Sosyal Hizmetin Yasal Çerçevesi ve Politika Bağlamı. Sosyal Hizmete Giriş-8

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sosyal Hizmetin Yasal Çerçevesi ve Politika Bağlamı. Sosyal Hizmete Giriş-8"

Onur Mustafa
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Sosyal Hizmetin Yasal Çerçevesi ve Politika Bağlamı Sosyal Hizmete Giriş-8

2 Yasal çerçeve ve politika bağlamı Sosyal çalışmacıların sosyal hizmet uygulamalarındaki tüm yasal mevzuatı en ince detayına kadar bilmesine gerek yoktur. Ancak şu temel prensiplerin bilinmesi gerekir: Yasa ve yasama sürecinin temel prensipleri, Yasa ve politika arasındaki ilişki, Ortaya çıkabilecek bir sorun karşısında mevzuatın sosyal hizmetin amaçlarına uygun bir biçimde nasıl kullanılacağı, Gerektiğinde nereden ve nasıl daha fazla bilgi edinileceği ve destek alınacağı.

Ancak şu temel prensiplerin bilinmesi gerekir: Yasa ve yasama sürecinin temel prensipleri, Yasa ve politika arasındaki

3 Anayasa Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir. Toplumların ülke üzerindeki egemenlik haklarının, bireylerin temel haklarının hangi koşullar altında devlet tarafından kullanılabileceğini belirleyen temel kanunlardır. Devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirler. Genel olarak genel hükümler, temel hak ve özgürlükler, bireylerin topluma karşı görev ve sorumlulukları ile yasama, yürütme, yargı gibi anayasal devlet organlarını tanımlayan bölümlere sahiptir. Türkiye de milletçe yapılan ilk anayasayı 20 Ocak 1921'de Birinci Büyük Millet Meclisi, İkinciyi de 20 Nisan 1924'te İkinci Büyük Millet Meclisi hazırladı.

kanunlardır. Devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirler.

4 Anayasa Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel

5 I. Ailenin korunması ve çocuk hakları MADDE 41- Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.

için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.

6 B. Çalışma şartları ve dinlenme hakkı MADDE 50- Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.

7 Sosyal güvenlik hakları A. Sosyal güvenlik hakkı MADDE 60- Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler MADDE 61- Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malûl ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlar. Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır. Yaşlılar, Devletçe korunur. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir. Devlet, korunmaya muhtaç çocukların topluma kazandırılması için her türlü tedbiri alır. Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.

hayat seviyesi sağlar. Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır. Yaşlılar, Devletçe korunur.

8 Yasama TBMM Yürütme Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulu Anayasaya göre Devlet Organları Yargı Mahkemeler

9 Yasama Yasama kavramı, ülkenin yasal çerçevesi içerisinde yasaları yapma, değiştirme veya yürürlükten kaldırmayı anlatan terimdir. Yasamanın temel sorumluluğu meclise aittir.

10 Yargı Yasalar geçtikten sonra, yasayla ilgili olumsuzlukların çözümlenmesinde ve yasaların ihlali durumlarında atılması gereken belirli adımlar tanımlanmıştır. Bu aşamada yargı sistemi, mahkemeler devreye girer. Sosyal hizmetle ilgili mahkemeler: Aile mahkemesi, Çocuk mahkemesi, çocuk ağır ceza mahkemesi (asliye ceza, ağır ceza mahkemeleri) Sulh hukuk mahkemesi

Bu aşamada yargı sistemi, mahkemeler devreye girer.

11 Yürütme Yürütme, kanunlara uygun bir şekilde ülkenin yönetilmesi demektir. Anayasamıza göre yürütme görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuruluna aittir. Bakanlar Kurulunun başkanı başbakandır. Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir. Görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi için yirmi milletvekilinin yazılı teklifi gerekir.

Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder.

12 Sorunun Tanımı Sosyal faktörler Öncelikler Sorunu Araştırmak Çalışma grupları İnceleme raporları Yasa Teklifi Ana temalar Alınması gereken tedbirler Yasa Yapma Süreci

13 Yönetmelik Yasayı Yorumlama Yasanın nasıl uygulanması gerektiğini açıklar Yerel politikalar Yasayı uygulayacak kurum kendi prosedürünü geliştirir Emsal kararlar Örnek vakalar üzerinden yasanın yorumlanması Doğrudan uygulama Mesleki sağduyu ile yasanın müracaatçıların yararına yorumlanması

geliştirir Emsal kararlar Örnek vakalar üzerinden yasanın yorumlanması

14 Sosyal Çalışmacının Bilmesi Gereken Yasalar Türk Ceza Kanunu Türk Medeni Kanunu Sosyal Hizmetler Kanunu Çocuk Koruma Kanunu Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

Koruma Kanunu Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin

15 Sosyal politikanın beş temel alanı Düzenli gelir Barınma Eğitim Sağlık Sosyal hizmetler Bu alanların her biri, sosyal sorunların oluşmasını önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak ve vatandaşların refahını sağlamak amacıyla çeşitli hizmetleri sunmaya yönelik politikaları içerir.

önlemek ya da oluştuğu takdirde onlara çözüm bulmak ve vatandaşların

16 Düzenli gelir Refah devleti olmanın temel gereği her bireyin hayatını idame ettirecek kadar temel bir gelire sahip olması sağlanmalıdır. Kendi kendine yetemeyen bireyler için devletin finansal yönden bir güvenlik ağı kurması gerekir. Modern toplumlarda hiçbir birey, yaşamının temel gereksinimlerini karşılayamayacak konumda olmamalıdır. Düzenli gelir yoksulluğu önlemek veya ortadan kaldırmak amacını güder.

Kendi kendine yetemeyen bireyler için devletin finansal yönden bir güvenlik ağı kurması gerekir.

17 Yoksulluk, sosyal hizmet disiplini için önemli bir meseledir. Çünkü; sosyal hizmet disiplinine konu olan müracaatçıların önemli bir yüzdesi yoksulluk ve yoksunluğu deneyimlemişlerdir; yoksulluk, aile ilişkilerinin bozulması, ruh sağlığı sorunları gibi pek çok başat sorunu tetikler ve daha kötü hale getirir; refah sisteminden yararlanmadaki komplikasyonlar, sosyal hizmet uzmanlarının refah hakları savunuculuğu ve danışmanlığı yapmalarını gerektirir; özsaygı, özgüven ve motivasyon olumsuz şekilde etkilenebilir; yoksulluk ile suç, barınma sorunları, sağlıksız yaşam vb. arasında bağlantılar vardır; sosyo-politik sınıf farklılıkları, ayrımcılığın ve baskının temeli olabilir (işsiz insanları tembel ve güvenilmez kişiler olarak görmek gibi).

gibi pek çok başat sorunu tetikler ve daha kötü hale getirir; refah sisteminden yararlanmadaki komplikasyonlar, sosyal hizmet uzmanlarının refah hakları savunuculuğu ve danışmanlığı

18 Barınma Barınma şüphesiz insanın temel ihtiyaçlarından biridir. Barınma ile ilgili devlet politikaları aşağıda belirtilen türden pek çok konuyu içerir: yerel yönetimlerin makul bedeller karşılığında barınma hizmeti sağlaması; özel ihtiyaçları olan insanlar için makul fiyatlarda konut (tekerlekli sandalyeyle erişim imkânı olan konutlar) sağlayan kurumları destekleme; mortgage kredilerinde vergi alınmaması yolu ile konut satın almayı destekleme; evsiz insanlara barınma imkânı sağlayan gönüllü kuruluşlara finansal yardım; güvenlik hizmeti olan konutların sağlanması.

hizmeti sağlaması; özel ihtiyaçları olan insanlar için makul fiyatlarda konut (tekerlekli sandalyeyle erişim imkânı olan konutlar) sağlayan

19 Barınma, sosyal hizmet disipliniyle birçok sebepten dolayı bağlantılıdır. Bu sebeplerden birkaç tanesi aşağıda verilmektedir: Kalitesiz ve aşın kalabalık evler, sosyal ve kişilerarası sorunları arttırır. Örneğin aile içi çatışmalar, ruh sağlığı sorunları vb. Tehditle ya da normal yollardan evden çıkarma, pek çok insanın yaşamında ciddi sorunlar oluşturabilir. Evsizlik hem kendi içindeki sorunları hem de mevcut diğer sorunları daha da kötü hale getirebilir. Engelli insanlar gibi özel durumu olan bireyler için, uygun barınma ortamı hazırlanmalıdır. Komşular arası anlaşmazlıklar veya her türlü taciz, başka bir konuta yerleşme ihtiyacına sebep olabilir.

Örneğin aile içi çatışmalar, ruh sağlığı sorunları vb. Tehditle ya da normal yollardan evden çıkarma, pek çok insanın yaşamında ciddi sorunlar oluşturabilir.

20 Eğitim Devletin, eğitime ilişkin iki temel sorumluluğu vardır. Birincisi, devlet ilkokul, lise ve üniversitelerde verilen eğitimin temel sağlayıcısıdır. İkincisinde ise devlet hem kendi kurumlarında hem de özel ve gönüllü sektörler içerisinde eğitim faaliyetlerini düzenlemede anahtar bir rol oynar.

21 Eğitim politikası ve sosyal hizmet ilişkisi Sosyal hizmet uzmanları (ve/veya özel eğitim uzmanları), okula devamsızlık ve okula ilişkin sorunlarla ilgilenirler (örneğin akran zorbalığı). Sosyal hizmet uzmanları gerekli veya uygun durumlarda, bir çocuğun eğitimsel ihtiyaçlarının değerlendirilmesinde multidisipliner ekip içerisinde yer alabilirler. Okula ilişkin zorlukları olan ve devlet tarafından koruma altına alınmış çocuklarla (koruyucu aile ya da kurum bakımı ile) ilgilenirler. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar ve yetişkinlerin, sosyal hizmet uzmanının müdahalesini gerektiren karmaşık eğitimsel ihtiyaçları olabilir. Okullar çoğunlukla çocuk koruma konusunda başvurulan kaynaklardan biridir ve böylesi bir çalışma, genellikle öğretmenler ve/veya diğer eğitim çalışanları ile yakın bir işbirliğini içerir.

22 Sağlık konuları sosyal hizmet uygulamasını şu yönlerden etkiler: Sosyal hizmet uzmanları sağlık hizmeti veren kuruluşlarda istihdam edilirler. Örneğin, hastaneler ve sağlık merkezleri. Sağlıkla ilgili konular sosyal hizmet müdahalesini gerektiren karmaşık etmenlerin bir parçasıdır. Örneğin, yaşlılarla çalışmada olduğu gibi. Sosyal sorunlar ile kişilerarası ilişki sorunlarından kaynaklanan stres, sağlığa olumsuz etki etmektedir. Sağlığın olumsuz etkilenmesi ya stresle bağlantılı hastalıklar ya da var olan tıbbi durumun ağırlaşması yoluyla gerçekleşir. Sağlık ve gelişim konuları, çocuk istismarı iddialarının araştırılmasında önemli bir faktör olabilir (örneğin, çocukların "yeterli gelişim sergileyemediği' durumlar). Alkol ve madde bağımlılığı gibi birçok sosyal sorun, hem sosyal hizmet uzmanlarını hem de sağlık hizmeti çalışanlarını içeren multidisipliner bir müdahale gerektirir.

23 Sosyal hizmetler Çocuk bakımı Ceza ve adalet sistemi Toplum temelli bakım

Benzer belgeler

Çocuk Hukuku. Çocuk Hukukunun Özellikleri. Çocuk Hukukunun Özellikleri 16.05.2014. Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN. 16 Mayıs 2014 2.

Çocuk Hukuku. Çocuk Hukukunun Özellikleri. Çocuk Hukukunun Özellikleri 16.05.2014. Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN. 16 Mayıs 2014 2. Ulusal Düzeyde Çocuk Hukuku Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN Çocuk Hukuku Hukukun çocuklara özgü, çocuk haklarını düzenleyen dalıdır. Çocuk hukuku, özel hukuk, kamu hukuku, sosyal hukuk ve uluslararası hukukta