Yukarıda çok öz olarak anlatılan tüm bu nedenlerden dolayı bilgisayar konusunda bu ders notlarının hazırlanması gereği ön plana çıkmıştır.

Transkript

1

2 Önsöz Bilgi 21. yüzyılda en önemli meta olma yolunda ilerledikçe, bilgiyi saklama, işleme ve yayma amacıyla kullanılan teknolojiler de gitgide daha çok önem kazanmaktadır. Çağımızda, günlük yaşantımızın her alanında kullanılır duruma gelmiş bilgisayarlar, işletme yönetimi alanında olsun, diğer işlevsel alanlarda olsun başarı için kaçınılmaz bir ön koşul olma niteliğini kazanmıştır. Son yıllarda, işletme problemlerinin çözümünde sayısal yöntemlerin kullanımı ve bilgisayar ortamında çözümü büyük önem arz etmektedir. Çünkü oldukça büyük boyutta ve çok değişken içeren bu tür problemlerin çözümünde insan beyni, hızlı ve doğru çözebilme açısından yetersiz kalmaktadır. Yukarıda çok öz olarak anlatılan tüm bu nedenlerden dolayı bilgisayar konusunda bu ders notlarının hazırlanması gereği ön plana çıkmıştır. Orman ve Orman Endüstri sahalarında öğretim yapan üniversitelerde ders notu olarak kullanılabilme amacı ile hazırlanmış olan bu eserde, temel olarak Bilgisayar İşletim Sistemleri (Ms-Dos 7.0, Windows 95), Qbasic programlama dili, Office ailesinden Microsoft Word ve Microsoft Excel, uygulama örnekleriyle birlikte açıklanmaya çalışılmıştır. Ancak daha önce Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi nde, 1996 yılında Sayın Doç. Dr. Erdoğan GAVCAR ve Arş. Gör. Alper AYTEKİN tarafından Bilgisayara Giriş ve Qbasic Programlama adı altında basılan ders notları temel kaynak alınmıştır. Bilgisayar dünyasındaki gelişmelere paralel olarak ilerleyen programcılık sektörü de göz önüne alınarak bu eser geliştirilmiştir. Eserin yayınlanmasında gayretlerini esirgemeyen Bartın Orman Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Harzemşah HAFIZOĞLU na ve Orman Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Hüdaverdi EROĞLU na teşekkürü bir borç biliriz. Çalışmanın öğrencilere, konuyla ilgilenenlere ve Türk bilimsel yaşamına faydalı olması dileğiyle... Ekim, 2000 Doç. Dr. Selman KARAYILMAZLAR Arş. Gör. Alper AYTEKİN I

3 İçindekiler Önsöz... İçindekiler... I II I. Bölüm Genel Bilgiler 1.1. Bilgisayar Bilgisayarın Doğuşu Bilgisayarların Sınıflandırılması Çalışma Prensiplerine Göre Bilgisayarlar Verimlerine Göre Bilgisayarlar Kullanımlarına Göre Bilgisayarlar... 4 II. Bölüm Bilgisayar Sistemi 2. Bilgisayar Sisteminin Analizi Çevre Üniteleri Giriş Üniteleri Klavye (Keyboard) Disket Fare (Mouse) Tarayıcı (Scanner) Çıkış Üniteleri Ekran (Monitör) Yazıcı (Printer) Bellek Birimleri Yardımcı Bellek Hafıza Kavramı Aritmetik ve Mantıksal İşlem Birimi Yönetim Birimi Sürücüler III. Bölüm İşletim Sistemleri 3.1. Ms-Dos Dosya Kavramı Dosya Adları ve Uzantıları Anahtar veya Joker Karakterler Komut Satırı Parametre Klasörler Önemli Ms-Dos Komutları İç Komutlar Dış Komutlar Windows Windows 95 te Program Başlatma Diskinizi Araştırma Dosya Bulma Pencereler Arası Geçiş Yapma Windows Oturumunu Kapatma II

4 IV. Bölüm Bilgisayar Programlama 4.1. Bilgisayar Programlama Dilleri Programlama Program Geliştirme Basic Niçin QBasic? QBasic'in GwBasic'ten Üstün Olan Özellikleri V. Bölüm QBasic Editörü 5.1. QBasic Çalışma Ortamı QBasic Editörü Akıllı Editör QBasic Menüleri File Menüsü New (Yeni Bir Program) Komutu Open (Program Aç) Komutu Save (Kaydetme) Komutu Print (Yazdırma) Komutu Exit (Çıkış) Komutu Edit Menüsü Cut, Copy, Paste, Clear Komutları New SUB ve New FUNCTION Komutları View Menüsü SUBs Komutu Split Komutu Output Screen Komutu Search Menüsü Find (Ara) Komutu Repeat Last Find Komutu Change (Değiştir) Komutu Run Menüsü Start (Başla) Komutu Restart (Yeniden Başla) Komutu Continue (Devam) Komutu Debug Menüsü Step (Adım) Komutu Procedure Step Komutu Trace On (Geriye İzleme) Komutu Toggle Breakpoint Komutu Clear All Breakpoints Komutu Set Next Statement Komutu Options Menüsü Display Komutu Help Path Komutu Syntax Cheking (Yazım Kontrölü) Komutu Help Menüsü Index Komutu Contents Komutu Topic Komutu Using Help Komutu About Komutu III

5 VI. Bölüm Programcılığa Giriş 6.1. Algoritma Kurma Programcılığın İncelikleri QBasic'te Veri Tipleri Sayısal (Nümerik) Veri Tipleri Karaktersel (Alfanümerik) Veri Tipleri Değişkenler Karakter Basic Karakter Seti ASCII Karakter Tablosu İşlem Sırası Matematiksel ve Mantıksal İfadelerin Yazımı Sayı Sistemleri Sayı Sistemlerinin Birbirlerine Dönüşümleri İkili Sayı Sisteminden Sekizli Sayı Sistemine Dönüşüm İkili Sayı Sisteminden Onaltılı Sayı Sistemine Dönüşüm İkili Sayı Sisteminden Onlu Sayı Sistemine Dönüşüm Sekizli Sayı Sisteminden İkili Sayı Sistemine Dönüşüm Onaltılı Sayı Sisteminden İkili Sayı Sistemine Dönüşüm Onlu Sayı Sisteminden İkili Sayı Sistemine Dönüşüm VII. Bölüm QBasic Komutları 7. QBasic Komutları Ekran Komutları Program Öncesi Tanımlama Komutları Atama Komutları ve Rastgele Sayı Üretme Matematiksel Fonksiyonlar Döngüler Karaktersel Fonksiyonlar Yönlendirme ve Sonlandırma Komutları Prosedür ve Fonksiyonlar VIII. Bölüm Grafik Ekran 8. Grafik Ekran Komutları IX. Bölüm Dosyalama 9. Dosyalama Komutları Doğrudan Erişimli Dosyalar Sıralı Erişimli Dosyalar IV

6 X. Bölüm Örnek Programlar İlginç Sorular ve QBasic'te Hazırlanan Programları Gösteri Programları Text Ekran Grafik Ekran İstatistiksel Fonksiyonlar İstatistik Programları Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Ki-Kare Basit Regresyon Matrisler Matrisin Bir Sabitle Çarpımı Bir Matrisin Transpozesinin Alınması İki Matrisin Toplamı Bir Matrisin Gauss Jordan Metodu İle Tersinin Bulunması Sayısal Çözümleme Bir Polinomun Lineer Faktöre Bölümü Bairstow Metodu İle Bir Polinomun Quadratik Faktöre Bölümü Trapezodial Yöntemi İle Belirli İntegral Hesabı Denklem Takımlarının Çözümü Gauss Eliminasyon Yöntemi Gauss Jordan Yöntemi Meşcere Boy Eğrisinin Bulunması (Ormancılık Uygulaması) Harf Notlarının Hesabı Menü Sistemi Dosyalama Programları Telefon Rehberi (Doğrudan Erişimli) Müşteri Takip Programı (Sıralı Erişimli) Oyun Programı Paket Programlar Hesap Makinası Çizim Programı Ses Programları Telefon Katibim Gülpembe Dizin V

7 XI. Bölüm Windows Gezgini 11.Windows Gezgini (Windows Explorer) Klasör ve Dosyaların Simgelerini Büyütmek Klasörler Arasında Geçiş Yapmak Dosya Kopyalamak XII. Bölüm Microsoft Word Microsoft Word e Başlarken Metin Seçmek Dosya [File] Menüsü Yeni Aç Kapat Kaydet Farklı Kaydet Sayfa Yapısı Baskı Önizleme Yazdır Word den Çıkış Düzen [Edit] Menüsü Geri Al Yinele Kes Kopyala Yapıştır Temizle Tümünü Seç Bul Değiştir Git Görünüm [View] Menüsü Normal Sayfa Düzeni Araç Çubukları Cetvel Tam Ekran Yakınlaştır Ekle [Insert] Menüsü Kesme Sayfa Numaraları Tarih ve Saat Simge Biçim [Format] Menüsü Yazı Tipi Paragraf Madde İmleri Kenarlıklar ve Gölgelendirme Sütunlar Sekmeler Başlangıcı Büyüt BÜYÜK/Küçük Harf VI

8 12.7. Araçlar [Tools] Menüsü Yazım Denetimi ve Dil Bilgisi Dil Sözcük Sayımı Otomatik Düzelt Tablo [Table] Menüsü Tablo Çiz Tablo Ekle Otomatik Tablo Biçimi Hücre Yüksekliği Sırala Tablo Çizimi İçin Örnek Pencere [Window] Menüsü Tümünü Yerleştir Böl Bölmeyi Kaldır Yardım [Help] Menüsü XIII. Bölüm Microsoft Excel Microsoft Excel e Başlarken Excel in Elemanları Bilgi Tipleri Formüller Hücreler Üzerinde İşlem Yapma Fonksiyonlar Düzenleme Vazgeçme ve Onaylama Veri Taşıma Otomatik Hesaplama Veri Çoğaltma Çalışma Sayfaları Arasında İşlem Yapma Hücrelere İsim Verme Hücrelere Açıklama Eklemek Dizi Formülleri Dosya [File] Menüsü Yeni Aç Kapat Kaydet Farklı Kaydet HTML Olarak Kaydet Çalışma Alanını Kaydet Sayfa Yapısı Baskı Önizleme Yazdır Excel den Çıkış Düzen [Edit] Menüsü Geri Al Yinele Kes Kopyala VII

9 Yapıştır Temizle Sil Sayfayı Taşı veya Kopyala Bul Değiştir Git Görünüm [View] Menüsü Normal Sayfa Sonu Önizleme Üstbilgi ve Altbilgi Tam Ekran Yakınlaştır Ekle [Insert] Menüsü Hücreler Grafik İşlev Biçim [Format] Menüsü Hücreler Satır veya Sütun Otomatik Biçim Biçem Araçlar [Tools] Menüsü Yazım Kılavuzu Otomatik Düzelt Veri [Data] Menüsü Sırala Pencere [Window] Menüsü Yeni Pencere Yerleştir Gizle Böl Bölmeleri Dondur Yardım Menüsü Bazı Fonksiyonların Tanıtımı ve Örnek Uygulamalar Mantıksal Fonksiyonlar Matematiksel Fonksiyonlar Tarih ve Saat Fonksiyonları Karaktersel Fonksiyonlar Örnek Sorular Kaynaklar VIII

10 Kaynaklar GAVCAR, E., AYTEKİN, A., Bilgisayara Giriş ve QBasic İle Programlama, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Ders Notları Serisi: 50, Trabzon, BARKANA, A., AKGÜN, Ö.R., Basic Programlama ve Numerik Hesap, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul, ESEN, Ö., Programlamaya Giriş ve Basic, Evrim Basım Yayım Dağıtım, II. Baskı, İstanbul, KARA, V., Basic Programlama Dili, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Ders Notları No: 26, Trabzon, KÖSE, S., Basic Programlama, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Ders Teksirleri Serisi No: 35, Trabzon, GÜLTEKİN, N., Bilgisayara Giriş Basic Programlama, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, Genel Yayın No: 138, Fakülte Yayın No: 48, II. Baskı, Trabzon, LATİFOĞLU G., BAYSAL, N., AKDAĞ, B., Ms-QuickBasic 4.5 & Ms-QBasic 1.0, Beta Yayınları, Yayın No: 361, İstanbul, ÖZKAN, Y., Ms-Dos 6.20 & 6.22, Alfa Yayınları, Yayın No: 184, İstanbul, KARAGÜLLE, İ., ZEYDİN, P., Microsoft Office 97, Türkmen Kitabevi, Yayın No: 93, Bilgisayar Dizisi: 56, İstanbul, STINSON, C., Microsoft Windows ile Çalışmak, Arkadaş Yayınları, Microsoft Press, 2. baskı, Ankara, HALVORSON, M., YOUNG, M., Microsoft Office 97 ile Çalışmak, Arkadaş Yayınları, Microsoft Press, 2. baskı, Ankara, BORLAND, R., Adım Adım Word 97, Catapult Inc., ALTAN, N., Microsoft Word 97, Alfa Yayınları, İstanbul, ÇUBUKCU, F., Microsoft Office 97, Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., 1. Baskı, İstanbul, DUMRUL, N., MÜSLİM, N., TERCAN, Ş., Bilgisayar Kurs Kitabı, Özel Eğitim Kursları Derneği, Arkadaş Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 1998.

11