Tohumculuk Sektöründe Üniversite-Kamu-Özel Sektör İşbirliği

Transkript

1 Tohumculuk Sektöründe Üniversite-Kamu-Özel Sektör İşbirliği Prof.Dr. Mehmet Emin Çalışkan Niğde Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Tarımsal Genetik Mühendisliği Bölümü

2 Üniversite-Kamu-Özel Sektör İşbirliği gerekli mi? Bilgi üretimi Bilgiye dayalı teknoloji geliştirilmesi Teknoloji kullanımı, geliştirme ihtiyacı ve inovasyon Özgün ticari ürün

3 Üniversite ve sanayi zıt misyon ve değerlere sahiptir Üniversite bilgiyi herkes için üretmek, yaymak (bilimsel yayın) ve toplum yararına kullanmak ister Özel sektör ise bilgiyi kendine saklamak ve kendi yararına kullanmak ister

4 Dünya değişiyor, üniversite kavramı değişiyor 1. Kuşak Üniversiteler (Ortaçağ üniversiteleri) Eğitim 2. Kuşak Üniversiteler ( ) + Araştırma 3. Kuşak Üniversiteler (>2000) + Etki

5 Türkiye de tohumculuk sektörü değişiyor Devletin ana tohum üreticisi olduğu dönem (Üret-sat dönemi) Tohumculuk sektörünün özelleşmesi (İthal et-sat dönemi) Yerli tohumun desteklenme dönemi ( Geliştir -sat dönemi) Islahçı Hakkı Kanunu 2004 Tohumculuk Kanunu (2006)

6 Kendi çeşitlerine sahip olmadan gerçek anlamda bir tohumluk firması olmak mümkün değildir

7 Tohumculuk sektöründe Üniversite-Kamu-Özel Sektör işbirliği alanları Çeşit geliştirme Tohum teknolojisi Üretim süreçlerinin iyileştirilmesi, verimlilik artışı Mekanizasyon Pazarlama stratejisi Eğitim

8 Üniversite-Kamu-Özel Sektör İşbirliğinde karşılaşılan zorluklar Üniversite kaynaklı zorluklar Özel sektör kaynaklı zorluklar Mevzuat kaynaklı zorluklar

9 Üniversite kaynaklı zorluklar İkinci kuşak üniversite öğretim üyesi nosyonundan çıkamamak Akademik aşama kaygıları ve yayın odaklı araştırma Akademisyenlerin güncel gelişmeler ve teknolojiler konusundaki yetersizlikleri Akademisyenlerin sınai gelişim için yapılması gerekenler ve özel sektör beklentiler konusunda farkındalıklarının olmaması Ağır ders ve idari görev yükleri Üniversite yönetimlerinin, fikri mülkiyet haklarından gelir elde edebileceklerine yönelik farkındalıklarının yetersiz olması

10 Akademisyenler, çeşit ıslah sürecinde akıl veren değil uygulayan ve gösteren olmalıdır...

11 Özel sektör kaynaklı zorluklar Firmaların uzun dönemli Ar-Ge stratejilerinin olmaması ve Ar-Ge kültürünün yerleşmemiş olması Şirketlerde kurumsal yapının olmaması ve kişiye bağlı karar mekanizmaları Sonuca ulaşma konusundaki sabırsızlık ve sihirli sonuçlar beklentisi Özgün ürün geliştirmeye yönelik faaliyetlerin sınırlı olması

12 Mevzuat kaynaklı zorluklar Kamudaki eşit ve sabit maaşlı daimi kadro uygulaması Danışmanlık ücretlerindeki yüksek kesinti oranı Kamuda özel girişimciliğin engellenmesi Teknoparkların yapılanmasının tohumculuk sektörü Ar-Ge çalışmaları için yetersiz olması

13 Sonuç ve önerileri İnsan kaynaklarının gelişimi, uzun vadede sürdürülebilir üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi için temel faktördür. İşbirliği programları öncelikle eğitim-öğretim alanında başlatılmalıdır. Yeniden yapılanma ve müfredat geliştirme konusunda işbirliği Öğrenci stajlarının kurumsallaştırılması ve etkin hale getirilmesi Ortak eğitim ve sertifika programları Özel alanlar için lisansüstü programlar Sektördeki çatı örgütler eğitim programları organizasyonları konusunda inisiyatif almalıdır. Üniversite bünyelerindeki araştırma merkezlerinin yapıları yeniden düzenlenerek işlevsel hale getirilmeli, merkezlerde araştırıcı istihdamına olanak sağlanmalıdır.

14 Sonuç ve önerileri Üniversitelerdeki istihdam ve maaş politikası değişmelidir. Sözleşme esaslı istihdam ve performansa dayalı maaş sistemi olmalıdır. Öğretim üyelerinin danışmanlık hizmetlerinden aldıkları ücretlerdeki kesintileri azaltacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Teknopark şirketlerindeki sistem yaygınlaştırılabilir TEYDEB projelerinde danışmanlık ücreti doğrudan danışmana ödenmelidir.

15 Sonuç ve önerileri Firmalar bünyelerinde mutlaka tam zamanlı araştırıcı istihdam ettikleri Ar-Ge birimleri oluşturmalıdır. Bunu teşvik edici yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Vergi muafiyetleri TEYDEB programlarında pozitif ayrımcılık Doğrudan Ar-Ge destekleri Ar-Ge nin ürüne ve kurumsal/toplamsal faydaya dönüşebilmesi için talebin ve finansmanının kullanıcıdan gelmesi gerekir. Çatı örgütleri (alt birlikler) Ar-Ge siparişi ve ortak proje geliştirme konusunda öncülük yapmalıdır.

16 Sonuç ve önerileri Çeşit ıslahı uzun ve maliyetli bir süreçtir. Bu işe giren firmaların sabırlı ve kararlı olması gerekir. Çeşit ıslahı özel sektör tarafından yapılmalı, süreç içerisinde üniversiteler ve enstitüler çeşit ıslahından çıkmalıdır. Kamu araştırma enstitüleri ve üniversitelerin ön-ıslah, ıslah süreçlerini kısaltacak, seleksiyon etkinliğini artıracak bilgi ve teknoloji üretimine odaklanması gerekmektedir. Gerek akademik camiada, gerekse özel sektörde proje hazırlama ve yönetme yeteneğinin artırılması gerekir. TSÜAB ve diğer birlikler bu konuda programlar yapabilir.

17