Sa l kl Köpeklerin D Kulak Kanal ndan zole Edilen Mikroorganizmalar ve Antibiyotik Duyarl l klar

Transkript

1 Kocatepe Veteriner Dergisi Kocatepe Veterinary Journal ARA TIRMA MAKALES RESEARCH ARTICLE Sa l kl Köpeklerin D Kulak Kanal ndan zole Edilen Mikroorganizmalar ve Antibiyotik Duyarl l klar Yahya KUYUCUO LU, 1* Zülfikar Kadir SARITA 2 ÖZET Anahtar Kelimeler Sa l kl Köpek Kulak Mikroorganizma Antibiyotik Key Words Healthy Dog Ear Microorganism Antibiotic 1Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dal Afyonkarahisar Türkiye 2 Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dal Afyonkarahisar Türkiye * Corresponding author ykuyucuoglu@aku.edu.tr Tel: Fax: Bu çal ma sa l kl 141 köpe in d kulak kanal n n mikrobiyolojik muayenesi ve antibiyotik duyarl l klar n n belirlenmesi amac yla planland. Köpek kulaklar ndan en yüksek oranda Staphylococcus aureus (%31.5) identifiye edildi. Bu mikroorganizmay s ras yla Streptococcus spp. (%16.4), Bacillus spp.(%12.3), Staphylococcus intermedius (%9.5), Proteus spp. (%8.2), Pseudomonas aeruginosa (%8.2), Escherichia coli (%6.8), Candida spp. (%4.2) ve Aspergillus spp. (%3.5) izledi. statistiksel olarak sa l kl köpeklerin kulak kanal ndan izole edilen mikroorganizmalar aras ndaki farkl l k önemli bulundu (p 0.05). zole edilen su lara antibiyotik duyarl l k trestleri yap ld. Staphylococcus aureus, Streptococcus spp. ve Staphylococcus intermedius türlerinin büyük ço unlu u amoksisilin/klavulanik asit, ceftiofur ve gentamisine yüksek oranda duyarl bulundu. Sonuç olarak otitis eksterna tedavisinde gentamisin, amoksisilin/klavulanik asit ve antifungal kombinasyonlar n n kullan lmas n n yararl olabilece i kan s na var ld. Identification and Antimicrobial Susceptibility of Microorganisms Isolated from External Ear Canal of Healthy Dogs S U M M A R Y The study was conducted to determine the microbiological examination and antibiotics susceptibility of the external ear canal of healthy 141 dogs. The most frequently isolated microorganism from dog ears was Staphylococcus aureus (31.5%), followed by Streptococcus spp. (16.4%), Bacillus spp.(12.3%), Staphylococcus intermedius (9.5%), Proteus spp. (8.2%), Pseudomonas aeruginosa (8.2%), Escherichia coli (6.8%), Candida spp. (4.2%) and Aspergillus spp. (3.5%), respectively. A statistical analysis of the results suggest that isolation of these microorganisms is significant (p 0.05) in ear canal of healthy dogs. Furthermore, the antimicrobial susceptibility tests of isolated strains were analysed. Majority of the Staphylococcus aureus, Streptococcus spp. and Staphylococcus intermedius strains were highly susceptible to amoxicillin/clavulanic asid, ceftiofur and gentamicin. The study indicates that gentamisin, amoxicillin/clavulanic acid and antifungal agents continue to be useful in the therapy of otitis externa. 19

2 G R Köpeklerin d kulak kanal nda bulunan mikroorganizmalar ve otitis externa ile ilgili çok say da ara t rma yap lm t r. 1,2,3 Fernandez ve ark. 4 köpek ve kedilerde otitis eksterna prevalans n %5 ile %20 aras nda rapor etmi lerdir. Otitis eksterna küçük hayvan kliniklerinde çok yayg n olarak kar la lan ve multifaktöriyel etiyolojiye sahip bir hastal kt r ve hastal n haz rlay c sebepleri aras nda; s, rutubet, kulak kirlili i, ya, cinsiyet, rk, travma, a r duyarl l k, otoimmun hastal klar, anatomik yap ve ph gibi pek çok neden say labilece i gibi, kulak akarlar ve yabanc cisimler de predispoze faktörler olarak bilinmektedir. 2,4,5,6 Köpek otitis eksterna vakalar ndan en çok izole edilen mikroorganizmalar aras nda S. aureus ve S. intermedius %30 -%50 oranlar nda rapor edilmi tir. 7,8 Ayr ca otitis eksternal köpeklerden Proteus spp. coagulase negative staphylococci, E. coli, Corynebacterium spp. ve Pseudomonas aeruginosa yayg n olarak izole edilen bakteriler olarak bildirilmektedir ve Pseudomonas aeruginosan n kronik otitis eksterna olgular nda büyük rol ald çe itli ara t r c lar taraf ndan belirtilmi tir. 9,10 Keskin ve ark otitisli köpe in 79 (%97.5)undan izolasyon yap ld n ve en yüksek oranda S. aureus, Malassezia pachydermatitis (%21.6), Pseudomonas ssp. (%9.6), E.coli ve Candida spp. (%2.4) izole ettiklerini bildirmi lerdir. Akay ve ark. 11 otitis external köpeklerden %27.0 P.aeruginosa, %18.1 S. aureus, %18.1 S.epidermidis, %12.1 Proteus mirabilis, %9.09 E.coli, %6.06 C. Pyogenes, %3.03 S. pyogenes, %3.03 Citrobacter spp. ve %3.03 oran nda antrakoid etkenler izole edildi ini rapor etmi lerdir. Mikotik mikroroganizmalar aras nda en yayg n olarak izole edilen tür Malassezia pachydermatitistir. 2,12 Ayr ca otitisli ve sa l kl köpeklerin kulak svap örneklerinden, Candida spp., Aspergillus spp., Microsporium spp. ve Trichophyton spp. türlerinin izole edildi i bildirilmektedir. 4,12,13 Otitis eksterna vakalar nda s kl kla antibiyotikler kullan lmaktad r. Farkl ülkelerde yap lan çal malarda antibiyotiklere duyarl l n de i iklik gösterdi i ve artan oranlarda dirençlilik saptand bildirilmektedir. 1,2,14,15 Bu çal mada, sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan al nan svap örneklerinden mikroorganizma izolasyonu ve bu etkenlere kar antibiyotik duyarl l klar n n belirlenmesi amaçlanm t r. GEREÇ ve YÖNTEM Bu çal mada, Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kliniklerine getirilen çe itli rk, ya ve cinsiyetteki sa l kl 141 köpe e ait kulak svap örnekleri materyal olarak kullan ld. Kulak svap örnekleri Stuart transport medium (oxoid, Basingstoke, UK) içerisine al nd ve 4 C muhafaza edildi. Köpeklerin kula ndan steril svaplarla al nan örnekler, %7lik koyun Kanl Agar (Oxoid CM55), MacConkey Agar (Oxoid CM0109) ve Eosin Methylene Blue (EMB) Agara (Oxoid CM0069) ekilerek 37 C'de aerobik artlarda saat inkübe edildi. Kanl Agarda üreyen bakterilerin koloni morfolojileri ve hemoliz özellikleri incelendi. Elde edilen kültürlerden Gram boyama yap ld ktan sonra koloniler kanl agara pasajlar yap larak saf kültürleri elde edildi. Svap örneklerinden mantar izolasyonu amac yla %0.05 kloramfenikol i- lave edilmi Sabouraud Glucose Agar (SGA) kullan ld. zole edilen mikroorganizmalar n identifikasyonlar klasik yöntemlere göre yap ld. 16,17 (Çizelge 1). : zolasyon ve identifikasyonlar yap lan bakterilerin antibiyotik duyarl l k testleri %5 koyun kan ilave edilmi Müller Hinton Agar (oxoid)da disk diffuzyon testi National Committee for Clinical Laboratory Standardsa göre yap ld. 18 : Mikrobiyolojik bulgular n istatiksel analizinde Chi-squared test kullan ld ve p 0.05 de eri önemli kabul edildi. BULGULAR Bu çal mada, 141 köpekten al nan svap örneklerinden 73 (%51.7) aerobik bakteri izole edildi. zole edilen mikroorganizmalar n 23 (%31.5)ü S. aureus, 12 (%16.4)si Streptococcus spp., 9 (%12.3)u Bacillus spp., 7 (%9.5)si S. intermedius, 6 (%8.2)s proteus spp. ve Pseudomonas aeruginosa., 5 (%6.8)i E.coli, 2 (%2.7)si Pasteurella spp. ve Citrobacter spp. ve 1 (%1.3)i Acinetobacter spp. olarak identifiye edildi (p 0.05) (Çizelge 1). Ayr ca 141 svap örne inin 6 (%4.2)s ndan Candida spp. ve 5 (%3.5)inden de Aspergillus spp. identifikasyonu yap ld (Çizelge 2). zole edilen bakterilerin %69.8i danoflaksasine, %57.5i rifaksimine, %73.9u amoksisilin klavolonik asite, %46.5i vankomisine, %45.2si amoksisiline, %35.6s tetrasikline, %27.3ü penisiline, %23.2si eritromisine, %53.4ü gentamisine ve %71.2 si ise ceftiofura duyarl bulundu (Çizelge 3).

3 TARTI MA ve SONUÇ Köpeklerde d kulak yolunun bakteriyel ve fungal floras ile ilgili olarak dünyada birçok ara t rma yap lm t r. 1,2,3,4,9,10 Küçük hayvan kliniklerinde otitis eksternan n çok yayg n olarak görüldü ü ve prevelans n n %5-20 aras nda de i ti i bidirilmi tir. 4 Bakteriyel ve mantar enfeksiyonlar n n kulak hastal klar na sekonder olarak kat ld ve kulak kanal nda primer bir hasar olu tu unda normal florada bulunan mikroroganizmalar n sekonder enfeksiyonlara yol açt rapor edilmi tir. 19,20 Otitits external köpeklerden s kl kl Staphylococcus spp. olmak üzere, %29.9 Str. canis, %14.4 Proteus spp. ve %10.3 oran nda E. coli izole edildi i bildirilmi - tir. 4,5 Keskin ve ark. 2 klinik olarak otitis eksterna te hisi konan köpeklere ait klinik materyallerin mikrobiyolojik muayenesi sonucunda %46.9 S. aureus, %4.8 Proteus spp. ve % 2.4 oran nda da E.coli izole ettiklerini rapor etmi lerdir. Penna ve ark. 21 otitisli köpeklereden %14.3 oran nda S. aureus izole ettiklerini bildirmi lerdir. Yap lan bu çal mada %31.5 Staphylococcus spp., olmak üzere, %16.4 Streptococcus spp., %8.2 Proteus spp. ve %6.8 E. coli izolasyon oranlar ara t r c lar n 1, 2,5 bulgular na yak n de erlerde bulunmu tur. Keskin ve ark. 2 ve Lyskova ve ark. 1 yapt klar çal malarda Pseudomonas aeruginosa izolasyon oranlar n % 9.6 ve %7.2 olarak rapor etmi lerdir. Sunulan bu çal mada P. aeruginosa %8.2 oran nda izole edilmi ve ara t r c lar n bulgular ile uyumlu oldu u görülmü tür. Köpeklerin d kulak kanal ndan izole edilen S. intermediusun toksin üretimi ve süperantijen olma özelli i ile zoonotik öneme sahip bir bakteri türü olabilece i belirtilmektedir. 22,23,24 Lyskova ve ark. 1 S. intermediusun izolasyon oran n n sa l kl köpeklerde otitisli köpeklere göre daha dü ük oranlarda (%24.2) oldu unu rapor etmi - lerdir. Oliveira ve ark. 3 ise otitisli köpeklerden %54.8 oran nda S. intermedius izole etmi lerdir. Bu çal mada sa l kl köpeklerin kulaklar ndan al nan svap örneklerinden %9.5 oran nda S. intermedius izole edilmi tir. Lyskova ve ark. 1 otitisli köpeklerden %3.1 oran nda Candida spp. ve %2.1 oran nda Aspergillus fumigatus izolasyonu yapt klar n, sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan ise maya ve mantar türü izole edilmedi i- ni bildirmi lerdir. Yoshida ve ark. 25 sa l kl köpeklerin kulak kanal ndan %12.3 oran nda maya izole edildi ini rapor etmi lerdir. Benzer çal malarda 4,13 Candida spp. ve Aspergillus fumigatus izolasyonlar n n yap ld belirtilmi tir. Bu çal mada sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan %4.2 Candida spp. ve %3.5 oran nda Aspergillus spp. izolasyonu yap lm t r. Yap lan çal malarda 1,2,3,15,21 ilk s rada Staphylococcus spp. izolasyonu görülmekle birlikte di er bakterilerin farkl oranlarda oldu u dikkati çekmektedir. Bu farkl l klar n co rafik ve de i ik rk özelliklerine ba l olabilece i belirtilmi tir. 26 Sa l kl ve otitis eksternal köpeklerden al nan svaplardan izole edilen mikroorganizmalar n antibiyotiklere duyarl l klar ile ilgili pek çok çal mada farkl sonuçlar al nm t r. Son y llarda ço ul dirençlilik yayg n bir bulgu olarak gösterilmektedir. Lyskova ve ark. 1 otitisli köpeklerden izole ettikleri 7 P. aeruginosa su unun 6 antibiyoti e dirençli bulundu u bildirilmi tir. Yap lan bu çal mada izole edilen P.aeruginosa su lar nda benzer oranlarda ço ul dirençlilik saptanm t r. Bu bulgular antibiyotiklere dirençlilik prevalans n n artarak devam etti ini göstermektedir. Bu çal mada izole edilen S. aureus su lar amoksisilin klavulanik asit ve ceftiofura %91.3, gentamisine %82.6 ve danoflaksasine %65.2 oranlar nda duyarl bulundu. Staphylococcus spp. ve Streptococcus spp. su lar n n tetrasikline dirençlili i, Gram negatif basillere ise duyarl bulunmas Lyskova ve ark. 1 n n bulgular ile paralellik göstermektedir. Oliveira ve ark. 3 S. intermedius su lar n n eritromisine (%27.1 ) dirençli bulundu unu rapor etmi lerdir. Bu çal mada izole edilen S. intermedius su lar da (%28.5) yakla k olarak ayn oranda dirençli bulunmu tur. Sonuç olarak, köpeklerin d kulak kanal ndan izole edilen mikroorganizmalar n çok çe itlilik gösterdi i ve primer hasara ba l olarak otitise sebep olabilecek mikroorganizmalar oldu u belirlenmi tir. Genel olarak pek çok bakteri ve mantar türü otitis eksternaya sebep olmakta ve tedavide antibiyotik seçimi oldukça önem ta maktad r. zole edilen mikroorganizmalara antibiyotiklerin de i ik oranlarda dirençli oldu u dikkate al nmal ve antibiyotik duyarl l k testleri mutlaka yap lmal d r. Yap lan bu çal mada otitis eksterna vakalar nda gentamisin ve amoksisilin klavulanik asit yan nda antifungal kombinasyonlar n n önemli bir tedavi seçenei olabilece i kan s na var lm t r Çizelge 1. Sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan izole edilen bakteriler Mikroorganizma (n) (%) S. aureus Streptococcus spp Bacillus spp S. intermedius Proteus spp Pseudomonas aeruginosa E.coli Pasteurella spp Citrobacter spp Acinetobacter spp Toplam Çizelge 2. Sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan izole edilen mantarlar Türler n =141 svap % Candida spp Aspergillus spp

4 Kuyucuo lu, Sar ta Çizelge 3. Sa l kl köpeklerin d kulak kanal ndan zole edilen mikroorganizmalar n antibiyotik duyarl l klar Table 3. Antibiotics susceptibility of bacteria isolated from external ear canal of healthy dogs Vankomisin Amoksisilin Tetrasiklin Penisilin Eritromisin Gentamisin Ceftiofur Danofloksasin Rifaksimin Amoksisilin Klavulanik asit Su Say s Mikroorganizma n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % S. aureus S. intermedius Streptococcus spp E.coli Bacillus spp Proteus spp Pseudomonas aeruginosa Pasteurella spp Acinetobacter spp Citrobacter spp Toplam

5 K A Y N A K L A R 1. Lyskova P, Vydrzalova M, Mazurova J (2007) Identification and antimicrobial susceptibility of bacteria and yeasts isolated from healthy dogs and dogs with otitis externa. J Vet Med A, 54: Keskin O, Kökçü L, Akan M (1999) Otitis eksternal köpeklerden izole edilen mikroorganizmalar ve antibiyotik duyarl l klar. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 46: Oliveira LC, Leite CAL, Brilhante RSN, Carvalho CBM (2008) Comparative study of the microbial profile from bilateral canine otitis. Can Vet J, 49: Fernandez G, Barboza G, Villalobos A, Para O, Finol G, Ramirez RA (2006) Isolation and identification of microorganisms present in 53 dogs suffering otitis externa. Rev Cient-Fac Cien V, 16: Blanco JL, Guedeja-Marron J, Blanco I,Garcia ME (2000) Optimum incubation codition for the isolation of yeasts from canine otitis externa. J Vet Med B, 47: Doyle RS, Skelly C, Bellenger CR (2004) Surgical management of 43 cases of chronic otitis externa in the dog. Ir Vet J, 57: Bensignor E, Legeay D, Medaille C (2000) Prospective study on otitis externa in the adult dog in France. Prat Med Chir Anim, 35: May ER, Hnilica KA, Frank LA, Jones RD, Bemis DA (2005) Isolation of Staphylococcus schleiferi from healthy dogs and dogs with otitis, pyoderma, or both. J Am Vet Med Assoc, 227: Martin Barrasa JL, Lupiola Gomez P, Gonzales Lama Z, Tejedor Junco TM (2000) Antibacterial susceptibility pattern of Pseudomonas strains isolated from chronic canine otitis externa. J Vet Med B, 47: Tejedor Junco TM, Martin Barrasa JL (2002) Identification of antimicrobial susceptibility of coagulase positive Staphylococci isolated from healthy dogs and dogs suffering from otitis externa. J Vet Med B, 49: Akay Ö, Aslanbey D, Arda M, Canda A, Ayd n N, zgür M, Diker S (1984) Otitis external köpeklerden izole edilen mikroorganizmalar ve bunlar n antibiyotiklere duyarl l klar üzerine bir ara t rma. A Ü Vet Fak Derg, 31: Crespo MJ, Abarca ML, Cabanes FC (2000) Atypical lipid dependent Malassezia species isolated from dogs with otitis externa. J Clin Microbiol, 38: Kumar A, Singh K, Sharma A (2002) Prevalence of Malassezia pachydermatitis and other organisms in healthy and infected dogs ears. Isr Vet Med Assoc, 57: Guardabassi L, Schwarz S, Lloyd DH (2004). Pet animals as reservois of antimicrobial resistant bacteria. J Antimicrob Chemother. 54: Lilenbaum W, Veras M, Blum E, Souza GN (2000) Antimicrobial susceptibility of staphylococci isolated from otitis externa in dogs. Lett Appl Microbiol, 31(1): Quinn P J, Markey BK, Carter ME, Donnelly WJ, Leonard FC (2002). Veterinary Microbiology and Microbial Disease. Blackwell Publishing Professional, Iowa. 17. Holt JG, Krieg NR, Sneath PHA, Staley JT, Williams ST (1994) Facultatively Anaerobic Gram-negative Rods (in) Bergeys Manual of Determinative Bacteriology, 9 th Ed., , Williams and Wilkins, 428 East Preston Street, Baltimore, Maryland 21202, USA. 18. National Committee for Clinical Laboratory Standards (2001) Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing. Eleventh Informational Supplement, NCCLS document 100-S11, Weyne, PA, Kiss G, Radvanyi S, Szigeti G (1997) New combination for the therapy of canine otitis externa. I. Microbiology of otitis externa. J Small Anim Pract, Hariharan H, Coles M, Poole D, Lund L, Page R (2006) Update on antimicrobial susceptibilities of bacterial isolates from canine and feline otitis externa. Can Vet J, 47: Pena Bi Varges R, Medeiros L, Martins GM, Martins Rr, Lilenbaum W (2010) Species distribution and antimicrobial susceptibility of staphylococci isolated from canine otitis externa. Vet Dermatol, 21(3): Becker K, Keller B, Eiff C (2001) Enterotoxigenic potential of Staphylococcus intemedius. Appl Environ Microbiol, 67: Hendricks A, Schuberth H, Schueler K, Lloyd DH (2002) Frequency of superantigen-producing Staphylococcus intemedius isolated from canine proderma and proliferation-inducing potential of superantigen in dogs. Res Vet Sci, 73: Teraucki R, Sato H, Hasegawa T, Yamaguchi T, Aizawa C, Maehara N (2003) Isolation of exfoliative toxin from Staphylococcus intemedius and its local toxicity in dogs. Vet Microbiol, 94: Yoshida N, Naito F, Fukata T (2002) Studies of certain factors affecting the microenvironment and microflora of the external ear of the dog in health and disease. J Vet Med Sci, 64: Graham Mize CA, Rosser EJ, (2004) Comparison of microbial isolates and susceptibility from external ear canal of dogs with otitis externa. J Am Anim Hosp Assoc, 40: