus a, Harun a ve Süleyman a da vahyettik. Davud a da Zebur u verdik. (Nisa suresi, 163. ayet) Hz. Davud,... de Kur an-ı Kerim adı geçen peygamberlerdendir.... İsrailoğullarına gönderilen Hz. Davud a ilahi kitaplardan ikincisi olan... Zebur vahyedilmiştir. Hz. Davud, gençlik yıllarından itibaren zekâsı ve yiğitliğiyle toplumunda ön plana çıkmış bir kişidir. Hz. Davud henüz genç bir delikanlı iken kavmine saldıran... Calut isimli hükûmdarı, kendi yaptığı bir sapanla devirmiş ve yiğitliğini göstermiştir. Daha sonraki yıllarda İsrailoğulları nın başına geçerek kral olmuştur. Adaletli, güçlü ve ileri görüşlü bir kişi olan Hz. Davud un yönetiminde İsrailoğulları en parlak dönemlerini yaşamışlardır. Hz. Davud zühd ve takvaya önem veren, ibadetlerini yerine getirme konusunda çok dikkatli bir peygamberdi. Hz. Davud... kral bir peygamber olmasına rağmen, hazineden para almamış ve mesleği olan... demircilikle uğraşarak geçimini sağlamaya çalışmış örnek bir insandır. Hz. Davud bir gün oruç tutar bir gün tutmazdı. Bu oruca... Davud orucu denir. (Gün aşırı oruç tutmaktır.) Hz. Davud... Kudüs ü fethetmiş ve burayı başkent yapmıştır. Hz. Davud un oğlu... Hz. Süleyman da bir peygamberdir. 60

61 ÖĞRENELİM 2.5. BİR DUA TANIYORUM: RABBENA DUALARI VE ANLAMLARI (5.2.5.) Okunuş: Rabbenâ âtinâ fiddünyâ haseneten ve fil âhireti haseneten ve kınâ azâben-nâr. (Bakara suresi, 201. ayet) Anlam: Rabb imiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru. Okunuş: Rabbenâğfirlî ve li-vâlideyye ve lil-mü minîne yevme yekûmü l hisâb. (İbrahim suresi, 41. ayet) Anlam: Rabb imiz! Hesap görülecek günde beni, annemi, babamı ve inananları bağışla. Rabbena duaları namazların son oturuşunda... tahiyyat ve... salavat dualarından sonra okunur. Rabbena dualarını... dua ederken okuyabiliriz. Rabbena dualarında... ailemiz ve insanlık için... iyi dilekler yer almaktadır. Rabbena duaları... de Kur an-ı Kerim yer alır. Rab, yaratan, büyüten, yarattıklarını terbiye eden demektir. Müslümanlar Allah a sığındıklarını ifade etmek için Ey Rabbimiz! derler. Müslümanlar Rabbena duaları ile hem dünya hem ahiret için hem kendileri hem sevdikleri için dua ederler. 61

62 UYGULAYALIM yazınız. A. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y (...) Y 1. Hz. Davud Hristiyanlara gönderilmiş bir peygamberdir. (...) D 2. Kudüs şehri Hz. Davud tarafından fethedilmiştir. (...) D 3. Hz. Davud kral bir peygamberdir. (...) D 4. Zebur, Hz. Davud a vahyedilen ilahi kitaptır. (...) Y 5. Hz. Davud Mısır da dünyaya gelmiştir. B. Aşağıdaki Rabbena duasında yer alan noktalı yerleri doldurunuz. Rabbenâ... âtinâ fiddünyâ... haseneten ve fil âhireti... haseneten ve kınâ azâben...-nâr. Rabbenâğfirlî ve li-... vâlideyye ve lil-... mü minîne yevme yekûmü l... hisâb C. Aşağıya, Rabbena duasında Allah tan istenen duaları örnekteki gibi yazınız. 1. Dünyada iyilik 2. Ahirette iyilik 3. Cehennem azabından korunma 4. Anne ve babamızın bağışlanması 62

63 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki ifadeleri yukarıdan aşağıya okuyunuz. Bilgileri doğru ise D, yanlış ise Y harfini seçerek sonuca ulaşınız. Ulaştığınız çıkışı yuvarlak içine alınız. D Kur an-ı Kerim de yer alan ayetlerden oluşur. Rabbena dualarında Allah ın yüce sıfatlarından söz edilmektedir. Y Rabbena duaları diğer kutsal kitaplarda da yer almaktadır. Bunları da Öğrenelim... Hz. Davud, İsrailoğullarına gönderilmiş bir peygamberdir. Kur an da adı geçen Hz. Davud a Zebur isimli ilahi kitap verilmiştir. Kudüs ü fethetmiş ve İsrailoğulları nın başkenti yapmıştır. D Y D Y Rabbena duaları namazların son rekatında okunur. Rabbena dularını, ibadet dışında okuyamayız. Rabbena dualarında dünya ve ahiret mutluluğu talep edilmektedir. Rabbena dualarını sadece Müslümanlar okur. D Y D Y D Y D Y 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış 5. Çıkış 6. Çıkış 7. Çıkış 8. Çıkış B. Rabbena dualarının anlamlarını yazınız. Rabbimiz! Bize dünyada da ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru! Rabbimiz! Hesap görülecek günde beni, annemi, babamı ve inananları bağışla. 63

64 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdakilerden hangisi Rabbena duaları için söylenemez? A. Kur an da yer almaktadır. B. İyi dilek ifadeleri vardır. C. Namazların son oturuşunda okunur. D. Okuduğumuzda her dileğimiz yerine gelir. 4. Rabben atina fi-d-dünya... ve fil ahireti... ve kına azebae n-nar. Rabbena duasında boş bırakılan yerlere yazılması gerekenler aşağıdakilerin hangisinde sırayla verilmiştir? A. haseneten, hasneten B. haseneten, hüsnen C. hüsnen, haseneten D. ve li, valideyye 2. I. Hz. Davud kral bir peygamberdi. II. Hz. Davud a Tevrat indirilmiştir. III. Hz. Davud un ismi Kur an-ı Kerim de yer almaktadır. Bu yargılardan hangileri doğrudur? A. Yalnız I. B. I ve III. C. II ve III. D. I, II ve III Kudüs Zebur İsrailoğulları Mısır Hz. Davud ile ilgili bilgiler mavi renge boyandığında bu şemanın görüntüsü aşağıdakilerden hangisi olur? 3. Rabbena dualarıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A. B. A. İbrahim suresinde geçmektedir. B. Yalnızca namazlarda okunur. C. Mü minler için güzel dilekler yer almak- C. D. tadır. D. Herkesin anlayabileceği dualar değildir. 64

65 6. Ve andolsun ki Davud a (a.s), bizden bir fazilet verdik (nefsini tasfiye ettik). Ey dağlar, onunla beraber bana yönelin ve ey kuşlar (siz de)! Ve Biz de ona demiri yumuşattık. (Bedeni örten) uzun (geniş) zırhlar yap. Ve onu örgü (iç içe halkalar) şeklinde dizayn et. Ve salih amel (zikirle nefs tezkiyesi) yapın! Muhakkak ki ben, yaptıklarınızı görenim. (Sebe suresi, ayetler) Bu ayetlerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? 8. İsrailoğullarına gönderilmiş bir peygamberdir. Kendisine Zebur isimli ilahi kitap gönderilmiştir. Hz. Süleyman ın babasıdır. Bu özelliklere sahip olan peygamber aşağıdakilerden hangisidir? A. Hz. Davud B. Hz. Salih C. Hz. Adem D. Hz. Yakup A. Hz. Davud demircilikle uğraşırdı. B. Hz. Davud a Allah tarafından fazilet verilmiştir. C. Allah, yaptıklarımızın büyük bir kısmını görür. D. Hz. Davud zırh yapabilirdi. 7. I. Rabbimiz ifadesiyle başlar. II. Kur an-ı Kerim in son surelerinde yer alır. III. Bu duaları okumak faziletli bir davranıştır. Rabbena Duaları ile ilgili yukarıda numaralanmış ifadelerden hangileri yanlıştır? 9. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Rabbena dualarını okurken besmele çekmek gerekir. B. Hz. Davud un gönderildiği İsrailoğullarının nesli günümüzde devam etmemektedir. C. Kudüs şehrini fetheden peygamber Hz. İshak dır. D. Rabbimiz ifadesiyle başlayan ayetler dua niteliğindedir. A. Yalnız I. B. Yalnız II. C. I ve II. D. I ve III. 65

66 YAZILI SINAVA HAZIRLIK A. Kadir calut son oturuşunda mahya fitre farz mukabele imsak yirmi Kur an da Bu ifadeleri aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun biçimde yerleştiriniz. (Her biri 4 puan) Calut Hz. Davud un bir sapanla yendiği hükümdar. 2. Ramazan ayında minareler arasına asılan ışıklı yazılara... mahya denir. 3. Karşılıklı Kur an okumaya... mukabele denir İmsak orucun başlama vaktidir. 5. Kur an ın indirilmeye başlandığı gece... Kadir gecesidir. 6. Ramazan ayında verilmesi vacip olan sadakaya... fitre denir. 7. Teravih namazı... yirmi rekatlık... sünnet bir namazdır. 8. Hz. Davud... Kur an da adı geçen bir peygamberdir. 9. Rabbena duaları namazların... son oturuşunda okunur. 10. Ramazan ayında oruç tutmanın hükmü...dır. farz B. Aşağıdaki cümlelerin doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (Her biri 4 puan) (...) D 1. Ramazan ayı Kur an ayıdır. (...) Y 2. Orucun başlama vaktine iftar denir. (...) D 3. Sahur yemeğinde bereket vardır. (...) Y 4. Hz. Davud ilk peygamberdir. (...) Y 5. Teravih namazını kılmak farzdır. (...) D 6. Oruçlu bir kimsenin davranışlarında ölçülü olması gerekir. (...) Y 7. Hz. Davud a gönderilen ilahi kitabın adı Tevrat tır. (...) D 8. Oruçlu bir kişinin en mutlu anlarından biri, iftar ettiği vakittir. (...) Y 9. Ramazan ayında oruç tutamayanlar, Ramazan ayı çıktıktan sonra umreye giderek telafi yaparlar. (...) D 10. Diş kirası geleneği toplumsal yardımlaşma ve dayanışmaya bir örnektir. 66

67 C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. (Her biri 4 puan) 1. Ramazana özgü ibadetlerden biri olan fitrenin Ramazan Bayramı na kadar verilmesi gerekliliğinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A. İhtiyaç sahiplerinin bayram coşkusuna ortak olması B. Sağlığımızın şükrü C. Kusurlarımızın affı D. Ramazanda yemek yememizin azalması 4. Hz. Muhammed bir hadisinde Oruç bir kalkandır. demiştir. Bu hadise göre, Hz. Muhammed in orucu aşağıdakilerden hangisine karşı kalkan olarak gördüğünü söyleyebiliriz? A. Yeme - içme B. Uyku C. Tembellik D. Kötülükler 2. Teravih namazı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A. Yatsı namazından sonra kılınır. B. Ramazana özgü bir namazdır. C. Aralarda salavat okunur. D. 20 rekattan az olamaz Yalanı ve yalana göre hareket etmeyi terk etmeyenin yemeyi içmeyi bırakmasına Allah ın ihtiyacı yoktur. (Hz. Muhammed) Bu hadisin vermek istediği mesaj aşağıdakilerden hangisidir? 3. Ramazan ayında orucun farz olmasına rağmen bazı kimseler oruçtan muaf tutulur. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir? A. Allah oruca ihtiyaç duymaz. B. Oruç güzel ahlakla tutulmalıdır. C. Orucu kuralına göre tutmak şarttır. D. Orucun farz olması onun önemini gösterir. A. Hastalar B. Hamileler C. Çalışanlar D. Yolcular 67

68 2. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Ramazan ayı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir? 4. Aşağıdakilerden hangisi Ramazan ayının toplumsal faydalarından biridir? A. Ramazan ayında Kur an indirilmeye başlanmıştır. B. Ramazan ayında teravih namazı kılınır. C. Ramazan ayından önce fitre verilmelidir. D. Ramazan ayı bereket ayıdır. A. İnsanda iç huzur sağlar. B. İnsanın sağlığını düzenler. C. İnsan muhtaçların hâlinden anlar. D. İnsanın sabrı artar. 5. Aşağıdakilerden hangisi Ramazan ayında sadece kültürümüze has olan Ramazan geleneklerinden değildir? 2. Ramazan ayında tutamadığımız oruçların, Ramazan ayından sonra tutulmasına ne denir? A. Kaza orucu B. Nafile oruç C. Adak orucu D. Şükür orucu 3. Aşağıdakilerden hangisi yalnızca Ramazan ayı ile ilgilidir? A. Zekât B. Sadaka C. Teravih D. Namaz A. Diş kirası B.Teravih namazı C. Mahya kullanımı D. Tekne orucu 6. Ramazan ayında Kur an-ı baştan sona okumak için pek çok Müslüman evlerinde ve camilerde mukabele okur. Bu durumun sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A. Oruçla ilgili ayetlerin okunmak istenmesi B. Kur an okumanın sosyalleşmeye etkisi C. Kur an okumanın bu ayda farz olması D. Kur an ın Ramazan da indirilmeye başlaması 68

69 7. Ramazan ayında sağlığı elvermediği için oruç tutamayanların verdiği sadakanın adı aşağıdakilerden hangisidir? A. Fitre B. Fidye C. Zekât D. Sadaka 8. Hz. Davud ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 11. Ramazan ile ilgili aşağıdaki tanımlamalardan hangisi yanlıştır? A. Ramazanda iftar ve imsak vaktini gösteren çizelge imsakiyedir. B. Ramazanda Kur an ı baştan sona okumaya hatim denir. C. Ramazanda birinin Kur an okuyup diğerlerinin takip etmesine mukabele denir. D. Sahur, orucun başlama vaktini gösterir. A. Hz. Süleyman ın oğludur. B. Hanif dinini yaymıştır. C. Kutsal kitap olarak Tevrat verilmiştir. D. Terzilikle uğraşmıştır. 9. Aşağıdakilerden hangisi Rabbena duasının anlamında geçmez? A. Bolluk ve bereketin artması B. Ahiret azabından korunma C. Dünyada iyilik isteme D. Ahirette iyilik isteme Dinimizce yapılması kesinlikle emredilen iş ve davranışların adı aşağıdakilerden hangisidir? A. Farz B. Sünnet C. Nafile D. Mübah 13. Aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? 10. Hz. Davud un savaştığı hükümdar aşağıdakilerden hangisidir? A. Talut B. Calut C. Saul D. Samuel A. Ramazan Kur an ayıdır. B. Ramazan oruç ayıdır. C. Ramazan bereket ayıdır. D. Ramazan ayının günlerinde oruç tutmak farzdır. 69

70 14. Aşağıdakilerden hangisi orucun bireysel yararları arasında yer almaz? 17. Aşağıdakilerden hangisi Ramazan ayına özgü bir gelenektir? A. Sabrı öğretir. B. Öfkemizi konrol etmemizi sağlar. C. Yardımlaşma duygularımızı geliştirir. D. Sözlerimize dikkat etmemizi sağlar. A. Mukabele okumak B. Camide namaz kılmak C. Sadaka vermek D. Hace Kabe yi tavaf etmek 15. Öğretmenleri Ramazan ayının kültürümüzdeki etkisini anlatan bir pankart hazırlamalarını istemiştir. Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisinin sloganı Ramazan ruhunu yansıtmamaktadır? A. Ahmet: Ramazan coşkudur. B. Ceren: Ramazan sevinçtir. C. Fuat: Ramazan temizliktir. D. Neşe: Ramazan yorgunluktur Rabbena duaları namazın aşağıdaki bölümlerinden hangisinde okunur? A. Rükudan kalkarken B. İki secde arasında C. Son oturuşta D. Son rekatta Fatiha dan önce 16. Aşağıdaki namazlardan hangisi sadece Ramazan ayında kılınan sünnet bir namazdır? A. Teravih B. Kuşluk C. Evvabin D. Teheccüd 70

71 3. ünite ADAP VE NEZAKET 3.1. NEZAKET KURALLARI 3.2. SELAMLAŞMA ADABI 3.3. İLETİŞİM VE KONUŞMA ADABI 3.4. SOFRA ADABI 3.5. HZ. LOKMAN DAN (a.s.) ÖĞÜTLER 3.6. BİR DUA TANIYORUM: TAHİYYAT DUASI VE ANLAMI Toplumsal hayatta nezaket kurallarına uygun davranışlar sergilemeye özen gösterir Selamlaşma adabına riayet eder İletişim ve konuşma adabına uygun davranır Sofra adabına riayet eder Hz. Lokman ın (a.s.) öğütlerini hayatına yansıtmaya özen gösterir Tahiyyat duasını okur, anlamını söyler.

72 3.1. NEZAKET KURALLARI (5.3.1.) ÖĞRENELİM Toplumsal yaşamda birtakım... kurallara uymak zorunludur. Aksi takdirde toplum... düzeni bozulur ve insanlar mutsuz olarak yaşamlarını devam ettirmek zorunda kalırlar. İslam dini insanın hem kendisinin hem de ait olduğu toplumun huzurunu sağlamak üzere gönderilmiş bir dindir. Bu nedenle birtakım toplumsal kurallar koyarak Müslümanların bunlara uymasını öğütlemiştir. Toplum içerisinde uyulması gereken kuralların başında nezaket kuralları gelmektedir....; Nezaket başkalarına karşı incelikli ve saygılı davranmak demektir. Toplum hayatında nezaket kurallarına uymak diğer insanlarla olan ilişkilerimizi... düzenler ve sağlıklı... toplumların oluşmasına katkıda bulunur. Nezaket kurallarının başında insanların özel hayatlarına saygılı olmak ve kişisel mahremiyetine saygı göstermek gelir. Ayrıca selamlaşmak, konuşurken muhatabımızı dinlemek, yemek yerken diğer insanları rahatsız etmemek, gürültü yapmamak günlük hayatımızda uymamız gereken görgü kuralları arasında yer alır....birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın... (Hucurat suresi, 12. ayet) Adab-ı muaşeret: Görgü kuralları demektir. İslam dininin öngördüğü toplumsal kurallara uyarak yaşamak demektir. Adab kelimesi edep kelimesinin çoğuludur. 72

73 3.2. SELAMLAŞMA ADABI (5.3.2.) ÖĞRENELİM Selam, insanların birbirlerine... esenlik dilemeleridir. Selamlaşmanın toplumsal yaşantımızda önemli bir yeri vardır.... Evimizden çıkarken,... evimize girerken ailemize selam vermek; komşularımızla, çalıştığımız iş yerindeki arkadaşlarımızla selamlaşmak ilişkilerimizi kuvvetlendirir. Selamlaşırken birtakım kurallara uymamız gerekir. Büyüklerimizle karşılaştığımızda... önce onların selam vermesini beklemek gerekir. Böylece yaşça bizden büyük olan bir kişinin yaşına olan hürmetimizi göstermiş oluruz. Selam verirken... bağırmamalı ve başkalarını rahatsız etmemeliyiz. Ayrıca evimize girerken ve çıkarken selam vermek yine selamlaşma âdabıdandır. Selam verirken insanların... yüzüne bakmak, tebessüm etmek ve içten olmak da gerekir. Aksi hâlde verdiğimiz selama karşılık bulamayabiliriz. Selamlaşırken, tokalaşmak, hâl ve hatır sormak da insanlarla olan iletişimimizi kuvvetlendirir; toplumsal birliktelik ve kardeşliğin gelişmesine katkı sağlar. Selamün aleyküm: Müslümanların en çok kullandıkları selamlaşma ifadesidir. Allah ın selamı üzerine olsun anlamındadır. Aleyküm selam: Selam verene karşılık olarak söylenir. Allah ın selamı senin de üzerine olsun anlamındadır. 73

74 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki görsellerin arasında adab-ı muaşeret e uygun olmayanları 4 ile işaretleyiniz B. Aşağıya, selamlaşırken dikkat edilmesi gerekenleri yazınız Doğru bir ifade ile selam vermeliyiz. Samimi ve içten olmalıyız. 3. Selama cevap vermeliyiz. 74

75 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) Y 1. İntenet kullanırken istediğimiz her şeyi yapabiliriz. (...) D 2. Evden çıkarken selam vermek gerekir. (...) Y 3. Selamlaşırken samimi olmak gerekmez. (...) D 4. Nezaket kurallarının uyulduğu toplumlarda huzur olur. (...) Y 5. Yalnızca tanıdığımız kimselere selam verebiliriz. (...) D 6. Müzik dinlerken başkalarını rahatsız etmemeliyiz. (...) D 7. Arkadaşlarımızın oyununu bozmak doğru bir davranış değildir. (...) Y 8. Büyüklerimiz konuşurken sözlerini keserek araya girebiliriz. (...) D 9. Toplum içerisinde ellerimizle değil, çatal bıçak kullanarak yemek yemeliyiz. (...) D 10. Camilerde ibadet zamanları dışında da yüksek sesle konuşmamalıyız. B. Bunları da Öğrenelim... Toplum hayatını düzenleyen kuralların başında nezaket kuralları gelmektedir. Başkalarına nazik ve saygılı davranmak toplumsal yaşamı düzenler ve kolaylaştırır. Bu kurallardan biri selamlaşma adabıdır. Selamlaşırken samimi, güler yüzlü ve kibar olursak muhatabımızın da davranışları bu yönde şekillenir. Küçümseyerek surat asıp insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme! Çünkü Allah, hiçbir kibirleneni, övüngeni sevmez. (Lokman suresi, 18. ayet) Size bir selâm verildiği zaman, ondan daha güzeliyle veya aynı selâmla karşılık verin. Şüphesiz Allah, her şeyin hesabını gereği gibi yapandır. (Nisa suresi, 86. ayet) Bu ayetlerden çıkarılabilecek ilkeleri aşağıya yazınız. İnsanlara karşı mütevazı davranmalıyız. Selama aynı şekilde karşılık vermeliyiz. 75

76 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Nezaket kuralları, toplumsal yaşamın devamı için gerekli kurallardır. Bu kurallara uyan insanlar toplum tarafından sevilir ve benimsenir. sözleriyle dersi bitiren Nurhan Öğretmen aşağıdakilerden hangisini söylemek istememiştir? A. Komşularımıza selam vermek B. Aile büyüklerimize saygı göstermek, C. İnsanları dinlerken sözlerini kesmemek D. Toplum içinde yüksek sesle müzik dinlemek 3. Selamün aleyküm ifadesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A. Selam olsun B. Allah ın selamı üzerine olsun C. Merhaba D. İyi çalışmalar 2. SELAMLAŞMA İFADELERİ 4. İnsanların selamlaşırken aşağıdakiler- SELAMÜN ALEYKÜM MERHABA? den hangisini yapması doğru olmaz? A. Güler yüzlü olmak Bu şemada? ile belirtilen yere aşağı- B. İçtenlikle selam vermek dakilerden hangisi getirilemez? C. Selam ifadeleriyle selamlaşmak D. Selam verirken muhatabımızın yüzüne A. Günaydın B. İyi Günler bakmamak C. İyi çalış D. Selam 76

77 5. Aşağıdakilerden hangisi nezaket kurallarına uygun bir davranış değildir? 7. Selamlaşma ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A. Aracımızla ilerlerken yayalara öncelik tanımak B. Hastanelerde uyulması gereken kuralları ihlal etmemek C. Kalabalık ortamlarda yüksek sesle konuşmak D. Komşularımızla karışlaştığımızda selam vermek A. Selam verirken acele etmeliyiz. B. Selam verirken güler yüzlü olmak gerekir. C. Selamlaşmak için mutlaka tanışmış olmak gerekmez. D. Selamlaşırken samimi olmalıyız. 6. Toplum hayatı birtakım kurallar gerektirir. Bunlara adab-ı muaşeret denir. Bu kurallar yalnızca bizim değil, yaşadığımız toplumun da sağlığı için önemlidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi toplum hayatını düzenleyen kurallardan biri değildir? A. Spor kuralları B. Görgü kuralları C. Ahlak kuralları D. Hukuk kuralları 8. Aşağıdaki ayetlerden hangisi görgü kuralları ile ilgili değildir? A. Size bir selâm verildiği zaman, ondan daha güzeliyle veya aynı selâmla karşılık verin. Şüphesiz Allah, her şeyin hesabını gereği gibi yapandır. (Nisa suresi, 86. ayet) B. Ey iman edenler! Kendi evlerinizden başka evlere, geldiğinizi hissettirip (izin alıp) ev sahiplerine selâm vermeden girmeyin. Bu davranış sizin için daha hayırlıdır. Düşünüp anlayasınız diye size böyle öğüt veriliyor. (Nur suresi, 27. ayet) C. Ey iman edenler! Allah a karşı gelmekten sakının (Ahzab suresi, 71. ayet) D. Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya haklarını ver, fakat saçıp savurma. (İsra suresi, 26. ayet) 77

78 3.3. İLETİŞİM VE KONUŞMA ADABI (5.3.3.) ÖĞRENELİM Konuşmak insanın en önemli... özelliklerinden biridir. Konuşarak anlaşırız ve hayatımızı sürdürürüz. Ancak konuşurken de birtakım kurallara uymak konuşma adabındandır. Konuşurken insanların yüzlerine... bakmak, onlara değer verdiğimizi gösterir.... Bağırmadan konuşmalı, söylediklerimizi anlaşılır bir biçimde tane tane söylemeliyiz. Muhatabımızın... sözünü kesmemeli, anlamadığımız bir şey olduğunda... nazikçe Efendim anlayamadım. diyerek kişiyi uyarmalıyız. Büyüklerimizle konuşurken onları dinlemeli, sözlerini... kesmemeliyiz. Eğer haklı olduğumuzu düşünüyorsak onları rencide etmeden kibarca bunu dile getirmeliyiz. Konuştuğumuz kişi bizden yaşça... küçükse aynı şekilde ona da değer vermeli, onu... küçümsememeli ve konuşmasını bitirmesine müsaade etmeliyiz. Toplum içerisinde gizli konuşmak hem ahlaken hem de... dinen uygun bir davranış değildir. Bu şekilde konuşmak diğer insanları zan altında bırakmak anlamına da gelir. Özel... konuşmalarımızı ayrı bir zamanda yapmak toplum içinde meydana gelebilecek yanlış anlamaları engellemiş olur. Konuşmak iletişimin en önemli aracıdır. Bu aracı dikkatli kullanmalı ve özensiz ifadelerden kaçınmalıyız. KONUŞMA ADABI Yalan söylememek Gereksiz yere konuşmamak Başkalarının sözlerini kesmemek Gıybet (dedikodu yapmamak) Karşımızdaki insanı küçümsememek Yüksek sesle konuşmamak İnternet kullanırken dikkatli olmalı ve uygun olmayan siteleri ziyaret etmemeliyiz. Sosyal medya kullanırken başkalarının özel hayatına saygılı olmalı ve aşırı tepkili ifadeler kullanmaktan kaçınmalıyız. 78

79 3.4. SOFRA ADABI (5.3.4.) ÖĞRENELİM Yemek yemek insanın en temel... fizyolojik ihtiyacıdır. Sofralar, insanın... sosyalleşmek için kullandığı en iyi ortamlardır. Dinimiz İslam insanların yemek yerken de dikkat etmesi gerektiği birtakım... kurallar belirtmiştir. Bu kurallara riayet etmeye... sofra adabı denilir. Yemeğe başlamadan önce... elleri yıkamak yapmamız gereken ilk şeydir. Yemeğe başlamadan... besmele çekmek gerekir. Soframıza getirilen yiyeceklerin... helâl olması, yani tüketimi dinimizce uygun olmayan yiyecekler olmaması gerekmektedir. Ayrıca helal yoldan... kazanılmış olması da dinimizin bir emridir. Yemek yerken aşırıya... kaçmamalı ve ihtiyacımızdan fazla olanı tüketmemeliyiz. Tabağımıza yiyeceğimizden fazla yemek... almamalı, tabağımıza koyduğumuz yemeği bitirmeliyiz. Sofradaki insanlara... saygı göstermeli, onları rahatsız edecek hâl ve hareketlerden kaçınmalıyız. Ayakta yemek yemek hem dinen hem de... sağlık açısından uygun değildir. Oturarak ve sağ elle yemek yemek... sünnettir. Yemeğin sonunda bizlere verdiği nimetler için Allah a... şükretmek bir Müslüman ın yerine getirmesi gereken görevlerinden biridir. Bismillahirrahmanirrahim: Rahman ve rahim olan Allah ın adıyla, anlamına gelir. Elhamdülillah: Allah a hamd (şükür) olsun, anlamına gelen bu ifadeyi yemeklerin sonunda söyleyebiliriz. Yiyin, için ancak israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez. (A raf suresi, 31. ayet) 79

80 U YG U L AYALIM A. Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin doğru olanlarını 4 ile, yanlış olanları ile işaretleyiniz Eve girerken selam vererek girmek 2. Yemek yerken ağzımızı şapırdatmak 3. Yemeğe başlarken besmele çekmek 4 4. Yemeğe başlamadan önce ellerimizi yıkamak 4 5. Sevmediğimiz insanların selamını almamak 6. Tabağımıza bitirebileceğimiz kadar yemek almak 7. Konuşurken güler yüzlü olmak 8. İki insan konuşurken izinsiz aralarına girmemek 4 4 B. Aşağıdaki davranışlardan sofra adabına uygun olanları 4 ile işaretleyiniz Yemekten sonra şükretmek 2. Konuşurken sıramızı beklemek 3. Yemekten sonra ellerimiz ve ağzımızı yıkamak 4 4. Anne ve babamıza saygı göstermek 4 5. Yemek yerken sağ elimizi kullanmak. 6. Selamlaşırken samimi davranmak 7. Sofrada gereksiz konuşmamak 8. İnsanları dinlerken sabırlı olmak 4

81 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki yazı alanına konusu sofrada dikkat etmemiz kurallar olan bir metin yazınız. Bunları da Öğrenelim... İletişim kurarken birtakım kurallara uymak gerekir. Muhatabımızı dikkatle dinlemeli ve sözünü kesmemeliyiz. Sosyal medya kullanırken dikkatli olmalı ve saygı çerçevesinde paylaşımlarda bulunmalıyız. B. Aşağıdakilerden konuşma, sofra, nezâket vb. kurallara uygun olmayan görsellerin kutucuğuna İşaretleyiniz

82 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. I. Yemeğe başlamadan önce besmele çekmeliyiz. II. Yediğimiz şeylerin helal olmasına dikkat etmeliyiz. III. Yemeği israf etmek dinimizce doğru değildir. Yukarıdaki numaralanmış ifadelerden hangileri doğrudur? 4. Aşağıdakilerden hangisi adab-ı muaşerete uygun bir davranış değildir? A. Bencilce istediğimizi yapmak B. Güleryüzlü olmak C. Kibar olmak D. İnsanlara selam vermek A. I ve II. B. Yalnız II. C. II ve III. D. I, II ve III. 2. Aşağıdakilerden hangisi konuşma adabındandır? A. Topluluk içinde sürekli konuşmak B. Konuşurken sesimizi yükseltmek C. Tane tane ve anlaşılır konuşmak D. Konuşurken kötü ifadeler kullanmak 3. Yemekten sonra Allah a şükretmek Ağzımızda lokma varken konuşmamak Yemekten sonra elleri yıkamak Bu davranışlar aşağıdakilerden hangisine aittir? A. Konuşma adabı B. Selamlaşma adabı C. Oturma adabı D. Sofra adabı 5. Ayşe : Sosyal medya özgürlükler diyarıdır. Dilediğim gibi konuşabilirim. Mete : İnternet te bizim için uygun ve güvenilir sitelerden bilgi ediniriz. Barış : Sosyal medya üzerinden insanların özel hayatını araştırabiliriz. Ercan : Günlük hayatta yaptığım her şeyi paylaşırım. Sosyal medya ile ilgili düşüncelerini paylaşan bu öğrencilerden hangilerinin görüşü uygundur? A. Barış B. Mete C. Ercan D. Ayşe ve Mete 82

83 6. Aşağıdaki davranışlardan hangisi yanlıştır? 9. Aşağıdakilerden hangisi konuşma adabındandır? A. Bağırarak konuşmak B. Komşularımızla selamlaşmak C. Güler yüzlü olmak D. Yemek yerken az konuşmak A. Konuşmaya besmele ile başlamak B. Grup içinde fısıldaşmak C. Yüksek sesle konuşmamak D. Muhatabımız sözünü bitirmeden konuşmaya başlamak 7. Aşağıdakilerden hangisi iletişim adabı ile ilgili değildir? A. Telefondan mesaj okumak B. Araba kullanmak C. Bilgisiyarla ilgilenmek D. Mektup göndermek 8. I. İnternet kullanırken dikkatli olmalı ve gelebilecek zararlardan kaçınmalıyız. II. Sofrada yüksek sesle konuşmamalıyız. III. Konuşurken muhatabımızı sıkmamalıyız. Yukarıdaki numaralanmış ifadelerden hangileri doğrudur? A. Yalnız I. B. II ve III. C. I ve III. D. I, II ve III Bir sadaka vermeyi, yahut iyilik yapmayı, yahut da insanların arasını düzeltmeyi emredenleri hariç, onların aralarındaki gizli konuşmaların çoğunda hiçbir hayır yoktur. Kim bunları sırf Allah ın rızasını kazanmak için yaparsa, biz ona büyük bir mükâfat vereceğiz. (Nisa suresi, 114. ayet) Bu ayetten hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A. İnsanların arasını düzeltmek için gerçek olmayan şeyler söyleyebiliriz. B. Gizli konuşmak doğru bir davranış değildir. C. Sadakalarımızı verirken herkese duyurmamalıyız. D. İyilikler Allah rızası için yapılmalıdır. 83

84 3.5. HZ. LOKMAN DAN (a.s.) ÖĞÜTLER (5.3.5.) ÖĞRENELİM Hz. Lokman... Kur an-ı Kerim de adı geçen,... Hz. Davud zamanında yaşamış bilge bir insandır. Kendisinin peygamber mi, veli bir şahsiyet mi olduğu konusunda ihtilaf vardır. Ancak genel kabul edilen görüşe göre Hz. Lokman kendisine... hikmet verilmiş salih kullardan biridir. Hikmet;... dinde derin anlayış, kavrayış, bilgi, söz ve davranışlarında dürüst olan insan demektir. Bu yüzden kendisine Lokman Hekim denilmiştir. Kur an-ı Kerim de Hz. Lokman ile ilgili bilgiler... Lokman suresinde yer almaktadır. Hz. Lokman ın, Lokman suresinde yer alan ve oğluna verdiği öğütleri... evrensel niteliktedir. Bu öğütleri okumak, anlamak ve uygulamaya özen göstermek gerekir. HZ. LOKMAN DAN ÖĞÜTLER Lokman suresi 12 ve 19. ayetlerde yer alan öğütler insanın ahlaki gelişimi ve toplumsal değerlerin korunması için gönderilmiştir. Bu ayetlerde yer alan öğütler, evrensel nitelikte olduğundan bunları yaşamımıza yansıtmak dünya hayatında manevi bir huzura kavuşmamızı sağlar. Ayetlerde yer alan öğütler: Allah a verdiği nimetler için teşekkür etmek Anne babaya bakmak Allah a şirk koşmaktan kaçınmak Kesin bilgi sahibi olmadan fikir yürütmemek Yapılan en küçük iyiliğin bile Allah katında değerli olduğunu bilmek İbadetleri yerine getirme hususunda dikkatli olmak Alçak gönüllü olmak Şirk: Allah a ortak koşmak demektir. Allah tan başka ilahlar olduğunu kabul etmek anlamına gelir. Lokman suresi Mekke döneminde gönderilmiş 34 ayetten oluşan bir suredir. Surenin ayetlerinde yer alan Lokman isminden dolayı sureye Lokman suresi denilmiştir. Kur an-ı Kerim de yer alan öğütler, toplum hayatını düzenlemek için gönderilmiştir. 84

85 3.6. BİR DUA TANIYORUM: TAHİYYAT DUASI VE ANLAMI (5.3.6.) ÖĞRENELİM Tahiyyat kelimesi selamlaşma, mülk sahibi olma, her türlü eksiklikten uzak olma anlamlarına gelmektedir. Tahiyyat duası, namazların ilk ve son oturuşlarında okunan bir duadır. OKUNUŞU... Ettehiyyâtü lillâhi vessalavâtü vettayyibât.... Esselâmû aleyke eyyühen nebiyyü ve rahmetullâhi ve berekâtüh.... Esselâmû aleynâ ve alâ ibâdillâhis sâlihîn.... Eşhedü enlâ enlâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh. ANLAMI Bütün ibadetler..., dualar, iyilikler yalnızca Allah içindir.... Ey Peygamber! Allah ın selamı, rahmeti ve bereketleri senin üzerine olsun. Selam, bize ve Allah ın bütün iyi kullarının üzerine olsun. Şahitlik ederim ki Allah tan başka ilah yoktur. Yine şahitlik ederim ki Hz. Muhammed onun kulu ve elçisidir. Tahiyyat duası namazların ilk ve son oturuşlarında okunur. 85

86 UYGULAYALIM A. Hz. Lokman ın Kur an-ı Kerim de yer alan öğütlerinden ilkeler çıkarıp aşağıya yazınız. Allah a şükretmeliyiz. Allah a şirk koşmamalıyız. Allah a övgümüzü sunmalıyız. B. Aşağıdaki ayetleri okuyunuz. Ve And olsun, biz Lokmân a Allah a şükret diye hikmet verdik. Kim şükrederse, ancak kendisi için şükretmiş olur. Kim de nankörlük ederse, bilsin ki Allah her bakımdan sınırsız zengindir, övülmeye lâyıktır. (Lokman suresi, 12. ayet) Hani Lokmân, oğluna öğüt vererek şöyle demişti: Yavrum! Allah a ortak koşma! Çünkü ortak koşmak elbette büyük bir zulümdür. (Lokman suresi, 13. ayet) C. Aşağıda karışık olarak verilen Tahiyyat duasının cümlelerini doğru şekilde sıralayınız. 1. Esselâmû aleynâ ve alâ ibâdillâhis sâlihîn. 2. Eşhedü enlâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh. 3. Ettehiyyâtü lillâhi vessalavâtü vettayyibât. 4. Esselâmû aleyke eyyühen nebiyyü ve rahmetullâhi ve berekâtüh. Doğru sıra:

87 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki ifadeleri yukarıdan aşağıya okuyunuz. Bilgileri doğru ise D, yanlış ise Y harfini seçerek sonuca ulaşınız. Ulaştığınız çıkışı yuvarlak içine alınız. TAHİYYAT kelimesi sadece her türlü eksiklikten uzak olma taşır. Bunları da Öğrenelim... Hz. Lokman Kur an da adı geçen bilge bir insandır. Öğütleri evrensel niteliktedir. D Y Tahiyyat duaları Kur an-ı Kerim de yer alan bir ayettir. Tahiyyat duası bir selamlaşma türüdür. D Y D Y Tahiyyat duasında esenlik ve selamet dilenmektedir. Tahiyyat duasında yalnızca Hz. Muhammed için iyi dilekler yer almaktdır. Tahiyyat duaları namazların ilk ve son oturuşlarında okunmaktadır. Tahiyyat dualarını okumak için mutlaka abdestli olunmalıdır. Tahiyyat duası selam ve iyi dilekler içeren bir duadır. Namazların ilk ve son oturuşlarında okunur. D Y D Y D Y D Y 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış 5. Çıkış 6. Çıkış 7. Çıkış 8. Çıkış B. Aşağıya, Hz. Lokman ın öğütlerinden hatırladıklarınızı yazınız. Doğru sözlü olmak Alçak gönüllü olmak Anne babaya saygılı olmak 87

88 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Hani Lokmân, oğluna öğüt vererek şöyle demişti: Yavrum! Allah a ortak koşma! Çünkü ortak koşmak elbette büyük bir zulümdür. (Lokman suresi, 13. ayet) Hz. Lokman ın oğluna verdiği Allah a ortak koşma ifadesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A. Şirk B. Teslim C. Tevhit D. İman 3. I. Lokman suresi 34 ayettir. II. Lokman suresinde yer alan öğütler evrensel niteliktedir. III. Lokman suresi Medine de indirilmiştir. Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur? A. Yalnız I. B. I ve II. C. II ve III. D. I, II ve III. 2. Tahiyyat duası ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 4. Aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A. Tahiyyat selam ve dua anlamlarına gelir. B. Tahiyyat duası Cuma namazlarında okunur. C. Tahiyyat duasının sonunda Kelime-i Şehadet yer almaktadır. D. Tahiyyat duası Hz. Muhammed e övgü ifadeleri içeririr. A. Tahiyyat duası namazların ilk ve son oturuşlarında okunur. B. Tahiyyat duasının birden çok anlamı vardır. C. Tahiyyat duasını okumak duaların kabulü için ön şarttır. D. Tahiyyat duasında insanlık için iyi dilekler yer alır. 88

89 5. Ettehiyyâtü lillâhi vessalavâtü vettayyibât Esselâmû aleyke eyyühen nebiyyü ve rahmetullâhi ve berekâtüh Esselâmû aleynâ ve alâ ibâdillâhis sâlihîn.? Tahiyyat duasında? ile belirtilen yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A. La ilahe illallah muhammeden resululullah B. Eşhedü enlâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh. C. Ve bi hamdik D. Muhammeden abdühü ve resulühü 7. I. Bütün ibadetler, dualar, iyilikler yalnızca Allah içindir. II. Selam,bize ve Allah ın bütün iyi kullarının üzerine olsun. III. Ey Peygamber! Allah ın selamı, rahmeti ve bereketleri senin üzerine olsun. IV. Şahitlik ederim ki Allah tan başka ilah yoktur. Yine şahitlik ederim ki Hz. Muhammed onun kulu ve elçisidir. Numaralanmış olarak verilen Tahiyyat duasının anlamının sıralamasının doğru olması için hangi cümleler yer değiştirmelidir? A. I ve II. B. I ve IV. C. II ve III. D. III ve IV Aşağıdakilerden hangisi Hz. Lokman ın oğluna öğütlerinden biri olamaz? 8. Aşağıdakilerden hangisi Tahiyyat duasında geçen bir ifadedir? A. Allah a şirk koşmak büyük günahtır. B. Anne ve babaya sahip çıkmak gerekir. C. İbadetlerimizi yerine getirmeliyiz. D. Kesin bilgi sahibi olmadığımız konularda konuşabiliriz. A. Besmele B. Salâ C. Salavat D. Kelime-i şehadet 89

90 YAZILI SINAVA HAZIRLIK A. Selamün aleyküm Adab-ı Muaşeret bilge selamlaşmak tahiyyat duası bağırarak namazların sosyal medya sofra besmele Bu ifadeleri aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun biçimde yerleştiriniz. (Her biri 4 puan) Sosyal medya da kullandığımız kelimelere dikkat etmeliyiz. 2. Yemek yerken uyulan kurallara... sofra adabı denir Adab-ı muaşeret görgü kuralları demektir. 4. Namazların ilk ve son oturuşlarında... tahiyyat duası okunur Selamlaşmak insanlar olan ilişkilerimizi kuvvetlendirir. 6. Hz. Lokman... bilge bir insandır Bağırarak konuşmak doğru bir davranış değildir. 8. Günlük yaşamda en çok kullandığımız selamlaşma ifadesi...dür. selamün aleyküm 9. Yemeklere başlamadan önce... besmele çekmeliyiz. 10. Tahiyyat duası... namazların oturuşlarında okunur. B. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (Her biri 4 puan) (...) Y 1. Konuşurken muhatabımızın yüzüne bakmamıza gerek yoktur. (...) D 2. Toplu taşıma araçlarında yaşlılara yer vermeliyiz. (...) Y 3. Nezaket kurallarına yalnızca yaşadığımız ülkede uymalıyız. (...) D 4. Anne baba ve büyüklere saygı göstermek dinimizin bir emridir. (...) Y 5. Hz. Lokman ın oğluna öğütleri yalnızca oğlunu ilgilendirir. (...) D 6. Selamlaşırken güller yüzlü olmak gerekir. (...) Y 7. Tahiyyat dualarını okurken besmele çekmeliyiz. (...) D 8. Sosyal medya ortamında özel hayatın gizliği ilkesine dikkat etmek gerekir. (...) Y 9. İstediğimiz her ifadeyi kullanmak bir İnternet özgürlüğüdür. (...) D 10. Bayram ziyaretlerinde büyüklerimizin ellerini öpmek güzel bir geleneğimizdir. 90

91 C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. (Her biri 4 puan) 1. Aşağıdakilerden hangisi Adab-ı muaşeret içinde yer almaz? 4. Aşağıdakilerden hangisi sofra adabına uygun bir davranış değildir? A. Sofra adabı B. Selamlaşma Adabı C. Konuşma Adabı D. Uyku adabı 2. Aşağıdakilerden hangisi sofra adabıyla ilgili dinimizin tavsiyelerinden değildir? A. Yemekten önce ve sonra ellerimizi yıkamalıyız. B. Yemek yerken ağzımızda lokma da olsa konuşmamızı bitirmeliyiz. C. Yemeklerden sonra Allah a verdiği nimetler için şükretmeliyiz. D. Yemeklerimizi israf etmeden tüketmeliyiz. A. Yemek yerken tıka basa doymalıyız. B. Yemeğe başlamadan önce besmele çekmeliyiz. C. Yiyecek ve içeceklerimiz helal olmalıdır. D. Yemeklerden sonra Allah a hamd etmeliyiz. 3. Aşağıda davranışlardan hangisi adab-ı muaşerete aykırıdır? A. Kan bağışında bulunmak B. Kabir ziyareti yapmak C. Otobüste yaşlıya yer vermemek D. Yoksula yardım etmek 5. I. Yemek yerken büyüklerimizi beklemek adetlerimizdendir. II. Komşularımızla selamlaşmak ilişkilerimizi güzelleştirir. III. Konuşurken sesini yükseltmek haklı olduğunun göstergesidir. Numaralanmış bu bilgilerden hangileri doğrudur? A. Yalnız I. B. Yalnız II. C. I ve II. D. II ve III. 91

92 3. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Aşağıdakilerden hangisi Tahiyyat ın anlamlarından biri değildir? A. Selam B. İkram C. İhsan D. Namaz 2. Aşağıdakilerden hangisi Tahiyyat duası ile ilgili yanlış bir ifadedir? A. Bu duada Hz. Muhammed ile Allah arasındaki konuşma yer alır. B. Bakara suresinde geçen bir duadır. C. Namazlarda okunan bir duadır. D. Bu dua kelime-i şehadetle biter. 3. Yavrum! Allah a ortak koşma. Çünkü ortak koşmak büyük bir zulumdür. (Lokman suresi, 13. ayet) Bu ayette aşağıdaki inançlardan hangisi yasaklanmıştır? 5. Hz. Muhammed bir hadisinde midenin üçte birini yemeğe, üçte birini içeceğe ayırmaya, üçte birini de boş bırakmak gerektiğini belirtmiştir. Bu hadiste yemek adabı konusunda aşağıdakilerden hangi ilkeye dikkat çekilmiştir? A. Temiz olmak B. Ölçülü olmak C. Nazik olmak D. Şükreden olmak 6. Artık Allah ın size helâl ve temiz olarak verdiği rızıklardan yiyin. Eğer yalnız O na itaat ediyorsanız Allah ın nimetine şükredin. (Nahl suresi, 114. ayet) Bu ayette geçen helâl ve temiz rızık ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi değildir? A. Şirk B. Küfür C. Hristiyanlık D. Yahudilik 4. Hz. Lokman Kur an da aşağıdakilerden hangisi olarak tanıtılmaktadır? A. Peygamber B. Âlim C. Hikmet sahibi kişi D. Büyük servet sahibi A. Uyuşturucu gibi maddeler B. Helâl yolda kazanılan yiyecekler C. Sağlığa zararlı olmayan yiyecekler D. Haram olmayan yiyecekler 7. Allah a şükretmek anlamındaki kelime hangisidir? A. Mevt B. Hakk C. Hamd D. Dua 92

93 8. Aşağıdakilerden hangisi sofra adabına aykırı bir davranıştır? A. Tabağımıza yiyeceğimiz kadar yemek almak B. Ağzımızda lokma varken konuşmak C. Yemekte temizliğe dikkat etmek D. Yemeğe kimseyi davet etmemek 12. Müslüman diğer insanların dilinden ve elinden emin olduğu kimsedir. Bu hadiste konuşma adabı ile ilgili aşağıdakilerden hangisine vurgu yapılmıştır? A. Ehliyet B. Doğruluk C. Bilgililik D. Samimiyet 9. Aşağıdakilerden hangisi sosyal medyanın kullanımı ile dikkat edilmesi gerekenlerden biridir? A. Herkese selam vermeliyiz. B. Herkesten gelen istekleri cevaplamalıyız. C. Yalan, kötü söz ve iftiradan sakınmalıyız. D. Her gün düzenli ziyaret yapmalıyız. 10. Hasta ziyareti esnasında aşağıdakilerden hangisini yapmak doğru olmaz? A. Hastayı rahatlatıcı ifadeler kullanmak B. Hastanın odasını çiçeklerle doldurmak C. Hasta yanında uzun süreler kalmamak D. Hasta yanında can sıkıcı konulardan bahsetmemek 11. Hz. Lokman aşağıdaki peygamberlerden hangisinin döneminde yaşamıştır? A. Hz. Davud B. Hz. Musa C. Hz. İsa D. Hz. Yahya Aşağıdakilerden hangisi selamlaşmanın özellikle toplumsal öneminiyle ilgilidir? A. Sosyal çevremizi genişletir. B. Allah ın sevdiği bir davranıştır. C. Kişiye özgüven verir. D. İnsanlar arasında sevgiyi pekiştirir. 14. Aşağıdakilerden hangileri selamlaşma ifadesi olarak kullanılmaz? A. Teşekkür ederim B. İyi akşamlar C. Selamün aleyküm D. Merhaba 15. Doğruluk göster, yalanla uyuşma. Abartarak konuşma, kendine uygun görmediğini başkalarına da uygun görme. (Hacı Bektaş-ı Veli) Bu parçadaki öğütlerin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A. Konuşma adabı B. Selamlaşma adabı C. Yeme içme adabı D. Sosyal medya adabı 93

94 16. Yemek yerken uyulması gereken kurallara sofra adabı denir. Sofra adabına uymak nezaket kuralları gereğidir. Aynı zamanda dinimizin önemle tavsiye ettiği davranışlardan biridir. Aşağıdakilerden hangisi sofra adabına uygun bir davranıştır? A. Vücudumuzun ihtiyacından fazlasını tüketerek onu yormamak B. Ev yemeklerini daha sık tüketmek C. Yemek yenildikten sonra besmele çekmek D. Akşam yemeği yenildikten sonra uyumak 17. Toplumumuzda nezaket kurallarına uyan kimseler için aşağıdaki ifadelerden hangisi kullanılmaz? A. Saygılı B. Kuralcı C. Nazik D. Kibar Sağlıklı bir iletişim kurabilmek için öncelikle kişinin kendini tanıması gerekmektedir. Kendisini tanımayan insan doğru bir iletişim kuramaz, kendini ifade etmekte zorlanır. Karşısındaki kişi ya da kişilerle anlaşması ve onlarla iletişime geçmeside zor olur. Bu parçada verilmek istenen mesaja uygun olabilecek slogan aşağıdakilerden hangisidir? A. Kendinle barışık ol, dünyayla barışık ol! B. İnsanlarla anlaşabilmenin tek yoludur konuşmak! C. İletişimin anahtarı, sende saklı! D. Kendini tanımayan, dünyayı tanıyamaz! 18. Kullarıma söyle, sözün en güzelini söylesinler. Sonra şeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan, insanın apaçık düşmanıdır. (İsra suresi, 53. ayet) Bu ayette vurgulanmak istenen ana düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A. Konuşurken güzel ifadeler kullanılmalı B. Kullandığımız kelimeler Türkçe olmalı C. Şeytandan korunmak için güzel ifadeler seçilmeli D. Konuşurken muhataba göre davranılmalı 94

95 4. ünite HZ. MUHAMMED VE AİLE HAYATI 4.1. HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) EVLİLİĞİ VE ÇOCUKLARI 4.2. BİR EŞ OLARAK HZ. MUHAMMED (s.a.v.) 4.3. BİR BABA OLARAK HZ. MUHAMMED (s.a.v.) 4.4. BİR DEDE OLARAK HZ. MUHAMMED (s.a.v.) 4.5. HZ. MUHAMMED (s.a.v.) ve AİLESİNİN ÖRNEK DAVRANIŞLARI 4.6. HZ. HASAN (r.a.) VE HZ. HÜSEYİN (r.a.) 4.7. BİR SURE TANIYORUM: KEVSER SURESİ VE ANLAMI Hz. Muhammed in (s.a.v.) Hz. Hatice (r.a.) ile evlilik sürecini özetler Hz. Muhammed in (s.a.v.) aile içi iletişimine örnekler verir Hz. Muhammed in (s.a.v.) aile fertlerinin güzel davranışlarını değerlendirir Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin in (r.a.) ahlaki erdemlerini kendisine örnek alır Kevser suresini okur, anlamını söyler.

96 4.1. HZ. MUHAMMED İN EVLİLİĞİ VE ÇOCUKLARI (5.4.1.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed (s.a.v.) daha doğmadan babasını ve çok küçük yaşlarda annesini kaybetmiştir. Annesinin vefatından sonra O na dedesi... Abdülmuttalip bakmış ve dedesinin vefatından sonra da amcası... Ebu Talip ile yaşamaya başlamıştır. Uzun yıllar amcasının yanında yaşayan Hz. Muhammed (s.a.v.), amcasıyla birlikte ticaret yapmış, dürüst ve güvenilir kimliğinden dolayı kendisine... el-emin denilmiştir. Hz. Muhammed in (s.a.v.) bu dürüst ve güvenilir kişiliği... nin Hz. Hatice de dikkatini çekmiş ve Hz. Muhammed e (s.a.v.) birlikte ticaret yapma önerisinde bulunmuştur. Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. Hatice nin kervanlarının başında yolculuklara başlamış ve dürüst bir tüccar olarak Hz. Hatice nin kâr etmesini sağlamıştır. Hz. Muhammed in dürüst, güvenilir kişiliği ve çalışkanlığı Hz. Hatice yi çok etkilemişti. Bunun üzerine Hz. Hatice... Nefise b. Ümeyye aracılığıyla Hz. Muhammed e (s.a.v.) evlilik teklifinde bulunmuştur. Hz. Muhammed in bu teklife sıcak bakmasıyla evlenmişler ve uzun süre mutlu bir aile olarak hayatlarını sürdürmüşlerdir. Hz. Muhammed (s.a.v.) evlilikleri süresince Hz. Hatice yi üzmemiş, O na sürekli değer vermiştir. Ev işlerinde yardım etmiş, hastalandığında başucunda durarak iyileşmesi için O na yardım etmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. Hatice vefat edene kadar başka kimse ile evlenmeyerek O na olan sevgisini sürekli muhafaza etmiştir. Hz. Hatice ye üstün ahlakı ve temizliğinden ötürü... Tahire lakabı verilmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) dürüst ve güvenilir bir kimse olduğu için... Muhammedü l-emin (Güvenilir Muhammed) denilerek çağrılırdı. 96

97 Hz. Muhammed ve Hz. Hatice nin... altı çocukları dünyaya gelmiştir. İlk doğan çocuklarının adı Kasım dır. Bu yüzden Hz. Muhammed e (s.a.v.) Ebu Kasım künyesiyle hitap edilirdi. Hz. Muhammed in (s.a.v.) çocuklarından... Hz. Fatıma hariç diğer tüm çocukları Hz. Muhammed (s.a.v.) hayatta iken vefat etmişlerdir. Hz. Fatıma da Hz. Muhammed in (s.a.v.) vefatından yaklaşık altı sonra vefat etmiştir. Hz. Muhammed in (s.a.v.) soyu Hz. Fatıma ve O nun çocukları olan Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin den devam etmiştir. HZ. MUHAMMED İN ÇOCUKLARI ERKEK ÇOCUKLARI Kasım Abdullah KIZ ÇOCUKLARI Zeynep Ümmü Gülsüm Rukiye Fatıma Ehl-i beyt in ne anlama geldiğini aşağıya yazalım. Ehl-i Beyt: ev halkı demektir. Hz. Muhammed in (s.a.v.) eşleri, çocukları, kızı Hz. Fatıma ve damadı Hz. Ali ile onların çocukları olan Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin in soyundan gelen kimselerdir. Bu ümmetin kadınlarının en hayırlısı Hatice dir. (Hadis). 97

98 UYGULAYALIM Aşağıdaki tabloda yer alan Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ailesi hakkındaki bilgilerden doğru olanların karşısını 4 ile işaretleyiniz. 1. Hz. Muhammed ilk evliliğini yaptığında 25 yaşındaydı Peygamberimizin ilk eşinin adı Ayşe dir. 3. Hz. Muhammed in hayatını ilk kaybeden evladı Hz. Fatıma dır. 4. Hz. Muhammed in ilk dünyaya gelen evladının adı Kasım dır Hz. Muhammed e el-emin denilirdi Hz. Muhammed Medine de dünyaya gelmiştir. PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... Hz. Muhammed ilk evliliğini Hz. Hatice ile yapmış ve bu evlilikten altı tane çocuğu dünyaya gelmiştir. Hz. Muhammed in aile fertleri için Ehl-i Beyt kavramı kullanılır. Aşağıdaki bulmaca da gizli olan Peygamberimizin çocuklarının adlarını bularak işaretleyiniz. (Baş harfler yuvarlak içine alınmıştır.) N K A S I M Ğ P A D V F Z F U Z D L U S E B D A A E R K E E M Ö I G D B A T Y Y K V Y Y N U İ U L M I C R A L İ N N V Ş L A Ğ M A N R U T T E E A L U K A K M P Y L M S G P A K L İ E R U K İ Y E E M H Ü B L N Ş T L A A H A T S V E D R G P Ü M M Ü G Ü L S Ü M İ 98

99 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in (s.a.v.) çocuklarından biri değildir? A. Abdullah B. Ümmü Gülsüm C. Kasım D. Ebu Talip 4. Hz. Muhammed in Hz. Hatice den yedi tane çocuğu olmuştur. Hz. Fatıma, peygamberimizden sonra vefat etmiştir. Hz. Muhammed ilk evlendiğinde 25 yaşındaydı. Hz. Muhammed in dört tane erkek evladı vardır. Bu tablodaki bilgilerden doğru olanlara 2. Hz. Muhammed e El-emin denmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A. Çok çalışkan olması B. Sürekli yardım etmesi C. Dürüst ve güvenilir olması D. Ailesini koruyup gözetmesi D, yanlış olanlara Y yazıldığında sıralama aşağıdakilerden hangisi olur? A. D-D-Y-Y B. D-Y-D-Y C. Y-D-D-Y D. Y-D-Y-Y 5. Hz. Muhammed in Mariye isimli eşinden olan evladının adı aşağıdakilerden hangisidir? 3. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. İbrahim B. Ahmet C. Abdullah D. Kasım A. Hz. Muhammed in dedesinin adı Ebu Talip tir. B. Hz. Muhammed in ilk eşinin adı Fatıma dır. C. Hz. Muhammed 40 yaşında evlenmiştir. D. Hz. Muhammed in ilk çocuğunun adı Kasım dır. 6. Hz. Peygamber in ilk eşi Hz. Hatice nin lakabı aşağıdakilerden hangisidir? A. Emin B. Tahire C. Zinnureyn D. Ümmü 99

100 7. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Peygamberimizin İbrahim adlı çocuğu Mariye adlı eşindendir. B. Hz. Muhammed in son vefat eden çocuğu Fatıma dır. C. Hz. Muhammed in ilk eşi kendisinden 25 yaş büyüktür. D. Hz. Muhammed in yedi tane çocuğu vardır Ey Peygamberin ev halkı! Allah, sizden ancak günah kirini gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor. (Ahzab suresi, 33. ayet) Bu ayette ev halkı olarak geçen sözün karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A. Ehl-i Beyt B. Ehl-i Heva C. Ehl-i Kelam D. Ehl-i Resul FATIMA ZEYNEP RUKİYE HATİCE Ahmet 2 İbrahim 3 Kasım 4 Abdullah Bu şemadan Hz. Muhammed in kız çocuklarının isimlerinin yazılı olduğu bölümler boyanırsa, şemanın son hâli aşağıdakilerden hangisi olur? A. C. B. D. Numaralanmış bu balonları n hangisinde Hz. Muhammed in (s.a.v.) erkek evlatlarından birinin ismi yazılı değildir? A. 1 B. 2 C. 3 D

101 4.2. BİR EŞ OLARAK HZ. MUHAMMED (5.4.2.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed (s.a.v.), ümmeti için her konuda olduğu gibi... aile reisliği konusunda da örnek olmuştur. Hz. Muhammed (s.a.v.) eşine ve çocuklarına sevgisini... eksik etmez ve onlara özen gösterirdi. Ailesiyle ilgili kararları tek... başına almaz, onlara danışırdı. Sevinç ve üzüntülerini ailesi ile paylaşırdı. Hz. Muhammed (s.a.v.) konuyla ilgili olarak, Dikkat edin: Sizin eşleriniz üzerinde haklarınız olduğu gibi eşlerinizin de sizlerin üzerinde hakları vardır. (Hadis) buyurarak aile reislerini, eşlerinin hakları konusunda titiz davranmaları gerektiği hususunda uyarmıştır. Aile içi... iletişime çok önem veren Hz. Muhammed (s.a.v.) karar almadan önce ailesine danışır, eşlerinin tavsiyesine uyardı. Hicretin altıncı yılında umre yapmak üzere yola çıkan Müslümanlar müşrikler tarafından engellenmiş ve Mekke ye alınmamışlardı. Hz. Muhammed (s.a.v.) de Müslümanlara her şeye rağmen yanlarında getirdikleri develeri keserek ihramdan çıkmalarını söylemiş ancak Kabe yi ziyaret edemeyen Müslümanlar Hz. Muhammed in (s.a.v.) bu tavsiyesini hemen yerine getirmemişlerdir. Bu durum peygamberimizi bir hayli, üzmüştür. Bunu gören Hz. Muhammed in (s.a.v.) eşi... Ümmü Seleme Ey Allah ın Resulu! Sen ihramdan çıkıp saçlarını tıraş edersen Müslümanlar seni takip ederler. demiş ve Hz. Muhammed (s.a.v.) de eşinin bu tavsiyesini yerine getirmiştir. Bunu gören diğer Müslümanlar da Hz. Muhammed i (s.a.v.) takip ederek kurbanlarını keserek ihramdan çıkmışlardır. Görüldüğü üzere Hz. Muhammed (s.a.v.) zor zamanlarında eşine danışmış ve O nun tavsiyesine uyarak O na verdiği değeri göstermiştir. Eşine iyi davranmak ve onları üzmekten kaçınmak bir Müslüman ın görevidir. Aile içi sorunlarımızı doğru iletişim kurarak çözebileceğimizi öğrenmeliyiz. Böyle davranmak aile içi iletişimi kuvvetlendirir ve aile bireylerini birbirlerine yakınlaştırır. Sizin en hayırlınız ailesine karşı hayırlı olandır. (Hadis-i Şerif) 101

102 4.3. BİR BABA OLARAK HZ. MUHAMMED (5.4.2.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed in (s.a.v.) ilk eşi Hz. Hatice den... altı çocuğu olmuştur. Daha sonra evlendiği eşi Mariye den ise... İbrahim adında bir oğlu daha olmuştur. Maalesef bu evladı da çok küçük yaşta hayatını kaybetmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) hiçbir çocuğu arasında ayrım yapmazdı. O dönem, kız çocuklarına karşı gösterilen olumsuz tutum Peygamberimiz tarafından ortadan kaldırılmıştır. Kız ya da erkek evlat Hz. Muhammed (s.a.v.) için eşit konumdaydı. Hz. Muhammed (s.a.v.) çocuklarını sever, öper, okşar ve güzel sözlerle onları mutlu ederdi. Onlarla oyunlar oynar ve onlara... vakit ayırırdı. Tüm evlatlarıyla konuşur, dertlerini dinler, sevinçlerine ortak olurdu. Aile fertlerini ilgilendiren tüm konularda onlara... danışır ve öyle karar alırdı. Kız çocuklarının evliliklerinde onlara danışmış, onların onayını aldıktan sonra evlenmelerine izin vermiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) çocukların yetiştirilmesinden sorumlu olan... ebeveynlere örnek olmuş, iyi bir baba olarak insanlara rehberlik etmiştir. Hiçbir baba çocuğuna güzel ahlak ve terbiyeden daha üstün bir hediye vermiş olamaz. buyurarak çocukların gelişimi konusunda ailelere tavsiyelerde bulunmuştur. O, Her ağacın bir meyvesi vardır, gönlün meyvesi de çocuklardır. buyurarak ebeveynlerin bu güzel emanetlere sahip çıkmalarını öğütlemiştir. Ebeveynlik sadece çocuklarının isteklerini yerine getirmek değildir. Çocuklarıyla zaman geçirmek ve onlara olan Hz. Muhammed örnek bir babadır. sevgiyi dile getirmek de gerekir. Çocuklara karşı şefkatli ve merhametli olmak dinimizin bir gereğidir. 102

103 UYGULAYALIM Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (...) Y 1. Hz. Muhammed in ilk eşinin adı Mariye dir. (...) D 2. Hz. Muhammed çocuklarına karşı hep adaletli davranırdı. (...) D 3. Hz. Hatice Peygamberimizden hep övgüyle söz ederdi. (...) Y 4. Hz. Muhammed (s.a.v.) çocuklarının eşlerini kendisi seçmiştir. (...) Y 5. Hz. Muhammed çok yoğun olduğu için çocuklarına yeterli zaman ayıramamıştır. (...) Y 6. Hz. Muhammed in önem verdiği tek şey ailesidir. (...) Y 7. Hz. Ali, Hz. Muhammed in vefat eden ilk evladıdır. (...) Y 8. Hz. Muhammed için çocuklarıyla uygun bulmadığı oyun oynamazdı. (...) Y 9. Hz. Muhammed (s.a.v.) çocuklarının yetiştirilmesini eşlerine bırak mıştır. (...) D 10. Hz. Muhammed (s.a.v.) tüm babalara örnek bir insandır. PEKİŞTİRELİM Aşağıdaki bilgilerin doğru olanlarını 4 ile işaretleyiniz. 1. Hz. Muhammed (s.a.v.) örnek bir insan ve örnek bir babaydı. 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) ev işlerinde eşlerine yardım etmezdi. 3. Hz. Muhammed in (s.a.v.) sadece kendi çocuklarını severdi. 4. Hz. Muhammed (s.a.v.) ailesiyle ilgili kararları tek başına alırdı. 5. Peygamberimizin evinde hiç hata yapılmazdı. 4 Bunları da Öğrenelim... Hz. Muhammed hem bir eş olarak hem de bir baba olarak örnek bir insandır. Ailesiyle yakından ilgilenmiş, her konuda onlara danışmış ve destek olmuştur. 6. Hz. Muhammed eşlerine karşı hep adaletli davranmıştır Hz. Muhammed de (s.a.v.), ebeveynlerin örnek alması gereken birçok davranış vardır Hz. Muhammed aile fertleri içerisinde en çok Hz. Fatıma yı severdi. 103

104 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aile toplumun temelidir. Aile fertleri birbirlerine ne kadar sıkı bağlanırlarsa o kadar mutlu ve huzurlu olurlar. Buna göre iyi bir aile olmanın temel şartı aşağıdakilerden hangisidir? A. Maddi durumun iyi olması B. Babanın otoriter olması C. İyi ve kötü günde birbirlerine destek olmaları D. Herkesin kendi sorununu kendisi çözmesi 3. Hz. Muhammed in Hz. Hatice ile evliliğiyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Hz. Muhammed Hz. Hatice ile evlendiğinde 25 yaşındaydı. B. Evlilik tekliflerini, Nefise b. Ümeyye aracılığıyla Hz. Muhammed yapmıştır. C. Bu evlilikten altı çocuk dünyaya gelmiştir. D. İlk çocuklarının adı Kasım dır. 2. Hz. Muhammed in çocuk eğitimine verdiği önem tartışılamaz bir gerçektir. Çocukların iyi bir eğitim almasını öğütlemiş ve ebeveynlere çocukları hususunda sabırlı olmalarını tavsiye etmiştir. Çocuklarla vakit geçirmekten ve onlara olan sevgi ve şefkatimizi göstermekten asla vazgeçmememiz konusunda uyarılarda bulunmuştur. Bunları bilen bir babanın çocuklarıyla aşağıdakilerden hangisini yapması doğru olmaz? 4. Hz. Muhammed in aile ilişkileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A. Kız çocuklarını daha çok severdi. B. Her konuda örnek bir babaydı. C. Eşlerinin fikirlerine değer verirdi. D. Çocuklarıyla oyunlar oynardı. 5. Aşağıdakilerden hangisi aile içi iletişim için yanlış bir davranıştır? A. B. A. Birlikte kitap okumak B. Her fırsatta oyun oynamak C. Hata yaptıklarında güzel bir dille uyarmak D. Her istediklerini yapmak C. D. 104

105 6. Hz. Muhammed in ailesi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur? A. Çocuklarına karşı hep adaletli davranmıştır. B. İlk eşinin adı Hz. Ayşe dir. C. Eşlerini ihmal ederdi. D. Çocuklarıyla fazla zaman geçiremezdi. 8. Hz. Muhammed in aile içi iletişimi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Sevinç ve üzüntülerini paylaşırdı. B. Evlatları arasında ayrım yapmazdı. C. Kararları tek başına alırdı. D. Çocuklarıyla zaman geçirirdi. 7. Hz. Muhammed ve ailesi insanlara... yaklaşırlardı. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A. merhametli B. hoşgörülü C. samimi D. önyargılı 9. Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder (Nahl suresi, 90. ayet) Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin bu ayetten yaptığı çıkarım yanlıştır? A. Akrabaya yardım etmeliyiz. Mert İyilik yapmak dinimizin bir B. gereğidir. Melek C. D. Adil olmak sadece Müslümanların görevidir. Bülent Yardımsever olmalıyız. Fırat 105

106 4.4. BİR DEDE OLARAK HZ. MUHAMMED (5.4.2.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed in (s.a.v.) erkek çocukları erken yaşlarda vefat ettikleri için Hz. Muhammed in (s.a.v.) soyu Hz. Fatıma ve O nun eşi Hz. Ali den devam etmiştir. Hz. Fatıma ve Hz. Ali nin Çocukları... Hasan... Hüseyin Ümmü Gülsüm... Zeynep Muhsin... Muhsin erken yaşta vefat ettiği için Hz. Muhammed in (s.a.v.) soyu... Hz. Hasan ve... Hz. Hüseyin ile devam etti. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunlarını çok sever ve onlarla oynardı. Hata yaptıklarında onları asla azarlamaz, uygun bir dille uyarırdı. Torunlarıyla zaman geçirmeyi çok seven Hz. Muhammed (s.a.v.), vakit buldukça Hz. Fatıma nın yanına gider torunlarını severdi. Onları kucaklar, omuzlarına alır, okşar ve sırtında taşırdı. Bir gün Hz. Muhammed (s.a.v.) secdede iken sırtına çıkan torunlarının sırtından inmelerine kadar beklemiş ve sonra ayağa kalkmıştır. Böylece hem onları sevindirmiş ve hem de düşmelerine engel olmuştur. Hz. Muhammed in (s.a.v.) torunlarıyla ilişkisi, sevgi temelli bir dede torun ilişkisidir. Bir dede olarak onlardan sevgi, şefkat ve merhametini esirgememiş, üzerine düşen görevleri yerine getirmiştir. Ayrıca diğer Müslümanlara da bu konuda örnek teşkil ederek, iyi bir dede olmanın nasıl olması gerektiğini göstermiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunları Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) ile camide oyunlar oynamış, onlara her zaman değer vermiştir. 106

107 4.5. HZ. MUHAMMED VE AİLESİNİN ÖRNEK DAVRANIŞLARI (5.4.3.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed (s.a.v.) her konuda olduğu gibi, aile içi yaşantısıyla da tüm insanlığa... örnek olmuştur. Aile içindeki örnek yaşamı diğer aile fertleri tarafından da benimsenmiş ve uygulanmıştır. Hz. Muhammed in (s.a.v.) ailesinde sevinçler ve üzüntüler paylaşılırdı. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ailesi yaşadıkları tüm sorun ve sıkıntıları birbirlerine destek olarak aşarlardı. Hz. Muhammed in (s.a.v.) ailesi... israftan kaçınırdı. Hz. Muhammed (s.a.v.) daima sade bir yaşam sürmüş ve... gereksiz tüketimden kaçınmış ve ailesini de bu yönde yetiştirmiştir. Zamanını boşa harcamamış, vaktini diğer insanları bilinçlendirmek için kullanmıştır. Evlerine gelen misafirlere ikramda kusur edilmemiştir. Gelen misafirler en güzel şekilde ağırlanmıştır. Allah a ve resulüne inanan, misafirine ikramda bulunsun. diyerek Müslümanları uyarmıştır. Akraba ziyareti önemsenmiştir. Sadece özel günlerde değil, vakit bulundukça... akraba ziyareti yapılmaya çalışılmıştır. İyi kötü her zaman akrabalarının yanlarında olmuşlardır. Komşusu açken tok yatan bizden değildir. buyuran Hz. Muhammed (s.a.v.) komşuluk ilişkilerine de önem vermiş ve bu konuda Müslümanların titiz davranmalarını istemiştir. İhtiyaç sahibi insanlar gözetilmiştir. Yoksula, yetime ve öksüze sahip çıkan Peygamberimiz ve ailesi, insanlara güzel birer örnek teşkil etmişlerdir. Bizler de Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ailesini örnek almalı, onların insanlara gösterdikleri hassasiyetleri dikkate almalıyız. Mescid-i Nebi nin yanında yer alan ve öğrencilerin kaldığı bölüme Suffe, burada kalanlara da Ashab-ı suffe denirdi. Ashab-ı Suffe sık sık Hz. Muhammed in (s.a.v.) evine misafir olur ve O ndan hep ilgi görürlerdi. İsraf: İnsanın elindeki imkânları gereksiz harcamasıdır. Sıla-i Rahim: Akraba ziyareti, akraba ilişkisi demektir. Allah a kul olun. O na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ve ana babaya, akrabaya, yetimlere, miskinlere, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa (eşlere), yolda kalmışa ve elinizin altında sahip olduklarınıza iyilikle davranın (Nisa suresi, 36. ayet). 107

108 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki görsellerde yer alan davranışlardan doğru olanları 4 ile işaretleyiniz ve işaretlemediğiniz davranışlarla ilgili görüşlerinizi yazı alanına yazınız Düşüncelerim: B. Hz. Fatıma suffe dinimizce Hz. Ali israftan Sıla-ı rahim Bu sözleri, aşağıdaki bilgilerde geçen noktalı yerlere uygun şekilde yazınız. 1. Hz. Muhammed in ailesinde... israftan kaçınılırdı. 2. Hz. Muhammed in soyu, kızı... Hz. Fatıma dan devam etmiştir. 3. Akraba ve komşu ziyaretleri... dinimizce çok önemlidir Hz. Ali Hz. Muhammed in damadıdır. 5. Mescid-i Nebi içerisinde, öğrencilerin okuyup barınabilmesi için yapılan bölüme suffe... denir Sıla-ı rahim akraba bağlarını ifade eden kavramdır. 108

109 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıdaki çiçeklerin üstüne, Hz. Ali ve Hz. Fatıma nın çocuklarının adlarını yazınız. Bunları da Öğrenelim... Hasan Ümmü Gülsüm Muhsin Hz. Muhammed örnek bir eş, örnek bir baba ve örnek bir dededir. Ailesi de kendisi gibi topluma örnek olmuş; aile içi iletişime, yoksulu Hüseyin Zeynep gözetmeye, akraba ve komşu ilişkilerine önem vermişlerdir. B. Aşağıdaki resimlerde verilen davranışlardan doğru olanları 4, yanlış olanları ile işaretleyiniz

110 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdaki davranışlardan hangisi israf sayılmaz? 3. Hz. Muhammed ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Bayat ekmekleri çöpe atmak B. Artan yemeklerimizi hayvanlara vermek C. Kalemlerimiz bitmeden çöpe atmak D. Yürüme mesafesinde olan iş yerimize arabayla gitmek A. Örnek bir aile reisiydi. B. Evlatları arasında ayrım yapmazdı. C. Torunlarını haftada bir ziyaret ederdi. D. Ailesine önem verirdi. 2. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin Sıla-i Rahim anlayışı doğru değildir? A. Bu bayram dedemi göreceğim için çok mutluyum. B. Yarın tüm akrabalar toplanıp yemeğe çıkacağız Hz. Muhammed in ailesi ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Öksüz ve yetimlere iyi davranılırdı. B. Misafirlere ikramda bulunulurdu. C. İsraftan kaçınılırdı. D. Zengin insanlar evlerinde daha sık ağırlanırdı. C. D. Hafta sonu kuzenlerim geliyor. Yine çok sıkılacağım. İnşallah yaz tatilinde köye gideriz. 5. Hz. Muham med in ailesinin aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? A. Misafir gelince ayağa kalkmamak B. Söz ve davranışlarında kırıcı olmamak C. Akrabayı ziyaret etmek D. Yetimlere sahip çıkmak 110

111 6. (I) Hz. Muhammed in ailesinde misafire cömert davranılırdı. (II) Gelen misafirlere ikramda bulunulur, gönülleri hoş edilirdi. (III) Sohbetler sıcak bir havada geçer ve boş konuşulmazdı. (IV) Sohbet esnasında gürültü yapan çocuklar dışarı çıkarılırdı. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi metnin anlam bütünlüğünü bozmaktadır? A. I B. II C. III D. IV dinimizce yasaklanmış bir davranıştır. İhtiyacımız dışında harcama yapmak ekonomik olarak da insanları sıkıntıya sokabilir. Kanaatkar olmak, ihtiyaç dışı harcama yapmamak dinimizin öğütlediği temel değerlerden biridir. Bu metindeki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A. İkram B. İsraf C. İhtar D. İhsan 7. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? 9. Komşusu açken tok yatan bizden değildir. (Hadis-i şerif) A. Aile kurumu dinimizce çok önemlidir. B. Hz. Muhammed ailesiyle yalnızca sevinçlerini paylaşırdı. C. Hz. Muhammed in ailesi insanlara karşı cömert davranmıştır. D. Hz. Muhammed ailesi birbirlerine sevgiyle bağlıydı. Aşağıdaki görsellerden hangisi peygamberimizin bu sözüyle bağdaştırılamaz? A. B. C. D. 111

112 4.6. HZ. HASAN (r.a.) VE HZ. HÜSEYİN (r.a.) (5.4.6.) ÖĞRENELİM Hz. Muhammed, torunları... Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin i çok seviyordu. Onlarla oyunlar oynuyor ve şakalaşıyordu. Bir keresinde Peygamberimizin torunlarıyla oynadığını ve onları öptüğünü gören bir adam, Benim on tane çocuğum var. Hiçbirini öpmedim. dediğinde Hz. Muhammed,... Merhamet etmeyene merhamet olunmaz. buyurarak onu uyarmıştır. Hz. Muhammed, sık sık... Hz. Fatıma nın evine gider ve Çiçeklerimi bana getirin. diyerek onları severdi. Kim Hasan ve Hüseyin i severse beni de sevmiş olur. buyurarak onları yüceltmiştir. Hz. Muhammed, Hz. Hasan ve Hüseyin i cennet gençlerinin efendileri diye taltif etmiştir. Ehl-i Beyt: Ev halkı demektir. Hz. Muhammed in soyundan gelenlere Ehl-i Beyt denilmektedir. Hz. Hasan soyundan gelenlere ŞERİF denilmektedir Hz. Hüseyin soyundan gelenler SEYYİD denilmektedir. 112

113 4.7. BİR SURE TANIYORUM: KEVSER SURESİ VE ANLAMI (5.4.7.) ÖĞRENELİM Kevser suresi, Kur an-ı Kerim in en kısa suresidir ayetten oluşmaktadır ve... Mekke de indirilmiştir. Kevser,..., bolluk bereket,... neslin çoğalması anlamlarına gelmektedir. Hz. Muhammed e verilen nimetlerden biri de onun neslini devam ettiren Hz. Fatıma dır.... KEVSER SURESİ Bismillahirrahmanirrahim İnna a tayna kel kevser. Fesalli li Rabbike venhar. İnne şanike hüver ebter. OKUNUŞU Rahman ve Rahim olan Allah ın adıyla Şüphesiz biz sana Kevser i verdik. O hâlde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. Doğrusu sana buğz eden soyu kesik olanın ta kendisidir. 113

114 UYGULAYALIM A. Aşağıda verilen Hz. Muhammed in soy ağacı nda eksik kalan isimleri tamamlayınız. 3. Hz. Fatıma Hz. Muhammed 2. Hz. Hatice Hz. Ali Hz. Hasan Hz. Hüseyin... B. Kevser suresinin anlamını yazarak, bu sureden ilkeler aşağıya -çıkarınız. Şüphesiz biz sana Kevser i verdik. O hâlde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. Doğrusu senden nefret eden soyu kesik olanın asıl kendisidir. 114

115 PEKİŞTİRELİM A. Aşağıda verilen kavramların tanımlarını karşılarına yazınız. 1. Ehl-i Beyt: Hz. Muhammed in ev halkıdır. 2. Seyyid: Hz. Hüseyin in soyunndan gelenlerdir. 3. Şerif: Hz. Hasan ın soyundan gelenlerdir. 4. Sıla-i Rahim: Akrabalarla yakın ilişkiler içinde olmaktır. 5. Kevser: Kur an ın en kısa suresinin adıdır. Bunları da Öğrenelim... Hz. Muhammed in soyundan gelenlere Ehl-i Beyt denir. Hz. Muhammed in soyu torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin den gelmektedir. Bu durum, en güzel biçimde Kur an da ifade KEVSER kavramıyla ifade edilmiştir. B. Aşağıda Kevser suresinin okunuşu ve anlamında boş bırakılan yerleri doldurunuz. SURE 1. İnna... a tayna kel kevser. 2. Fesalli li Rabbike... venhar 3. İnne... şanike hüvel... ebter ANLAMI 1. Şüphesiz biz... sana Kevser i verdik. 2. O halde... Rabbin için namaz kıl ve... kurban kes Doğrusu sana... buğz eden... soyu kesik olanın ta kendisidir. 115

116 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Kevser Suresi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Kevser suresi Kur an-ı Kerim in inen ilk suresidir. B. Kevser bolluk, bereket demektir. C. Mekke de indirilmiştir. D. Kevser bolluk, bereket demektir. 4. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Peygamberimizin soyundan gelenlere Ehl-i Beyt denir. B. Hz. Hasan, Peygamberimizin torunudur. C. Peygamberimizin ailesini sevmek dinimizin gereklerindendir. D. Peygamberimizin soyu, kızı Zeynep ten devam etmektedir. 2. Hz. Muhammed in ailesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A. Hz. Hasan soyundan gelenlere Seyyid denir. B. Hz. Ali, Peygamberimizin amcasıdır. C. Hz. Muhammed in soyu kızı Fatıma ve O nun ailesinden devam etmiştir. D. Hz. Hüseyin, Peygamberimizin evlatlarından biridir Burak Vedat Kevser suresi Peygamberimize verilen bir nimetten söz eder. Sure, adını ilk ayette geçen kevser kelimesinden almaktadır. Kevser suresi sadece namazlarda okunur. Salih 3. Hz. Hasan ın soyundan gelenlere denir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A. Seyyid B. Şerif C. Salih D. Selim Bu öğrencilerden hangilerinin ifadeleri doğrudur? A. Burak B. Burak - Vedat C. Burak - Salih D. Burak - Vedat - Salih 116

117 6. İşte bu, Allah ın, inanıp salih ameller işleyen kullarına müjdelediği şeydir. De ki: Ben buna (yaptığım tebliğ görevine) karşılık sizden, akrabalıktan doğan sevgiden başka bir ücret istemiyorum. Kim güzel bir iş yaparsa, onun iyiliğini artırırız. Şüphesiz Allah, çok bağışlayandır, şükrün karşılığını verendir. (Şura suresi 23. ayet) 8. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur? A. Hz. Hasan soyundan gelenlere seyyid denir. B. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin Ehl-i Beyt tendir. C. Hz. Hüseyin ilk Müslümanlardandır. D. Hz. Ali Hz. Hasan ın ağabeyidir. Bu ayetle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur? A. Peygamberler yaptıkları tebliğ vazifesi için karşılık beklerler. B. Ehl-i Beyt sevgisi Kur an da yer almaktadır. C. Allah ın rahmeti geniştir. D. Ancak salih amel işleyen kullar Ehl-i Beyt i sevebilirler. 7. Kevser suresi 108. Suredir. Medine de inmiştir. Dört ayettir. Kur an-ı Kerim deki en kısa suredir. Bu bilgilerden kaç tanesi doğrudur? 9. Aşağıdakilerden hangisi Kevser suresi içinde geçen bir ifade değildir? A. Namaz kıl B. Kurban kes C. Soyu kesik olan D. Rabbine şükret A. 1 B. 2 C. 3 D

118 YAZILI SINAVA HAZIRLIK A. Aşağıdaki cümlelerden doğru bilgi içerenlerinin başına D, yanlış bilgi içerenlerinin başına Y yazınız. (Her biri 4 puan) (...) D 1. Nezaket kurallarına uymak toplumsal yaşamı kolaylaştırır. (...) D 2. Konuşurken aceleci davranmamak gerekir. (...) D 3. Hz. Muhammed ailesine danışır ve onların görüşlerine önem verirdi. (...) Y 4. Çocuklarını sevmek ve ilgilenmek sadece ebeveynlerin görevidir. (...) Y 5. Öksüz ve yetimlerle ilgilenmek amacıyla çalışan devlet kurumları olduğu için bizlere görev düşmez. (...) Y 6. Hz. Muhammed in ilk evladının adı Rukiye dir. (...) Y 7. Kevser suresi altı ayetten oluşmaktadır. (...) D 8. Ehl-i Beyt i sevmek Hz. Muhammed i sevmek demektir. (...) Y 9. Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin Peygamberimizin yeğenleridir. (...) D 10. Akraba ve komşu ziyaretlerine özen göstermek bir Müslüman ın görevidir. B. Mariye Mekke Akraba yirmi beş Seyyid Kevser Şerif İsraf Üç Hz. Fatıma Bu sözleri, aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun şekilde yazınız. (Her biri 4 puan) 1. Hz. Muhammed in ailesinde... akraba ziyaretine önem verilirdi. 2. Hz. Hüseyin in soyundan gelenlere.....seyyid denir. 3. Hz. Muhammed in İbrahim adlı oğlunun annesi... dir. Mariye 4. Kur an- Kerim in en kısa suresi... Kevser suresidir. 5. Hz. Muhammed ilk evliliğini... yirmi beş yaşındayken yapmıştır. 6. Hz. Hasan soyundan gelenlere... şerif denilmektedir. 7. Kevser suresi... de Mekke inmiştir. 8. Hz. Muhammed in ailesinde... israftan kaçınılırdı Hz. Fatıma Hz. Muhammed in son vefat eden evladıdır. 10. Kevser suresi... üç ayettir. 118

119 C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. (Her biri 4 puan) 1. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in eşlerinden biri değildir? A. Hz. Ayşe B. Hz. Hatice C. Hz. Fatıma D. Hz. Mariye 4. İnna a tayna kel Fesalli li venhar İnne hüver ebter. Kevser Suresi nde boş bırakılan yerlere yazılması gerekenler aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? A. kevser-şanieke-rabbike B. şanieke-rabbike-kevser 2. Hz. Muhammed in ilk eşi olan Hz. Hatice ye Tahire denmesinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A. Ahlaklı ve temiz bir insan olması B. Çok zengin bir kadın olması C. Toplumda çok tanınmış bir kişi olması D. Bu şekilde çağrılmayı sevmesi C. kevser-rabbike-şanieke D. rabbike-kevser-şanieke 5. Aşağıdaki tabloda yapılan işaretlemelerden hangisi yanlıştır? D Y 3. Hz. Muhammed e El-emin denmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz? A. Peygamberimizin İbrahim adlı çocuğu Mariye adlı eşindendir. 4 A. Kureyş kabilesinden olması B. Emanetleri koruması C. Dürüst ve güvenilir olması D. Ailesini koruyup gözetmesi B. Hz. Muhammed in son vefat eden çocuğu Fatıma dır. C. Hz. Muhammed in ilk eşi kendisinden 25 yaş büyüktür. 4 D. Hz. Muhammed in sekiz tane çocuğu vardır. 119

120 4. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ 1. İsraf dinimizce haramdır. bir kişinin aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? 3. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in ailesinin davranışlardan biri olamaz? A. İhtiyacından fazla ayakkabı almamak B. Okuduğu kitapları kütüphanelere bağışlamak C. Atık kağıtlarını geri dönüşüme göndermek D. Boş vakitlerinin tamamını televizyon karşısında geçirmek A. Ortak karar almak B. Eve gelen misafirleri güler yüzle karşılamak C. Ev işlerinde birbirlerine yardımcı olmak D. Komşularla mesafeli olmak 4. Aşağıdaki tabloda yapılan işaretleme- 2. Yakup Lale Her yaz anne anneme gitmekten sıkılıyorum. Bu bayramda akrabalarımla buluşacağım için çok heyecanlıyım. Kuzenimle küstüm. Barışmayı da düşünmüyorum. lerden hangisi yanlıştır? A. Hz. Muhammed sevecen bir dedeydi. B. Hz. Muhammed kararlarını tek başına alırdı. C. Hz. Muhammed, Hz. Hüseyin i daha çok severdi. D. Hz.Muhammed in soyu D 4 4 Y Tarık Hz. Rukiye den devam Beril Akrabalarımızla sadece özel günlerde değil, fırsat buldukça görüşmeliyiz. etmiştir. Akraba ilişkilerinin önemini tam olarak kavrayamamış olan öğrenciler hangileridir? 5. Hz. Muhammed in eşleri ile ilişkisinde temel aldığı ilkeler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A. Yalnız Lale B. Yakup-Tarık C. Lale-Tarık D. Lale-Beril A. Sevgi B. Güven C. Anlayış D. Kibir 120

121 6. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in kız çocuklarına erkekler gibi değer verdiğini gösterir? A. Kız çocuklarına evlenirken fikrini sorması B. Kız çocuklarını evlendirmesi C. Kız çocuklarını İslam a çağırması D. Kız çocuklarını uyarması 9. Kevser suresinde emredilen ibadetler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A. Namaz - Kurban B. Namaz - Hac C. Namaz - Oruç D. Namaz - Sadaka 7. Hz. Muhammed in soyundan gelen kişilere verilen ad, aşağıdakilerden hangisidir? A. Ehl-i sadık B. Ehl-i Vefa C. Ehl-i Beyt D. Ehl-i ümmet 8. Hz. Muhammed in evinde daima misafir bulunurdu. Misafire güler yüzle, içtenlikle davranırdı. Bolca ikram verilirdi. Misafire yapılan ikramın sadaka olduğu bilinirdi. Bu parçada Hz. Muhammed in ailesinin örnek davranışlarından hangisi anlatılmıştır? Hz. Muhammed ilk vahyi aldığı zaman korkup endişelenince eşi Hz. Hatice ye gelerek başına gelenleri anlatmıştır. Hz. Hatice de onun iyi kalpli bir insan olduğunu, Allah ın kendisini koruduğunu bilmesini ve O na güvenmesini öğütlemişti. Bu parçada Hz. Muhammed in eşi ile ilişkisindeki davranışlardan hangisi vurgulanmıştır? A. Eşine işlerde yardım etmesi B. Eşine sevgisini belirtmesi C. Eşinin fikrine değer vermesi D. Eşine karşı sabırlı olması 11. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed in soyunu devam ettiren kızı Hz. Fatıma ile ilgili doğru bir bilgidir? A. İsraftan kaçınmak B. Anlayışlı olmak C. Akrabayı gözetmek D. Cömert olmak A. Hz. Muhammed in ilk çocuğuydu. B. Altı tane çocuğu olmuştur. C. Hz. Ali ile evlidir. D. Hz. Muhammed den sonra uzun yıllar yaşamıştır. 121

122 12. Hz. Muhammed torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin ile oynamayı, şakalaşmayı ve onlarla birlikte olmayı çok severdi. Diğer insanların da onlara sevgi göstermesini ister, çocuklarla kurulan ilişkide insanlara örnek olurdu. Bu parçaya göre Hz. Muhammed in torunlarına karşı tutumu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? 14. Hz. Hatice nin, Hz. Muhammed de (s.a.v.) beğendiği ve O nunla evlenirken dikkate aldığı özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A. Seçkin bir kabileden gelmesi B. Ticareti iyi bilmesi C. Güvenilir olması D. İtibarlı olması A. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunlarına değer verirdi. B. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunlarını ayrıcalıklı görürdü. C. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunlarını severken herkese örnek olurdu. D. Hz. Muhammed (s.a.v.) torunlarıyla ilgili bir dedeydi Sevinçler paylaştıkça üzüntüler paylaştıkça Bu cümledeki boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A. artar-artar B. azalır-artar C. Artar-azalır D. azalır-azalır 13. Hiçbir baba çocuğuna güzel ahlâk ve terbiyeden daha üstün bir miras bırakmaz. hadisini kendine örnek olan bir babanın aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? A. Çocuklarının ahlak eğitimine vakit ayırmasıj B. Çocuklarının davranışlarını izlemesi C. Çocuklarına sadece maddi konularda destek olması D. Çocuklarına doğruyu yanlışı göstermesi 122

123 5. ünite ÇEVREMİZDE DİNİN İZLERİ 5.1. MİMARİMİZDE DİNİN İZLERİ 5.2. MUSİKİMİZDE DİNİN İZLERİ 5.3. EDEBİYATIMIZDA DİNİN İZLERİ 5.4. ÖRF VE ÂDETLERİMİZDE DİNİN İZLERİ 5.5. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. SÜLEYMAN (a.s.) Mimarimizde yer alan dinî motifleri inceler Musikimizde dinin izlerine örnekler verir Edebiyatımızdan dinin izlerine örnekler bulur Örf ve âdetlerimizde yer alan dinî unsurları fark eder Hz. Süleyman ın (a.s.) hayatını özetler.

124 5.1. MİMARİMİZDE DİNİN İZLERİ (5.5.1.) ÖĞRENELİM Kültür... tarih boyunca insanlığın ortaya koyduğu maddi ve... manevi değerler topluluğuna denir. İnsanın hayatında önemli olan şeyler yaşama bakış açısını da etkiler. Din de bu etkenlerden biridir. İnsanın manevi... kültürünün büyük bir bölümünü teşkil eder. Edebiyatımıza, musikimize mimarimize ve geleneklere etki etmiştir. İslam dininin mimarimize büyük etkisi olmuştur...., Camiler medreseler,..., kervansaraylar çeşmeler ve daha birçok mimari yapı İslam ın etkisi ile ortaya çıkmıştır. Sivas İnce Minerali Medrese, Konya Karatay Medresesi, Bursa Yeşil Türbe, Bursa Ulu Cami, Süleymaniye Cami, Edirne Selimiye Cami ve İstanbul III. Ahmet Çeşmesi gibi İslam dininin etkisi ile ortaya çıkmış çok sayıda... mimari eser şehirlerimizi süsler. Toplumsal yardımlaşma ve dayanışmaya destek olmak için birçok vakıf kurulmuş ve yaşlı ve kimsesiz insanlar için de... darülacezeler inşa edilmiştir. İslam dininin izlerini taşıyan bu yapılardaki süslemeler de yapılara ayrı bir güzellik ve estetik kazandırmaktadır. 124

125 Camilerin biz Müslümanlar için ayrı bir önemi vardır. Müslümanların ibadet yeri olan cami sadece ibadet amaçlı kullanılmaz. Mevlitler okunur, sohbetler edilir, insanlar cami avlularında sosyalleşir. Camiler, İslam dininin mimariye etkisine gösterilebilecek en iyi örneklerdir. Minaresi, avlusu, kubbesi, iç süslemelerinde İslam ın izlerini görmek mümkündür. Cami içlerinde Muhammed ve Allah isimleriyle dört halifenin isimleri Arapça olarak cami duvarlarını süslemektedir. Ayrıca besmele ve Kur an-ı Kerim den ayetlerin mihrap başta olmak üzere çeşitli yerlerde süslemelerde kullanıldığını görebiliriz. CAMİ NİN BÖLÜMLERİ İÇİNDEKİ BÖLÜMLER Mihrap: Kıble (Kâbe) yönünü gösteren ve imamın namaz kıldırdığı yere denir. Minber: Mihrabın sağında bulunan ve cuma ve bayram günlerinde hutbe okunan merdivenli yapıya denir. Mihrap Minber Vaaz kürsüsü: Camilerde din görevlilerinin vaaz vermek için kullandıkları balkon biçimindeki yüksekçe yere denir. Vaaz kürsüsü DIŞINDAKİ BÖLÜMLER Kubbe: Camilerin tavanını oluşturan ve yarım küre biçimindeki yapıya denir. Şadırvan: Camilerin avlusunda bulunan abdest almak için yapılmış yerlere denir. Minare: Camilerin yanında bulunan ve ezan okunan kule biçimindeki yapıya denir. Şadırvan Minare 125

126 UYGULAYALIM Aşağıdaki görsellerde verilen cami bölümlerini, karşılarında verilen isimleriyle eşleştiriniz. a. Şadırvan 1. b. c. Mihrap 2. Minber 3. ç. d. Minare 4. Vaaz kürsüsü 5. PEKİŞTİRELİM Aşağıdaki bulmaca da gizli olan Peygamberimizin çocuklarının adlarını bularak işaretleyiniz. (Baş harfler yuvarlak içine alınmıştır.) Bunları da Öğrenelim... İslam dinî mimariyi oldukça etkilemiştir. Bu duruma en güzel örnek camilerimizdir. M A S V K U B B E Ş F Z H U İ D L U S E G D A M E M K E N M Ö I G A B A İ Y İ A V Y A N U İ Ğ L M N C H V L İ N R V Ş I A Ğ B A R I U T T E E A R U K E K A 126 Camilerimizin süslemeleri ve bölümlerinde İslam dinini izlerini gözlemleyebiliriz. R Ş A D I R V A N L R E P Y K İ Y N E M L Ü B L N S V A A Z K Ü R S Ü S Ü B R N Ş E D I C V H N Ü P İ C

127 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdakilerden hangisi İslam dininin mimariye etkisinin nedenleri arasında gösterilebilir? A. Müslümanların ibadethanelerinde dinî motifler görmeden ibadet yapamamaları B. Mimarinin İslam dinî geldikten sonra gelişmesi C. İslam ın bazı bölgelerde etkin olabilmesi D. İslam dininin kültürün her alanını etkilemesi 3. Aşağıdakilerden hangileri mimarideki dinî motiflere örnek gösterilemez? A. B. C. D Camiler, Müslümanların kaynaştıkları buluşma yerleridir. Burada ibadetlerini yerine getirirken aynı zamanda sosyalleşirler. Ayrıca birtakım görgü kurallarına uyarak örnek bir insan olmaya çalışırlar. ifadelerini duyan bir kişinin aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? Caminin bu görseldeki bölümünün ismi aşağıdakilerden hangisidir? A. Minare B. Mihrap C. Vaaz kürsüsü D. Minber A. Caminin avlusunda dedikodu yapmak B. Camiye gelen insanların varsa ihtiyaçlarını karşılamak C. Camiden çıkarken büyüklerini öncelik tanımak D. Yeni arkadaşlıklar edinerek çevresini genişletmek 5. Aşağıdakilerden hangisi caminin dışında bulunan bölümlerinden biridir? A. B. C. D. 127

128 6. Yeryüzünde Allah ı anılmak için yapılmış ilk mabed aşağıdakilerden hangisidir? 9. Verilen görsellerden hangileri mimarimizdeki dinî motiflere örnek olarak gösterilemez? A. B. A. B. C. D. C. D. 7. Aşağıdaki görsellerden hangisi Türk- İslam medeniyetine özgü dinî bir yapı değildir? A. B C. D. Bursa (Yeşil Türbe) Tokat (Gök Medrese) 8. Aşağıdakilerden hangisi mimarimizde yer alan kültürel unsurlara örnek teşkil etmez? Bursa (Ulu Cami) İstanbul A. Camilerimizde besmele ifadesi yazan levhalar B. Cami içlerindeki çini süslemeleri (3. Ahmet Çeşmesi) Bu resimlerde aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir örnek verilmemiştir? C. Camilerin yapımında çimento kullanılması. D. Dinî mekânlarda yer alan Allah ve Muhammed yazıları A. İbadethane C. Su yapıları B. Hastane yapıları D. Eğitim yapıları 128

129 5.2. MUSİKİMİZDE DİNİN İZLERİ (5.5.2.) ÖĞRENELİM Musiki duygu ve düşüncelerimizi... söz ve... seslerle anlatma sanatıdır. İnanan bir insanın musiki icra ederken dinin etkisinde kalmaması düşünülemez. Nitekim çağlar boyunca dinin musikiyi etkilediğini gösteren örnekler var olmuştur. Şarkılarımızda, türkülerimizde..., Muhammed Ali,..., cennet cehennem gibi dinî kavramların yer aldığını görmekteyiz. Musikimizde görülen dinî... motifler kelimelerle sınırlı değildir. Dinin etkisiyle oluşmuş musiki türleri de mevcuttur. Adına tasavvuf musikisi dediğimiz bu eserler çağlar boyunca Müslümanların büyük bir keyifle dinledikleri eserler olmuşlardır...., İlahiler naatlar,..., kasideler nefesler tasavvuf musikisinin önemli türlerindendir. Ayrıca musikimizde dinin etkisinin en belirgin olarak görüldüğü örneklerden biri... mevlittir Hz. Muhammed in doğumu için... Süleyman Çelebi tarafından bu şiir günümüze kadar gelmiş, bestelenmiş ve her özel zamanda okunur olmuştur. Türk sanat musikisi de dinî motifler taşımaktadır. Itri, Dede Efendi, Tanburi Cemil Bey gibi sanatçıların eserlerinde dinin etkisi görülmektedir. Ezan okunuşunda da bu etkiyi görmekteyiz. Belli vakitlerin belli... makamlarla okunduğunu bilmekteyiz. Genellikle sabah namazı..., saba öğle namazı uşşak,... ikindi namazı rast, akşam ezanı... segah ve yatsı ezanı hicaz makamında okunur. Buna cami musikisi de denir. Naat: Peygamberimize övgü için yazılmış şiirlere denir. Nefes: Özellikle Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli bir yeri olan ve ilahi aşk için yazılmış sözlerdir. 129

130 5.3. EDEBİYATIMIZDA DİNİN İZLERİ (5.5.3.) ÖĞRENELİM İslam dininin etkili olduğu diğer bir kültür unsuru da edebiyattır. Edebiyat,... duygu ve düşüncelerin söz ve yazıyla anlatılma sanatıdır. İnanan insan, her konuda olduğu gibi duygu ve düşüncelerini ifade ederken de dinin etkisinde kalmaktadır. Günlük yaşamında özellikle ana dilini çok etkilemektedir. Allah... razı olsun, Allah... bereket versin, Allah... şifa versin, Allah kolaylık versin,..., maşallah inşallah... sıklıkla kullandığımız dinî ifadelerdir. Çocuklarımıza isim koyarken Muhammed, Ahmed, Ali, Furkan, Hatice, Zeynep gibi isimlerini tercih etme nedenimiz dinî motiflerin hayatımızdaki yerinin önemini gösterir. İslam dininin etkisi edebiyatta da kendini çokça göstermiştir. Divan edebiyatı dediğimiz bir tür meydana gelmiştir. Dinî motifler şiirlerde ve yazılarda kullanılmıştır. Fuzuli, Baki, Nedim, Şeyh Galip gibi büyük şairler divan edebiyatı alanında kendilerini göstermiş büyük şairlerdir. Divan edebiyatında Arapça ve... Farsça kelimeler görmek mümkündür. Hikâyeler, masallar şiirler de dinî motifler içermektedir. Örneğin, Yunus Emre nin dörtlüklerinde yer alan güzel ifadeler dinin ahlak ve inançla ilgili konularına örnektir. İslam dinî edebiyat alanında Müslüman sanatkârları etkilemiştir. Bir kez gönül yıktın ise Bu kıldığın namaz değil Yetmiş iki millet dahi Elin yüzün yumaz değil Yunus Emre 130

131 UYGULAYALIM A. Aşağıdaki kitapların kapaklarındaki noktaları yerlere dinle ilgili edebi eserler veren önemli kişilerin adlarını boşluklara yazınız. Ahmet Yesevi Mevlana Yunus Emre Hacı Bektaş-ı Veli Süleyman Çelebi B. Aşağıdaki kavramların tanımlarını karşılarına yazınız. 1. Tevhid: Allah ın varlığını ve birliğini konu eden eserlerdir. 2. Naat: Hz. Muhammed e duyulan sevgiyi ifade eden şiirlerdir. 3. Mevlit: Hz. Muhammed in doğumunu konu alan eserlerdir. 4. İlahi: Allah ı övmek için yazılan bir nazım şeklidir. 5. Nefes: Alevi-Bektaş i kültüründe yazılan İslam konulu şiirlerdir. 131

132 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... A. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz. 1 Günlük hayatta (Baş harfler yuvarlak içine alınmıştır.) K kullandığımız dinî ifadeler İslam dininin dilimize 4 2 N A S A T olan etkisinin göstergesidir. 3 M E E R S İ D Y E 7 V 6 N E F E S L A 5 İ L A H İ B T A 1. Genellikle din ve devlet büyüklerini övmek için kullanılan şiir türü. 2. Peygamberimizi övmek için kullanılan şiir türü. 3. Ölen birinin üzüntüsü için yazılan ve ölen kişiyi öven şiirlere denir. 4. Peygamberimizin doğumu için yazılmış şiir. 5. Dinî musiki türü. 6. Bektaşi şairleinini yazdığı tasavvufi şiir türü. 7. Sabah ezanının okunduğu makam. B. Aşağıya günlük hayatta kullandığımız dinî ifadelerden beş tanesini yazınız. Allah rahatlık versin. Allah a emanet ol. Allah yardımcın olsun. Allah şifa versin. Allah bereket versin. 132

133 TESTİNİ ÇÖZELİM 1. Aşağıdakilerden hangisi dinin musikiye etkisine örnek olarak gösterilemez? A. Ezanların farklı makamlarla okunması B. Dinî ifadelerin türkülerde yer alması C. Söylenen şarkıların Arapça olması D. İlahi, kaside gibi türlerin ortaya çıkması 2. İslam dininin etkisiyle meydana gelmiş edebiyat türü aşağıdakilerden hangisidir? 4. Kültürün ayrılmaz bir ögesi olan İslam dininin kültüre olan etkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A. Din yalnızca güzel sanatlarda kendini gösterebilmiştir. B. Cami süslemelerinde dinî etkiler mevcuttur. C. Günlük hayatta kullandığımız dilde dinî ifadeler bulunmaktadır. D. Edebiyat alanında dinî motifler görmek mümkündür. A. Halk edebiyatı B. Divan edebiyatı C. Sözlü edebiyatı D. Nazım edebiyatı 5. Musikimizde dinî motifler görmek mümkündür. Şahin Tasavvuf musikisi İslam etkisiyle meydana gelmiştir. 3. Aşağıdaki balonlardan hangisi edebiyatımızdaki dinî motiflerden biri değildir? Mustafa Türkülerde var olan dinî motifler bir rastlantıdır. A. B. C. D. Berkay Mevlit Naat Kaside Dörtlük Bu öğrencilerden hangileri musikimizdeki dinin etkisi ile ilgili doğru bir görüş belirtmiştir? A. Yalnız Şahin B. Şahin - Berkay C. Şahin - Mustafa D. Mustafa - Berkay 133

134 6. Aşağıdakilerden hangisi dinin musikimizdeki etkilerine örnek değildir? 9. Aşağıdaki atasözleri ve deyimlerin hangisinde dinî ifade bulunmaz? A. Camilerde besmele süslemelerinin kullanılması B. Tasavvuf musikisi adında bir türün oluşumu C. Mevlid-i Şerif in yazılıp bestelenmesi D. Türkülerimizde yer alan Allah, peygamber ifadeleri A. Garip kuşun yuvasını Allah yapar. B. Üzüm üzüme baka baka kararır. C. Yalancının mumu yatsıya kadar yanar. D. Allah dağına göre kar verir. 7. Yukarıdaki görselde verilen cami musikisi örneği aşağıdakilerden hangisidir? A. Miraçlama B. Mihrabiyye C. Temcid D. Naat 8. Aşağıdakilerden hangisi günlük hayatımızda kullandığımız dinî ifadelere örnek gösterilemez? Aşağıdaki günlük hayatta kullanılan dinî ifade örneklerinden hangisi yanlıştır? A. Hasta ziyaretinde Allah sıhhat versin. demek B. Bir kimse bize yardım ettiğinde Allah razı olsun demek. C. Evden ayrılırken, Allah a ısmarladık demek. D. Yola çıkarken, Allah a emanet ol demek. A. Allah şifa versin B. Allah korusun C. Hayırlı işler D. İyi günler 134

135 5.4. ÖRF VE ÂDETLERİMİZDE DİNİN İZLERİ (5.5.4.) ÖĞRENELİM Toplumların yazılı olmayan ve kendilerini uymak zorunda hissettikleri yazılı olmayan alışkanlıklarına... örf ve âdet denir. Dinimiz İslam, toplum yaşamını etkilediği gibi o toplumda yer alan alışkanlık ve âdetlere de etki etmiştir. Güzel âdetlerin devamını sağlamış, dinin temel inanç ve ahlak ilkelerine uygun olmayanların da ortadan kaldırılmasına vesile olmuştur. Ayrıca... dinin kendisi de yeni ve güzel alışkanlıkları topluma kazandırmıştır. İslam dininin örf ve âdetlere olan etkisiyle ilgili verilebilecek onlarca örnek vardır. Sünnet törenleri, çocuklara isim konulurken sağ kulağına..., ezan sol kulağına... kamet okunması, bayram ziyaretleri, mevlit törenleri bunlardan bazılarıdır. İhtiyaç sahiplerinin gözetilmesi ile ilgili dinin emirleri dikkate alınmış, bu güzel tavsiye bir gelenek hâline gelerek nesilden nesile aktarılmıştır. Büyüklere... saygı,... küçüklere sevgi anlayışı yayılmış ve toplum içinde buna dikkat etmeyenler uyarılmıştır. Bayramlarda birlik ve beraberliğin tesis edilmesi için küsler barıştırılmış, uzakta kalanlar telefonla aranarak aradaki bağların kopmasına engel olunmuştur. İslam dinî toplum örf ve âdetlerimize yerleşerek onu güzelleştirmiş ve daha sağlam kılmıştır. Komşu komşunun külüne muhtaçtır. (Atasözü) Komşusu açken tok yatan bizden değildir. (Hadis) 135

136 5.5. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. SÜLEYMAN (a.s.) (5.5.5.) ÖĞRENELİM Hz. Süleyman... un Hz. Davud oğullarından biridir. Babası gibi... kral bir peygamberdir. Oldukça zeki ve ileri görüşlü biriydi. Daha küçük yaşlarda bunu göstermiş ve kavmi tarafından sevilmeye başlanmıştır. İsrailoğulları, O nun döneminde babası Davud (a.s.) zamanındaki gibi ferahlık içinde yaşamıştır. Hz. Süleyman zamanında yaşamış Sebe Melikesi..., Belkıs Hz. Süleyman ın sarayına geldiğinde gördüklerine hayran kalır ve onun mesajına iman eder. Hz. Süleyman ın kuş dilini bildiği ve diğer hayvanlarla da konuşabildiği Kur an-ı Kerim de geçmektedir. Kur an da Hz. Süleyman ın sahip olduğu nimetler hakkında, Ey insanlar, bize kuş dili öğretildi ve bize her şey verildi. Şüphesiz bu, apaçık bir lütuftur. ayeti geçer. (Nemi suresi, 16. ayet) Kudüs te bulunan ve üç büyük din için önemli dinî merkezlerden bir olan... Mescid-i Aksa Hz. Süleyman tarafından inşa edilmiştir. Hz. Süleyman ın adı Kur an-ı Kerim de 16 yerde geçmektedir. 136

137 UYGULAYALIM A. Aşağıya, örf ve âdetlerimizde yer alan dinî motiflere örnekler bularak yazınız. Sünnet merasimleri İsim koyma töreni Bayram ziyaretleri Cenaze törenleri Mevlid törenleri B. Aşağıdaki tabloda yer alan bilgilerden doğru olanları 4 işareti ile yanlış olanları ile işaretleyiniz. DOĞRU YANLIŞ 1. Hz. Süleyman Arabistan da yaşamıştır. 2. Sünnet törenleri dinî motiflerden biridir Mescid-i Aksa Medine dedir. 4. Hz. Süleyman ın oğlu Hz. Davud da bir peygamberdir Hz. Süleyman ın adı Kur an-ı Kerim de geçmemektedir. 6. Örf ve âdetler dinin etkisiyle tamamen değişmişlerdir. 7. Bayram ziyaretlerinin kültürümüzde önemli bir yeri vardır. 8. Mescid-i Aksa üç büyük din içinde önemli bir merkezdir Hz. Süleyman a Zebur isimli ilahi kitap verilmiştir. 10. Hz. Süleyman Kubbetüs Sahra yı inşa ettirmiştir. 137

138 PEKİŞTİRELİM Bunları da Öğrenelim... A. Aşağıdaki görsellerden örf ve âdetlerimizde dinin etkisini anlatanları 4 ile işaretleyiniz. Örf ve âdetlerimizde dinimizin etkili olduğuna birçok örnek vardır. Bunların başında, sünnet ve düğün törenlerinde mevlit okutulması gelir Hz. Süleyman, babası Hz. Davud gibi kral bir peygamberdir. Mescid-i Aksa yı inşa ettirmiştir. 4 4 B. Aşağıya, Hz. Süleyman hakkında istenen bilgileri yazınız. Babasının adı: Babasının adı: Hz. Davud Kur an da geçen özellikleri: Rüzgâra hükmetmek, Kuşların dilini bilmek Yaptığı mabed: Mescid-i Aksa Kur an da Hz. Süleyman a iman eden melikenin adı: Belkıs Sebe Melikesi 138

139 TESTİNİ ÇÖZELİM Aşağıdakilerden hangisi örf ve âdetlerimiz için söylenemez? I II III Bu görsellerden hangileri dinimizin örf ve âdetlere etkisine örnek verilebilir? A. Yalnız I. B. Yalnız III. C. I ve II. D. I, II ve III. A. Örf ve âdetlerimiz kültürümüzün birer parçasıdır. B. Örflerimizde yer alan tüm gelenekler İslam dininin etkisini taşır. C. Örf ve âdetlerimizi korumak, köklerimize sahip çıkmak demektir. D. Örf ve âdetlerimizde yer alan birçok dinî motif vardır. 2. Hz. Süleyman ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A. Zebur isimli kitap Hz. Süleyman a gönderilmiştir. B. Babası Hz. Davud dur. C. Kral bir peygamberdir. D. Mescid-i Aksa yı inşa eden peygamberdir. 3. Aşağıdaki Peygamberlerden hangisi Kudüs bölgesinde yaşamamıştır? 5. Mescid-i Aksa ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A. Mescid-i Aksa tüm ilahi dinler için kutsaldır. B. Mescid-i Aksa Kudüs sınırları içindedir. C. İnşası yedi yıl sürmüştür. D. Mescid-i Aksa günümüze kadar ayakta kalamamıştır. A. Hz. Muhammed B. Hz. Davud C. Hz. Süleyman D. Hz. Zekeriya 6. Mescid-i Aksa yı inşa ettiren peygamber aşağıdakilerden hangisidir? A. Hz. Davud B. Hz. İbrahim C. Hz. Süleyman D. Hz. Şuayp 139

140 7. Aşağıdakilerden hangisinin örf ve âdetlerimizde yeri yoktur? A. Mevlit töreni B. Noel kutlaması C. Bayram ziyaretleri D. Sünnet töreni 9. Andolsun! Biz Dâvûd a ve Süleyman a ilim verdik. Onlar, Hamd, bizi mü min kullarının birçoğundan üstün kılan Allah a mahsustur. dediler. (Neml suresi, 15. ayet) Bu ayetten hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? 8. Kültürümüzde dua etmenin önemli bir yeri vardır. Yapılan her işe başlamadan önce dua etmek, büyüklerimizden ilk öğrendiğimiz bilgiler arasında yer almaktadır. diye derse başlayan Ahmet Öğretmen kültür ve dua arasındaki hangi ilişkiden söz etmiştir? A. Kültür ile din arasında sıkı bir ilişki vardır. B. Dua olmazsa kültür de olmaz C. Din insan hayatının tüm alanlarına etki etmez. D. Dua yalnızca kültürel bir etkinliktir. A. Allah, Hz. Davud u Hz. Süleyman dan üstün kılmıştır. B. Hz. Süleyman a ilim verilmiştir. C. Hz. Süleyman, Hz. Davud un oğludur. D. Hz. Süleyman ve Hz. Davud, kral peygamberdir. 10. Örf ve âdetlerimizin şekillenmesinde dinin etkisi oldukça fazladır. Taziye evlerinde okunan Kur an-ı Kerim ve mevlitler buna en güzel örnektir. Ayrıca sünnet ve düğün törenlerinde okunan mevlitler merasimlerimize manevi bir anlam katar. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce hangisidir? A. Dinin örf ve âdet üzerindeki etkisi B. Örfün din olmadan gelişemeyeceği C. Âdetlerimizin bir kısmında dinin etkisi olduğu D. Örf ve âdetlerin dinin eseri olduğu 140

141 5. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Hz. Muhammed cahiliye toplumundaki bazı örf ve âdetlerin devam etmesine izin verirken kan davası gibi örf âdetleri yasaklamıştır. Buna göre Hz. Muhammed in örf ve âdetleri doğru ya da yanlış olarak değerlendirmesinde temel ölçütü aşağıdakilerden hangisidir? 4. Aşağıdakilerden hangisi camilerde okunan salavatı besteleyen musiki üstadıdır? A. Buharizade Mustafa Itri B. Süleyman Çelebi C. Dede Efendi D. Tanburi Cemil Bey A. İslam ın temel ilkelerine uygunluk B. Arap kültürüne uygunluk C. Çağın gereklerine uygunluk D. Yaygın görüşlere uygunluk 5. Dinî musiki türlerinden olan tasavvuf musikisinde kullanılan çalgılar arasında aşağıdakilerden hangisi yer alır? 2. Aşağıdakilerden hangisi dinin örf ve âdet lerimizdeki izlerine örnek değildir? A. Cenaze töreni B. Anneler günü kutlaması C. Mevlit töreni D. Ad koyma merasimi 3. Günlük hayatta bir işe niyet edince inşaallah, ise başlayınca bismillah, işi ibitince de maşallah deriz. Bu örnekler dinin hayatın hangi alanına etkisine örnek olarak gösterilebilir? A. Örf ve âdetler B. Musiki C. Konuşma dili D. Mimari A. Piyano B. Keman C. Ney D. Viyolensel 6. İslam dininin mimariye etkilerinden biri çok sayıda çeşme, sebil ve şadırvanın yapılmasıdır. Bu mimari yapıların inşasından aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A. İslam ın temizliğe verildiği önemi gösterir. B. İnsanların yararlanması için yapılmıştır. C. İnsanlara para karşılığı kullandırılmıştır. D. Sadaka olması için yapılmıştır. 141

142 7. Camilerde minarenin etrafını çepçevre dolaşan, müezzinin çıkarak ezan okuduğu, kenarları korkuluklu bölüm aşağıdakilerden hangisidir? A. Mihrap B. Minber C. Âlem D. Şerefe 11. Merkezinde cami olan ve İslam toplumunun pek çok ihtiyacına cevap veren mimari tür aşağıdakilerden hangisidir? A. Şifahane B. Medrese C. Kervansaray D. Külliye 8. Aşağıdakilerden hangisi caminin işlevleri arasında bulunmaz? A. Kur an-ı Kerim okumak B. Ticaret yapmak C. Dua etmek D. Vaaz ve hutbe dinlemek 9. İslam ülkelerinin nüfusu artınca büyük ebatlı camiler inşa edilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi camilerin inşasının büyük boyutlu olmasının asıl nedenidir? Aşağıdakilerden hangisi Hz. Süleyman ın özelliklerinden biridir? A. Hristiyanlara gönderilmiştir. B. Kavmi tarafından göçe zorlanmıştır. C. Rüzgâra hükmetme ve canlılarla konuşma nimeti verilmiştir. D. Büyük bir krallık kurarak, düşmanları ile savaşmıştır. A. Zenginliği göstermek B. Gücü vurgulamak C. Cemaatle namaz kılma ihtiyacı D. Gösteriş yapmak 10. Aşağıdakilerden hangisi dinin güzel sanatlardaki yansımasına örnektir? A. Hat B. Cami C. Kubbe D. Minare 142

143 Uygulama, Pekiştirme ve Testlerin Yanıtları için: * * Telefonunuza aşağıdaki "QR kod"u okutunuz. 143