T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÇELİK YAPI DÖŞEME-KİRİŞ VE MERDİVEN ÇİZİMLERİ 582YIM398

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM KNLIĞI İNŞT TEKNOLOJİSİ ÇELİK YPI DÖŞEME-KİRİŞ VE MERDİVEN ÇİZİMLERİ 582YIM398 nkara, 2012

2 u modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Milli Eğitim akanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PR İLE STILMZ.

3 İÇİNDEKİLER ÇIKLMLR... iii GİRİŞ... 1 ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK DÖŞEMELER Çelik Döşeme Malzemeleri Özel Saclar Kesme ağlayıcıları Çelik Özel Saclı Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çizimleri Çelik eton Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çizimleri Çelik Özel Saclı ileşik Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çizimleri UYGULM FLİYETİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK KİRİŞLER Çelik Kiriş Yapım İlkeleri Çelik Kiriş Çeşitleri Çelik Normal Profil Tali Kiriş Çelik Normal Profil na Kiriş Çelik Normal Profil Mütemadi Kiriş Çelik Takviyeli Kiriş Çelik Dolu Gövdeli Kiriş Çelik Petek Kiriş Çelik Kiriş irleşimleri ulonlu Kiriş irleşim Çizimleri Perçinli Kiriş irleşim Çizimleri Kaynaklı Kiriş irleşim Çizimleri UYGULM FLİYETİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK MERDİVENLER Çelik Merdiven Yapım İlkeleri Çelik Merdiven Çeşitleri Düz Kollu Merdivenler Çeyrek Döner Merdivenler Yarım Döner Merdivenler Elips merdivenler Çelik Merdiven Kesit Çizimleri Düz kollu merdivenler Çeyrek Döner Merdivenler i

4 Yarım Döner Merdivenler Elips Merdivenler Çelik Merdiven irleşim Detayları Çizme asamak Detayı Merdiven Kirişi Sahanlık Kirişi irleşim Detayı Korkuluk Detayı Sahanlık Döşemesi Detayı UYGULM FLİYETİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME KYNKLR ii

5 ÇIKLMLR ÇIKLMLR KOD LN DL/MESLEK MODÜLÜN DI MODÜLÜN TNIMI SÜRE 582YIM398 İnşaat Teknolojisi Çelik Yapı Teknik Ressamlığı Çelik Yapı Döşeme-Kiriş ve Merdiven Çizimleri Çelik yapı konstrüksüyon çizimleri uygulamalarını kapsayan öğretim materyalidir. 40/32 (+40/32 Uygulama tekrarı yapmalı) ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN MCI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTMLRI VE DONNIMLRI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Çelik yapı konstrüksüyonlarını çizmek Genel maç Okul içi gerekli ortam sağlandığında, okul dışı araştırma yapabileceğiniz kuruluşlar belirtildiğinde; çelik döşeme, kiriş ve merdiven çizimlerini standartlara uygun olarak yapabileceksiniz. maçlar 1. Çelik döşeme kesit ve birleşim detaylarını çizebileceksiniz. 2. Çelik kiriş kesitlerini ve birleşim detaylarını çizebileceksiniz. 3. Çelik merdiven kesitlerini ve birleşim detaylarını çizebileceksiniz. Ortam: Meslek ile ilgili kuruluşlar Donanım: Eskiz kâğıdı, aydınger kâğıdı, cetvel, kurşun kalem, silgi, çizim masası, izole bant, temizlik fırçası, çini kalemleri ve çini mürekkebi, imar yönetmelikleri, genel ve teknik şartnameler Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. iii

6 iv

7 GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ İnşaat teknolojisi, içinde bir çok meslek barındıran geniş bir alandır. Gelişmiş ülkelerde daha çok gökdelenlerde ve sanayide kullanılan çelik yapılar, ülkemizde yaşanan depremlerin ardından son yıllarda adını daha sık duyduğumuz yapım teknolojisi olmuştur. Şimdiye kadar ülkemizde taşıyıcı sistem olarak çoğunlukla betonarmenin kullanılması sebebiyle daha çok bu yönde teknik eleman yetiştirilmiştir. Çelik yapılar konusunda bilgi ve tecrübeyle donatılmış teknik elemanlara ihtiyaç vardır. Özellikle çelik yapıların projelendirilmesinde bu eksiklik kendini göstermektedir. 1

8 2

9 ÖĞRENME FLİYETİ 1 MÇ ÖĞRENME FLİYETİ 1 Çelik döşeme kesit ve birleşim detaylarını standart ve yönetmeliklere uygun olarak çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizde bulunan çelik yapıları gezerek inceleyiniz. Yapının döşeme sistemini inceleyiniz. Çelik döşemelerle ilgili internet ortamında araştırma yapınız. Gerekli notları alınız Çelik Döşeme Malzemeleri Özel Saclar 1. ÇELİK DÖŞEMELER Döşeme sacları kaymayı engellemek ve dayanıklılığı artırmak için tırtırlı imal edilir. Genel olarak döşemede kullanılan saclar, tırtırların şekline göre baklava dilimli ve göz yaşı biçimli olmak üzere ikiye ayrılır (Resim 1.1). a b Resim 1.1: Sac yüzey şekilleri a: aklava dilimli, b: Göz yaşı 3

10 Kesme ağlayıcıları Döşemeler kirişe ankraj elemanları yardımıyla bağlanır. nkraj elemanlarının boyut ve aralıkları hesap sonucu tayin edilir (Resim 1.2). Resim 1.2: nkraj elemanı 1.2. Çelik Özel Saclı Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çelik özel saclı döşemeler, çerçeve kirişleri ile bunların arasındaki döşeme kirişleri ve yatay çaprazların üzerine kaynaklanan saclar ile oluşturulur. u tür döşemeler ses yalıtımını gerektirmesi nedeniyle konut, iş yeri vb. yapılar yerine daha çok endüstri yapılarında kullanılmaktadır (Resim 1.3). Resim 1.3: Özel saclı döşeme Çelik yapılarda sıklıkla kullanılan profil boyutları ve kesit özellikleri Tablo 1.1, Tablo 1.2, Tablo 1.3, Tablo 1.4, Tablo 1.5, Tablo 1.6 da verilmiştir. 4

11 Tablo 1.1: Normal U profili 5

12 Tablo 1.2: Dar I profili 6

13 Tablo 1.3: Orta genişlikli I profili 7

14 Tablo 1.4: Geniş hafif I profili 8

15 Tablo 1.5: Geniş I profili 9

16 Tablo 1.6: Eşit kollu köşebent 10

17 Çizimleri Döşeme kirişi eksenleri çizilir (Şekil 1.1) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.1: Döşeme kirişi eksenlerinin çizilmesi 11

18 Eksenlerin sağ ve sol tarafına döşeme profil genişliğinin yarısı kadar çizilerek profil genişlikleri oluşturulur (Şekil 1.2) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.2: Döşeme kirişinin oluşturulması 12

19 Çerçeve profili ekseni ile döşeme kirişi ekseni ölçülendirilir (Şekil 1.3) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.3: Ölçülendirme yapılması 3 13

20 Kesit yerleri işaretlenir. Döşeme kiriş pozları ve uzunlukları yazılır (Şekil 1.4) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.4: Döşeme ozlarının yazılması 3 14

21 Plandan yapı dış hatları kesit düzlemine taşınır. Uygun bir yerden döşeme üst seviyesini temsil edecek yatay çizgi çizilir. Yapı dış hattı ile döşeme üst seviyesinin kesiştiği yerlere çerçeve kirişi profil kesiti çizilir (Şekil 1.5) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.5: Kenar profillerin çizilmesi 15

22 Döşeme profili eksenleri döşeme üst seviyesine taşınır (Şekil 1.6) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.6: Döşeme profil izinin taşınması 16

23 Döşeme profilinin kesiti döşeme üst seviyesinin kesiştiği yerlere çizilir (Şekil 1.7) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.7: Döşeme profillerinin çizilmesi 17

24 ağ levhaları çizilir. Çerçeve kirişinin görünüşe giren kısımları çizilir. Kolon görünüşleri belirli bir yüksekliğe kadar çizilir. Kolonların devam ettiğini gösteren kesik çizgiler çizilir (Şekil 1.8). 380 Şekil 1.8: ağ levhası ve görünüşe giren kısımların çizilmesi Döşeme sacı kalınlığı çizilir (Şekil 1.9). döşeme sacı Şekil 1.9: Döşeme sacının çizilmesi 18

25 Döşeme kaplaması çizilir (Şekil 1.10). kaplama Şekil 1.10: Döşeme kaplamasının çizilmesi Kaplama kalınlığını ve çerçeve kirişi yüksekliğini gösteren ölçülendirme yapılır (Şekil 1.11) Şekil 1.11: Çizgisel ölçülendirmenin yapılması Sac kesiti, kiriş kesitleri ve kaplama taranır. Malzeme açılımı, kesit adı, detay adı yazılır (Şekil 1.12). 60 Kaplama (5cm) Sac (5mm) I 160 HE Kesiti Şekil 1.12: Tarama ve yazıların yazılması 19

26 Son kontroller yapılarak kesit tamamlanır (Şekil 1.13). 60 Kaplama (5cm) Sac (5mm) I 160 HE ÇS1 HE 200 ÇK4 l=3450 ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE Kesiti ÇK4 l= Şekil 1.13: Kontrollerin yapılarak çizimin tamamlanması 3 20

27 1.3. Çelik eton Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çerçeve ve döşeme kirişlerinin genişletilen alt veya üst başlıkları üzerinde yerinde dökme donatılı beton ile oluşturulan döşemelerdir. Döşeme kirişleri altına kalıp yerleştirilir. Döşeme kirişleri arasına donatı yerleştirildikten sonra beton dökümü yapılır. Daha çok konut yapılarında tercih edilir. İşçilik ve inşaat süresi bakımından diğer döşeme tiplerine göre ekonomik değildir (Resim 1.3). Resim 1.3: Çelik beton döşeme sistemi etonarme ile döşeme ve çerçeve kirişleri arasındaki bağlantı, ankraj elemanlarıyla sağlanır (Şekil 1.14). Şekil 1.14: nkraj elemanı Şekil 1.15 te örnek bir ankraj elemanı detayı görülmektedir. Şekil 1.15: nkraj elemanı detayı 21

28 Çizimleri Döşeme profil eksenleri çizilir (Şekil 1.16) U200 HE200 2U200 HE200 HE200 2U200 HE200 2U Şekil 1.16: Döşeme profil ekseninin çizilmesi Döşeme profilleri çizilir (Şekil 1.17) U200 HE200 2U200 HE200 HE200 2U200 HE200 2U Şekil 1.17: Döşeme profilinin çizilmesi 22

29 Çerçeve profili eksenleri ölçülendirilir (Şekil 1.18) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.18: Döşeme profil eksenlerinin ölçülendirilmesi Kesit yerleri çizilir (Şekil 1.19) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U200 1 Şekil 1.19: Kesit yerlerinin çizilmesi 2 23

30 Plandan yapı dış hatları çizilerek taşınır. Uygun bir yerden döşeme üst seviyesini temsil edecek yatay çizgi çizilir. Yapı dış hattı ile döşeme üst seviyesinin kesiştiği yerlere çerçeve kirişi çizilir (Şekil 1.20) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.20: Çerçeve kiriş profillerinin çizilmesi 24

31 Döşeme profili eksenleri döşeme üst seviyesine taşınır (Şekil 1.21) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.21: Döşeme profil ekseninin kesit düzlemine taşınması 25

32 Döşeme profilleri, eksenlerin kesiştiği yerlere çizilir (Şekil 1.22) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.22: Döşeme profillerinin çizilmesi 26

33 Taşıma çizgileri silinir. Döşeme üst ve alt seviye çizgileri çizilir (Şekil 1.23) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.23: Döşeme üst ve alt seviyelerinin çizilmesi 27

34 Kolon görünüşleri belirli bir yüksekliğe kadar çizilir. Kiriş görünüşü çizilir. Kolonların devam ettiğini gösteren kesik çizgiler çizilir (Şekil 1.24) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE HE200 2U HE200 2U Şekil 1.24: Kolon ve kirişlerin görünüşe giren kısımlarının çizilmesi 28

35 Döşeme profillerinin içi taranır (Şekil 1.25). Şekil 1.25: Döşeme profillerinin taranması etonarme kısımlar taranır (Şekil 1.26). Şekil 1.26: etonarme kısımların taranması Döşeme kalınlığı ve kiriş yüksekliği ölçülendirilir (Şekil 1.27) Şekil 1.27: Ölçülendirmenin yapılması Döşeme profil pozları, malzeme açılımı ve kesit adı yazılır (Şekil 1.28). HE120.. Döseme (12 cm) Çerçeve kiriþi (HE200) Kesiti Şekil 1.28: Poz ve yazıların yazılması 29

36 Son kontroller yapılarak kesit tamamlanır (Şekil 1.29) U HE200 2U ,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 62,5 20 HE200 HE HE120 HE120 HE120 HE120 HE120 HE120 HE200 2U HE200 2U200 E E HE120.. Döseme (12 cm) Çerçeve kirisi (HE200) Kesiti Şekil 1.29: Kontrollerin yapılarak çizimin tamamlanması I 30

37 1.4. Çelik Özel Saclı ileşik Döşeme Sistemi Yapım İlkeleri Çelik çerçeveli yapılarda yaygın olarak kullanılan döşeme sistemi, sac ve üzerine şantiyede dökülen donatılı betondan oluşmaktadır (Resim 1.4). Resim 1.4: Özel saclı bileşik döşeme sistemi Sac, aderans ve dayanımı yükseltmek için genellikle trapez kesitli yapılır. Yeterli kalınlık ve aderans için yüzey şekli uygun olduğunda çekme donatısı görevini görür. Dolayısıyla betonarme kısımdaki donatı miktarı azalmaktadır. Saclar çeşitli boyut ve kesitlerde üretilmektedir (Şekil 1.30). Şekil 1.30: Trapez kesitli sac 31

38 Çizimleri Çerçeve kirişinin eksenleri çizilir (Şekil 1.31) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.31: Döşeme ızgara ekseninin çizilmesi 32

39 Profil genişlikleri çizilir (Şekil 1.32) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.32: Izgara profillerinin çoğaltılması 33

40 Çerçeve profili eksenleri ölçülendirilir (Şekil 1.33) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 ÇK1 l= HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.33: Ölçülendirme yapılması 3 34

41 Kesit yerleri çizilir. Döşeme kiriş pozları ve uzunlukları yazılır (Şekil 1.34) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.34: Döşeme pozlarının ve yazıların yazılması 35

42 Plandan yapı dış hatları taşınır. Uygun bir yerden döşeme üst seviyesini temsil edecek yatay çizgi çizilir. Yapı dış hattı ile döşeme üst seviyesinin kesiştiği yerlere kenar profilleri çizilir (Şekil 1.35) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.35: Çerçeve kirişi kesitlerinin yerleştirilmesi 36

43 Döşeme profil eksenleri döşeme üst seviyesine taşınır (Şekil 1.36) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.36: Döşeme profil ekseninin kesit düzlemine taşınması 37

44 Eksenle döşeme üst seviyesinin kesiştiği yerlere döşeme profilleri çizilir. Taşıma çizgileri silinir (Şekil 1.37) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.37: Döşeme profillerinin çoğaltılması 38

45 Trapez levha çizilir (Şekil 1.38) ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.38: Trapez levhaların çizilmesi 39

46 ağ levhaları çizilir. Kolon görünüşleri belirli bir yüksekliğe kadar çizilir. Kolonların devam ettiğini gösteren kesik çizgiler çizilir (Şekil 1.39) Şekil 1.39: ağ levhalarının ve görünüşe giren kısımların çizilmesi etonarme döşeme kalınlığı çizilir (Şekil 1.40). Çelik hasır çizilir (Şekil 1.41). Şekil 1.40: etonarme döşemenin çizilmesi Şekil 1.41: Çelik hasırın çizilmesi 40

47 etonarme döşeme kalınlığını ve çerçeve kirişi yüksekliğini gösteren ölçülendirme yapılır (Şekil 1.42) Şekil 1.42: Ölçülendirmenin yapılması Kiriş kesitleri ve betonarme kesiti taranır (Şekil 1.43) Şekil 1.43: Tarama yapılması Malzeme açılımı, kesit adı, detay adı yazılır (Şekil 1.44). Çelik hasirli taping betonu (8cm) Trapez levha (27/200 formu) I 160 HE ÇK1 - Kesiti Şekil 1.44: Yazıların yazılması HE

48 Son kontroller yapılarak kesit tamamlanır (Şekil 1.45). Çelik hasýrlý taping betonu (8cm) Trapez levha (27/200 formu) I HE 200 ÇK1 - Kesiti HE ÇS1 HE 200 ÇK4 l= ÇK1 l=3650 L= 3860 L= 3860 L= 3860 L= 3860 ÇK1 l= I 160 I 160 I 160 I 160 HE 200 ÇK4 l= Şekil 1.45: Kontrollerin yapılması ve çizimin tamamlanması 42

49 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ Verilen döşemeyi özel saclı bileşik döşeme sistemine göre oluşturarak kesitini aşağıda verilen işlem basamakları ve önerileri dikkate alarak çiziniz. Verilenler: Döşeme kirişi: I 120 Döş. kiriş aralığı : 80 cm Sac: Trapez Trapez üstü 8 cm betonarme Donatı: 188/188 Hasır ÇS1 HE 200 ÇK2 l= ÇK1 l=3650 ÇK2 l=3450 HE 200 ÇK1 l= İşlem asamakları Çerçeve kirişinin eksenlerini çiziniz. Profil genişliklerini çiziniz. Çerçeve profil eksenlerini ölçülendiriniz. Kesit yerlerini çiziniz. Döşeme kiriş pozları ve uzunluklarını yazınız. Plandan yapı dış hatlarını taşıyınız. Döşeme üst seviyesini temsil edecek yatay çizgiyi çiziniz. Kenar profillerini çiziniz. Döşeme profil eksenlerini döşeme üst seviyesine taşıyınız. Döşeme profillerini çiziniz. Trapez levhayı çiziniz. 43 Öneriler İş önlüğünüzü giyiniz. Çizim araç gereçlerinizi temiz olarak hazırlayınız. Çerçeve kiriş eksen çiziminde aralıkları verilen ölçülerde seçiniz. Profil genişliklerini ölçüye uygun çizmelisiniz. Kesit yerlerini işaretlerken bakış yönünüzü göstermeyi unutmayınız. Döşeme üst seviye çizgisini çizerken yeteri kadar boşluk bırakmayı unutmayınız. Sacın aderans ve dayanımı yükseltmek için trapez kesitli yapıldığını

50 ağ levhalarını çiziniz. Kolon görünüşlerini belirli bir yüksekliğe kadar çiziniz. Kolonların devam ettiğini gösteren kesik çizgileri çiziniz. etonarme döşeme kalınlığını çiziniz. Çelik hasırı çiziniz. Ölçülendirmeyi yapınız. Kiriş kesitleri ve betonarme kesitini tarayınız. Malzeme açılımı, kesit adı, detay adını yazınız. unutmayınız. Sac ve üzerine şantiyede dökülen donatılı betondan oluştuğunu unutmayınız. Taşıma çizgilerini silmeyi unutmayınız. Malzeme açılım ve kesite ait bilgileri eksiksiz olarak yazmayı unutmayınız. Çizim bitiminde son bir kontrol yapmanız faydalı olacaktır. 44

51 KONTROL LİSTESİ u faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çerçeve kirişinin eksenlerini çizdiniz mi? 2. Profil genişliklerini çizdiniz mi? 3. Çerçeve profil eksenlerini ölçülendirdiniz mi? 4. Kesit yerlerini çizdiniz mi? 5. Döşeme kiriş pozlarını ve uzunluklarını yazdınız mı? 6. Plandan yapı dış hatlarını taşıdınız mı? 7. Döşeme üst seviyesini temsil edecek yatay çizgiyi çizdiniz mi? 8. Kenar profillerini çizdiniz mi? 9. Döşeme profil eksenlerini döşeme üst seviyesine taşıdınız mı? 10. Döşeme profillerini çizdiniz mi? 11. Taşıma çizgilerini sildiniz mi? 12. Trapez levhayı çizdiniz mi? 13. ağ levhalarını çizdiniz mi? 14. Kolon görünüşlerini belirli bir yüksekliğe kadar çizdiniz mi? 15. Kolonların devam ettiğini gösteren kesik çizgileri çizdiniz mi? 16.. döşeme kalınlığını çizdiniz mi? 17. Çelik hasırı çizdiniz mi? 18. Ölçülendirmeyi yaptınız mı? 19. Kiriş kesitleri ve betonarme kesitini taradınız mı? 20. Malzeme açılımını, kesit ve detay adını yazdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. ütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 45

52 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME şağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Özel saclı döşeme sisteminin kullanıldığı yer, aşağıakilerden hangisidir? ) Endüstri yapılarında ) Okul yapılarında C) Konut yapılarında D) Hastanelerde 2. Özel saclı döşeme sisteminin dezavantajı aşağıdakilerden hangisidir? ) ğır olması ) Isı yalıtımı gereksinimi olması C) Ses yalıtımı gereksinimi olması D) Dayanımının düşük olması 3. şağıakilerden hangisi özel saclı döşemlerde kullanılan saclardandır? ) Trapez sac ) Tırtırlı sac C) Oluklu sac D) aklava dilimli sac 4. Çelik döşemelerde kullanılan ankraj elemanının görevi aşağıdakilerden hangisidir? ) Sacı kirişe bağlamak ).. döşemeyi kirişlere bağlamak C) Döşeme kirişini çerçeve kirişine bağlamak D) Sacı döşemeye bağlamak 5. Çelik beton döşeme sistemininkullanıldığı yer, aşağıdakilerden hangisidir? ) Konut yapılarında ) Yol yapılarında C) Endüstri yapılarında D) Hafif yapılard 6. Çelik özel saclı bileşik döşemelerde ne tür sac kullanılır? ) Göz yaşı sac ) aklava dilimli sac C) Trapez sac D) Tırtırlı sac 7. Çelik özel saclı bileşik döşemelerde kullanılan sacın en büyük avantajı, aşağıdakilerden hangisidir? ) Hafiftir ) Donatı miktarını azaltır. C) Döşeme yüksekliğini azaltır. D) Daha fazla yük taşır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 46

53 ÖĞRENME FLİYETİ 2 MÇ ÖĞRENME FLİYETİ 2 Çelik kiriş kesit ve birleşim detaylarını standart ve yönetmeliklere uygun olarak çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizde bulunan çelik yapıları gezerek inceleyiniz. Yapının döşeme sistemini inceleyiniz. Çelik döşemelerle ilgili internet ortamında araştırma yapınız. Gerekli notları alınız Çelik Kiriş Yapım İlkeleri 2. ÇELİK KİRİŞLER Kirişler, iskelet sistemlerini oluşturan çerçevelerin kolon ya da duvar gibi düşey elemanlarını bağlayacak şekilde yatay ya da eğik düzenlenen taşıyıcı elemanlardır. Çelik yapıda kirişler, üzerlerine etkiyen yüke, geçtikleri açıklıklara, yapı içindeki tesisatın geçirilme şekline bağlı olarak dolu, boşluklu ya da kafes gövdeli olarak düzenlenir Çelik Kiriş Çeşitleri Çelik Normal Profil Tali Kiriş Döşemeden aldığı yükü çerçeve kirişlerine aktaran kirişlere tali kiriş denir. u kirişlere döşeme kirişi de denmektedir (Şekil 2.1). Tali kiris Şekil 2.1: Tali kiriş 47

54 8 Kat yüksekliği sınırlı değilse tali kirişler çerçeve kirişlerine bindirmeli olarak bağlanabilir (Resim 2.1). Resim 2.1: Tali kirişin bindirmeli bağlanması Kat yüksekliğinin sınırlı olması durumunda tali kiriş çerçeve kirişine yandan bağlanır (Resim 2.2) Tali Kiriş Çizimi İşlem Sırası Resim 2.2: Tali kirişin yandan bağlanması Tali kiriş kesiti çizilir (Şekil 2.2) Şekil 2.2: Tali kiriş kesitinin çizilmesi 48

55 na kiriş üst ve alt seviyeleri çizilir. ağlantı elemanları çizilir. Eksenler ve ana kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgiler çizilir (Şekil 2.3). Şekil 2.3: na kiriş üst ve alt seviyesi ile bağlantı elemanlarının çizimi Profil kesiti ve kaynak yerleri taranır. Ölçülendirme yapılır. Poz numaraları yazılır (Şekil 2.4). 4 75x20x120 Şekil 2.4: Tarama, ölçülendirme ve poz numaralarının yazılması 4 49

56 Çelik Normal Profil na Kiriş Tali kirişlerden ve döşemelerden aldığı yükü taşıyarak kolonlara ileten kirişlere ana kiriş denir. u kirişlere çerçeve kirişi de denmektedir (Şekil 2.5). na kiris na Kiriş Çizimi İşlem Sırası na kiriş kesiti çizilir (Şekil 2.6). Şekil 2.5: na kiriş Şekil 2.6: na kiriş kesitinin çizilmesi 50

57 Tali kiriş üst ve alt seviyeleri çizilir. ağlantı elemanları çizilir. ulon delikleri çizilir. Eksenler ve tali kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgiler çizilir (Şekil 2.7). Şekil 2.7: na kiriş üst ve alt seviyesi ile bağlantı elemanlarının çizimi bulon deliklerinin çizimi Profil kesiti taranır. Ölçülendirme yapılır. Poz numaraları yazılır (Şekil 2.8) Ø Şekil 2.8: Tarama ve ölçülendirme yapılması 51

58 Çelik Normal Profil Mütemadi Kiriş Mesnetlerde özellikle kiriş üst bölgesine ek bağlantı yapılarak sürekliliği sağlamış kirişlerdir. Mesnetlerdeki bağlantı genel olarak levhalarla sağlanır (Şekil 2.9). Mütemadi Kiriş Şekil 2.9: Mütemadi kiriş Çelik Normal Profil Mütemadi Kiriş Çizimi İşlem Sırası Çizimde kullanılacak işlem sırası ana kiriş ve tali kiriş kesit çizimindeki sıra ile aynıdır. Mütemadi bir kirişe ait en ve boy kesiti aşağıda gösterilmiştir (Şekil 2.10 a, b). Mütemadi kiriş en kesiti 62x10x80 I I 300 L 50x50x5 180 Şekil 2.10 a: Mütemadi kiriş en kesiti 52

59 Mütemadi kiriş boy kesiti 62x10x80 Ø L 80x130x Çelik Takviyeli Kiriş Şekil 2.10 b: Mütemadi kiriş boy kesiti Mevcut profillerin yeterli olmaması ve ihtiyaca uygun profillerin bulunamaması hâlinde profiller başlıklarına konulan takviye levhalarıyla atalet momentleri artırılarak kullanılır. Takviye levhaları perçin veya kaynakla birleştirilebilir (Şekil 2.11). Şekil 2.11: Takviyeli kiriş 53

60 Çelik Takviyeli Kiriş Çizimi İşlem Sırası na kiriş kesiti çizilir. Kiriş üst ve alt takviye levhaları çizilir (Şekil 2.12). Şekil 2.12: na kiriş kesiti ve takviye levhalarının çizilmesi Görünüşe giren kiriş çizilir. ağlantı elemanları çizilir. ulon delikleri çizilir. Eksenler ve tali kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgiler çizilir. Profil kesiti taranır (Şekil 2.13). Şekil 2.13: Görünüşe giren kısımların ve bağlantı elemanlarının çizimi Ölçülendirme yapılır. Poz numaraları yazılır (Şekil 2.14). 140x8 20 Ø L 60x60x6 Şekil 2.14: Tarama ve ölçülendirmenin yapılması 54

61 Çelik Dolu Gövdeli Kiriş Dolu gövdeli çelik kirişler, hadde mamulü profiller, levhalı yapma enkesitler ya da profil ve levhalarla oluşturulmuş bileşik enkesitlerle düzenlenir. Hadde mamülü dolu gövdeli kirişler genellikle geniş başlıklı I profillerle yapılır. u profillerin başlıklarında malzeme yoğunluğu olduğu için basit eğilme etkisindeki kirişler için uygun bir kesittir. Geniş başlıklı profillerin gövdeleri levhalarla desteklenerek dolu gövdeli kiriş elde edilir (Şekil 2.15). Şekil 2.15: Dolu gövdeli kiriş Levhalı yapma enkesitli kirişler, hazır profil ve takviyeli profil enkesitlerinin yetmediği büyük açıklıkların geçileceği durumlarda kullanılır. Genellikle kiriş, iki başlık levhasının tek gövde lavhasına eklenmesiyle oluşturulur (Şekil 2.16). Şekil 2.16: Levhalı yapma enkesitli kirişler Levhalı yapma enkesitli kirişler gövdeye dik belirli aralıklarla yerleştirilen levhalarla desteklenebilir (Şekil 2.17). Şekil 2.17: Levhalı yapma enkesitli kirişlerin desteklenemesi 55

62 Çelik Dolu Gövdeli Kiriş Çizimi İşlem Sırası Gövde levhası kesiti çizilir. Üst ve alt başlık levha kesiti çizilir (Şekil 2.18) Şekil 2.18: Gövde, alt başlık ve üst başlık levhalarının çizimi Köşe profilleri çizilir (Şekil 2.19). Şekil 2.19: Köşe profillerinin yerleştirilmesi Görünüşe giren kiriş çizilir. Kaynak yeri çizilir. Eksenler ve kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgiler çizilir (Şekil 2.20). Şekil 2.20: Kiriş görünüşe giren kısımarının çizilmesi 56

63 Profil kesiti ve kaynak bölgesi taranır. Yardımcı çizgiler silinir (Şekil 2.21). Şekil 2.21: Kaynak bölgelerinin taranması Ölçülendirme yapılır. Poz numaraları yazılır (Şekil 2.22) x8 L 60x60x Şekil 2.22: Ölçülendirme ve poz numaralarının yazılması 57

64 Çelik Petek Kiriş I profilin gövdesi boyunca zikzaklı olarak kesilmesiyle elde edilen kirişlerdir. İki parçanın kaydırılıp uç bölgelerinden istenildiğinde ek parça kullanılarak kaynakla yeniden birleştirilmesi sonucu oluşturulur (Şekil 2.23). Şekil 2.23: Petek kirişler Petek kirişler, daha çok düzgün yayılı yüklerin taşınmasında ve aktarılmasında kullanılmaktadır (Resim 2.3). Resim 2.3: Petek kirişler Zikzaklı kesim ekseni belli bir açıda olursa eğimli kiriş elde edilebilir. u tür kirişler daha çok çatı makası olarak kullanılmaktadır (Şekil 2.24). Şekil 2.24: Eğimli petek kiriş 58

65 Zikzaklı kesim belli ölçü ve oranlarda yapılır. Kesimden sonra kiriş yüksekliğini artırmak için araya parça yerleştirilebilir. u durumda kiriş yüksekliği parça yüksekliği kadar artırılmış olur (Şekil 2.25). Şekil 2.25: Petek kiriş kesim oranları Tablo 2.1 de sık kullanılan profillere göre kesim değerleri verilmiştir. Çizim yaparken bu değerler kullanılır. NPI EKSİZ PETEK KESİTLERİN SYISL ÖZELLİKLERİ D/H (mm) V/E/C (mm) Gn-p (kg/m) rtış % Wxn-p (mm 3 ) rtış % Ixn-p (mm 4 ) rtış % 140/210 35/250/ /230 45/250/ /280 60/360/ /320 80/416/ /360 80/416/ /420 90/500/ Tablo 2.1: Profil kesim oranları 59

66 Çelik Petek Kiriş Çizimi İşlem Sırası Kiriş yüksekliğine göre kesim oranı değerleri hesaplanarak zikzak çizilir (Şekil 2.26). Şekil 2.26: Zikzak çizilmesi Kiriş eksenine göre kiriş alt kısmının simetrisi çizilir (Şekil 2.27). Kiriş kesiti çizilir (Şekil 2.28). Şekil 2.27: Kiriş üst kısmının oluşturulması Şekil 2.28: Kiriş kesitinin çizilmesi 60

67 Kesit yeri belirlenir. Petek boşluğu kesitte taşınır (Şekil 2.29). Şekil 2.29: Kesit yeri belirlenerek petek boşluğunun kesit düzlemine taşınması Eksenler çizilir. Profil kesiti taranır. Ölçülendirme yapılır. Poz numaraları yazılır (Şekil 2.30). I Şekil 2.30: Eksenlerin çizilmesi, tarama ve ölçülendirme yapılması 61

68 2.3. Çelik Kiriş irleşimleri ulonlu Kiriş irleşim Çizimleri ulonlu kiriş birleşim çizimlerinde dikkat edilecek en önemli noktalardan biri de bulon aks merkezlerinin doğru bir şekilde belirlenmiş olmasıdır. ulon delik ve gövde çapı standart tablolarda belirtilen ya da hesaplamalar sonucu bulunan çaplar dikkate alınıp aksların üzerine oturtularak çizilir. Kiriş birleşim yerlerinde gösterilmesi gereken ayrıntılı nokta detayları 1/1, 1/2, 1/5 ve 1/10 ölçekleri kullanılarak çizilir ulonların Projelerde Gösterilişi ulonlar projelerde çaplarına göre belirli sembollerle gösterilir (Tablo 2.2). Cıvata M10 M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30 M33 Cıvata İşaretleri Delik Çapı D (mm) Ham cıvata gövde çapı Tablo 2.2: ulon sembolleri ulon ralıkları ve Sınır Değerleri ulonların yerleştirilmesi; kendi aralarındaki ve kenarlara olan mesafeleri belli standartlara göre yapılır (Tablo 2.3). e1 e e ra Mesafe Minimum Maksimum e2 e 3d 8d veya 15t e e1 2d 3d veya 6t e2 e2 1.5d 3d veya 6t Tablo 2.3: ulonların yerleştirilmesi Şekil 2.31 de yükseklikleri aynı I profil tali ve ana kiriş bulonlu birleşimlerine ait izometrik perspektif görülmektedir. Şekil 2.32 de ise bu birleşime ait görünüşler görülmektedir. 62

69 Şekil 2.31: Tali ve ana kiriş bulonlu birleşimi izometrik görünüşü IPE Şekil 2.32: Tali ve ana kiriş bulonlu birleşim görünüşleri 63

70 Perçinli Kiriş irleşim Çizimleri Perçinlerin Projelerde Gösterilişi Perçinler projelerde çaplarına göre belirli sembollerle gösterilir (Tablo 2.4). Perçin Perçin İşaretleri Delik Çapı D (mm) Ham perçin gövde çapı Tablo 2.4: Perçin sembolleri Perçin ralıkları ve Sınır Değerleri Perçinlerin yerleştirilmesi; kendi aralarındaki ve kenarlara olan mesafeleri belli standartlara göre yapılır (Tablo 2.5). e2 e e2 e1 e ç e e e1 ra Mesafe Minimum Maksimum Yük taşıyan perçinler Tespit Perçinleri Çekme asınç 3d 3d 3d 2d e2 1.5d Tablo 2.5: Perçinlerin yerleştirilmesi 8d veya 15t 12d veya 25t 12d veya 15t 3d veya 6t 3d veya 6t 64

71 Şekil 2.33 te yükseklikleri farklı I profil tali ve ana kiriş birleşimlerine ait izometrik perspektif görülmektedir. Şekil 2.34 te ise bu birleşime ait görünüşler görülmektedir. Şekil 2.33: Tali ve ana kiriş perçinli birleşimi izometrik görünüş IPE Ø Ø Şekil 2.34: Tali ve ana kiriş perçinli birleşimi görünüşleri Kaynaklı Kiriş irleşim Çizimleri Şekil 2.35 te U ve I profillerinden meydana gelen kiriş kaynaklı birleşimlerine ait izometrik perspektif görülmektedir. Şekil 2.36 da bu kaynaklı birleşime ait görünüşler görülmektedir. 65

72 Şekil 2.35: U I profili kiriş kaynaklı birleşimi izometrik görünüş Şekil 2.36: U I profili kiriş kaynaklı birleşimi görünüşleri 66

73 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ Verilen tali kiriş ana kiriş bulonlu bağlantı detayının ön görünüşünü çiziniz. Verilenler: irleşim: lonlu (M20 x 6) na kiriş: IP240 Tali Kiriş: IP240 ağ levhası: 170x230x12 İşlem asamakları Tali kiriş kesitini çiziniz. na kiriş üst ve alt seviyeleri çiziniz. ağ levhasını çiziniz. ulon deliklerini çiziniz. Eksenler ve ana kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgiler çiziniz. Görünmeyen kısımları çiziniz. Profil kesiti tarayınız. Ölçülendirme yapınız. Poz numaraları yazınız. Öneriler İş önlüğünüzü giyiniz. Çizim araç gereçlerinizi temiz olarak hazırlayınız. Devam eden çizgilerin kesik çizgi ile gösterilmesi gerektiğini unutmayınız. Ölçülendirmeyi eksiksiz olarak yapmalısınız. Poz numaraları ve çizime ait bilgileri eksiksiz olarak yazmayı unutmayınız. Çizim bitiminde son bir kontrol yapmanız faydalı olacaktır. 67

74 KONTROL LİSTESİ u faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Tali kiriş kesitini çizdiniz mi? 2. na kirişi çizdiniz mi? 3. ağ levhasını çizdiniz mi? 4. ulon deliklerini çizdiniz mi? 5. Eksenler ve ana kirişin devam ettiğini gösterir kesik çizgileri çiziniz mi? 6. Görünmeyen kısımları çizdiniz mi? 7. Profil kesiti taradınız mı? 8. Ölçülendirme yaptınız mı? 9. Poz numaralarını yazdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. ütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 68

75 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME şağıdaki soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Tali kiriş tanımı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? ) Yükü ana kirişe aktarır. ) Yükü kolonlara aktarır. C) Yük taşımayan kirişlerdir. D) Yükü döşemeye aktarır. 2. Mütemadi kirişin tanımı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? ) Yüksek mukavemetli kirişlerdir. ) Tali kirişin ana kirişe dik bağlanmasıyla elde edilen kirişlerdir. C) Ek bağlantı yapılarak sürekliliği sağlayan kirişlerdir. D) Düşük mukavemetli kirişlerdir. 3. Takviyeli kiriş nasıl oluşturulur? ) Kirişler yan yana eklenerek ) Kirişler uç uca eklenerek C) Kirişler üst üste eklenerek D) aşlık levhaları kullanılarak 4. irleşime ait yan görünüş, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? ) ) C) D) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 69

76 ÖĞRENME FLİYETİ 3 MÇ ÖĞRENME FLİYETİ 3 Çelik merdiven kesit ve birleşim detaylarını standart ve yönetmeliklere uygun olarak çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizde bulunan yapılardaki çelik medivenleri inceleyiniz. irleşim sistemini inceleyiniz. İnternet ortamında çelik merdivenlerle ilgili araştırma yapınız. 3. ÇELİK MERDİVENLER 3.1. Çelik Merdiven Yapım İlkeleri Yan kirişler üzerine oturtulan basamaklardan oluşturulur. asamaklar özel sac, lama demiri (özellikle endüstri yapılarında) veya kutu profil üzerine ahşap, taş kaplama olarak yapılabilir Çelik Merdiven Çeşitleri Düz Kollu Merdivenler Düz kollu merdivenler yan kirişlerden ve basamaklardan meydana gelir. Genellikle yan kirişler I ve U profillerinden yapılır. asamaklar sac levhalarla yapılır. Resim 3.1 de düz kollu ortada sahanlıklı çelik merdiven görülmektedir. Resim 3.1: Düz kollu çelik merdiven 70

77 Düz Kollu Merdiven Çizimi İşlem Sırası Merdiven kol genişliği, kol uzunluğu ve sahanlık genişliği belirlenir (Şekil 3.1). Şekil 3.1: Merdiven kol genişliği, uzunluğu ve sahanlık genişliğinin oluşturulması Kolon profilleri çizilir (Şekil 3.2). Şekil 3.2: Kolon profilinin çizilmesi na ve tahliye kirişleri çizilir. İlk basamak çizilir. Yardımcı çizgiler silinir (Şekil 3.3). Şekil 3.3: Merdiven kol genişliği, uzunluğu ve sahanlık genişliğinin oluşturulması 71

78 asamaklar çizilir (Şekil 3.4). Şekil 3.4: asamaklar, sahanlık döşemesi kirişlerinin oluşturulması İç ve dış çizgisel ölçülendirme yapılır. Kotlu ölçülendirme yapılır. Kesit yeri belirlenir. Çıkış hattı çizilir. asamak numaraları yazılır. Poz numaraları yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.5) ± Şekil 3.5: Ölçülendirmenin yapılması, çıkış hattının çizilmesi, yazıların yazılması 72

79 Çeyrek Döner Merdivenler Çeyrek Döner Merdiven Çizimi İşlem Sırası Merdiven kol genişliği, kol uzunluğu belirlenir (Şekil 3.6). Şekil 3.6: Merdiven kol genişliği ve uzunluğunun belirlenmesi Kolon profilleri çizilir (Şekil 3.7). Şekil 3.7: Kolonların profillerinin çizimi 73

80 Yan kirişler çizilir. İlk ve son basamak çizilir. Çıkış hattı çizilir (Şekil 3.8). Şekil 3.8: İlk ve son basamakların çizilmesi Düz basamaklar çizilir (Şekil 3.9). Şekil 3.9: Düz basamakların oluşturulması 74

81 Dönen kısımdaki basamak dengelendirilir (Şekil 3.10). Şekil 3.10: Dönen basamakların çizilmesi Sahanlık döşemesi kirişleri çizilir. İç ve dış ölçülendirme yapılır. Kesit yeri çizilir (Şekil 3.11) R ,5 7, ,5 Şekil 3.11: Sahanlık kirişlerinin çizilmesi, ölçülendirme yapılması 75

82 Poz numaraları yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.12) R , Şekil 3.12: Yazıların yazılması 76

83 Yarım Döner Merdivenler Yarım Döner Merdiven Çizimi İşlem Sırası Merdiven kol genişliği, kol uzunluğu belirlenir (Şekil 3.13). Şekil 3.13: Merdiven kol genişliği ve uzunluğunun belirlenmesi Kolon profilleri çizilir (Şekil 3.14). Şekil 3.14: Kolonların çizilmesi 77

84 Kirişler çizilir. İlk ve son basamaklar çizilir. Çıkış hattı çizilir. Düz basamaklar çizilir (Şekil 3.15). Şekil 3.15: Kirişlerin ve basamakların çizilmesi Dönen kısımdaki basamaklar dengelendirilir. Sahanlık döşemesi kirişleri çizilir (Şekil 3.16). Şekil 3.16: Dönen kısımdaki basamakların ve sahanlık kirişlerinin oluşturulması 78

85 İç ve dış ölçülendirme yapılır. Kesit yeri çizilir. Poz numaraları yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.17) , , R10 Şekil 3.17: Ölçülendirmenin yapılması yazıların yazılması 79

86 Elips merdivenler Elips Merdiven Çizimi İşlem Sırası asamak sayısına göre çıkış hattı uzunluğu hesaplanır. Çıkış hattı uzunluğu ile ilk ve son basamak arasındaki açıya göre yarıçap hesaplanır. Çıkış hattı yayı çizilir (Şekil 3.18). 60 Şekil 3.18: Çıkış hattı yayının çizilmesi Merdiven kol genişliği oluşturulur (Şekil 3.19). 60 Şekil 3.19: Merdiven kol genişliğinin oluşturulması 80

87 Çıkış hattı basamak sayısı kadar eşit parçalara bölünür. ölüntüler merkezle birleştirilerek basamaklar oluşturulur (Şekil 3.20). 60 Şekil 3.20: İlk basamağın çizilmesi Çıkış hattı başlangıç ve bitiş noktaları çizilir (Şekil 3.21). Şekil 3.21: asamakların ve çıkış hattının oluşturulması 81

88 5 5 Kolonlar çizilir (Şekil 3.22). Şekil 3.22: Kolonların çizilmesi Kolonlar arasına kiriş çizilir (Şekil 3.23). Şekil 3.23: Kirişin çizilmesi Ölçülendirme yapılır. Kesit yeri çizilir. Poz numaraları yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.24) R10 Şekil 3.24: Ölçülendirmenin yapılması, yazıların yazılması 82

89 3.3. Çelik Merdiven Kesit Çizimleri Düz Kollu Merdivenler Düz kollu merdivenlerde belirlenmiş bir hat üzerinde çıkış hattı belirlenerek merdiven kol genişliği, sahanlık, korkuluk, rıht ve basamaklar tasarlanarak plan çizimi yapılır. Plan çizimi yapıldıktan sonra kesit çıkarılacak bölgeden kesit çizgisi geçirilir Düz kollu merdiven kesit çizim işlem sırası Kesit çizgisinin kestiği basamaklar, kolonlar ve sahanlık kesit düzlemine taşınır. Zemin çizgisi çizilir. Sahanlık seviyesi belirlenir. asamak yükseklikleri belirlenir (Şekil 3.25) ± Şekil 3.25: asamakların kesit düzlemine taşınması ve yerlerinin tespit edilmesi 83

90 Sahanlık kirişleri çizilir. asamak kesitleri çizilir (Şekil 3.26) ± Şekil 3.26: asamak ve sahanlık kirişi kesitinin çizilmesi 84

91 Yan kirişler çizilir. Döşeme kiriş kesiti çizilir. Görünüşte kalan döşeme kısımları çizilir. Görünüşte kalan kolonlar çizilir (Şekil 3.27) ± Şekil 3.27: asamaklar, sahanlık döşemesi kirişlerinin oluşturulması 85

92 Korkuluk düşey elemanları çizilir. Küpeşte çizilir (Şekil 3.28) ± Şekil 3.28: Korkulukların oluşturulması 86

93 Kotlu ölçülendirme yapılır. Çizgisel ölçülendirme yapılır (Şekil 3.29) ± Şekil 3.29: Doğrusal ve kotlu ölçülendirmenin yapılması 87

94 Poz numaraları yazılır. Detay yerleri işaretlenir. Detay adları yazılır. Plan ve kesit adı yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.30) ± PLN ÖLÇEK:1/ KESÝTÝ ÖLÇEK:1/20 Şekil 3.30: Detay yerlerinin işaretlenmesi ve yazıların yazılması 88

95 Çeyrek Döner Merdivenler Çeyrek Döner Merdiven Kesit Çizimi İşlem Sırası Zemin çizgisi çizilir. Sahanlık seviyesi belirlenir (Şekil 3.31) R , Şekil 3.31: Zemin çizgisi ve sahanlık seviyesinin belirlenmesi 89

96 Kesit çizgisinin kestiği basamaklar kesit düzlemine taşınır. Görünüşte kalan kolonlar kesit düzlemine taşınır (Şekil 3.32) R Şekil 3.32: asamakların kesit düzlemine taşınması, kolon görünüşlerinin çizilmesi 90

97 asamak kesitleri çizilir (Şekil 3.33) R Şekil 3.33: asamakların çizilmesi 91

98 Taşıma çizgileri silinir. Merdiven kolu kiriş kesiti çizilir. Görünüşte kalan merdiven kolu kirişi çizilir (Şekil 3.34) R Şekil 3.34: Görünüşte kalan merdiven kolu kirişinin çizilmesi 92

99 asamak mesnet profilleri çizilir (Şekil 3.35). Şekil 3.35: asamaklar mesnet profillerinin çizilmesi asamakların görünüşte kalan kısımları çizilir. Kolon pabuçları çizilir (Şekil 3.36). Şekil 3.36: asamakların görünüşte kalan kısımları ve kolon pabuçları 93

100 Korkuluk düşey elemanları çizilir. Küpeşte çizilir (Şekil 3.37). Şekil 3.37: Korkulukların çizilmesi Kotlu ölçülendirme yapılır. Çizgisel ölçülendirme yapılır (Şekil 3.38) Şekil 3.38: Ölçülendirmelerin yapılması 94

101 Poz numaraları yazılır. Detay yerleri işaretlenir. Detay adları yazılır. Plan ve kesit adı yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.39) Şekil 3.39: Detay yerlerinin çizilerek yazıların yazılması 95

102 Yarım Döner Merdivenler Yarım Döner Merdiven Kesit Çizimi İşlem Sırası Zemin çizgisi çizilir. Sahanlık seviyesi belirlenir. Görünüşte kalan kolonlar kesit düzlemine taşınarak çizilir (Şekil 3.40) R , ,5 Şekil 3.40: Zemin çizgisi ve sahanlık seviyesinin belirlenmesi kolon görünüşlerinin çizilmesi 96

103 Kat kirişleri kesiti çizilir. Görünüşte kalan kat kirişleri çizilir (Şekil 3.41) R , ,5 Şekil 3.41: Kat kirişi kesit ve görünüşünün çizilmesi 97

104 Kesit çizgisinin kestiği ve görünüşte kalan basamaklar kesit düzlemine taşınır. Zemin çizgisi rıht yüksekliği kadar çizilerek basamak yerleri belirlenir. asamak kesitleri çizilir. Görünüşte kalan merdiven kolu kirişi çizilir (Şekil 3.42) R , ,5 Şekil 3.42: asamak kesiti ve merdiven kol kirişinin çizilmesi Taşıma çizgileri silinir. asamak mesnet profilleri çizilir. asamakların görünüşte kalan kısımları çizilir. 98

105 Kolon pabuçları çizilir (Şekil 3.43). Şekil 3.43: asamakların görünüşe giren kısımlarının çizilmesi Döşeme profilleri çizilir. Korkuluk düşey elemanları çizilir. Küpeşte çizilir (Şekil 3.44). Şekil 3.44: Döşeme profil kesitlerinin ve korkulukların çizilmesi 99

106 Kotlu ölçülendirme yapılır. Çizgisel ölçülendirme yapılır (Şekil 3.45) , , Şekil 3.45: Ölçülendirmelerin yapılması Poz numaraları yazılır. Detay yerleri işaretlenir. Detay adları yazılır. Plan ve kesit adı yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.46) , , Şekil 3.46: Detay yerlerinin işaretlenmesi ve yazıların yazılması 100

107 Elips Merdivenler Elips Merdiven Kesit Çizimi İşlem Sırası Kolon görünüşü ve kat yüksekliği çizilir. Sahanlık kirişi, kesit ve görünüşü ile çizilir (Şekil 3.47) R10 Şekil 3.47: Kat yüksekliğinin belirlenmesi ve sahanlık kirişinin çizilmesi Kesite giren basamaklar kesit düzlemine taşınır (Şekil 3.48) R10 Şekil 3.48: asamakların kesit düzlemine taşınması 101

108 Kesite giren basamaklar çizilir (Şekil 3.49) R10 Şekil 3.49: asamak kesitlerinin çizilmesi asamakların görünüşte kalan kısımları plandan taşınarak çizilir (Şekil 3.50) R10 Şekil 3.50: asamakların görünüşte kalan kısımlarının çizilmesi 102

109 5 5 asamakların üst ve alt seviyeleri plandan kesit düzlemine taşınarak işaretlenir (Şekil 3.51) R10 Şekil 3.51: asamak alt ve üst seviyelerinin işaretlenmsi İşaretlenen noktalar birleştirilerek helisel sacın yan görüntüsü çizilir (Şekil 3.52). Şekil 3.52: Helisel sacın çizilmesi 103

110 Helisel yan sac alt ve üst taraftan genişletilerek görünüşü tamamlanır (Şekil 3.53). Şekil 3.53: Helisel sacın genişletilmesi Helisel yan sacın görünmeyen kısımları silinir (Şekil 3.54). Şekil 3.54: Görünmeyen kısımların budanması 104

111 Korkuluk yüksekliği çizilir (Şekil 3.55). Küpeşte çizilir (Şekil 3.56). Şekil 3.55: Korkuluk çubuklarının çizilmesi Şekil 3.56: Küpeştenin çizilmesi 105

112 Taramalar yapılır. Ölçülendirme yapılır (Şekil 3.57) Şekil 3.57: Taramaların ve ölçülendirmenin yapılması Kesit yeri çizilir. Poz numaraları yazılır. Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır (Şekil 3.58) Şekil 3.58: Yazıların yazılması 106

113 3.4. Çelik Merdiven irleşim Detayları Çizme asamak Detayı Merdiven plan ve kesitinde işaretlenen basamak detayları büyük ölçekli olarak çizilir. asamak detaylarında genişlik, yükseklik, birleşim şekilleri, kullanılan malzeme pozları gibi bilgiler yer alır. asamak detayı plan ve kesit üzerinden elde edilir (Şekil 3.59). Şekil 3.59: asamağın izometrik görünüşü Merdiven Kirişi Sahanlık Kirişi irleşim Detayı Şekil 3.60 ta merdiven kirişi basamak ve sahanlık kirişi birleşimini gösteren detay görülmektedir. Şekil 3.60: Merdiven ve sahanlık kirişi birleşim detayı 107

114 Korkuluk Detayı Şekil 3.61 de merdiven kirişi ile korkuluk birleşimini ve korkuluk elemanlarını gösteren detay görülmektedir Sahanlık Döşemesi Detayı Şekil 3.61: Merdiven kirişi ve korkuluk birleşim detayı Şekil 3.62 de merdiven sahanlık elemanlarını gösteren detay görülmektedir Şekil 3.62: Merdiven sahanlık döşemesi detayı 108

115 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ şağıda planı verilen düz kollu merdiveni çiziniz , İşlem asamakları Kolon profil kesitlerini çiziniz. Kolon akslarını çiziniz. Kolonları çiziniz. Merdiven kolu ve sahanlık kirişlerini çiziniz. asamakları çiziniz. Sahanlık döşeme kirişlerini çiziniz. İç ve dış ölçülendirmeyi yapınız. Kesit işaretini oluşturunuz. Çıkış hattını çiziniz. Poz numaralarını yazınız. Öneriler İş önlüğünüzü giyiniz. Çizim araç gereçlerinizi temiz olarak hazırlayınız. Devam eden çizgilerin kesik çizgi ile gösterilmesi gerektiğini unutmayınız. Çıkış hattı ile kesit yeri gösterme çizgilerini unutmayınız. Ölçülendirmeyi eksiksiz olarak yapmalısınız. Poz numaraları ve çizime ait bilgileri eksiksiz olarak yazmayı unutmayınız. Çizim bitiminde son bir kontrol yapmanız faydalı olacaktır. 109