14 YAŞ VE ALTI İÇİN BAĞIMLILIK BİLGİLENDİRME FİLMİ UYGULAMA KILAVUZU

Transkript

1 14 YAŞ VE ALTI İÇİN BAĞIMLILIK BİLGİLENDİRME FİLMİ UYGULAMA KILAVUZU Eğitimin amacı Bu eğitim önleyici nitelikte bir çalışma olup toplumdaki madde kullanımının başlamasını önlemeye ve sağlıklı yaşam konusunda bilinçlenme sağlamaya yöneliktir. Herhangi bir madde denememiş öğrencilerin madde kullanmaya başlamasını engellemek hedeflenmektedir. Bunun için gençlerin konuyla ilgili bilgi sahibi olmaları amaçlanmaktadır. Kimler uygulayabilir? Eğitim için kısa süresi olan ve bağımlılık konusunda yeterince bilgili olmayan veya kendisini yeterli düzeyde bilgili hissetmeyen eğitimciler için hazırlanmıştır. Programı eğitimciler, sosyal hizmet uzmanları, psikologlar, sağlık çalışanları uygulayabilir. Eğitimin hedef kitlesi Film 14 yaş ve altındaki ergenler için hazırlanmıştır. Daha büyük yaş grubuna gösterilmesi istenen yararı sağlamayabilir. İçerik Bağımlılık nedir? Sigaranın zararları nedir? Sigaranın içinde tütünden başka neler var? İnsanlar neden bu maddeleri kullanıyor? Reklamların amacı nedir? Eğitimin uygulanış biçimi 1. Eğitimlerin derslerden farklı olduğunu belirtmek için öğrencilerin değişik bir ortamda bir araya gelmesi yararlı olacaktır. Eğer bu sağlanamıyorsa kendi sınıflarında ya da okulun konferans salonunda uygun ortam yaratılarak da uygulanabilir. 2. Ses sisteminin uygun olmasına özen gösterin. 3. Tüm öğrencilerin katılımının sağlanması, düşünce ve görüşlerini özgürce ifade etmeleri ve konuşulanların gizli kalacağının aktarılması önemlidir. Uygulamada dikkat edilecek noktalar 1. Kullanılacak eğitim programı çocukların yaş grubu göz önünde bulundurularak seçilmelidir. 2. Eğitimci eğitime kendini tanıtarak başlamalıdır. 3. Filmi hiç durdurmadan gösteriniz. Lütfen olabildiğince yorumsuz sunmaya özen gösterin. 1

2 4. Küçük yaştaki bu gruba alkol ve sigaranın zararları ve bağımlılık dışında daha fazla bilgi vermeyiniz. Bu yaş grubuna uyuşturucu ve uyarıcı maddeler ile ilgili bilgi verilmemeye özen gösterilmelidir. Çünkü bu yaş grubu için sigara ve alkol dışındaki maddelerin tanıtılması merak arttırıcı bir rol oynayabilir. Israrlı sorular gelirse 14 yaş ve üstündekiler için eğitim paketinden yola çıkarak bilgiler veriniz. 5. Israrlı sorular gelirse, verilmeye çalışılan mesajlar doğrultusunda yanıt vermeye çalışınız. 6. Göz kontağı kurulmalı, sürekli aynı pozisyonda ve aynı yerde durulmamalıdır. Uygulamada karşılaşılabilecek sorunlarla başa çıkma yöntemleri 1. Öğrenciler arasında bir fikre sabit kalanlar olabilir. Onlara birkaç kere söz verip daha sonra Birazdan söz vereceğim size... diyerek bloke etmek mümkündür. 2. Farklı ve karşıt görüşler bildirenlerle karşılaştığınızda onları sindirmek yerine diğer katılımcıların bu konuda görüş bildirmelerine yardımcı olun. 3. Kimseyi ikna etmeye çalışmayın, sadece bildiklerinizi anlatın. 4. Bilmediğiniz bir şey olursa bilmediğinizi açıklıkla söyleyip öğrenince kendilerini bildireceğinizi söyleyin. 2

3 Aşağıda filmin ilgili bölümlerinde verilmeye çalışılan mesajlar belirtilmiştir. Giriş Önce gruba kendinizi tanıtın. Daha sonra : Her zaman karşılaşabileceğimiz bir konu ile ilgili bir film seyredeceğiz ve olursa filmin sonunda sorularınızı cevaplandıracağız. Bu film YENİDEN Sağlık ve Eğitim Derneği tarafından hazırlanmıştır. deyiniz. Kurtuluş savaşı Bağımlılık insanı esir eden bir hastalıktır. Özgürlüğün insan yaşamında her şeyden önemli olduğunu vurgulanmak istenmiştir. Bağımlılığın tanımı yapılmaktadır. İnsanların sigara, alkol, uyuşturucu ya da başka şeylere bağımlı olabileceği anlatılmaktadır. Herkesin bağımlı olabileceği vurgulanmaktadır. Çünkü bağımlılık biyolojik bir süreçtir. Sigara sağlığa zararlıdır. En yüksek oranda bağımlılık yapan maddenin sigara olduğu belirtilerek bu yaş grubunun ilk önce karşılaşılacağı madde olan sigaranın zararlarına geçiş yapılmaktadır. Sigaranın ispatlanmış birçok zararı olduğu anlatılıyor: Diş çürükleri, gözde katarakt, ağız içi ve dil kanserleri, akciğer kanseri, damar sertliği, kangren, kalp hastalıkları, idrar kesesi ve pankreas kanseri, böbrek kanseri, prostat kanseri, damar sertliği vb rahatsızlıkların gelişmesini kolaylaştırır. Sigara içenlerin içmeyenlere göre yaşam süresinin daha kısaldığı vurgulanmaktadır. Küçük yaş grubundaki çocuklar için sağlıklı olmak büyük önem taşır. Bu yaş grubundakiler ergenlerden farklı olarak ölümden korktuklarından, bu yaş grubunun özelliklerine uygun olarak bağımlılık yapan maddendin korkutucu yönleri vurgulanarak caydırma metodu kullanılmaktadır. Sigaranın içinde 4000 ayrı kimyasal madde vardır. Sigaranın içindeki 4000 ayrı kimyasal maddeden bazıları katran, boya sökücü, aseton, akü yapımında kullanılan kadmiyum, çakmak gazı bütan, temizlik maddesi amonyak, fare zehiri arsenik, böcek öldürücü ilaçlarda bulunan metopren ve naftalin vb. bazıları sayılmaktadır. Burada sigaranın içinde tütünden başka pek çok kimyasal madde olduğunu ve bunların insan sağlığı için tehlikeli olduğu vurgulanmaktadır. 3

4 Red Kit örneği Bazı insanlar ağızları boş kalmasın diye sigara içer... Alkol insanı kısa zamanda kölesi yapabilir. Alkol sağlıklı bir içecek değildir... Bir çizgi film kahramanının yalnışının zaman içerisinde fark edip düzeltilmesi örnek olarak kullanılmaktadır. Sigara içenler sigara yerine ağızlarına başka şeyler örneğin emzik, kalem, şeker, parmak veya dinamit koyabilirler. Sigara içmek için bahaneler üretmenin anlamsız olduğu ve sigaranın dinamitten bir farkı olmadığı anlatılmak istenmiştir. Bu yaş grubunun en sık karşılaşabileceği alkolün zararları anlatılacaktır. Kedinin geçirdiği değişim ile bağımlılığın insan üstünde yaptığı olumsuz değişim anlatılmak istenmektedir. Korkutarak caydırma yöntemi ile alkolün insan sağlığı üstünde yol açtığı karaciğerde siroz, felç, beyin hücrelerini öldürerek yol açtığı bunama gibi zararlar anlatılmaktadır. Bazı insanlar alkolü eğlenmek için içtiklerini söylerler. Eğlenmek nedir? İnsanlar nasıl bağımlı olurlar? Burada içmek ve eğlenmek kavramlarının ayrı iki kavram olduğu vurgulanmaktadır. Eğlenmek için sağlıklı bir içecek olmayan alkolün gerekli olmadığı anlatılmak istenmektedir. Arkadaşlarına uyarlar: Arkadaş ve grup baskısına karşı koyamamanın madde kullanmaya başlamak için bir etken olduğu, gerektiğinde hayır demenin önemli olduğu anlatılmak istenmektedir. Merak ederler: Kimi durumlarda meraklarını kontrol altında tutmaları gerektiği vurgulanmaktadır. Farklı olmak isterler: Farklı olmak isterken bağımlı olunabileceği anlatılmak istenmiştir. Bu maddeleri kontrol etmek mümkün değildir... Reklamlara kanmayın! Kontrol edebileceklerini düşünürler: Bu maddelerin kullanımını kişinin kontrol edemeyeceği, kontrolün hep maddelerde olduğu vurgulanmaktadır. Sonunda kontrolün her zaman bu maddelere geçtiği vurgulanmak istenmiştir. Reklamlara kanılmaması gerektiği, reklamların amacının insanlara doğru ya da yanlış bir şeyleri satmak olduğu vurgulanmaktadır. Bir sigaranın reklamını yapan aktör örnek olarak verilerek reklamların sözüne inanılmaması, onun yerine kişinin kendisine inanması ve koruması gerektiği anlatılmaktadır. 4

5 Sigara alkol ve uyuşturucuları kontrol edemezsiniz. Son söz: Hesabınızı iyi yapın! Görüntüde kontrolün insanın elinden çıkıp maddeye geçmesinin ve bağımlılığın geliştiğinin dolaylı anlatımı yer almaktadır. Ömür boyu taşınacak bağımlılık gibi hatalara düşülmemesi vurgulanmaktadır. 5

6 Giriş Önce gruba kendinizi tanıtın. Daha sonra : Her zaman karşılaşabileceğimiz bir konu ile ilgili bir film seyredeceğiz ve olursa filmin sonunda sorularınızı cevaplandıracağız. Bu film YENİDEN Sağlık ve Eğitim Derneği tarafından hazırlanmıştır. deyiniz. Kurtuluş savaşı Bağımlılık insanı esir eden bir hastalıktır. Özgürlüğün insan yaşamında her şeyden önemli olduğunu vurgulanmak istenmiştir. Bağımlılık kavramının anlamını verilmeye çalışılmıştır. Sigara ve alkolün bağımlılık yaptığı vurgulanmıştır. En yüksek oranda bağımlılık yapan madde sigaradır. Sigaranın zararları nedir? Herkesin bağımlı olabileceği, biyolojik bir süreç olduğu için irade ile ya da kişinin kontrolü ile ilgisi olmadığı anlatılmak istenmiştir. Bu yaş grubunun ilk önce tanıştığı madde sigaradır. Bu sebeple sigaranın bağımlılık yapan bir madde olması vurgulanmaktadır. Soru sorulduktan sonra filmi durdurunuz ve grubun fikirlerini alınız. Cevapları yorumsuz olarak dinleyin. Yeni cevap gelmeyeceğini düşündüğünüzde filmi tekrar oynatınız. Sigaranın ispatlanmış birçok zararı olduğu anlatılıyor: Diş çürükleri, gözde katarakt, ağız içi ve dil kanserleri, akciğer kanseri, damar sertliği, kangren, kalp hastalıkları, idrar kesesi ve pankreas kanseri, böbrek kanseri, prostat kanseri vb. damar sertliği gelişmesini kolaylaştırır. Sigara içenlerin içmeyenlere göre yaşam süresinin daha kısaldığı vurgulanmaktadır. Küçük yaş grubundaki çocuklar için sağlıklı olmak büyük önem taşır. Bu yaş grubundakiler ergenlerden farklı olarak ölümden korktuklarından, bu yaş grubunun özelliklerine uygun olarak bağımlılık yapan maddendin olumsuz/korkutucu yönleri vurgulanmaktadır. 6

7 Sigaranın içinde tütün var. Peki başka neler var? Red Kit örneği Soru sorulduktan sonra filmi durdurunuz ve grubun fikirlerini alınız. Cevapları yorumsuz olarak dinleyin. Yeni cevap gelmeyeceğini düşündüğünüzde filmi tekrar oynatınız. Sigaranın içindeki 4000 ayrı kimyasal maddeden katran, boya sökücü, aseton, akü yapımında kullanılan kadmiyum, çakmak gazı bütan, temizlik maddesi amonyak, fare zehiri arsenik, böcek öldürücü ilaçlarda bulunan metopren ve naftalin vb. bazıları sayılmaktadır. Burada sigaranın içinde tütünden başka pek çok kimyasal madde olduğunu ve bunların insan sağlığı için tehlikeli olduğu vurgulanmaktadır. 7 den 70 e benimsenin bir çizgi film kahramanı olması ve ondaki yalnışın da zaman içerisinde fark edilip düzeltilmesi örnek olarak kullanılmaktadır. Bazı insanlar ağızları boş kalmasın diye sigara içer... Sigara içenler sigara yerine ağızlarına başka şeyler örneğin emzik, kalem, şeker, parmak veya dinamit koyabilirler. Sigara içmek için bahaneler üretmenin anlamsız olduğu ve sigaranın dinamitten bir farkı olmadığı anlatılmak istenmiştir. Alkol... Değişim geçiren kedi görüntüsü Alkol sağlıklı bir içecek değildir... Bu yaş grubunun en sık karşılaşabileceği alkolün zararları anlatılacaktır. Bir diğer bağımlılık yapan madde alkoldür. Kedinin geçirdiği değişim ile bağımlılığın insan üstünde yaptığı olumsuz değişim anlatılmak istenmektedir. Burada korkutarak caydırma yöntemi ile alkolün insan sağlığı üstündeki etkileri anlatılmaktadır. Bazı insanlar alkolü eğlenmek için içtiklerini söylerler. Eğlenmek nedir? Karaciğerde siroz, felç, beyin hücrelerini öldürerek yol açtığı bunama gibi alkolün yol açtığı zararlar anlatılmaktadır. Burada içmek ve eğlenmek kavramlarının ayrı iki kavram olduğu vurgulanmaktadır. Eğlenmek için sağlıklı bir içecek olmayan alkolün gerekli olmadığı anlatılmak istenmektedir. 7

8 İnsanlar neden bu maddeleri kullanıyorlar? Soru sorulduktan sonra filmi durdurunuz ve grubun fikirlerini alınız. Cevapları yorumsuz olarak dinleyin. Yeni cevap gelmeyeceğini düşündüğünüzde filmi tekrar oynatınız. Arkadaşlarına uyarlar: Arkadaş ve grup baskısına karşı koyamamanın madde kullanmaya başlamak için bir etken olduğu, gerektiğinde hayır demenin önemli olduğu anlatılmak istenmektedir. Merak ederler: Kimi durumlarda meraklarını kontrol altında tutmaları gerektiği vurgulanmaktadır. Farklı olmak isterler: Farklı olmak isterken bağımlı olunabileceği anlatılmak istenmiştir. Bu maddeleri kontrol etmek mümkün değildir... Son söz... Kontrol edebileceklerini düşünürler: Bu maddelerin kullanımını kişinin kontrol edemeyeceği, kontrolün hep maddelerde olduğu vurgulanmaktadır. Sonunda kontrolün her zaman bu maddelere geçtiği vurgulanmak istenmiştir. Reklamlara kanılmaması gerektiği, reklamların amacının insanlara doğru ya da yanlış bir şeyleri satmak olduğu vurgulanmaktadır. Bir sigaranın reklamını yapan aktör Yaşamınızda virajları alırken dikkatli olun... Hesabınızı iyi yapın! Filmden sonra... Reklamların sözüne inanılmaması, onun yerine kişinin kendisine inanması ve koruması gerektiği anlatılmaktadır. Görüntüde kontrolün insanın elinden çıkıp maddeye geçmesinin ve bağımlılığın geliştiğinin dolaylı anlatımı yer almaktadır. Ömür boyu taşınacak bağımlılık gibi hatalara düşülmemesi vurgulanmaktadır. Film bittikten sonra gruba ne öğrendiklerini, en çok neyin akıllarında kaldığını sorun. Konu ile ilgili sizinle özel görüşmek isteyenlerle görüşebileceğinizi ve yardımcı olmaya çalışacağınızı belirterek eğitimi bitirin. 8