~_.)u J!Yu!J.,,r-{;--~'.::.-9if~ı:ı>'!/,..

Transkript

1 j ~_.)u J!Yu!J.,,r-{;--~'.::.-9if~ı:ı>'!/,..!r islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI THE CONFERENCE ON THE PRESERVATı"ON OF AACHITECTURAL HEAITAGE OF ISLAMIC CITIES 22-26/4/1985 ISTANBUL ~"":"'.;.-;.:. -~-..:._. AAAS l::ictlfl< Sı;;veı ISI.ı.~ ELI~ i:!jyck StNI~ EEtECIYESı.liU3 I!J/i>jS Ql\C.I.'ıi[ATIQ'f G~!,t.Tiil ISU.It5Ut UUICOPJ.tıit.; /,.._...'.I.IU.6lfiiiSfl Gfli5Ut t'c5tıtu5u.ı.aa3urej.hqf;tlcpuiict u-ıshtute ~ ~.. ~;j::.:..~:": TC UARI.I.I.AAVE sc:ta!u.fj EHE!HTEW<lll~l~ UNıQNOfLlUICOi'.lllfltSOf ~ıau.aaı<.:gd'i

2 Yapı m tıd: ılolt'ra Araştırma, Basın, Yayın, Organizasyon Dizgi, Film: Damla Dlzgl, Baskı: Seçll Ofset, Cilt: Numune Basım ve CIItevi Istanbul, Şubat 1987

3 MADİNAT AL SULAİBİKHAT Eski Kuveyt Üzerine Özet Bilgi Kuveyt Belediyesi Eski Kuveyt, insan ihtiyacının ve hayatın gereklerine cevap verme eğiliminin, o zamanın inşa tarzının gelişmesini belirleyen asıl saiki oluşturduğu Arap dünyasındaki öbür eski kasabalardan pek farklı değildi. (Kuveyt) sözcüğünün, "erişilemez hisar" anlamın.a gelen (AL KUT) sözcüğünden geldiğine inanılır. Kuveyt'te inşa edile11 ilk hisar, lranlı hacılar için ağırlama merkezi ve yiyecek arnbarı görevini gören "Aguil lbn Arir Hisan" idi. Bu küçük ve basit deponun çevresinde, ilk ev, cami ve dükkanlar inşa edilmiştir. Nüfus birikiminin ve ticaret faaliyetlerinin başlaması, denize olan ekonomik bağımlılıktan kaynaklanmıştır. Bu durum bölgenin canlanmasında güçlü pir etken olmuştur ve yerleşmenin yoğun olduğu semtlerin ve pazaryerini çevreleyen "Braha"ların ortaya çıkmasına yol açmıştır. O sıralar şehir içirı tehlike oluşturan çatışmalar ve kabile kavgaları nedeniyle, Kuveyt, güvenliğini pekiştirrnek amacıyla bir şehir duvarı inşa etmiştir. Şehir duvarı denizden denize uzanıyordu. Sonra, kapıları ve kuleleri bulunan bir başka sur yapıldı, ama şehir yeniden sakinleşince bu sur kısa zamanda yıkıldı. Ayrıca, 1921 yılında son olarak bir başka sur inşasını zorunlu kılan Vahabi hareketi Kuveyt için gerçek bir tehlike oluşturuyordu. Bu duvar, aceleyle yapılmasını gerektiren

4 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI koşullar nedeniyle mimari süslemeden yoksundu ve çamurla taş kullanılarak yapılmıştı. Bu sorun "Breiisi", "Al Jahra", "AI-Shamiya" ve "Al Maksab" gibi kapılarından bazıları bugün hala ayakta kalabilmiştir. Kuveyt Mahallesi Eski Kuveyt mahallesi, her biri "AI-Farij" adını taşıyan yerleşim topluluklarından oluşuyordu. Her bir "Farij" de, yayaların ve binek arabalarının geçebileceği genişlikte dar yollarla birbirine bağlanan ve başka ev topluluklarıyla karşılıklı inşa edilmiş olan bitişik ev topluluklarından oluşuyordu. Evler, karşı sıradaki evlerden, yazın kavurucu sıcağına ve kışın soğuk rüzgariarına karşı koruma sağlayacak bir uzaklıkta inşa edilmişti. '' AL-BARAHA''!lllahallenin Merkezi "Farij"in yolları, genellikle, çocukların oyun oynadığı, yetişkinlerin toplandığı ve törenlerle şenliklerin düzenlendiği mahalle merkezi olan "AI-Baraha"ya çıkmaktadır. Cami, okullar ve dükkanlar "AI-Baraha"daydı. Kuveyt'te inşa edilen ilk cami, "İbn Bahr" camiiydi. Camiierin tasarımı tıpkı evlerinki gibi sadeydi; camilerle evleri ayırdeden özellik, minarelerin varlığıydı. Eski Kuveyt mahallesinde okullar da yaygındı; öğrencilerin sıcaktan korunması için okulların avlularının üzerieri örtülüydü. Mahallenin ticaret merkezi, dükkaniardan oluşan pazaryeriydi. Bunlar, dışarıya açılan geleneksel kapıları bulunan küçük odalardı. Kahvehane, birbirine açılan dükkanlar topluluğundan oluşuyordu. Böylece eski Kuveyt mahallesinin planlaması, kendiliğinden toplum aile bütünleşmesini gerçekleştirmeye hizmet ediyordu. Eski Kuveyt Evleri 1. Büyük Tüccar Evleri: Bu evler kıyıdaydı ve şu bölümlerden oluşuyordu: A. Divaniye Avlusu: Burası, erkek konuklara ayrılan divaniyeye bakan avluydu. B. Mutfak Avlusu: Burası, kadınların ve hizmetçilerin evin bütün işlerini gördükleri avluydu. Bu avlu,mahremiyetini etkilemeyecek biçimde kısmen divaniyeye bağlıydı. C. Sığır yetiştirilen avlu: Burası, hayvan yetiştirmeye ayrılmış, hayvanların girip çıktığı özel bir kapısı bulunan bir bölümdü. Mutfağa veya kadınlara ait avluya bağlıydı. 2. Orta Boydaki Ev/er: Buraları, esnafın ve orta gelir gruplarının oturduğu evlerdi. Aşağı yukarı 800 m 2 '1ik bir alana sahipti ve şu bölümlerden oluşuyordu: A. Divaniye Avlusu: Konuklara ait avlu. B. Mutfak Avlusu: Mutfağa ve yatak odalarına bakardı. Kadınlar için avlusu yoktu. C. Sığır yetiştirilen avlu: Bazan, kadınların ev işlerine ayrılan bir birimi içerecek biçimde mutfak avlusuyla bağlantısı olurdu. 3. Küçük Ev/er: Buralarda basit gemiciler ve düşük gelir grupları otururdu. Bu ev tipi, ev işlerinin hepsinin görüldüğü sadece bir avludan oluşurdu. Divaniyeye genellikle ayrı bir yerden geçilirdi. Genel Özellikler: Bu evlerin hepsinin gerek tasarım gerekse inşa tarzı yönünden ortak genel özellikleri vardı. Sözgelimi duvarlar 50 cm. genişliğinde olup çamur ve deniz taşından yapılırdı. Tavanlar için, ortalama 4 m. eninde sandal ağacı tahtası kullanılırdı.

5 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI 393 Duvarların dibi, şiddetli yağmurun yol açtığı erozyonun önlenmesi için bir sıva tabakası ile kaplanırdı. ~ Bu duvarların iç tarafında, "Roshina" denen, farklı biçimlerde iç uzantılar bulunurdu. Duvarlardaki süsler ve bezekler geometrikti; bu süsler ve bezekler arasında kuş, hayvan vb. resimleri ve tasvirleri bulunmazdı. Bunlar, islam kültürünün eski Kuveyt üzerindeki etkisini dile getiren sade motiflerdi. Toplumsal Etki: Görenekler ve gelenekler gibi toplumsal etkenler, Kuveyt ev tasarımıyla doğrudan ilişkili olup erkekler ve kadınlar için ayrı ayrı avlu mekanlarının geliştirilmesine yol açmıştır. Evin dışkapısı, (Bab Bakhukha) adını taşıyan daha küçük bir kapıyla birlikte, büyük bir kapı biçiminde tasarlanmıştır. Bu demektir ki öbür kapıdan geçen herkes başını eğmek zorundadır. Böylelikle yabancıların saldırı yeteneği son derece kısıtlanmış oluyordu. Güvenlik öğesi olarak, ayrıca, pencerelere demir parmaklıklar takılıyordu ve merdiven de görülmeyi engelleyecek biçimde bir yan duvarla korunuyordu. iklim koşullarıyla ilgili olarak, "Liwan"ın, "Misbah"ın varlığının, oda tavanlarının yüksekliğinin yanısıra, tepedeki açıklıklar havalandırma için tasarlanmıştı. Bu nedenle, eski Kuveyt evinin her bölümü özgül bir işieve sahipti. Toprak da ekonomik bir biçimde kullanılmaktaydı ve malzeme, sınırlı rağmen, en iyi biçimde kullanılmaktaydı. Eski Kuveyt evinin tasarımında, alınmaktaydı. olmasına komşuların mahremiyetinin korunması da dikkate Yukarıda ele alınan noktalar açısından, NHA (Ulusal Konut Kuruluşu)'daki Planlama Dairesi, Doğu Sulaibikhat d~nen yörede inşa edilecek bir konut projesi üzerine bir inceleme gerçekleştirmiştir. Inceleme, eski Arap şehrinin öğelerini çağdaş biçime aktarıp eski Arap miras ve geleneklerini canlandırarak bu eski öğelerden yararlanmayı amaçlamaktadır. Doğu Sulaibikhat, Kuveyt şehrinin on bir kilometre batısındaki Kuveyt koyunda, 85 hektarlık bir yüzölçümüne sahip bir arazidir. Bu kıyı yöresinin çevre koşulları yönünden taşıdığı nitelik ve şehir merkezine olan yakınlığı nedeniyle, Ulusal Konut Kuruluşu, burayı azami ölçüde geliştirmeye yönelmiş bulunmaktadır. Geliştirilen ev tipi, üç katlı, avlulu, sıra halinde evlerdir. Odalar ve alanlar, yürürlükteki Ulusal Konut Kuruluşu standartlarına uygundur. Yani, dört yatak odası, aile odası, mutfak, hizmetçi mahalleri ve ayrı bir divaniyeden oluşmaktadır. Ayrıca iki özel avlu da vardır. Net arsa yüzölçümü, 9 m x 25.2 m = m 2 'dir. Bu konut biçimiyle, konut, söz konusu arsaya sığabilmektedir. Madinat Sulaibikhat'm Geliştirilmesi Önerisi Bu inceleme, yüksek yoğunlukta sıra halinde evler için öngörülen planlama ve tasarım kavramlarını ayrıntılı bir biçimde sunmaktadır. Bu planın geliştirilmesinden önce, beş ana amaç ve hedef saptanmıştır. Şöyle ki: Hedef 1: Yürürlükteki Ulusal Konut Kuruluşu'nun mekan ve alan standartlarına uygun tek aileli ev tipinden azami sayıda sağlamak. Hedef 2: Evleri yerel bir mekan çevresinde küçük gruplar halinde kümelendirerek her bir ev için elverişli bir çevre bağiarnı sağlamak. /"'\

6 394 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI Hedef 3: Kuveyt'teki iklime uygun düşen ve gelecekteki sakinierin ihtiyaçlarını ve özellikle ailelerin ve komşuların mahremiyetini karşılama kaygısı güden bir ev tipi geliştirmek. Hedef 4: islami değerlerin pekiştirilmesini ve yaya karakter taşıyan bir toplulukta varolan toplumsal etkileşimin özendirilmesini gözetmek suretiyle, topluluğu Arap geleneğiyle bağdaşacak biçimde yapılandırmak. Hedef 5: ilk dört hedeften fedakarlıkta bulunmaksızın, bütün tesisiere taşıtla arişilebilmesini ve taşıt ulaşımında kolaylığı sağlamak. kolayca Bu bildiride sunl!lan planlama ve tasarım modeli, yukarıdaki hedeflerin her birine uygun düşmektedir, ve aşağıdaki sayfalarda açıklanmaktadır. Madinat Sulaibikhat, Arap köyünün havasını yeniden yaratmayı ve Batılı değerlerin yoğun bir biçimde etkilediği çağdaş planlama anlayışı çerçevesinde ortadan kalkmış bir yaşam tarzını gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. Planlama ve Tasarım Kavramı Eski Kuveyt şehrinin oluşumunda çevre etkenlerinin belirgin bir rolü olmuştur. inşa edilen biçim, iklim koşullarının ve Islami buyrukların sonucudur. Evler ve kamu yapılarının hepsi içe dönüktür, her biri, denetim altına alınmış, korunaklı, mahrem bir avluya bakar. Orta avlu, dünya içinde dünya, serin, sakin bir sığınak niteliği kazanır. Avlu, yapıların, ev grupları arasındaki örtülü küçük geçitlerle birbirine bağlanmasına olanak verir ve dış pencere ve manzara ihtiyacını gereksiz kılar. Bu durum, toplumsal bağların ve komşuluk ilişkilerinin yoğunluk kazanmasına olanak sağlamaktaydı. Düzen ve toplumsal sorumluluk bu etkileşme içinde gelişiyordu ve insani ilişkilere dayalı bir yaşam anlayışı oluşuyordu. Madinat Sulaibikhat'ta önerilen konut biçimi ve mekan biçimlenişi, geleneksel Arap kasabasını anımsatmaktadır. Bu planlama ve tasarım yaklaşımının, geçmiş kuşakların kurduğu ve çağdaş planlama anlayışı çerçevesinde kayıplara karışan yaşam tarzına ve değerler sistemine dönüşü sağlayacağı Yayalar için Geleneksel Arap Yolları umulmaktadır. Bu plan çerçevesinde yaya yolu şebekesi öne çıkarılmaktadır. Bu şebeke, biçim olarak, her evin ailelere mahsus giriş kapısından doğrudan doğruya mahallenin ana tesislerine açılan bir dizi örtülü dar Arap tarzı yoldan ve manzaralı mekandan oluşmaktadır. Bu koridorlar taşıt trafiğince kesilmez ve topluluğun her yanında güvenli bir biçimde yürüyebilme olanağı sağlar. Şebeke, her ev kümesi arasındaki bir dizi küçük yan geçitten oluşur. Bunlar, mahallenin merkezine açılan dikey kuzey-güney koridariarına açılır. Kuzey-güney koridorları, mahalle merkezinden, merkezi ve yerel camilerden, okullardan ve dükkaniardan oluşan merkezi doğu batı belkemiği hattına açılmaktadır. Bu tesisler, bir dizi manzaralı yaya yolları ve mekanlarla bağlantılıdır. Kuzey-güney koridorları, yöreyi katederek kıyıya açılır. Bu koridorlar, serin ve nispeten tozsuz deniz rüzgarlarını alacak biçimde yönlendirilmiştir. Koridorlar, kıyı boyunca uzanan bir dizi manzaralı mekanla son bulmaktadır. Bu planda gerçekleştirilen yoğunluktan ötürü, yürünen mesafeler asgariye inmiştir. Her bir evden anaokuluna, yerel camiye ve yerel mağazaya olan mesafe, yaklaşık bir şehir bloku kadardır.

7 ISLAM MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI 395 Yaya Geçitleri _ Konut kümeleri arasındaki örtülü geçitler, kamu yapılarının, camiierin ve dükkaniarın bulunduğu merkezi hatta açılan ana yaya geçitlerine açılmaktadır. Geçitierin ana koridorlarla (geçitlerle} kesiştiği yerlerde, mekan, peyzaj düzenleme ve oturma alanlarına yer açılması için geniş tutulmuştur. Yaya geçitlerinin merkezi hatla birleştiği yerlerde, bir dizi merkezi meydan oluşturulmuştur. Bu mekanlar, bitişik okullar, kamu yapıları, dükkanlar ve evlerle sınırlanmıştır. Camiler bu meydanların merkezinde bulunmaktadır ve her yaya ekseni için odak noktası görevini görmektedir. Her konut, yaya ulaşımı sistemine bir kapıyla bağlanmaktadır. Ayrıca, içerdekilerin mahremiyetini sağlayacak iç giriş yerleri de vardır. Her ev merkezi avlusu sayesinde ışık alıp havalandığı i,çin, pencere yapılması zorunlu değildir. Pencere varsa, sakinferin tam mahremiyetini sağlamak için pancurlu veya kafeslidir. Yollar ve Park Alanları Madinat Sulaibikhat'taki yol şebekesi, bir dizi temel zorunluluğun sonucudur. Başlıca etkenler yörenin düz bir çizgi niteliği taşıması, kıyıda bulunuşu, kavisli bir durumda oluşu ve dikey profili nedeniyle Cemal Abdul Nasır Caddesi'nde tek girişe olanak bulunması ve projeye göre ana giriş noktasını sağlayacak olan doğu sınırı boyundaki ana toplayıcı yola ilişkin olarak önerilen genişletmedir. Yoğunluğun 2000 apartman dairesinden 1240 konut birimine düşürülmesiyle, proje, bütün Ulusal Konut KuruluŞu projelerinde kullanılan 1 O metrelik bölünmemiş ikinci derecede toplayıcı yolla donatılabilir hale gelmiş bulunmaktadır. ikinci Derecede Toplayıcı Yonca Yaprağı Yol çerçevesinde, yerleşimin yoğun olduğu alanlarla ilgili bir dizi yol, yonca yaprağı kavşaktan gelişimin merkezine doğru yayılarak geçmektedir. Bu yollar, konut kümeleriyle ilgili park alanlarına açılmaktadır. Yerleşimin yoğun olduğu alanlarla ilgili yollar merkeze yaklaştıkça eğim kazanmakta, merkezi hat boyunca yerleştirilmiş bulunan kamu yapılarının bodrum park ve servis alanlarına açılmaktadır. Yöreye gelip giden trafik, doğal olarak, giriş/çıkış noktalarıyle en kestirme bağlantıya sahip çevre yoluna akacaktır. Yerleşimin yoğun olduğu yerlerle ilgili yollar yörenin içinden düz bir çizgi halinde geçmekte, denizi görmektedir. Bu yollar, deniz rüzgariarına açık koridorlar niteliği de taşımaktadır. Park Alanları ve Konut Kümeleri Sıra halindeki aviulu evler, manzaralı park alanları çevresinde kümelenmiştir. Böylece, misafirler ve yöre sakinler için yeterli b!r park alanı sağlanmış olmaktadır. Her bir konut birimine 2.5 araba düşmektedir. Istenirse, yerleşim alanındaki yollar boyunca, misafirler için ek park olanağı da sağlanabilir. Konutlar iki bölgeye ayrılmıştır. Ailelerin oturduğu bölgeler arkadadır ve yaya yollarına açılmaktadır. Resmi bölgeler, park alanlarına bakan Divaniye içinde, öndedir. Bu bölgelerne yöntemi, aileler açısından azami mahremiyet sağlamaktadır. Park alanları içindeki ve her evin önündeki peyzaj alanları, sakinlere, bitkileri ve yeşillik örtüsünü kendi bireysel özelliklerine göre kullanmak ve kendi ev kümelerine ortak kimliklerini yansıtmak olanağını vermektedir. r -\.

8 396 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI Topluluk Yapıları ve Okullar Bu plan topluluk yapılarını ve okulları öne çıkarmaktadır. Bu yapılar, mahallenin merkezi boyunca merkezi bir hat oluşturarak düz bir çizgi halinde uzanmaktadır. Mahalle kümesinde ve okulların her birinde bedrum park yeri bulunmaktadır. Bu belkemiği hat boyunca uzanan tesislerin hepsi yaya ulaşı111 sistemine bağlıdır. Bu yapıların çevresindeki peyzajlı alanlarda taşıt işlememektedir. Itfaiye araçlarının ve acil durum taşıtlarının binalara erişebilmeleri için, asgari altı metrelik bir dizi yangın geçiti inşa edilmiş bulunmaktadır. Her tesis, hizmet sunduğu evler ve nüfus bakımından merkezi bir yerde bulunmaktadır. Mahalle merkezi ve 'merkezi cami, bütün topluluğa hizmet sunmakta ve sitenin coğrafi merkezinde bulunmaktadır. Buraları, en uzak evden iki şehir bloku ya da yürüyerek on dakika uzaklıktadır. Merkezi belkemiği hattı boyunca iki anaokulu topluluk birimi vardır. Her bir birimda birer anaokul u, yerel cami ve yerel- dükkan grubu bulunmaktadır. Bu tesisiere yürüyerek ortalama 4-10 dakikada gidilebilir. Sitenin güney yakasında, yöre sakinleri için ayrıca bir yerel cami ve dükkan kümesi bulunmaktadır. Merkezi hattın batı bölümünde, erkek çocuklar için bir ilkokul ve bir de ara düzeyde okul bulunmaktadır. Doğu bölümünde ise kızlar için bir ilkokul ile bir de ara düzeyde okul bulunmaktadır. En uzak evle bu okullar arasındaki uzaklık, yürüyerek 7-12 dakika arasındadır. Erkek ortaokulu ve gençlik merkezi, sitenin batı sınırında bulunmaktadır. Doğu sınırında ise kız ortaokulu ve çocuk bakım ve yardım merkezi bulunmaktadır. Mahalle Merkezi ve Merkezi Cami Mahalle merkezi ve merkezi cami, topluluğun çekirdek bölümünü oluşturur ve merkezi belkemiği hattının doruğunda bulunmaktadır. Mahallenin bütününe hizmet sunan başlıca ticaret ve hizmet işlevleri mahalle merkezinde bulunmaktadır. (fonksiyonları) işlevler beş ayrı yapıda örgütlenmiştir. Burada çok amaçlı bir bina, hükümet daireleri, kütüphane, perakende satış dükkaniarı ve süpermarket bulunmaktadır. Beş bina, merkezi bir yapı oluşturacak biçimde kümelenmiştir, tek tek binalar ise alttaki mekanı örten bir mekan örtüsüyle bağlantılandırılmıştır. Bu peyzajlı alan, topluluk faaliyetinin merkezi olacaktır. Merkezin bitişiğinde halka açık bir bahçe ve ana cami bulunmaktadır. Park ve servis tesisleri mahalle merkezinin altında bulunmaktadır. Anaokulu Merkezi Anaokulu topluluk birimini oluşturan ana öğeler anaokulu, yerel cami, yerel dükkan kümesi ve ilkokuldur. Binalar, merkezdeki camiyle birlikte küçük bir meydan oluşturacak biçimde kümelenmiştir. Cami, merkezi belkemiği hattı ile yaya geçitlerinin ekseni üzerindedir ve her yönden görülebilir. Okulların hepsi, Arap geleneğine uygun düşen merkezi avlularla birlikte tasarlanmıştır. Damlar korkuluk duvarı ile korunacaktır ve oyun ve spor faaliyetleri için elverişlidir.

9 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI 397 Anaokulu merkezi için parkyeri, basamaklarla merkeze açılacak biçimde iki okulun altına yerleştirilmiştir. Anaokulu Merkezinin Görünümü Evlerin ve ilkokulun oluşturduğu merkezi hat boyunca yürüyünce, yerel cami ve anaokulu biraz ötede göze çarpar. Cami ve okull~_rın korunmuştur. Ozel bakırnil çevresindeki çiçeklikler merkeze hoş bir görünüm vermesi için küçük bahçeler evleri ana yaya yolundan ayırmaktadır. Yasal yönden denetleme çabalarına rağmen, birçok Kuveyt mahallesinin sakinleri evlerinde küçük dükkanlar açmaktadırlar. Merkezi hat boyundaki ev sahiplerine belki de bu tür faaliyetler için izin verilebilecektir. Bir dizi küçük dükkan, oyuncakçı, terzi, kuaför, berber ve butil(, istihdam sağlamanın ve arabayla mahalle dışına gereksiz gidiş gelişi azaltmanın yanısıra, merkezi hatta, fazladan bir faaliyet ve canlılık da verecektir. Kız Ortaokulu ve Çocuk Bakım Merkezi Bu iki kuruluş, tesislerden birlikte yararlanacak biçimde biraraya getirilmiştir. Ortaokul öğrencileri olan kız çocuklar, çocuk bakımıyla'uğraşıp anneliğe hazırlanacak biçimde merkezin faaliyetlerine katılıp yardımcı olmaya özendirilebileceklerdir. Keza ortaokulun sınıfları, beden eğitimi salonu, toplantısalonu ve oyun alanları, okul saatlerinden sonra, eğitim, kültür ve beden eğitimi ve spor amaçlarıyla anneler tarafından kullanılabilecektir. Okulun, içinde yapılacak faaliyetlerin mahremiyetini koruyacak merkezi bir avlusu olacaktır. Bu geleneksel tasarım yaklaşımı sayesinde, bütün okulu çevreleyecek bir duvara gerek kalmayacaktır. Her iki tesis için de yeterli park yeri vardır. Erkek Çocuklar için Ortaokul ve Gençlik Merkezi Ortaokuila gençlik merkezi, oyun alanlarının, koşu yolunun ve park alanının birlikte kullanılmasına olanak verecek biçimde birleştirilmiştir. Bu tesis için gerekli arsa, şimdiki Ulusal Konut Kuruluşu sınırlarının dışında bulunmaktadır ve Belediye Konseyi'nden tahsisi istenecektir. Madinat Sulaibikhat'a batıdan Körfez Caddesi boyunca yaklaşıldığında, erkek çocuklar için kulüp, ortaokul ye oyun alanları birlikte ilginç bir kompozisyon oluşturacak biçimde düzenlenmiştir. Bunlar, batıdan esen tozlu rüzgarlara karşı etkili bir engel de oluşturmaktadır. Kulüp deniz kıyısında bulunmaktadır. Olimpik boyutlardaki alanları, koşu yolu ve yüzme havuzuyla kulüp, Sulaibikhat gençliğinin yararlanacağı önemli bir spor programı geliştirebilecektir. Yat Külübü ve Topluluk Bahçesi Kıyıda bir yat limanı ve yat kulübü bulunmaktadır. Binada yönetim binaları, tuvalet ve dolaplı odalar, tekne onarım ve bakım yeri, balıkçılık ve tekne malzemeleri satış yeri ve 6 metre boyunda 350 tekne alabilecek bir depo bulunacaktır. Kıyı boyunca bir topluluk parkı ve dört ek eğlence alanı bulunmaktadır. Bunlar, sakinierin bu tesisiere yürüyerek gitmelerini sağlayacak tarzda yaya geçitlerinin bitimine yerleştirilmiştir. Her bir alanın bitişiğinde park yeri de bulunmaktadır. Kıyı tesisleri arasında ailelerin piknik yapması için alanlar, çocuk oyun alanları, yayalar, bisiklete binenler ve koşu yapacak kişiler için özel alanlar, yüzme, balık tutma, ve öbür su sporları için kumsallar da bulunmaktadır. r \

10 398 islam MiMARi MiRASINI KORUMA KONFERANSI Din, eğitim, aile ve çevre toplumsal davranışı etkileyen başlıca etkenl~rdir. insani değerler hem manevi hem de maddi etkenierin doğrudan sonucudur. Insanlar, yaşadıkları yer ve çevreden derin bir biçimde etkilenirler. Bu nedenle, yeni toplulukların ve mimarlık biçimlerinin planlanmasının, toplumun toplumsal ve manevi hedefleriyle bağdaşması gerekmektedir. Arap mimariiğı ve geçmişin şehir biçimleri dini güçlere, iklim koşullarına ve yerli yaşam tarzına verilmiş doğrudan bir cevaptır. Bölgedeki şehirlere ve kasabalar, bu kültüre özgü bir karakter ve çevre geliştirmişlerdir. Anlamlı bir yaşam tarzının çerçevesini sağlamışlardır. Bu şehirlerin fiziksel çevresi ve tabiatı geleneksel değerleri pekiştirmiş, toplumsal. bağları güçlendirmiş ve aileyi birleştirmiştir. Geçmişin şehir biçimleri yıkıma uğramış ve onun yerini herşeyin dağınık bir nitelik taşıdığı batı tarzında banliyöler almıştır. Aile dağılıp parçalanmaktadır. Insanlar, yakın komşularıyla birlfkte yaşamak yerine yabancıtarla birarada olmaya zorlanmaktadırlar. Ailelerarası dayanışmanın yerini kişisel bağımsızlık almaktadır. Kendini aileye adamanın yerini kendine düşkünlük almaktadır ve toplumsal değerler yıkıma uğramaktadır. Bu gelişme doğrultusunun tersine, Madinat Sulaibikhat, topluluk planlamasına ve gelişimine farklı bir yakl?şım sağlamaya yönelik eşsiz bir olanak sunmaktadır. Bu, zaman içinde denenmiş ve Kuveyt halkına uygunluğu kanıtlanmış bir yaklaşımdır. Planlama ve tasarım, doğrudan Arap geleneğinden ve geçmişten çıkarı.jmakta, ama aynı zamanda günümüzün konforunu da devreye sokmaktadır. Madinat Sulaibikhat eskiyle yeninin karışımıdır, çağa uygun bir Arap köyü niteliğindedir. insanların aileleriyle birlikte rahat ve güvenlik içinde yaşayabilecekferi, biraraya gelip toplumsal bağlar kurabilecekleri, insani etkileşim yoluyla topluluk içi bağın gelişip güçleneceği, insanların yaşlanıp dostları ve komşularıyla anıtarına dalabileceği, kaybolmuş değerlerin canlandırılabileceği ve yaşamın da bütün olanaklarıyla serpilip gelişebileceği bir yerdir.