İÇİNDEKİLER 1. YAPI RUHSATI DEĞİŞİMİ İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ YABANCI SATIŞ İSTATİSTİKLERİ...

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İÇİNDEKİLER 1. YAPI RUHSATI DEĞİŞİMİ İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ YABANCI SATIŞ İSTATİSTİKLERİ..."

Ahmet Ünal
5 yıl önce
İzleme sayısı:

İÇİNDEKİLER 1. YAPI RUHSATI DEĞİŞİMİ... 3 2. İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ... 4 3.

2 İÇİNDEKİLER 1. YAPI RUHSATI DEĞİŞİMİ İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ YABANCI SATIŞ İSTATİSTİKLERİ SONUÇ

3 1. YAPI RUHSATI DEĞİŞİMİ Türkiye İstatistik Kurumu verileri dikkate alınarak yılları arasındaki Yapı Ruhsatı Başvuruları (Yapı İzin İstatistikleri, TUİK 2019) na odaklanılmıştır. İlgili veriler aşağıda belirtilmiştir. Tablo 1. Yapı Ruhsatı İstatistikleri YILLAR DAİRE SAYISI YAPI SAYISI YAPI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) ORTALAMA YAPI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) YAPI BAŞINA DÜŞEN DAİRE SAYISI Grafik 1. Daire Sayısı Grafik 2. Ortalama Yapı Yüzölçümü/Daire Sayısı % % ORTALAMA YAPI YÜZÖLÇÜMÜ (m²) YAPI BAŞINA DÜŞEN DAİRE SAYISI Yapı Ruhsatı düzenlenen yapı sayısı incelendiğinde 2017 yılında bir önceki yıla göre %36 artış olduğu, 2018 yılında ise bir önceki yıla göre %53 düşüş yaşandığı gözlemlenmiştir. Bu durumun ana nedeni, 2018 yılında yaşanan ekonomik değişimler olmak ile birlikte özellikle inşaat maliyetlerinde yaşanan artış ve konut satış hızının azalması olarak gösterilebilir. TUİK tarafından yayınlanmış olan verilerin karşılaştırılması sonucunda Ortalama Yapı Yüzölçümü ve Yapı Başına Düşen Daire sayıları ayrıca analiz edilmiştir. Analiz sonucunda yılları arasında üretilen konut yapılarının büyüklüğünün azaldığı (%22), buna paralel olarak yapı başına düşen daire sayısının da azaldığı gözlemlenmiştir. Söz konusu durum; 2018 yılında yaşanan ekonomik değişimler sonucunda önceki yıllara göre nispeten daha küçük ölçekli konut projelerine ilişkin kararların alındığı kanaatine varılmıştır. 3

4 2. İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ Yılları arası inşaat maliyet endeksi incelenirken, endeksin önemli tetikleyicisi olduğu düşünülen Amerikan Doları Kuru da analiz edilmiştir. İnşaat Maliyet Endeksi (İME) ve Dolar Kuru verileri aşağıdaki grafikte belirtilmiştir. Grafik 3. İnşaat Maliyet Endeksi Dolar Kuru İlişkisi İME 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 İMEDOLAR KURU KUR 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 İME KUR Söz konusu veriler birlikte incelendiğinde; İnşaat Maliyet Endeksi ile Dolar Kuru arasında biri paralellik olduğu gözlemlenmek ile birlikte İnşaat Maliyet Endeksi ni oluşturan başka önemli etkenler olduğunu da unutmamak gerekmektedir. Grafik 4. Yıllık Ortalama İnşaat Maliyet Endeksi Grafik 5. Yıllık Ortalama Dolar Kuru 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 +%16 +%26 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 +%20 +%32 İnşaat Maliyet Endeksi, 2017 yılında bir önceki yıla göre %16 artış gösterirken, dolar kuru %20 artış göstermiştir yılında inşaat maliyet endeksi bir önceki yıla göre %26 artış gösterirken dolar kuru %32 artış göstermiştir. Bu veriler ışığında söz konusu iki veri arasında bir korelasyon olduğu gözlemlenmek ile birlikte inşaat maliyetini oluşturan beton, demir vb. gibi hammadde dışında kalan diğer etmenlerin de detaylı incelenmesi gerektiği düşünülmektedir. 4

5 3. KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ Yılları arası konut satışları incelenirken; ipotekli ve diğer satışlar olarak iki basamaklı olarak dikkate alınmış olup Büyükşehirler ayrıca incelenmiştir. Söz konusu veriler aşağıda detaylı bir şekilde belirtilmiştir. Tablo 2. Konut Satış İstatistikleri Türkiye Geneli 2016 YILLAR İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM SATIŞLAR Bazi İller YILLAR İLLER İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM İPOTEKLİ DİĞER TOPLAM İSTANBUL ANKARA İZMİR BURSA ANTALYA ADANA KOCAELİ SAMSUN Grafik 6. Türkiye Geneli Konut Satış İstatistikleri KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ +%5 % m 1.41 m 1.37 m %66 %66 %80 %34 %34 %20 İPOTEKLİ DİĞER 2017 yılında toplam konut satışları bir önceki yıla göre %5 artarak, 1.41 milyon olarak gerçekleşmişken, 2018 yılında bir önceki yıla göre %2 düşüş yaşayarak 1.37 milyon olarak gerçekleşmiştir. Satış türlerine göre incelendiğinde 2016 ve 2017 yıllarında ipotekli satışların toplam satışlar içerisindeki oranı %34 iken, 2018 yılına gelindiğinde bu oranın %20 ye gerilediği gözlemlenmiş olup konut kredisi faiz oranların meydana gelen değişimin söz konusu durumun en önemli nedeni olduğu düşünülmektedir. 5

6 İpotekli satışlar detayında inceleme yapıldığında; 2017 yılında bir önceki yıla göre %5 artış ile olarak gerçekleşmiş olup 2018 yılında bir önceki yıla göre %41 düşüş ile olarak gerçekleşmiştir. Grafik 7. 4 Büyükşehir Toplam Konut Satış İstatistikleri %3 % %4 % %4 %10 +%7 %9 0 İSTANBUL ANKARA İZMİR BURSA 2016 TOPLAM 2017 TOPLAM 2018 TOPLAM Büyükşehirlerdeki konut satış sayıları incelendiğinde yılları arasında İstanbul da ciddi bir düşüş görülmezken, Ankaraİzmir ve Bursa illerinde sırasıyla; %13, %10 ve %9 oranında yılları arasında konut satış sayılarında düşüş bulunmaktadır. Bununla birlikte ipotekli konut satışlarında ciddi düşüşler dikkat çekmektedir. Ancak diğer satışların artması neticesinde toplam satışların durağan bir seyir izlediği söylenebilmektedir. 6

7 4. YABANCI SATIŞ İSTATİSTİKLERİ Yılları arası yabancı konut satış istatistikleri incelenirken Türkiye Geneli Toplam Satışlar üzerinden aldığı pay da dikkate çekmektedir. Tablo 3. Ülke Geneli Yabancı Satış İstatistikleri YILLAR SATIŞ SAYISI TOPLAM SATIŞLARA ORANI 1,36% 1,58% 2,88% yılları arasında nispeten durağan bir durum söz konusu iken 2018 yılında bir önceki yıla göre %78 artarak ülke toplam satışları içerisinde aldığı pay %2,88 e ulaşmıştır Yılı Toplam yabancıya satışlar il düzeyinde incelendiğinde İstanbul %36, Antalya %20 olmak üzere iki şehrin toplamın %56 sını oluşturduğu dikkat çekmektedir. İstanbul ve Antalya nın Türkiye nin en çok turist çeken iki şehri olması bu durumda ciddi etki yaratmaktadır. Tablo 4. İl Düzeyinde Yabancı Satış İstatistikleri YILLAR 2018 ORAN İSTANBUL % ANTALYA % BURSA % YALOVA % ANKARA % DİĞER % TOPLAM % Grafik 8. İl Düzeyinde Yabancı Satış İstatistikleri İSTANBUL ANTALYA BURSA YALOVA ANKARA DİĞER 2018 yılında bir önceki yıla göre; İstanbul da %74, Antalya da %69, Bursa da %85, Yalova da %91, Ankara da %161, diğer illerde ise %76 artış gerçekleşmiştir. 7

8 5. SONUÇ Üretilen yapı stoğu incelendiğinde; 2018 yılında bir önceki yıla göre %53 düşüş yaşanmış olup bu durumun ana sebepleri, dolar kurunda meydana gelen dalgalanmalara bağlı olarak inşaat maliyetlerinde yaşanan artış ve konut satışlarında meydana gelen durağanlık olarak yorumlanmaktadır. İnşaat maliyet endeksindeki değişim incelendiğinde de dolar kurunda meydana gelen değişmelere bağlı olarak hammaddede yaşanan artış dikkate çekmektedir. Konut satışlarında gelişmeler ise; finansman koşullarının bir önceki yıllara göre daha ağır yükler getirmesi ve mevduat faiz getirilerinin de artması ile birlikte, daha önce yatırım olarak tercih edilmekte olan konutun cazibesinin azalması ile açıklanabilmektedir. Konut getirisinin mevduat getirisinin gerisine düştüğü noktada; konutun yatırım amaçlı cazibesini yitirdiği anlaşılmaktadır. Aynı zamanda uzun vadeli konut kredi faizi giderlerinin yükselmesi de konut yatırımına sekte vurmuştur. Özellikle vatandaşlık alımı ile ilgili mevzuatta yapılan değişiklik sonucu yabancı konut satışlarında ciddi artış meydana gelmiş olup 2018 yılı içerisinde Türkiye Geneli Konut satışlarının %3 ü olarak hatrı sayılır bir mertebeye yükselmiştir. Yeni üretilen konut stoğunun azalması, inşaat maliyetlerindeki artışlarının konut satış fiyatlarına yansıyamaması nedeni ile yılları konut stoğu erime yılları olarak nitelendirilmektedir. Bunun yanı sıra ekonomik ve finansal koşulların olgunlaşması, enflasyonist ortam ile faiz oranlarının dengelenmesi sonucunda konut sektörünün yılları arasındaki eski cazibesine kavuşacağı düşünülmektedir. 8

Benzer belgeler

Grafik-6.1: Konut Fiyat Endekslerinde Büyüme (Türkiye ve İstanbul)

Grafik-6.1: Konut Fiyat Endekslerinde Büyüme (Türkiye ve İstanbul) 6. Konut Piyasası 16 yılında Türkiye ekonomisinde görülen yavaşlama konut piyasası gelişmelerinde de görülmektedir. Konut fiyat gelişmelerine bakıldığında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından