BAŞ BOYUN PATOLOJİLERİ. Prof. Dr. Sinan Celayir İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı

Transkript

1 BAŞ BOYUN PATOLOJİLERİ Prof. Dr. Sinan Celayir İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı

2 Tiroglossal Kist Konjenital boyun kitleleri içerisinde en sık olandır (% 75) Embriyoloji 4-8 haftalık embriyoda foramen cecum a uyan yerde tiroid divertikülü gelişir Divertikül inferiora ilerlerken tiroglossal kanal oluşur Tiroid bezi gelişirken kanal oblitere olarak atrofiye uğrar Tiroid bezi embriyonel hayatın 7. haftada normal posizyonuna yerleşir. Kanal 10. haftada kapanır. Kapanmayan kanal artıklarından kist veya fistül gelişir.

3 Tiroglossal Kist Patoloji Traktüs: her türlü epitel %60 solunum, %40 skuamöz epitel, nadiren küboid epitel - Mukoid - jelatinöz sıvı içeren kist - Malign dejenerasyon nadir. Klinik %50 tanı 2-6 yaş arası konur. Cinsiyet farkı yok. %80 olgu, orta hatta ağrısız, düzgün yüzeyli, asemptomatik kitle ile başvurur. ÜSYE sekonder enfeksiyon ile kist enfekte olabilir.

4 Tiroglossal Kist Lokalizasyon %70 hyoid kemik üzeri, %20 submental, nadiren suprasternal, lingual, lateral Fizik muayene Tiroglossal kanal kisti düz ve yumaşaktır, hassas değildir. Dilin dışarı çıkartılması ile kitlenin yukarı doğru hareketi tipiktir. Tanı US veya BT Kistin nitelikleri ve komşulukları hakkında bilgi verir. Sintigrafi Traktüste veya dil kökünde tiroid dokusu saptanır. İnce iğne aspirasyon biopsisi (Çok kuşkulu durumlarda)

5 Tiroglossal Kist Ayırıcı Tanı Dermoid kist, lipom, kist sebase, ektopik tiroid, piramidal lob, pretrakeal LAP Tedavi Cerrahidir. (Ancak kist infekte ise önce bu tedavi edilmelidir. ) Sistrunk operasyonu Sistrunk operasyonu Kist ve traktı, hyoid kemiğin orta cismi de dahil edilerek dil köküne kadar takip edilerek çıkartılır. Hyoid kemiğin eksize edilmemesi ile rekürrens şansı çok çok artar.

6 Sistrunk Operasyonu Komplikasyon Cerrahi uygulanmayan olgularda enfeksiyon Malign dejenerasyon (papiller AdenoCa %10) Hyoid korpusu çıkarılmazsa nüks (>%5)

7 Brankial kist Brankial kist çocukluk çağı boyun kitlelerinin %17si. Embriyoloji Lateral servikofasyal bölgede 3-8. haftalarda görülen brankiyal aparat artığıdır Baş - boyun bölgesini oluşturan brankial aparat 5 mesodermal ark, ekdodermal yarık ve endodermal poştan oluşur. Brankial kistler kaynaklandığı yarığa göre adlandırılırlar. En sık görülen 2. brankial yarık kistidir.

8 Lokalizasyon I. brankial yarık kisti Brankial kist Kistlerin %8'ini oluşturur. Yarık damak-dudak ve aurikula-dış kulak yolu anomalilerinden sorumludur Preauriküler veya mandibüler sinüs olarak bulgu verir ve nadiren dış kulak yolu ile ilişkilidir Parotis ve fasyal sinir ile yakından ilişkidedir

9 Brankial kist II. Brankiyal kist: En sık rastlanan anomali Fistül tonsiller fasya ile SKM kası 1/3 alt kısmı ön kenarındaki orifis arasında III. ve IV. Brankiyal kist Dış orifisleri klavikula önünde lokalize İç ağızları III. nün piriform sinüs, IV. nün servikal özefagustadır

10 Klinik Brankial kist İlk klinik bulgu, renksiz, koyu-mukoid salgının kendiliğinden drene olamaması sonucu enfekte bir kitle olabilir. Fistüllerde ve eksternal sinüslerde enfeksiyon kistlerden daha azdır. Deri açıklığı bazen deri kıvrımı veya kıkırdak kalıntısı ile belirlenir. Kanal boyunca yukarıdan aşağı bası yapılması, delikten dışarıya mukoid salgı çıkmasına sebep olabilir.

11 Klinik Brankial kist İkinci brankial yarığın eksternal deliği SCM kasın ön kenarı boyuncadır ve genellikle bu kasın alt ve orta 1/3 kısımlarının birleşme yerindedir. İç delik tonsiller fossadadır. II. brankial yarık kalıntıları > I. brankial yarık kalıntıları. Bu lezyonlarda herhangi bir zaman enfeksiyon gelişebilir. İnfekte olursa aniden büyürler Dışkulağa yakın olanlar daha komplikedir, dış kulak yoluna açılan traktüsleri olabilir %2-3 bilateral olabilir.

12 Brankial kist Tanı İnspeksiyon ve palpasyon Opak madde verilerek radyolojik inceleme yapılabilir Trakta boya verilmesi sınırların tayini kolaylaşır Gerekirse BT ve USG

13 Brankial kist Tedavi Cerrahi eksizyon Lokalizasyona göre komşu organlara zarar vermemeye özen gösterilir Enfeksiyon varlığında önceden antibiyotik tedavisi Epitel kalırsa nüks olur Malign dejenerasyon tanımlanmamış

14 KONJENİTAL MUSKULER TORTİKOLLİS SCM kasın doğum travayı esnasında aşırı bükülmeler nedeniyle iskemiye maruz kalması sonucu fibröz atrofiye gitmesi ve bunun sonucunda boynun eğik kalması halidir = Boyun kompartıman sendromu Kanama kesinlikle Infeksiyon Venöz tıkanıklık

15 Klinik Boyunda SCM kas üzerinde şişlik (olive) SCM kalınlaşır kasın boyu kısalır Eğrilik Rotasyon kısıtlılığı Asimetri, plagiosefali (occipitosefali) DKÇ, pes equinovarus, skolyoz %10 Klavikula fraktürü açısından dikkat Tanı Fizik muayene ve anamnez Servikal grafi (USG ve MR gereksiz)

16 Tedavi PGE: passif germe egzersizleri Boyun öne arkaya Boyun her iki yana Boyun çene her iki omuza Aktif boyun hareketi Yatış pozisyonu PGE başarısız ise: Ameliyat: Bipolar tenotomi Görme ufkunun eğrilmesi nedeniyle boyunda eğrilik kalabilir ***

17 KİSTİK HİGROMA En sıklıkla boyunda yerleşir. Lobule yapıda olabilir. Boyun yanlarında yerleşir, toraks içine, mediastene uzanabilir. Sinovyal membranlardan veya lenfatik turunkus artıklarından kaynaklanır. Prenatal dönemde saptanabilir. Yenidoğanda solunum sıkıntısına yol açacak kadar büyük olabilir. Doğum sonrası dönemde solunum sıkıntısı yapıyorsa acil müdahele gerekebilir

18 Tedavi Medikal KİSTİK HİGROMA Bleomycin, OK-435 enjeksiyonu Cerrahi Total eksizyon, nüks sık!! Fasiyal sinirin mandibuler dalı, spinal aksesuar sinir ve n.vagus hasarı gelişebilir ve çok büyük olgularda önerilmektedir Malign değildir, ancak boyunda olanlarında mediasten ve batın taraması gerekli

19 HEMANGİOM Kapiller veya kavernöz tiptedir. Malign değildir. Genellikle 1 yaşına kadar hızla büyür, 3 yaşına doğru küçülür, tamamen kaybolabilir. Kanama ve travmaya müsait yerlerdeki lezyonlara erken müdahele yapılmalıdır. Kasabat Merit sendromu!! Trombositopeni, dikkat!! Orta hat lezyonları açısından tarama gereklidir.

20 SERVİKAL LENFADENOPATİ Horizontal ve vertikal nödüller >10mm abnormal Ağrısız, sert malign? Viral, bakteryel, Tbc Lenfoma, metastaz histoloji %41 spesifik %52 reaktif hiperplazi, %32 granülomatöz, %13 neoplazi

21 BOYUN ABSELERİ Yüzeyel En sık: Staphylococcus, Streptococcus Derin Etyoloji: Dental abseler, tonsillitler, ÜSYE. Derin boyun enfeksiyon bölgeleri: Submandibular (Ludwig s Anjina) Retropharyngeal, Peritonsillar, Parapharyngeal

22 Submandibular abseler çocuklarda yaygın 2-3 yaşından küçük çocuklarda retrofarinjeal lenf bezleri sık enfekte olup abseleşir. Parafarinjial 3 yaşından büyük çocuklarda görülür. Para ve retrofarinjial abseler farinks duvarındaki lümene doğru şişme, solunum ve yutma güçlüğüoluşturabilir. Erken tanı ve cerrahi uygulanmazsa ani olarak farinkse açılıp solunum yollarını tıkama ve akciğere aspirasyon

23 Tedavi İnsizyon ve drenaj Kültür Antibiyotik