ÖĞRENME TEMEL KAVRAMLAR DERS İÇİ SORULARI

Transkript

1 ÖĞRENME TEMEL KAVRAMLAR DERS İÇİ SORULARI E) Önceden öğrenilen ve yeni öğrenilecek bilgiler kolay olduğunda 1. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme açısından doğru bir yargıdır? A) Bir annenin çocuğuna ders çalışırsa sevdiği pastayı yapması ikincil güdülemedir. B) Bir çocuğun babasından harçlık almak için ders çalışması dışsal güdülenmedir. C) Bir konuyu öğrenmek ve meraktan kurtulmak amaçlı çalışma dışsal güdülenmedir. D) Birincil güdülerin yaşamsal bir değeri yokken ikincil güdülerin vardır. E) Birincil güdüler öğrenilmiş güdüler iken ikinciller öğrenilmemiş güdülerdir. 2. Daha önceden çalıştırma düğmesi sol tarafta olan bir makine ile çalışan fabrika işçisi yeni makinenin çalıştırma ve ayar düğmelerinin sağda olduğunu görür. Ve bu yeni makineyi kullanmayı öğrenmede zorluklar çeker bazen elini sol tarafa atmaktadır. Yukarıdaki durumu aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Uyumsama B) Ket vurma C) Olumsuz transfer D) Kaygı E) Güdülenememe 3. Aşağıdakilerden hangisi bireyin öğrenmeye güdülendiğinin en güçlü kanıtıdır? A) Başkalarına bir şeyler öğretmek için oldukça istekli olma B) Kendisine görev ve sorumluluk verildiğinde yerine getirme C) Konuyla ilgili soru sorulduğunda bunu doğru yanıtlama D) Öğretmenin belirlediği kurallara uymaya özen gösterme E) Derse katılmaya istekli olduğunu yansıtan davranışlarda bulunma 4. Eskiden öğrenilmiş bilgiler hali hazırdaki öğrenmeyi engelleyici ve zorlaştırıcı bir etkiye sahipse olumsuz transfer söz konusudur. Aşağıdakilerin hangisinde olumsuz transfer söz konusudur? A) Önceden öğrenilen ve yeni öğrenilecek olan konular zor olduğunda B) Önceden öğrenilen ile yeni öğrenilen birbiri ile ilişkili olduğunda C) Önceden öğrenilen ile yeni öğrenilen birbirine zıt olduğunda D) Önceden öğrenilenlerle yeni öğrenilenlerin birbirine hiç benzemediğinde 5. Bir anne, çocuğu daha istekli ders çalışsın diye ona cips, çerez ve kola vermekte, oturduğu yerin altına yumuşak minderler koymaktadır. Ancak bu durum çocuğunun ders çalışma davranışında azalmaya ve derslerinde başarısızlığa yol açmıştır. Bunun üzerine okul rehber öğretmeni ile görüşen anneye okul rehber öğretmeni öğrencinin ders çalıştığı ortam ve uyarıcılar oldukça önemlidir; ders çalışma ortamını düzenlerken belli ilkelere dikkat etmelisiniz diyerek açıklamalarda bulunmuştur. Yukarıdaki örnek durumda okul rehber öğretmeni öğrenmede özellikle aşağıdakilerden hangisine vurgu yapmıştır? A) Genel uyarılmışlık hali B) Türe özgü hazır oluş C) Öğrenmeye ayrılan zaman D) Öğrenme konusunun yapısı E) Olgunlaşma 6. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme psikolojisi için doğru bir yargıdır? A) Davranışlarda meydana gelen tüm değişmeler öğrenme sonucu oluşmuştur. B) Olgunlaşma ile açığa çıkan bedensel değişmeler öğrenme ürünüdür. C) Öğrenme olması için herhangi bir yaşantıya gerek yoktur. D) Doğuştan getirilen refleks ve içgüdü gibi davranışlar öğrenme kabul edilemez. E) Öğrenmede sadece içsel süreçler etkilidir öğrenme çevreden etkilenmez. 7. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme ürünü bir davranış olarak değerlendirilemez? A) Bir maymunun tahta kullanarak kabuklu bir yemişi kırması B) Bir çocuğun portakalı bıçak kullanarak soyması C) Öğretmenlerin okulda öğrencilerini sıraya sokması D) Bir bireyin kötü bir yemek yedikten sonra midesinin bulanması E) Okula gelen aşıcıları görünce bir çocuğun endişeye kapılması 8. Öğrenci kendi ihtiyaçlarını karşılayan, kendi işine yarayan bilgileri anlamlı bulur ve öğrenir. Yukarıdaki durum öğrenmeyi etkileyen faktörlerden özellikle hangisine vurgu yapmaktadır? A) Telaffuz edilebilirlik B) İçerik konu C) Türe özgü hazır oluş D) Ket vurma E) Algısal ayırt edicilik

2 9. Bir Türkçe öğretmeni sıfatlar konusunu anlatırken tahtaya şöyle bir tablo çizmiştir Niteleme sıfatları Belirtme sıfatları Pekiştirme Sayı sıfatları - Asıl sayılar - Sayma sayıları - Kesir sayıları - Paylaşma sayıları Belgisiz sıfatlar Soru sıfatları İşaret sıfatları Yukarıdaki tabloda öğretmen sıfat konusunun alt basamaklarını vermiştir. Buna göre aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlış bir değerlendirmedir? A) Öğretmen konu başlıklarını ve içeriği sistemli ve anlamlı bir şekilde sunmuştur. B) Öğretmen anlamsal çağrışım basamaklar dizini kullanmıştır. C) Öğretmen kavram gruplaması yaparak, temelde anlamlı öğrenmeyi hedeflemiştir. D) Öğretmen dersin başında bunu yapmışsa konuyu genel olarak tanıtmayı amaçlamıştır. E) Öğretmen dersin sonunda bu tabloyu vermişse konuyu özetlemeyi amaçlamıştır. 12. Bir öğretmen dersinde öğrencilerinin derste bilgiyi kendilerinin yapılandırmasını sağlamakta ve öğrencilerini öğrenme materyalleri ile doğrudan etkileşime sokmaktadır. Buna göre bu öğretmenin dersinde aşağıdakilerden hangisinde özellikle bir artış gözlenecektir? A) Pasif dinleme B) Öğrenci katılımı C) Hazır bulunuşluk düzeyi D) Olgunlaşma E) Kavram öğrenme 13. Fakültelerde vize ve final tarihleri çok önceden duyurulmasına rağmen öğrenciler genelde sınavdan bir önceki gece bardak bardak kahveler eşliğinde ders çalışırlar. Sınavlardan iyi sonuç alsalar bile aynı konuya bir sonraki sınavda yeniden çalışmak zorunda kalırlar. Yukarıdaki örnek durum öğrenme ile ilgili aşağıdaki faktörlerden özellikle hangisine işaret etmektedir? A) Konunun bütün halinde öğrenilmesi B) Konunun ilgi ve ihtiyaçları karşılaması C) Çalışma süresinin uygun aralıklara bölünmesi D) Konu üzerine hazır oluşun az olması E) Konun parçalara bölünerek öğrenilmesi 10. Bir sınıf öğretmeni sınıfa 3 kelime vermiş ve bu üç kelimenin sizde uyandırdığı anlamları ve kelimeleri ve uyandırdığı anlam ve kelimelerinde da alt anlam ve kelimelerini tablo şeklinde yazınız demiştir. Sınıf öğretmeninin bu uygulaması aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? A) Kavramsal basamaklar dizisi B) Anlamsal çağrışım basamaklar dizisi C) Kavram öğretme D) Dönüt düzeltme E) Olumlu aktarma 11. Bir öğretmen öğrencilerine Benim dersime çalışırken önce konunun genel başlıklarını genel olarak değerlendirin ardından her konu başlığını analiz edin ve sonradan bu analizlerinizi yeniden birleştirin demiştir. Buna göre öğretmen öğrenmeyi etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisine özellikle vurgu yapmıştır? A) Kavramsal basamaklar dizisi B) Dönüt (Geri bildirim ) C) Anlamsal çağrışım D) Aralıklı ya da toplu öğrenme E) Bütün ya da parçalar halinde öğrenme 14. Bir Türkçe öğretmeni olan Alpay cümlenin öğeleri konusunda sınıfa bir cümle vermiştir. Ve bir öğrencisi olan Ufuk u tahtaya kaldırarak bu cümleyi öğelerine ayır demiştir. Ufuk öğretmenin verdiği cümlede düz tümleci( nesne) yanlış bulmuştur. Bunun üzerine öğretmen öğrencisine bunun yanlış olduğunu söylemiş ve nesne bulmadaki yanlış bilgisi konusunda onu uyarmış doğrusunu göstermiştir. Ardından başka bir cümlede Ufuk nesneyi doğru bulmuş ve bunun üzerine öğretmeni ona aferin demiştir. Yukarıdaki örnek durum I. Öğretmenin nesneyi yanlış bulduğunu söylemesi düzeltmedir. II. Öğretmenin öğrencisine aferin demesi pekiştirme ve dönüttür. III. Öğretmenin nesneyi doğru bulmayı göstermesi düzeltmedir. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Yalnız I. B) Yalnız II C) Yalnız III. D) II. ve III. E) I. II. ve III.

3 15. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme psikolojisi için yanlış bir yargıdır? A) Açlık, susuzluk gibi güdüler öğrenilmemiş güdüler olduğu için ikincil güdülerdir. B) Birincil cinsiyet özellikleri ile ortaya çıkan güdüler fizyolojik güdülerdir. C) Toplumsal onay, para statü için yapılan davranışlar ikincil güdülenmedir. D) Sayılar arasındaki tek harf algısal olarak ayırt edici bir uyarıcıdır. E) Organizmanın bir uyaranı gördüğünde endişeye kapılması öğrenmedir. 19. Amnezi kısmi ya da tam hafıza kaybı durumudur. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde amnezi durumu yaşanabilir? A) Eski bilgi yeni bilginin hatırlanmasını zorlaştırıyorsa B) Yeni bilgi eski bilginin hatırlanmasını zorlaştırıyorsa C) İki farklı özelliğe sahip bilgilerden birinin diğerinin öğrenilmesini zorlaştırıyorsa D) Ani gerçekleşen bir şok durumunda önceki bilgilerin hatırlanması zorlaşıyorsa E) İki ayrı bilgi birimi birbirine çok yakın olduğunda biri diğerini unutturuyorsa 16. Tarık ın eskiden samimi bir arkadaşının telefon numarasının son dört rakamı şeklindedir. Daha sonradan tanıdığı bir arkadaşının telefon numarası ise şeklinde bitmektedir. İki numara arasındaki bu benzerlik Tarık ın yeni tanıştığı arkadaşının telefon numarasını ezberlemesini zorlaştırmaktadır. Yukarıda belirtilen durum aşağıdaki öğrenme durumlarından hangisi ile açıklanabilir? A) Geriye ket vurma B) İleriye ket vurma C) Öncelik etkisi D) Olumlu transfer E) Bitişiklik ilkesi 17. Birbirine yakın isimleri olan bireylerin adlarının ezberlenmesinde sorunlar yaşanabilir. Sevgi Seda, Sibel Serpil, Zekai Zekeriya gibi. Yukarıdaki durumu aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Hazır bulunuşluk düzeyi öğrenmede oldukça önemlidir. B) Üst düzey koşullanmalarda tepki birden fazla uyarıcıya verilebilir. C) Öğrenilenlerin hatırlanması önündeki engellerden biri de karıştırmadır. D) Öğrenmenin aktarılması sürecinde bireyin öğrenme stratejisi önemlidir. E) Tekrar edilmeyen bilgilerin unutulması gayet normaldir. 20. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme açısından yanlıştır? A) Kavramsal gruplama öğrenciye, bir konunun alt kavramları ve bu kavramlar arasındaki ilişkiyi sunar. B) Anlamsal çağırışım basamaklar dizisi öğrencinin bir kavram üzerindeki öznel bağlantılarını içeren tablodur. C) Dönüt öğrencinin bir konudaki bilgiyi doğru ya da yanlış öğrenmeleri noktasında değerlendirir ve öğrenciye öğrenme eksikliği konusunda bilgi verir. D) Bütün ya da parçalara ayırarak çalışmalarda konunun yapısına ve kapsamına değil, konunun ne kadar zamanda çalışılacağına dikkat edilir. E) Aralıklı çalışma bilginin daha uzun sürede akılda kalmasını sağlarken, toplu çalışma kısa sürede çok miktarda bilginin akılda kalmasını sağlar. 21. Aşağıdakilerden hangisinde içsel bir güdülenme söz konusudur? A) Sınavdan iyi not almak için bir öğrencinin ders çalışması B) Babasının söz verdiği bisikleti almak için çocuğun iyi karne getirmesi C) Annesi ile markete gitmek için tüm gün evde uslu duran çocuk D) Çevresindekilerden büyüdü onayını almak için bir bireyin sigara içmesi E) Klasik müzikten hoşlandığı için klasik müzik konserine gitmek 18. Öğrenciye hazır ve yapılandırılmış bir bilgiyi ve onun alt konuları sunar. Öğrenci bilgiyi nasıl yapılandıracağını buna bakarak anlar. Yukarıdaki öğrenmeyi etkileyen uygulamalardan hangisine vurgu yapılmıştır? A) Anlamsal çağrışım basamaklar dizisi B) Kavramsal gruplama C) Anlamsal çağrışım D) Dönüt ve düzeltme E) Pekiştireç 22. Öğrenme için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Öğrenme içsel bir süreç olduğu için öğrenme üzerinde çevrenin hiçbir etkisi yoktur. B) Olgunlaşma öğrenmenin çevreyle açıklanan en önemli koşuludur. C) Öğrenmede davranış değişikliği bazen istenmedik yönde de olabilir. D) Her davranış değişikliği bir öğrenmedir ama her öğrenme bir davranış değişikliği değildir. E) Dil öğrenmelerinde kritik dönemler bulunmazken, kural öğrenmelerde vardır.

4 23. Bir yabancı dili bilmenin, ikinci bir yabancı dili öğrenebilmeyi kolaylaştırması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Olumlu aktarma B) Hazır olma C) Güdülenme D) Pekiştirme E) Üst düzey koşullanma 24. Önceden görev yaptığı okulunun koridorlarının düz bir biçimde uzanan bir öğretmenin yeni göreve başladığı okulun U biçiminde olması nedeniyle tuvaletin yerini ya da sınıfların yerini sürekli karıştırmaktadır. Yukarıda belirtilen durumu en iyi açıklayan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Tepkinin genellenmesi B) Uyarıcı ile tepki bağının zayıf olması C) Olumsuz transfer D) Öncelik etkisi E) Geriye ket vurma 25. Ausubel ve diğerlerinin belirttiği gibi öğrenme bilgi, zekâ ve ardışıklık içerisinde iyi organize edilmesiyle daha anlamlı hale gelir. Aynı şekilde genelden özele bilginin yapılandırılması şematik uygunluk açısından önemlidir. Canlı kavramını öğrenmeden sineklere ilişkin bilginin öğrenilmesi daha zordur. Bu nedenle öğretmenlerin bilgi sunarken ardışıklandırma ile sistematize ettikleri bilgileri aktarması anlamlı bulunmaktadır. Yukarıda verilen parçada eğitim öğretim sürecinde aşağıdakilerden hangisinin işe koşulması önerilmektedir? A) Seri pozisyon etkisi B) Aktif öğrenme C) Kavramsal gruplama D) Programlı öğretim E) Aralıklı çalışma 26. Okul çağı çocuklarında somut düşünme biçiminden kaynaklı kavram yanılgıları sıkça görülmektedir. Piaget bu tür kavram yanılgılarının ortaya çıkarılmasında --- kullanılmasını özellikle ilköğretim çağında önermektedir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Toplu öğrenme B) Kavram haritaları C) Örgütleme D) Aktif öğrenme E) Bellek destekleyici ipuçları 27. Dikkati belirleyen dışsal süreçler dikkate alındığında uyarıcının sıradışılığı dikkati yoğunlaştıran bir etkendir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi daha çok dikkat çeker? A) Kamyon taşıyan bir tır B) Kavun taşıyan kamyon C) Boş bir tır D) Koyun taşıyan bir tır E) Uçak taşıyan bir tır 28. Dikkati etkileyen birçok dışsal etken vardır. Bu dışsal durumlara göre insan dikkatini yoğunlaştıracağı uyarıcıyı seçer Buna göre aşağıdakilerin hangisinde dikkati etkileyen dışsal uyarıcı örnek kavram eşleştirmesinde hata yapılmıştır? A) Bir salonda büyük bir tablo küçük bir tablodan daha çok dikkat çeker. Büyüklük B) Canlı renkler örneğin fıstık yeşili, kırmızı daha çok dikkat çeker. Yoğunluk C) Elif oku8la gitti cümlesinde 8 sayısı daha çok dikkat çeker. Tutarsızlık D) Bir adamı ısıran köpek değil, köpeği ısıran adam daha çok dikkat çeker. Sıra dışılık E) Yolda yürürken ani bir patlama, fren sesi dikkat çeker. Kişisel önem 29. Öğrenmede transfer önemli bir kavramdır. Transferin en yaygın bilinen iki türü: olumlu ve olumsuz transferdir. Ancak transferde bilinmesi gereken iki tür daha vardır. Bunlar dikey ve yatay(lateral) transferdir. Dikey transfer: Bilginin hiyerarşik bir yapısının olmasından kaynaklı birinci konuyu bilmek ikinci konuyu öğrenmek için zorunlu ise dikey transfer olur. Başka bir deyişle temel ve giriş konuların o öğrenmede kullanılması zorunluluğudur. Yatay transfer: Birinci bilginin konusunun ikincisinin öğrenilmesinde zorunlu olmamasına rağmen etkili olması durumudur. Örneğin Almanca öğrenmek için İngilizce bilmeye gerek yoktur; fakat İngilizceyi bilmek Almancayı öğrenmeyi kolaylaştırır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde dikey-olumlu transfer gerçekleşmiştir? A) Bisiklet sürmeyi iyi bilen birinin motor sürmeyi kolay öğrenmesi B) Daha önce iş deneyimi olan birinin yeni işine kolay alışması C) Toplama işlemini iyi bilen birinin çarpma ve bölmeyi kolay anlaması D) İyi bir Türkçe öğretmeninin, eğitim bilimleri alanında başarı göstermesi E) Kameralı cep telefonu kullanan birinin, el kamerasını kullanmayı çabuk öğrenmesi 30. İlkokuldan beri bölme işlemi bize anlatılırken şu tür örnekler verilmiştir. 50:2=25, 30:5=6 yani bölümün bölünenden büyük olduğu örnekler. Bu yüzden bir öğrenci 5:0,5=10 bölme işleminde bölümün bölünenden büyük olması durumunu karıştırmakta ya da öğrenme sürecinde zorluk yaşamaktadır. Yukarıdaki örnek durum aşağıdakilerden özellikle hangisine örnek oluşturur? A) Ket vurma B) Olumsuz transfer C) Olumlu transfer D) Afazi E) Amnezi

5 31. Bir sınıf öğretmeni olan Püren, öğrencilerine iki ondalık sayı vermiştir 4,54 ve 4,9 kesirlerini veren Püren Öğretmen öğrencilerine bu kesirlerden hangisinin büyük olduğunu sorduğunda öğrencilerinin birçoğu 4,54 kesrinin büyük olduğunu söylemiştir. Öğretmen, öğrencilerinin verdiği bu yanıtın yanlış olduğunu büyük olan kesrin 4,9 olduğunu söylediğinde öğrencileri; ama öğretmenim 54, 9 dan daha büyük değil mi demişlerdir. Yukarıda verilen durumda öğrencilerin daha önceden öğrendikleri tam sayılar konusu yüzünden ikinci öğrenme durumu olan ondalık sayılar konusunu öğrenme sürecinde performans düşmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ket vurma B) Amnezi C) Olumlu aktarma D) Öncelik etkisi E) Olumsuz transfer 32. Öğrenmede transfer önemli bir kavramdır. Transferin en yaygın bilinen iki türü: olumlu ve olumsuz transferdir. Ancak bilinmesi gereken iki transfer türü daha vardır. Bunlar özel(yakın) transfer ve genel transferdir. Özel transfer: Orijinal öğrenme durumu ile transfer durumu birbiri ile örtüşür. Örneğin insan anatomisini bilen bir veterinerlik bölümü öğrencisi için bir kedinin anatomisini öğrenmesi kolaylaşır. Çünkü her ikisi de ortak anatomik özelliklere sahiptir. İspanyolca bilen birinin Portekizce öğrenmesi koladır; çünkü her iki dilin de ortak yönleri vardır. Genel transfer: Transferde orijinal durum ve transfer durum yapısal olarak birbirinden farklıdır. Yani iki durum arasında açık bir ortaklık yoktur. Şayet İngilizce bilmek psikolojide başarılı olmayı veya fizikte başarılı olmak sosyoloji öğrenmeyi kolaylaştırıyorsa genel transfer gerçekleşiyor demektir. Özetlemek gerekirse iyi bir masa tenisçisinin, kortlarda da iyi tenis oynaması özel transfer, iyi bir masa tenisçisinin bu spor yeteneğinden kaynaklı futbolda da iyi olması genel transferdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi özel transferdir? A) Bir Türkçe öğretmeninin, matematikte de başarılı olması B) Bir matematik öğretmeninin, biyoloji alanında çalışmalar yürütmesi C) Bir inşaat ustasının, ev projelerini değerlendirmede iyi olması D) Bir müzik öğretmeninin KPSS hazırlıkta eğitim bilimleri dersi anlatması E) Kız meslek lisesi mezunu bir bayanın, program geliştirme kavramlarını bilmesi 33. Aşağıda verilen öğrenme ürünü davranışlardan hangisi gelişigüzel kültürlenme ürünü olan davranışlar içinde sayılmalıdır? A) Bir çocuğun beden eğitimi dersinde turnike atışını öğrenmesi B) Bir sirk köpeğinin çemberin içinden atlamayı başarması C) Bir öğrencinin okulda arkadaşlarından bir formülü öğrenmesi D) Bir sınıf öğretmeninin eğitimin tanımını söyleyebilmesi E) Bir öğrencinin müzik dersine verilen parçayı çalabilmesi 34. Birincil güdüler yaşamsal güdüler olarak kabul edilse de bazı birincil güdüler vardır ki yaşamsal ( vital ) değildir. Buna göre aşağıdaki birincil güdülerden hangisi karşılanmasa da organizma yaşamını sürdürür? A) Cinsellik B) Uyku C) Susuzluk D) Açlık E) Oksijen 35. Genel uyarılmışlık halinin çok düşük ya da çok yüksek olması öğrenmeyi olumsuz etkiler. Uyarılmada optimal ( orta - en uygun) düzey öğrenme için en uygun düzeydir. Derse girmeden önce en iyi arkadaşı ile tartışan bir öğrencinin genel uyarılmışlık düzeyi ve öğrenmesi için aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Çan eğrisinde optimal düzeyin sağında yer aldığından öğrenmesi olumsuz etkilenecektir. B) Çağ eğrisinde optimal düzeyin solunda yer aldığından öğrenmesi olumsuz etkilenecektir. C) Optimal düzeyde uyarıldığı için öğrenmesi olumsuz etkilenecektir. D) Çan eğrisinde optimal düzeyin hemen sağında yer aldığından öğrenmesi başta olumlu sonra olumsuz etkilenecektir. E) Çağ eğrisinde optimal düzeyin solunda yer aldığından öğrenmesi dersin ortalarına kadar olumlu sonra olumsuz etkilenecektir. 36. Öğrenme malzemesinin bazı özellikler taşıması öğrenmeyi kolaylaştırır ya da zorlaştırır. Öğrenciye bilmediği bir alfabede eğitim verilmeye çalışılsa ya da öğrenciye anadilinin(en iyi bildiği dil) dışında bir eğitim verildiğinde öğrenme zorlaşacaktır. Yukarıda öğrenmeyi etkileyen özellikle hangi kavramdan bahsedilmektedir? A) Algısal ayırt edilebilirlik B) Telaffuz edilebilirlik C) Anlamsal çağrışım D) Kavramsal gruplama E) Dönüt

6 37. Bir sınıf öğretmeni öğrencilerine sınıfta yer alan eşyaları, elektronik, eğitim araç gereci, kırtasiye, mobilya üst başlıkları ile tablo ile ifade etmelerini istemiştir. Bu sınıf öğretmeni öğrencilerinde özellikle aşağıdaki becerilerden hangisini geliştirmek istemektedir? A) Problem çözme B) Dönüt verme C) Gruplama( sınıflama) D) Eleştirel düşünme E) Somut düşünme 41. Hull a göre öğrenmeyi engelleyen faktörler tepkisel ve koşullu engellemelerdir. Bunları yorgunluk olarak adlandıran Hull a göre öğretmenler yorgunluğun önüne geçmelidir. Buna göre Hull aşağıdaki öğrenme stratejilerinden hangisini kesinlikle önermez? A) Bütün halinde çalışma B) Parçalara bölerek çalışma C) Tolu çalışma D) Aralıklı çalışma E) Dönüt verme 38. Bir bütünü parçalara ayırmak bütünün anlamının yitmesine neden olur. Bu yüzden öğretmenler öğrencilerine konuyu parçalara bölerek çalışmayı değil bütün halinde öğrenmeyi önermelidir. Yukarıda verilen parçada öğrenmede aşağıdakilerden hangisinin önemine vurgu yapılmıştır. A) Konuya ayrılan zaman B) Algısal ayırt edilebilirlik C) Güdülenme D) Konunun yapısı E) Kademeli yaklaşma 39. KPSS ye hazırlanan bir öğrenci bir yıl boyunca 600 saat tarih dersi çalışmak istemektedir. Bu öğrenci bu 600 saati sadece sınava iki ay kala çalışarak tamamlamıştır. Buna göre öğrencinin bu çalışma stratejisi için aşağıdakilerden hangisi söylemek doğrudur? A) Bütün halinde öğrenme B) Toplu çalışma C) Parçalara bölerek çalışma D) Aralıklı çalışma E) Kademeli yaklaşma 40. Öğrenmeyi etkileyen faktörlerle ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Toplu öğrenme stratejisi aynı anda konunun yapısını da bütün olarak görmeyi zorunlu kılar. B) Aralıklı çalışma kısa vadede karlı iken toplu öğrenmeler bilginin uzun süre akılda kalmasını sağlar. C) Bütün halinde çalışma konuya ayrılan zamanla ilgili değildir, konunun yapısı ile ilgili bir durumdur. D) Dönüt, öğrencinin düşünme hızını kestiği için her durumda dersin sonunda tüm öğrencilere yönelik verilmelidir. E) Kavramsal basamaklar dizini, öğrencinin öznel çağrışımları ile oluşturulur ve toplu sınıf uygulamalarına uygun değildir. 42. Dönüt verme ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bir öğretmen yeni bir konuya başlamadan önce önceki konu ile ilgili bilinmesi gereken konuları yoklamalı ve hatalı öğrenmeler varsa gerekli dönüt ve düzeltmeleri vermelidir. B) Bir öğretmen öğrencilerine yönelttiği sorulara yanlış yanıt veren öğrencilerine hemen düzeltme yapmamalı, doğruyu bulmaları için önce ipuçları kullanmalıdır. C) Bir öğretmen, öğrencisinin verdiği doğru yanıtta, öğrencisinin tereddütlü olduğunu düşünüyorsa evet, doğru gibi kısa dönütler yerine öğrencinin tereddüdünü ortadan kaldıracak ayrıntılı dönüt vermelidir. D) Öğretmen sınıf içinde beyin fırtınası tekniğini uyguluyorsa ve öğrencilerinin hızlı düşünmesini bekliyorsa ayrıntılı dönütlerle düşünme hızını kesmemeli, dönüt vermeyi sona saklamalıdır. E) Öğretmen öğrencilerine bir soruya tam olarak yanıt vermeden dönüt vermemeli, öğrencinin soruyu ya da problemi tam olarak çözmesini beklemelidir. 43. Azrail gelmiş de can talep eyler Benim can vermeye dermanım mı var Bana derler gam yükünü sen götür Benim yük götürür dermanım mı var Yukarıda Karacaoğlan ın Üryan Geldim adlı lirik şiirinden beyitler verilmiştir. Öğrenme önünde engellerden biri de güdülenme engelidir, yukarıdaki şiirde de güdülenme eksikline vurgu yapılmıştır bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi açıklanır? A) Koşulsuz kabul B) Kendini doğrulayan kehanet C) Öğrenilmiş çaresizlik D) Kademeli yaklaşma E) Duyarsızlaşma

7 44. Ey gökkuşağından sıyrılan güzellik Her akşamüstü aynı hüzünle Yedi renkli sevinçlerden ayrılan güzellik Saat Mersin sularına kızıl kala Yüreğini yollara savuran güzellik Yollarda portakal çığlıkları Ve akıp giden zakkum ırmakları Bakışları gün batışıyla tutuşan güzellik Adnan YÜCEL Yukarıdaki şiirde bir Mersinlinin öncelikle Mersin kelimesine dikkat etmesi aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır? A) Dikkati yoğunlaştıran durumlar uyarıcının şiddeti ve büyüklü ile ilgilidir. B) Dikkati yoğunlaştıran durumlar uyarıcının bakışımsızlığı(a-simetri) ile ilgilidir. C) Dikkati yoğunlaştıran durumlar içsel faktörler, ilgi, tutum ve yönelimdir. D) Dikkati yoğunlaştırmada organizma istemsizdir, neye dikkat edeceğini uyarıcı belirler. E) Dikkat, bireyin bir alanda ustalaşması ile bölünebilir, kişi aynı anda iki ya da daha çok şeye dikkat edebilir. 45. Gerek hemostatik mekanizma gerekse refleksler insanın yaşamını sürdürmesine yardım etmemekle birlikte tüm gereksinimleri karşılamada ve her koşulda çevreye uyum sağlamada yetersiz kalmaktadır. İnsanın uzun süre yaşayabilmesi için fizyolojik ihtiyaçlarını karşılaması gerekir. Yukarıdaki parçada aşağıdaki kavramlar-dan hangisinin önemine vurgu yapılmaktadır? ** A) Olgunlaşma B) Tür özgü hazıroluş C) Öğrenme D) Genel uyarılmışlık hali E) Güdülenme 46. Sınava giderken dolmuşta biri ile tartışan Sevim, oldukça sinirlenmiştir. Sinir geçmeden de sınava girmiştir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisinin söylenmesi doğrudur? A) Sevim in genel uyarılmış hali optimal düzeyde olduğu için soruları algılaması zorlaşacaktır. B) Sevim in genel uyarılmış hali çaneğrisinin sağında olduğu için soruları algılaması zorlaşacaktır. C) Sevim dışsal güdülenerek sınava girdiği için sınavdaki soruları okumakta zorlanacaktır. D) Sevim in genel uyarılmış hali çaneğrisinin solunda olduğu için soruları anlamakta zorlanacaktır. E) Sevim in hazırbulunuşluk seviyesi yüksek olduğu için soruları algılamakta zorlanacaktır. 47. Bürosunun kapsı önceden içeri doğru itildiğinde açılan Serkan Bey, kapısı eskidiği için değiştirmiştir. Yeni aldığı ve geri doğru çekilerek açılan bu kapıyı açmak için çoğu kez ileri doğru iten Serkan Bey çoğu kez burnunu kapıya çarpmıştır. Serkan Bey in yeni aldığı kapıyı açarken burnunu sürekli kapıya çarpmasını aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Alışkanlık B) Duyarsızlaşma C) Duyarlılaşma D) Ket vurma E) Koşullanma 48. Gözden ırak olan gönülden de ırak olur sözü öğrenme ile ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisine özellikle vurgu yapmaktadır? A) Öğrenme B) Unutma C) Güdülenme D) Öğrenilmiş çaresizlik E) Olumsuz transfer 49. Betül, okuduğu üniversitede Gelişim Psikolojisi dersinden boşluk doldurmalı bir sınava girmiş ve bu sınavdan 100 üzerinden 35 almıştır. Ertesi gün sınıfın genelinin notları çok düşük olduğu için öğretmen bu sefer çoktan seçmeli bir test hazırlamış ve Betül bu sınavdan 80 almıştır. Buna göre Betül ün çoktan seçmeli testten daha yüksek puan alması aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır? A) Öğrenmeyi etkileyen önemli faktörlerden biri de geriye ket vurmadır. B) Öğrenme içsel bir süreçtir ve ancak davranışlardan yordanabilir. C) Tanımak hatırlamaya göre daha kolay bir durumdur. D) Öğrenme önündeki önemli engellerden biri ileriye ket vurmadır. E) İki farklı durum öğrenmenin zorlaşmasına yani olumsuz transfere yol açar. 50. Stanford Üniversitesi nin ilk rektörü Starr Jordan, balıklar konusunda bir otoriteymiş. Yeni bir üniversitenin rektörü olarak öğrencilerini adlarıyla çağırmaya başladı fakat her yeni bir öğrencinin ismini öğrendiğinde bir balık ismini unutuyordur. Söylendiğine göre bu nedenle rektör, öğrencilerinin adlarını öğrenmeyi bıraktı. Yukarıdaki parça öğrenme ile ilgili hangi kavrama özellikle vurgu yapmaktadır? A) Olumsuz transfer B) Geriye ket vurma C) Güdülenmiş unutma D) Duyarsızlaşma E) Amnezi

8 51. Watson a göre yeni doğan bir bebeğin gösterdiği üç temel duygu söz konusudur: korku, öfke ve sevgi. Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisi öğrenme ürünüdür? A) Yüksek bir gürültüden kaynaklı çocuğun korkması B) Bebeğin teninin okşanması, gıdıklanmasından oluşan sevgi C) Bir öğretmenin ders çalışan öğrencisine göz kırpmasından oluşan sevgi D) Bir yaşındaki bir bebeğin hareketi engellendiğinde öfkelenmesi E) Bir bebeğin yavaşça sallanmasından kaynaklı sevgi 52. Unutma ket vurma ile ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A) İlk etkinlik ile araya giren etkinlikler birbirine ne kadar çok benzerse unutma da o kadar çoktur. B) İlk etkinlik ne kadar sağlam öğrenilmişse başkalarıyla karışma ya da unutma olasılığı da o kadar az olur. C) Konunun niteliğinin unutma üzerinde etkisi yokken konuya çalışma stratejisinin vardır. D) Öğrenci öğrenme konusu ile ne kadar ilgili ise yani o konuda alıştırma ve yaşantı ne kadar çok ise unutma da o kadar azdır. E) Araya giren etkinlik ne kadar çok öğrenilmişse ilk etkinliğin unutulması o kadar yüksektir. 53. Hepiniz resimdeki yedi farkı bulunuz tarzı bulmacaları çözmüşsünüzdür. Bu bulmacalarda ilk dört beş fark kolayca bulunurken sonraki iki farkı bulmak zor olmakta, kişi resimlere bakmakta fakat fark görememekte ve bu durum bireyde, sinirlenme, stres gibi durumlar oluşturmaktadır. Yukarıda bahsedilen durum klasik koşullanma kavramlarından hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Algısal set oluşturma B) Ket vurma C) Genelleme D) Deneysel sönme E) Deneysel nevroz 54. Bir öğretmen derse karşı ilgisi ve motivasyonu düşük öğrencilerinin derse tutumlarını olumlu yönde etkilemek istiyorsa aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır? A) Öğrenciler soruları cevaplayamadığında ya da isteksiz göründüklerinde doğru yanıtı alıncaya kadar ısrar etmelidir. B) İsteksiz ya da başarısı düşük öğrencilere soru yöneltirken açık uçlu soruları tercih etmelidir. C) Kuralları önceden belirlemeyip yaşanan sorunları gözledikten sonra kuralları belirlemelidir. D) Öğrencilerine ders içinde isimleri ile değil farklı lakaplarla seslenmelidir. E) Dersini daha çok sunu-düz anlatım tekniği ile işleyip oldukça fazla şey öğrenmelerini sağlamalıdır. 55. Araba almak için gelmiş bir müşteri ile satış temsilcisi arasında şu konuşma geçer: - Satış temsilcisi: Beğendiniz mi? - Müşteri: Evet - Satış temsilcisi: Aileniz var mı? - Müşteri: Yok - Satış temsilcisi: O zaman siz bu arabayı konforu için istiyorsunuz? - Müşteri: Hayır - Satış temsilcisi: Anladım siz bir dalgıçsınız ve oksijen tüpleri için büyük bir bagaja ihtiyacınız var - Müşteri: Hayır - Satış temsilcisi: İki küçük yeğeniniz var ve bütün oyuncaklarını toplayıp her yaz size geliyorlar - Müşteri: Hayır - Satış temsilcisi: Bu arabaya gerçekten ihtiyacınız var mı? - Müşteri: Yok; ama istiyorum Yukarıdaki konuşmada müşterinin ihtiyacı olmadığı halde arabayı istemesi aşağıdaki kavramlardan en çok hangisi ile açıklanabilir? A) Dürtü kuramı B) Evrensel ihtiyaçlar kuramı C) Özendirici uyarıcı kuramı D) Beklenti değer kuramı E) Başarı güdüsü kuramı 56. Ahmet eve geldiğinde güneş ışıkları odayı aşırı aydınlatıyorsa ve gözünü alıyorsa perdeyi kapamakta, oda aşırı karanlık ise ışıkları yakmaktadır. Yukarıdaki örnek durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi açıklanır? A) Rekabetçi güdüler B) Optimal düzeyde uyarılma C) Algısal ayırt edicilik D) İşbirlikçi güdüler E) Bireyci güdüler 57. Kaygı ve öğrenme ilişkisine yönelik aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Her düzeydeki öğrenciler için kaygının azı ve çoğu aynı derecede etkilidir. B) Benlik algısı ve akademik yeteneği yüksek olan öğrenciler yüksek kaygıdan daha çok etkilenirler. C) Akademik yeteneği ve benlik algısı düşük öğrenciler yüksek kaygıdan hiç etkilenmezler D) Akademik başarısı ve benlik algısı yüksek öğrencilerin kaygıya dayanma sınırları da yüksektir. E) Normal düzeyde öğrenciler düşük kaygıdan ve yüksek kaygıdan çok fazla etkilenmezler.

9 Güdülenme derecesi 58. İlköğretimde okurken bir süre saz kursuna giden Selim, üniversiteyi kazandığında tekrardan dan saz kursuna gitmiştir. Bir süre sonra ömründe hiç saz çalmayan bazı arkadaşlarının kendisinden daha çabuk bir şekilde saz çalmayı öğrendiğini fark etmiştir. Yukarıdaki örnek durumda Selim in saz kursuna önceden gittiği halde hiç saz çalmamış kişilerden daha geç olarak saz çalmayı öğrenmesini aşağıdaki kavramlardan hangisi en iyi açıklar? A) Kritik dönem B) Olumsuz geçiş(transfer) C) Olgunlaşma D) Sönme E) Öncelik etkisi 61. Ceren derste uyuklamak üzeredir. Hocası Alpay dan dersten çıkmak için izin istemiştir. Yukarıdaki örnek durumdan hareketle aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Alpay Hoca Ceren i dersten çıkarmalıdır; çünkü genel uyarılmışlık düzeyi düşük olan Ceren e bu ders hiçbir katkı sağlamaz B) Alpay Hoca, Ceren i dersten çıkarmalıdır; çünkü Ceren in hazırbulunuşluğu yüksektir. C) Alpay Hoca, Ceren i dersten çıkarmamalıdır çünkü düşük uyarılmışlık düzeyinde kişi bir şey öğrenmese de konuya yatkınlık sağlar. D) Alpay Hoca, Ceren i dersten çıkarmamalıdır çünkü öğrenmede uyarılmışlık düzeyinin etkisi azdır. E) Alpay Hoca Ceren i dersten çıkarmalıdır çünkü Ceren konuyu öğrenebilecek olgunluk düzeyinde değildir. 59. Aşağıda verilen öğrenme sonucu ortaya çıkan temel davranışlar ve örnek eşleştirmelerinin hangisinde hata yapılmıştır? A) Ezberleme: Bir bankada santral memurunun tüm dâhili telefonları bilmesi bir öğrencinin fizikteki formülleri bilmesi B) Seziş ve kavrayışın gelişmesi: Bir oto tamircisinin arabanın sesinden neresinde arıza olduğunu anlaması C) Yeni alışkanlıklar: Bir öğrencinin okulda okuma yazma gibi becerileri kazanması, resimde perspektife uygun çizimler yapması D) Tutumlarda değişme: Bir kişinin zaman içinde çevreye karşı daha duyarlı olması paylaşmayı öğrenmesi E) Algılamada değişme/seçicilik: Bir halatçının limana gittiğinde gemilerin direklerinden sarkan halatları fark etmesi 60. Eşinden boşanan Ayla, evraklara sürekli olarak eşinin soyadını yazmaktadır. Yukarıdaki örnek durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanabilir? A) Geriye ket vurma B) İleriye ket vurma C) Olumsuz transfer D) Öncelik etkisi E) Sonralık etkisi 62. Zaman Yukarıdaki grafikte karnı acıkan birinin zaman içinde değişen güdülenme derecesi ve yemek yediği an verilmiştir. Bu grafikten aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılabilir? A) Kişi dışsal güdülendiği için güdülenmişlik derecesi zaman içinde azalmıştır. B) Güdülenme sürecinin son aşaması olan doyum ve rahatlamadan sonra güdü tamamen yok olur C) İnsan güdüleri döngüsel bir süreç izler, ihtiyacın hissedilmesi, ihtiyacı gidermeye dönük davranış, doyum ve rahatlama. D) Fizyolojik ihtiyaçlar giderildikten sonra güdülenme düzeyinde başta bir artış sonra düşüş yaratır. E) Birincil güdülerden kaynaklı ortaya çıkan davranışların ikincil pekiştireçlerle pekiştirilmesi birincil pekiştireçle pekiştirilmesinden daha etkilidir.

10 63. Bir organizmanın yaptığı davranış genel anlamda öğrenme ürünü olma ya da olmama olarak sınıflansa da birçok şekilde de sınıflanabilir. Buna göre aşağıda verilen davranış ve sınıflamaları eşleştirmelerinin hangisinde hata yapılmıştır? A) Bir kişinin sıcak bir nesneye dokunduktan sonra bağırması- elini hızla çekmesi; doğuştan gelen davranış, devinişsel davranış, açık davranış, bilinçsiz davranış, alt düzey davranış B) Bir kedinin sadece sahibi elinde kap ile içeri girerken miyavlaması; öğrenilmiş davranış, açık davranış, alt düzey davranış. C) Bir kişinin kâbusunda peşinden gelen kişiden koşarak kaçamaması; geçici davranış, devinişsel davranış, kapalı(doğrudan gözlenemeyen) davranış, bilinçsiz davranış D) Bir öğrencinin öğretmenin verdiği formülden hareketle yeni bir problemi zihninde tasarlaması; öğrenilmiş davranış, bilişsel davranış, kapalı davranış, bilinçli davranış, üst düzey davranış E) Bir gencin çevre ve ekolojik dengeyi koruma konusunda farkındalık yaşaması; öğrenilmiş davranış, duyuşsal davranış, kapalı davranış, bilinçli davranış 65. Bir öğrenci sınavda soruları tam olarak bilmesine rağmen, aşırı kaygısı ya da uykusuzluğu nedeniyle öğrendiklerini ortaya koyamayabilir. Yani öğrenme nitelikli bir şekilde oluşsa bile, açlık, yorgunluk, kaygı, hastalık vb. nedenlerle gözlenebilir davranış olarak gösterilemez. Yukarıdaki örnek durum ve açıklamadan hareketle aşağıdaki çıkarımlardan hangisinin yapılması en doğrudur? *** A) Yeni bir davranışı öğrenme sürecinde genel uyarılmışlık düzeyinin düşük ya da yüksek olması yeni bir konuyu öğrenmeyi olumsuz etkiler. B) Öğrenme potansiyel olarak davranıştaki değişmeye; performans ise bu potansiyelin davranışa dönüştürülmesine işaret eder. C) Davranıştaki değişmeye öğrenme diyebilmek için bu değişmenin içgüdüsel ya da refleksif olmamasına, bir yaşantı sonucu meydana gelmesi ve kalıcı izli olması gerekir. D) Önbilgilerde var olan eksiklik ya da yanlışlık yeni öğrenmeleri olumsuz yönde etkiler. E) Bilinçli dikkat sürecinde oluşmamış öğrenmelerin kalıcılığı bilinçli dikkatle edinilmiş öğrenmelerden daha azdır. 66. Öğrenme sürecinde önemli durumlardan biri de transferdir. Öğrenme transferi olmasaydı aşağıdakiler-den hangisi gerçekleşirdi? A) Bilgiler kolayca unutulmaz ve de karıştırılmazdı. B) Algıda bir seçicilik olmayacağı için dikkat de olmazdı C) İkincil güdü kaynakları çalışmayacağından öğrenme de olmazdı D) Önceki bilgiler yeni durumlarda kullanılmadığı için unutulabilirdi. E) Öğrenilen bilgiler arasında kuvvetli bir bağ oluşurdu. 64. Dolmuşta giderken birçok kişi ile karşılaşırız ancak bu kişilere dair örenme yaşamayız. Bu durumu en iyi açıklayan yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Hiçbir uyarıcı olmadığından öğrenme olmamıştır. B) Öğrenme gizil olarak gerçekleştiğinden unutma hızlı olmuştur. C) Yaşantı eşiği aşılmadığından öğrenme gerçekleşmemiştir. D) Hazırbulunuşluk düşük olduğundan öğrenme olmamıştır. E) Çevresel faktörlerden kaynaklı öğrenme olmamıştır. 67. Daha önceden Falaka adlı eserin Ömer Seyfettin e ait olduğunu öğrenen bir öğrenci daha sonradan Ahmet Rasim in de Falaka adlı eseri olduğunu öğrenmiş ancak süreç içinde sürekli olarak aklına Ömer Seyfettin geldiği için Ahmet Rasim in Falaka adlı bir eser yazdığını karıştırmakta ya da unutmaktadır. Yukarıda öğrenmeyi etkileyen süreç aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Öğrenme malzemesinin yapısından kaynaklı ileriye ket vurma B) Önceki yaşantılardan kaynaklı ileriye ket vurma C) Önceki yaşantılardan kaynaklı geriye ket vurma D) Öğrenme ortamından kaynaklı ileriye ket vurma E) Öğrenme malzemesinin yapısından kaynaklı geriye ket vurma

11 68. Anne ve babalar çocuklarına sürekli olarak şunu söylerler : Biz mum ışığında ders çalıştık, kendi çalışma odalarımız bile yoktu ama siz çok şanslısınız her şeyiniz var odanız sıcak, masanız sıranız var ama ders çalışmıyorsunuz. Yukarıdaki örnek durumdan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir? A) Genel uyarılmışlık durumu öğrenmede en önemli etkendir. B) Öğrencinin motive olmasında ailenin büyük payı vardır. C) Genel uyarılmışlık hali öğrenme için tek başına yeterli değildir. D) Öğrenmeyi etkileyen çevresel süreçler denetim altına alınırsa öğrenme gerçekleşir. E) Öğrenme için gerekli olan başarı güdüsü ancak pekiştirme ve ödüllendirme ile ortaya çıkar. 69. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme açısından doğrudur? A) Dikkatin toplandığı nesne ya da durumun parlaklığı, büyülüğü ve şiddeti dikkati toplayan içsel süreçlerdir. B) Genel uyarılmışlık durumu gelişim kavramlarından kalıtımla daha çok açıklanır. C) Bir duruma ya da nesneye dikkatin toplanmasını sağlayan etkenlerden biri de kişisel ilgilerimizdir. D) Öğretmenler dersin başında öğrencinin dikkatini konunun üstüne çekmek zorunda değildir. E) Türe özgü hazır olma durumu olmasa da bir canlı başka bir canlının tüm özelliklerini gösterebilir. 71. Sultan, ikili öğretim yapan bir lisede öğretmenlik yapmaktadır. Sabahçı öğrencilerinin dersin ilk saatinde uyukladığını, anlatılan konuyu tam olarak anlayamadığını buna karşılık dersin ikinci saatinde başarı grafiğinin arttığını fark etmiştir. Öğrencilerin dersin ikinci saatinde başarı eğrilerinin artması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Heyecansal durum B) Biyolojik saat ısınma dönemi C) Geçmiş yaşantılar D) Hazır bulunuşluk E) Yetenek YANIT ANAHTARI 1 B 21 E 41 C 61 C 2 C 22 C 42 E 62 C 3 E 23 A 43 C 63 C 4 C 24 C 44 C 64 C 5 A 25 C 45 C 65 B 6 D 26 B 46 B 66 D 7 D 27 E 47 A 67 B 8 B 28 E 48 B 68 C 9 B 29 C 49 C 69 C 10 B 30 B 50 B 70 D 11 E 31 E 51 C 71 B 12 B 32 C 52 C 13 C 33 C 53 E 14 D 34 A 54 B 15 A 35 A 55 C 16 B 36 B 56 B 17 C 37 C 57 D 18 B 38 D 58 B 19 D 39 B 59 C 20 D 40 C 60 A 70. Psikologlar yaptıkları bir deneyde bir fareyi aç bırakmışlar ve koydukları labirentin sonundaki yiyeceği farenin bulup bulamayacağını izlemişler. Deney sonunda farenin labirentin sonundaki yiyeceği birçok deneme yanılma yaptıktan sonra bulduğunu görmüşler. Yukarıdaki deney durumu için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Fare önceden öğrendiği yemek bilgisi ile geriye etkin kolaylaştırma yapmıştır. B) Psikologların fareyi labirentin içine koyarak onda ikincil bir güdülenme süreci oluşturmuşlardır. C) Fare daha önceki deneyimleri ile labirentteki deneyimi arasında bir transfer kurmuştur ve kavrayarak öğrenmiştir. D) Fareyi yiyeceği bulma konusunda harekete geçiren açlık birincil bir güdüdür. E) Fareye sunulan nötr uyarıcı olan açlık ile yiyecek arasında bir bağ kurmuş ve öğrenme gerçekleşmiştir.

12 KLASİK KOŞULLANMA DERS İÇİ SORULARI 1. Bir çocuk dişçide diş çektirirken büyük bir acı hissetmiş ve çok korkmuştur. Bundan sonra ne zaman dişçiye gitse aynı korkuyu yaşamıştır. Ancak bir gün dişçiye gittiğinde dişçinin bekleme salonuna koyduğu oyuncaklar hoşuna gitmiş ve artık dişçiye gitmekten korkmamaya hatta hoşlanmaya başlamıştır. Yukarıdaki durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Karşı pekiştirme B) Karşıt koşullanma C) Garcia etkisi D) Öğrenilmiş çaresizlik E) Ön koşullanma 2. Bir kişi arabasını çok sevmektedir. Ancak bu kişi arabasıyla gittiği okulu da sevmektedir. Yukarıdaki örnekteki gibi kişi de hem arabaya hem de okula karşı sevme tepkisi yaratan durum aşağıdakilerden hangisi ile açılanabilir? A) Üst düzey ( dereceli ) koşullanma B) Sönme C) Kendiliğinden geri gelme D) Genelleme E) Bitişiklik 3. Klasik koşullanma kurama göre sönme nin olması için aşağıdakilerden hangisinin ortama kesinlikle sunulmaması gerekir? A) Nötr uyarıcı B) İkincil pekiştireç olan uyarıcı C) Birincil pekiştireç olan uyarıcı D) Ayırt edici uyarıcı E) Öğrenme ürünü uyarıcı 4. Küçükken kafasına soba borusu düşen Ahmet ne zaman soba borusu görse korkmaya başlamıştır. Daha sonradan soba borusuna bezer bir şey de görse korkmaya başlamıştır. Aradan geçen südre de soba borusuna benzer şeylerden değil sadece soba borularından korkmuştur. Ancak birkaç yıl sonra soba borusu ile kötü bir yaşantı geçirmeyen Ahmet soba borusundan korkma davranışı göstermemiştir. Ancak bu korku davranışı geçtikten sonra hiç olumsuz bir yaşantı yaşamadığı halde bir gün yine soba borusundan korkmuştur. Yukarıdaki parçada altı çizili kısımları açıklayan kavramlar hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) Koşulsuz uyarıcı Genelleme Ayırt etme Sönme Kendiliğinden geri gelme B) Koşullu uyarıcı Üst düzey koşullanma Ayırt etme Alışma Kendiliğinden geri gelme C) Koşullu uyarıcı Genelleme Üst düzey koşullanma Alışma Kendiliğinden geri gelme D) Koşulsuz uyarıcı Üst düzey koşullanma Ayırt etme Sönme Kendiliğinden geri gelme E) Koşullu uyarıcı Genelleme Ayırt etme Sönme Kendiliğinden geri gelme 5. İkincil pekiştireçler pekiştirici değerini öğrenme yolu ile kazanırlar. Buna göre, ikincil pekiştireçlerle tepkisel koşullanmada yer alan aşağıdakilerden hangisi arasında bir paralellik kurulabilir? A) Koşullu uyarıcı B) Uyarıcı genellemesi C) Nötr uyarıcı D) Tepki genellemesi E) Koşulsuz uyarıcı 6. Koşullu uyarıcıdan hemen sonra koşulsuz uyarıcının verilmesi bitişiklik ilkesidir. Koşullanmanın olması için bitişikliğe gerek olmadığını bir organizmanın koşullu uyarıcı ile koşulsuz uyarıcı arasında uzun zaman geçse bile koşullanabileceğini söyleyen kuramcı aşağıdakilerden hangisidir? A) Piaget B) Watson C) Skinner D) Garcia E) Thorndike 7. Selim dış görünüşü açısından çok da yakışıklı değildir. Ancak sürekli olarak güzel kızlarla gezdiği için, çevresindeki insanlarca oldukça yakışıklı olarak algılanmaktadır. Çünkü Selim i gören kişilerin aklına güzel kızlar gelmekte dolayısı ile de Selim ile ilgili hoş şeyler çağrışmaktadır. Yukarıdaki durumu aşağıdaki öğrenme kuramlarından hangisi ile açıklayabiliriz? A) Bilgiyi işleme kuramı B) Tepkisel koşullanma C) Edimsel koşullanma D) Kavrayarak öğrenme E) Gestalt yaklaşımı biçimlendirmenin ( kademeli yaklaşma) klasik şartlanmada kullanılmış hali olarak kabul edilir. Özellikle korkunun tedavisinde kullanılan teknikte, kişi ile onu korkutan uyarıcı kendisi için korkutucu olmayan bir derecede karşı karşıya getirilir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Çağrışımsal geçiş, B) Sistematik duyarsızlaştırma C) Bıktırma D) Karşı karşıya getirme E) Eşik tekniği

13 9. Küçüklükten beri çevresindekilerin söz ve davranışlarından kaynaklı polislerden korkan bir çocuk, bir gün mahallelerindeki polislerle maç yapmış ve süreç içinde polis korkusu yerini polis sevgisine bırakmıştır. Yukarıdaki örnek durum aşağıdaki klasik koşullanma kavramlarından hangisine örnek oluşturmaktadır? A) İtici uyarıcılarla koşullama B) Karşı pekiştirme C) Karşıt koşullama D) Ön koşullanma E) Kavrama yoluyla öğrenme 13. Şartlı Uyarıcı Tekrar 1 Şartsız Uyarıcı Salya 10. Aşağıdakilerden hangisi klasik koşullanma için doğrudur? A) Koşulsuz uyarıcı ile açığa çıkan koşulsuz tepkiler öğrenme ürünüdür. B) İkincil pekiştireçler klasik koşullanmadaki koşullu tepkilerdir. C) Nötr uyarıcı, koşullu uyarıcı ile eşleşerek koşulsuz uyarıcı durumuna gelir. D) Birincil pekiştireçler klasik koşullanmada koşulsuz uyarıcılardır. E) Koşullu tepkiler öğrenme ürünü olmayan refleksif davranışlardır. 11. Yapılan bir klasik koşullanma deneyinde köpeğe önce zil sesi verilmiş ve deneyci tarafından köpeğin ayağı hemen bükülmüş ve ardından köpeğin karnı doyurulmuştur. Bu işlem birkaç kere tekrarlandıktan sonra, köpeğin zil sinyalinden hemen sonra ayağını büktüğü görülmüştür. Yukarıda belirtildiği gibi bir organizmanın I. tip şartlı refsleklerden başka II. tip şartlı refleksler de gösterir hale gelmesi aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Konorski tipi koşullanma B) Kaçınma koşullanması C) Kaçma koşullanması D) Bilişsel öğrenme E) Gecikmeli eşleme 12. Pavlov un klasik koşullanma deneyinde zil sesinden çok kısa bir zaman sonra et koşulsuz uyarıcısı verilmekte ve başta nötr olan uyarıcı koşullu işlevi görmeye başlamaktaydı. Ancak hem zil hem et aynı anda verildiğinde koşullanma gerçekleşmemektedir. Çünkü et çok güçlü bir uyarıcı olduğundan koşullanmaya engel olmakta ve şartlı uyarıcıyı gölgelemektedir. Yukarıda bahsedilen durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanmaktadır? A) Gecikmeli eşleme B) Zamansal eşleme C) Hem zaman( eş zamanlı) eşleme D) Standart eşleme E) İzli eşleme Şartlı Uyarıcı Tekrar 10 Şartsız Uyarıcı Salya Şartlı Uyarıcı Tekrar 15 Şartsız Uyarıcı Salya Yukarıdaki şekilde şartlı ve şartsız uyarıcılara gösterilen salya tepkisinin miktarı ve bu salyanın hangi zaman diliminde gösterilmeye başlandığı nereye kadar sürdüğü verilmiştir. Yukarıda verilen şekilden hareketle klasik koşullanma ile ilgili I. Klasik koşullanmada tekrar, şartlı tepkinin (salya) miktarını ve zamanını artırmaktadır. II. Şartsız uyarıcı ile şartlı uyarıcının ilk eşleştirilmesi işleminde şartlı uyarıcı, nötr durumdadır. III. Birinci durumda gösterilen salya tepkisi şartsız tepki iken ikinci ve üçüncü durumda şartlı tepki olmuştur. IV. Deney düzeneğinde şartlı ve şartsız uyarıcıların verilme zamanı hem zamanlı(eş zamanlı ) olduğu için koşullanma gecikmiştir. V. Deney düzeneğinde Pavlov un bitişiklik ilkesine ve tekrar ilkesine uygun davranılmamıştır. yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir? A) I. II. III. B) I. II. V. C) II. III. IV. D) II. IV. V. E) III. IV. V.

14 14. Elektrik şoku hayvanda korku tepkisi yaratan koşulsuz bir uyarıcıdır. Ancak bu uyarıcının şiddeti azaltılır ve organizmayı rahatsız etmeyecek bir dereceye çekilip ardından et verildiğinde salya tepkisi yaratan koşullu bir uyarıcı durumuna gelir. Yukarıda bahsedilen durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanır? A) Sönme B) Zıt yönde koşullama C) Habercilik D) Dereceli koşullanma E) Ön şartlanma 15. Yapılan çeşitli araştırmalarda şartlanmayı etkileyen bir başka bağımsız değişkenin olduğu görülmüştür. Garcia nın yapmış olduğu deney sonuçlarına göre, şartlı uyarıcının, şartsız uyarıcının etkilediği organik sistemle bir ilgisi, işlevsel bir bağının olması gerekir. Örneğin; sindirim sistemini etkileyen bir şartsız uyarıcıyla eşlenerek verilen şartlı uyarıcının da bu sistemle bir ilgisi olması gerekir. Farklı organizmalarda, biyolojik yapıları gereği olarak uyarıcı-sonuç bağlarının kurulduğu görülmüştür. Örneğin, kuşlarda beslenme davranışlarında görsel ipuçları başlıca rolü oynamaktadır. Farelerde ise beslenmeyle tat ve koku arasında bir bağ kurulabilmiştir. Yukarıda bahsedilenler ışığında klasik koşullanmada koşullanmayı etkileyen özellikle hangi kavrama vurgu yapılmıştır? A) Ait olma ve biyolojik bağ B) Bitişiklik C) Aracı prosesler D) Habercilik E) Uyarıcıların şiddeti ve sırası 16. Piaget nin bilişsel öğrenme kuramında değindiği kavram öğrenme, deneysel ve davranışçı bir yaklaşımla araştırılmaya devam edilmiştir. Kendler ve Kendler gibi psikologların çalışmaları kısa sürede kavram öğrenme ile ilgili standart yöntemlerin gelişmesini sağlamıştır. Yaşamın ilk günlerinden başlayarak her çocuk çevresini düzenli kılma uğraşısı içinde, algıladığı uyaranların benzer yönlerini görmeye, seçmeye ve kavramsal olarak birleştirmeye çalışır. Kavram öğrenme adı altında toplanan bu uğraşılar çocuğa çevresi ile etkileşimi açısından büyük kolaylıklar sağlar. Örneğin, her yeni uyarana ayrı bir tepki gösterecek yerde, edindiği kavramlar çerçevesinde çocuk uyaranlara grup öğeleri olarak tepki gösterir. Yukarıda bahsedilenleri karşılayan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Aracı prosesler ( Bilişsel prosesler) B) Ait olma ve biyolojik bağ C) Bitişiklik D) Dereceli koşullanma E) Habercilik 17. Pavlov un asistanlarından olan S. Krestovniko-va nın ayırt etme ile ilgili deneyinde, köpeklere daire ve elips şekillerini ayırt etmesi öğretilmeye çalışılmış ancak bunda başarılı olunamamış ve bu durumun köpeğin dişine takılı olan aparatı ısırmasına, köpeklerin huzursuz olmasına yol açtığı gözlenmiştir. Bu duruma Deneysel Nevroz adı verilmektedir. Bu durumu eğitim öğretim süreci açısından ele alırsak aşağıdaki durumlardan hangisinde deneysel nevroz yaşanmaktadır? A) Bir çocuğun öğretmeninden dayak yediği için okuldan, kitaptan, okul arkadaşların-dan nefret etmesi B) Türkçe testinde yer alan bir okuduğunu anlama sorusunda, öğrencin A ve B seçenekleri arasında kalması ve gerginleşmesi C) Bir öğrencinin sürekli olarak kendi hayatından bahseden ve derste hiçbir şey anlatmayan öğretmenini görünce sinirlenmesi D) Bir öğrencinin öğretmeninden dayak yemediği için öğretmenini görünce korkma davranışının giderek azalması E) Su ısıtıcına su koyarken elini elektrik çarpan birinin bir daha su ısıtıcısına dokunamaması 18. Su ısıtıcısına su koyduktan sonra elini elektrik çarpan Alpay da kasılma, bağırma ve korkma tepkileri açığa çıkmıştır. Bu olaydan sonra, su ısıtıcını fişinden çekip yerine kaldırırken de kasıldığını, korktuğunu fark etmiştir. Yukarıda verilen örnek durum klasik koşullanmanın kavramları ile analiz edildiğinde aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi yanlıştır? A) Su ısıtıcısı koşullanma olmadan önce koşullu koşullanmadan sonra koşulsuz uyarıcıdır. B) Elektrik çarpınca duyulan acı koşulsuz uyarıcı, bu acıdan kaynaklı kasılma koşulsuz tepkidir. C) Su ısıtıcı ve elektrik çarpması bitişikliği nedeniyle klasik bir koşullanma söz konusudur. D) Daha sonradan su ısıtıcısına dokunmak koşullu uyarıcı dokununca korkmak kasılmak koşullu tepkidir. E) Elektrik şokunun verdiği acı, bağırma için koşulsuz uyarıcı, su ısıtıcısına dokununca oluşan korku ise koşullu tepkidir. 19. Pavlov un köpekleri başlangıçta sadece zil sesine tepki göstermiş asistanlar ise nötr uyarıcıydılar. Zamanla asistanlar et tozu ile birleştirilmiş ve sadece asistanların görülmesi bile salya salgılamaya yol açmıştır. Bu süreçte asistanlar et tozu ile eşleşmiş ve koşullu bir uyarıcı haline gelmişlerdir. Yukarıda verilen örnek durum klasik koşullanmayı etkileyen değişkenlerden özellikle hangisi ile en iyi açıklanır? A) Genelleme B) Gölgeleme C) Aracı ( bilişsel) prosesler D) Kendiliğinden geri gelme E) Ayırt etme

15 20. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) İnsan için sevmek, nefret etmek, hoşlanmak, öğrenme ürünü değildir, bu duyguların nesnesi, yani vatanı sevmek, doktordan nefret etmek, bir spordan hoşlanmak öğrenme ürünüdür. B) Sönmeden bir süre sonra koşulsuz uyarıcı olmadığı halde, sadece koşullu uyarıcıdan kaynaklı şartlı tepkinin kısa süreliğine, az miktarda ortaya çıkması kendiliğinden geri gelmedir. C) Organizmanın birbirine benzeyen iki uyarıcıyı ayırt edememesi durumunda ortaya çıkan gerginlik deneysel nevroz olarak adlandırılır. D) Nötr uyarıcıya hiçbir tepkiye yol açmayan uyarıcı demek yanlış olacaktır, nötr uyarıcı köpekte salya tepkisi yaratmayabilir ancak başını çevirme, kuyruk sallama gibi başka tepkiler açığa çıkarabilir. E) Asansörden de köpekten de korkan birinin, asansör ve köpeği yan yana gördüğünde köpekten kaçıp asansöre binmesi klasik koşullanmanın engelleme kavramına doğrudan örnektir. 21. Klasik koşullanmanın tek yolu koşulsuz uyarcı ile nötr uyarıcıyı eşleştirerek koşullu uyarıcı yaratmak değildir. Bazı durumlarda koşullu uyarıcı başka bir nötr uyarıcıyı koşullu uyarıcı durumuna getiren koşulsuz uyarıcı gibi işleyebilir. Örneğin, bir kedi tarafından ısırılan bir çocukta kediye karşı korku oluşabilir. Daha sonrada çocuk bu kedinin sahibini gördüğünde de korkmaya başlar. Bu örnekte çocuğun kedinin sahibinden korkmasının sebebi koşulsuz uyarıcı olan ısırmasaldırma değil, koşullu uyarıcı durumunda olan kedidir. Yukarıda klasik koşullanmaya ait aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek verilmiştir? A) Ait olma B) Uyarıcı genellemesi C) Kademeli yaklaşma D) Sistematik duyarsızlaşma E) Üst düzey ( ikinci derece) koşullanma 22. Aşağıdaki yargılardan hangisi klasik koşullanma için doğrudur? A) Organizma koşullanma sürecinden önce koşulsuz uyarıcıya herhangi bir tepki vermez. B) Nötr uyarıcı ile koşullu tepkinin eşleşmesi sonucunda koşullanma yaşanır. C) Klasik koşullanmada öğrenme ürünü tepki koşullu uyarıcıya verilen tepkidir. D) Koşullu tepki, yalnızca koşulsuz uyarıcıya verilir. E) Koşulsuz uyarıcıya verilen koşulsuz tepki öğrenme ürünüdür. 23. Akşam yemeğinde içtiği tavuklu çorbadaki tavuğun bozuk olmasından kaynaklı gece yarısı midesi bulanan biri uzun süre tavuk yiyememiş tavuğun tadı ve kokusu midesini bulandırmıştır. Yukarıda verilen durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi açıklanır? A) Uyarıcı genellemesi B) Dereceli koşullanma C) Aracı prosesler D) Garcia etkisi E) Sonralık etkisi 24. Ahmet, Ayla ve Selim aynı sınıfta çok iyi üç arkadaştır. Her zaman beraber gezerler, yedikleri içtikleri ayrı gitmez. Yine aynı sınıftan arkadaşları olan Alper, Selim le bir tartışma yaşamış ve Selim den olmadık hakaretler işitmiştir. Bundan sonra ne zaman Selim i görse sinirlenmektedir. Yukarıdaki örnek durumda Alper in, Ahmet ve Ayla ya da sinirlenmesi için bir koşullanma yaşamasına gerek yoktur diyen biri klasik koşullanma ile ilgili hangi kavrama vurgu yapmıştır? A) Derece Sıra ile koşullanma B) Ön koşullanma( Duyusal ön şartlanma) C) Kendiliğinden geri gelme D) Genelleme E) Ayırt etme 25. Klasik koşullanmada bir organizmanın önceki nötr uyarıcıya gösterdiği tepkiyi koşulsuz uyarıcıya gösterdiği tepkiden öğrendiğini biliyoruz. Bu durum biraz daha ileri götürülerek, koşullu uyarıcının kazandığı bu güç ile aynı tepkiyi başka bir uyaranla göstermesi sağlanabilir. Yukarıda verilen parça aşağıdaki kavramlardan hangisini açıklamaktadır? A) Ön koşullanma B) Yüksek düzey şartlanma (dereceli koşullanma) C) Crespi etkisi D) Garcia etkisi E) Engelleme 26. Bir savaş gazisinin sokakta araba egzozundan çıkan sesten dolayı savaşta silahlar patlarken olduğu gibi korkması aşağıdaki kavramlardan en iyi hangisi ile açıklanır? A) Genelleme Edimsel koşullanma B) Ayırt etme Klasik koşullanma C) Genelleme Klasik koşullanma D) Dereceli koşullanma Klasik koşullanma E) Ayırt etme Edimsel koşullanma 27. Okulun ilk günlerinde öğrencilerini sınıfta azarlayan, hatta birkaç öğrencisini sınıf içinde döven bir öğretmen öğrencileri arasında kısa sürede korku yaratmıştır. Artık dayak yiyen öğrenciler öğretmenlerini sınıf kapısında görseler bile korkmaya başlamışlardır. Yukarıdaki örnek durum için klasik koşullanma ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A) Öğretmenin görüntüsü öğrenme yaşantısından önce korku açısından nötr uyarıcıydı. B) Öğretmen dayak atınca oluşan acı öğrencide korku yaratan koşulsuz uyarıcıdır. C) Öğrencinin öğretmeni sınıf kapısında görünce korkması koşullu uyarıcıdır. D) Öğrencilerin koşullu uyarıcıya verdiği koşullu tepki bir öğrenmedir. E) Dayak yiyen öğrencinin canı acıdığı için korkması koşulsuz tepkidir.

16 28. Bir köpeği içine elektrik şoku verilen bir kafesin içine yerleştiren araştırmacı, önce zil çalmış ve ardından köpeğe elektrik şoku uygulamıştır. Bu işlemi birkaç kez tekrarlayan araştırmacı köpeği zil sesine karşı koşullamış ardından köpeği kaçma şansı olan başka bir kafese koymuş ve tekrar zil çaldığında köpeğin kafesten kaçtığını gözlemiştir. Ancak süreç içinde köpek düdük sesi duyduğunda da kaçma davranışı göstermiştir. Yukarıdaki örnek durum aşağıdakilerden hangisiyle en iyi şekilde açıklanır? A) Köpeğin hem zil hem de düdük sesi duyunca kaçması dereceli koşullanmadır. B) Köpeğin düdük sesi duyunca da kaçmaya başlaması tepki genellemesidir. C) Köpeğin düdük sesi duyunca da kaçması uyarıcı genellemesidir. D) Köpek her iki uyarıcıya da benzer tepki vermesi Garcia etkisi ile açıklanır. E) Köpeğin düdük sesi duyduğunda da kaçması ön koşullanma ile açıklanır. 29. Aşağıdakilerden hangisi klasik koşullanma için doğru bir yargı değildir? A) Klasik koşullanmada sönme pekiştirecin verilmemesi sonucu artık o davranışın yapılmamasıdır. B) Karşıt koşullamada istenmeyen davranışa neden olan koşullu uyarıcı sabit kalırken, onu tam tersi davranışa koşullayacak koşulsuz uyarıcı değiştirilir. C) Karşı karşıya getirme uygulaması yapılırken ailenin oldukça dikkatli olması gerekir aksi durumlarda çocukta ciddi psikolojik travmalar yaşanabilir. D) Okul ve sınıf ortamının düzenlenmesinde öğrencide hoş durumlar yaratacak öğeler kullanılmalıdır. E) Bir davranışı ortaya çıkaran uyarıcı ile sürekli karşı karşıya kalıp davranışın yapılma gücünde azalma olması sönmedir. 31. Henderson ve Burke, düşük gelirli ailelerden gelen birçok çocuğun okula kahvaltı yapmadan aç olarak geldiklerini gözlemişlerdir. Aç olan çocukların rahatsız, sinirli olması ve dikkatlerini bir şeye yöneltmede güçlük çekmeleri doğaldır. Bu durum okul ya da okuldaki derslerle bir arada olunca açlığın yarattığı olumsuz duygu, okul ve dersler tarafından da paylaşılmakta; bir müddet sonra tek başına okul ve dersler açlığın yarattığı olumsuz duyguları yaratmaktadır. Yukarıda verilen bu durum aşağıdaki öğrene kuramlarından hangisi ile açıklanabilir? A) Kognitif öğrenme kuramları B) Tepkisel koşullanma C) Edimsel koşullanma D) Sosyal öğrenme E) İçgörüsel öğrenme 32. Sönmenin meydana gelmesini önlemek için şartsız uyarıcının tekrar tekrar verilmesidir. Yukarıda tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Sönme B) Alışma C) Pekiştirme D) Duyarsızlaştırma E) Kademeli yaklaşma 33. Klasik koşullanmada koşulsuz uyarıcı verilmezse koşullu uyarıcı bir süre sonra pekiştirici etkisini kaybeder ve tekrar nötr uyarıcı durumuna gelir buna --- denirken, koşullu uyarıcının verilme miktarı artırılarak organizmanın şartlı refleksinde azaltma olmasına da --- denir. Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir? A) Alışma duyarılılaşma B) Sönme alışma C) Sönme kendiliğinden geri gelme D) Alışma sönme E) Pekiştirme ayırt etme 30. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme açısından doğru bir yargı değildir? A) Aynı anda verilen iki uyarıcıdan daha dikkat çekenin diğerini bastırması üst düzey koşullanmadır. B) Klasik koşullanmada birincil pekiştireç davranıştan önce verilir ve nötr uyarıcıyı koşullu uyarıcı haline getirir. C) Klasik koşullanmanın önemli bir ilkesi koşullu uyarıcının koşulsuz uyarıcının geleceğini haber vermesidir. D) Garcia, klasik koşullanmada bitişiklik ilkesine karşı çıkmış ve tat koşullanması üzerine çalışmıştır. E) Klasik koşullanma ile öğrenilen bir korkunun ortadan kaldırılması için kullanılacak bir yöntem sistematik duyarsızlaştırmadır 34. Sıfatlar konusunu hiç anlamadığı için çözemeyen Ali, sınavlarda sıfat sorusunu görünce sıkıtıya girmektedir. Ali sıfatların sorulduğu hiçbir soruyu da çözmemektdir. Ali nin sıfatları sıkıntılı bir konu olarak değerlendirip kaygılanması aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır? A) Genelleme B) Sönme C) Alışma D) Klasik koşullanma E) Edimsel koşullanma

17 35. Ahmet te gittiği dişçi canını çok yakınca dişçi korkusu oluşmuştur. Bir süre dişçilerden uzak duran Ahmet, dişinin ağrısına dayanamamış ve tekrar dişçiye gitmiştir, bu doktor dişini hiç acıtmadan tedavisini tamamlamış ve her hafta olan bu seanslara Ahmet korkmadan gitmiştir. Ancak Ahmet son seansta doktoru görünce yeniden korkmuştur. Yukarıdaki parçada altı çizili kısımları en iyi şekilde açıklayan kavramlar sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir? A) Sönme kendiliğinden ortaya çıkma B) Alışma duyarsızlaşma C) Kademeli yaklaşma sönme D) Kendiliğinden ortaya çıkma sönme E) Deneysel nevroz çözülme 36. Okul öğrencilerinin çeteleşmesinde ve çeteye girmede klasik koşullanmanın bazı durumları da söz konusudur. Diyelim ki bir öğrenci okuldaki birçok öğrenciyi zorbalıkla baskı altına alsın. Bu durumda okuldaki öğrencilerin birçoğu o öğrenciden korkacaktır. Süreç içinde bu öğrencinin yanında diğer bazı öğrenciler de gezmeye başlayacaktır ve okulun diğer öğrencilerinin bu öğrencilerden de korkmaya başladığı görülecektir. Yukarıda verilen örnekte okul öğrencilerinin korktukları kişilerin sayısının artması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Uyarıcı genellemesi B) Tepki analojisi C) Derece ile koşullanma D) Duyarsızlaşma E) Gölgeleme 37. Ayşe, sınav kağıtlarına herhangi bir korku tepkisi vermemiştir; sınavlar nötr uyarıcıdır. Sonra sınavdan düşük not alıp üzülmüş ve yıkılmıştır. Daha sonraki testler, başarısız olduğu testle bağdaştırılmış ve boş bir sınav kâğıdı ile kendini gösteren bir rahatsızlık duygusuna kapılmıştır. Yukarıdaki örnek durumda Ayşe nin sınavlardan korkması aşağıdaki öğrenme yollarından hangisi ile açıklanır? A) Klasik koşullanma / aracı proses B) Edimsel koşullanma / genelleme C) Klasik koşullanma / Biyolojik bağ D) Sosyal öğrenme/ Tepki engelleme E) Bilişsel öğrenme / Ket vurma 38. Beyza, okul müdürü tarafından birçok ilden gelen öğrencilerin katılacağı bir kampa yazılır. Ancak daha sonra okul müdürü Beyza yerine başka bir arkadaşını kampa gönderir. Bu yüzden çok üzülen ve ağlayan Beyza, okul müdüründen, okuldan, diğer öğretmenlerinden, derslerden, kitaplardan kısacası okulla ilgili her şeyden nefret eder. Yukarıdaki durum aşağıdaki yargılardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Klasik koşullanma genelleme B) Klasik koşullanma aracı proses C) Edimsel koşullanma etki yayılması D) Edimsel koşullanma genelleme E) Klasik koşullanma tat koşullanması 39. Özel bir dershanede sınavlara hazırlanan Derya, çok sevdiği rehberi Aytunç un kendisiyle ilgilenmesinden oldukça memnundur. Bu yüzden Aytunç Hoca yı her gördüğünde çok sevinmektedir. Aytunç Hoca, dershaneden ayrılınca onun yerine gelen Bekir Hoca yı ise kendisine iyi davrandığı halde sevememektedir. Yukarıdaki durumu en iyi açıklayan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Gölgeleme B) Engelleme C) Dereceli koşullanma D) Karşıt koşullanma E) Genelleme 40. Ayşe öğretmen yeni atandığı bir okulda ilk dersinde çok haylaz davranışlar gösteren öğrencisinin yanına gitmiş ve vurmak için elini kaldırdığında çocuğun korktuğunu, gerildiğini fark etmiştir. Yukarıdaki örnek durumda öğrencinin daha önceden öğretmeninden hiç dayak yemediği halde Ayşe öğretmenden korkması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi açıklanabilir? A) Kaçınma davranışı B) Uyarıcı genellemesi C) Öğrenilmiş çaresizlik D) Kendini doğrulayan kehanet E) Transferde benzer öğeler 41. Okulda bir öğretmeninden dayak yiyen Saim, öğretmenini görünce korkmaktadır. Bu öğretmeni ile aynı gün nöbet tutan diğer öğretmeni de bir süre korktuğu öğretmeni ile görünce diğer öğretmenden de korkmaya başlamıştır. Bu şekilde Saim için koşullu uyarıcı olan öğretmen yeni bir koşullu uyarıcı yaratan, koşulsuz uyarıcı işlevi görmüştür. Yukarıdaki örnek durumda öğrencinin diğer öğretmenden de korkmaya başlaması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Uyarıcı genellemesi B) Ön koşullanma C) Tepki genellemesi D) Etkinin yayılması E) Dereceli ( ikinci derece ) koşullanma 42. Aşağıdakilerin hangisinde şartsız uyarısı kestirilemeyen psişik bir tepki söz konusudur? A) Askerliğini güneydoğuda yapan bir gencin silah sesi duyduğunda korkması B) Yıllar boyunca hapiste kalan birinin karanlık bir odada bunalması C) Bir gencin durduk yere soba borularından korkmaya başlaması D) Bir öğrencinin öğretmenini ne zaman görse korkması E) Bir genç kızın yolda gördüğü kötü kılıklı bir adamdan korkması

18 43. Olay bundan 37 yıl önce 23 Ağustos 1973 yılında Jan Erik Olsson un, Stockholm un Normalmstorg semtinde bir banka şubesine girmesiyle başladı. Saat te banka şubesine giren soyguncu, silahını çekip elindeki patlayıcıları da havaya kaldırarak Hepiniz yere yatın, parti başlıyor diye bağırdı ve tavana da birkaç el ateş etti. İçerde birkaç banka memurunu rehin alan soyguncu 6 gün boyunca polislere karşı direndi. Yalnız bu olayda dikkat çeken bir nokta rehinelerden bir bayanın süreç içinde soyguncunun yakalanmasını engelleyici davranışlar gösterdiği hatta kurtarılmaya karşı aktif direndiği gözlendir. Daha sonra kurtarılan genç bayanın soyguncunun aleyhinde tanıklık yapmadığı, nişanlısından ayrılıp soyguncunun hapisten çıkmasını beklediği gözlenmiştir. Yukarıdaki durum tarihte Stockholm Sendromu olarak geçmektedir; kabaca tanımlarsak rehinenin rehin alan kişiye aşık olması denebilir. Bu durum klasik koşullanma ile ilgili hangi kavramla en iyi açıklanabilir? A) Karşıt koşullanma B) Bitişiklik C) Olumsuz habercilik D) Kendini doğrulayan kehanet E) Kendiliğinden geri gelme 44. Selçuk arkadaşları ile birlikte bir partiye gitmiştir. Ancak gittiği yerde çevredeki bazı serserilerin bağırarak konuşmalarından, içki şişelerini yere atışlarından oldukça rahatsız olmuştur. O günden sonra bar gibi mekanlara gitmekten tedirgin olmuştur. Yukarıdaki durum klasik koşullanma açısından analiz edildiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Barlar Selçuk için koşullanma öncesinde tedirginlik tepkisi açısından nötrdü. B) Tedirginlik tepkisini ortaya çıkaran koşulsuz uyarıcı serserilerin davranışlardır. C) Serserilerin davranışlarından kaynaklı Selçuk un tedirgin olması koşulsuz tepkidir. D) Selçuk un barları görünce korkması koşullu uyarıcı, serserilerin davranışlarından korkması koşulsuz tepkidir. E) Barlar, bazı serserilerin kötü davranışlarından kaynaklı olumsuzluk çağrıştırmaktadır. 45. Sirkte bir Aslan a çember gördüğünde ses çıkarma, elips gördüğünde de ayağını kaldırma davranışı kazandırılmak istenmekte ancak bunda başarılı olunamamaktadır. Bu durumu aşağıdaki kavramlardan hangisi en iyi şekilde açıklar? A) Deneysel çözülme B) Hatırlama C) Deneysel nevroz D) Garcia etkisi E) Karşıt koşullanma 46. Serkan çok sevdiği kız olan Aynur la tanıştıktan sonra oldukça mutlu olmuştur. Onunla yaşadıkları, paylaştıkları onu daha da mutlu etmiş ve evlenmeye karar vermişlerdir. Daha sonra Serkan, Aynur un daha önce hiç görmediği akrabalarına karşı da sevgi duymuştur. Yukarıdaki örnekte Serkan ın eşinin akrabalarını da sevmesi aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır? A) Uyarıcı genellemesi B) Dereceli koşullanma C) Tepki genellemesi D) Alışma E) Duyarlılaşma 47. Batıl inanışlar sadece klasik koşullanma ile oluşmaz. Batıl bir inancın oluşmasında diğer öğrenme türlerinin de etkisi söz konusudur. Ancak özgül batıl inançlar klasik koşullanma ile elde edilir. Buna göre aşağıdaki batıl inançlardan hangisi özgüldür? A) Kasım ın kara kedinin uğursuzluk getirdiğini düşünmesi B) Sevim ın merdiven altından geçmeyi uğursuz sayması C) Senem in gece tırnak kesmeyi uğursuzluk sayması D) Belkıs ın sert nesneye vurulduğunda uğur geldiğini düşünmesi E) Cennet in sınava mavi kalemi olmadan girmeyi uğrusuzluk sayması 48. Beş yaşındaki Ramazan, köye gittiğinde eşeğe biner. Ancak eşekten düşer ve bu olaydan sonra eşeklerden korkmaya başlar. Öbür yaz yine köye gittiğinde bu durumu fark eden babası Ramazan ı kucaklayıp zorla eşeğe bindirir. Ramazan ın eşek korkusunun geçmesini bekleyen baba yanılır; çünkü Ramazan daki eşek korkusu daha da artar. Yukarıda verilen örnek durum incelendiğinde Ramazan ın babasının aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanması bu korkunun ortadan kalkmasında daha etkili olacaktır? A) Zincirleme B) Korku eşiğine dayalı duyarsızlaştırma C) Karşı karşıya getirme D) Time out ( ara verme ) E) İtici uyarıcıya koşullama 49. Cinayet işleyen biri, köy evinde saklanırsa duyduğu araba sesinden daha çok korkarken, şehir merkezinde saklandığında araba seslerinden çok fazla korkmamaktadır. Yukarıda verilen örnekte katilin şehir merkezinde araba seslerinden çok korkmaması klasik koşullanmanın aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Sönme B) Alışma C) Duyarlılaşma D) Deneysel nevroz E) Pekiştirme

19 50.ve 51. soruları aşağıda verilen parçaya dayanarak çözün. Bir biyoloji öğrencisi bir probleminden kaynaklı psikoloji hocasına gelir. Bu bayan öğrenci biyoloji laboratuvarı dersi almaktadır. Sömerstrin başında laborauvara girdiğinde paniğe yakın aşırı bir anksiyete( kaygı) yaşamaktadır. Bu durum derse devam etmesini engellemektedir. Öğrenci iki sömerstir boyunca böyle bir korku olmadığı halde süreç içinde böyle bir korkuyu nasıl geliştirğini sorgulayan psikoloji hocası, öğrencinin geçen dönem boyunca doğumdan kaynaklı rapor aldığını öğrenir. Bu öğrenciyi, doğumdaki güçlüklerden kaynaklı doktoru sezeryanla ameliyat eder. Ancak bayan öğrencinin duruma yeterince hazır olabileceği bir zaman yoktur. Bundan kaynaklı ciddi kaygı yaşar. Anesteziye girdiğinde nefes alabilecek bir durumda bile değildir ve öleceğini düşünmektedir. Ancak durum beklediği gibi olmamış ve ameliyat başarılı geçmiştir. 50. Bu durum klasik koşullanmanın temel kavramları ile analiz edildiğinde aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Doğum sırasında laboratuvardaki ilaç tıbbi kokular, doğum sancısı ile eşleşmiş olabilir. B) Doğumdan duyulan sancılar koşulsuz uyarıcı, laboratuar ortamı, aletler, ilaç kokusu koşullu uyarıcı olabilir. C) Doğumdan duyulan sancılardan kaynaklı verilen kasılma, bağırma tepkileri koşulsuz tepki, okul laboratuvarından duyulan kaygı koşullu tepkidir. D) Doğum acısından kaynaklı duyulan acılar koşullanma sürecinden önce nötr koşullanmadan sonra koşullu uyarıcıdırlar. E) İlaç ve tıbbi aletlerin kokusu başta herhangi bir tepkiye yol açmazken koşullanmadan sonra koşullu uyarıcı olmuştur. 51. Parçada verilen biyoloji öğrencisinin, süreç içinde; a) Laboratuvara girdiğinde kaygı, korku tepkisi vermemesi b) Laboratuvarda gördüğü profesörden de korkar hale gelmesi c) Laboratuvar korkusunun ilerleyen bir zamanda tekrar ortaya çıkması, aşağıda verilen kavramlardan sırasıyla hangileri ile açıklanabilir? A) Sönme dereceli koşullanma kendiliğinden geri gelme B) Sönme alışma dereceli koşullanma C) Alışma dereceli koşullanma sönme D) Kendiliğinden geri gelme sönme patlaması alışma E) Sönme sönme patlaması kendiliğinden geri gelme 52. Aşağıdakilerden hangisi Garcia etkisine (Olumsuz Tat Kaçınması) örnektir? ** A) Yediği tantuniden kıl çıkan birinin midesinin bulanması B) Yediği peynirin son kullanma tarihi geçtiği için kişinin kusması C) Yediği yumurtadan midesi bulanan birinin uzun bir süre yumurta yememesi D) Yemeğin görüntüsü kötü olduğu için bir kişinin yemeği yememesi E) Çürümüş bir yumurta yiyen birinin bir süre sonra midesinin bulanması 53. Aşağıdakilerden hangisi sönmeye karşı daha dirençlidir? * A) Konorski tipi şartlı tepki B) Olumsuz tat kaçınması C) Klasik şartlanma D) Edimsel koşullanma E) Korku koşullanması 54. Bir köpeğe 20 dakika aralıklarla et verilmiş ve bu işlem uzun süre tekrar edilmiştir. Bir süre sonra köpek 20 dakikada bir salya salgılamaya başlamıştır. Yukarıdaki örnek durumu en iyi ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) İze koşullanama B) Zamansal eşleme ( geçici temporary) C) Gecikmeli eşleme D) Hem zaman eşleme E) Geriye doğru eşleme 55. Sindirim sistemini etkileyen bir şartsız uyarıcıyla eşlenerek verilen şartlı uyarıcının da bu sistemle bir bağı olması gerekmektedir. Farklı organizmalarda, biyolojik yapıları gereği olarak uyarıcı sonuç bağlarının kurulduğu görülmüştür. Örneğin kuşlarda beslenme davranışlarında görsel ipuçları başlıca rolü oynamaktadır. Farelerde ise beslenmeyle tat ve koku arasında bir bağ bulunmaktadır. Yukarıdaki görüş aşağıdaki kuramcılardan hangisine aittir? A) Hull B) Thorndike C) Garcia D) Watson E) Skinner 56. Okulda bir öğretmeninden dayak yiyen Taylan, öğretmenini görünce korkmaktadır. Bu öğretmeni ile aynı gün nöbet tutan diğer öğretmeni de bir süre korktuğu öğretmeni ile görünce diğer öğretmenden de korkmaya başlamıştır. Yukarıdaki örnek durumda öğrencinin diğer öğretmenden de korkmaya başlaması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile en iyi şekilde açıklanır? A) Uyarıcı genellemesi B) Ön koşullanma C) Tepki genellemesi D) Etkinin yayılması E) Dereceli ( ikinci derece ) koşullanma

20 57. Nötr Uyarıcı Koşulsuz Uyarıcı I. Salya Nötr Uyarıcı Koşulsuz Uyarıcı II. Salya Nötr Uyarıcı Koşulsuz Uyarıcı III. YANIT ANAHTARI 1 B 21 E 41 E 2 A 22 C 42 C 3 C 23 D 43 A 4 E 24 C 44 D 5 A 25 B 45 C 6 D 26 C 46 B 7 B 27 C 47 E 8 B 28 C 48 B 9 C 29 E 49 B 10 D 30 A 50 D 11 A 31 B 51 A 12 C 32 C 52 C 13 A 33 B 53 B 14 B 34 D 54 B 15 A 35 A 55 C 16 A 36 C 56 E 17 B 37 A 57 B 18 A 38 B 19 C 39 B 20 E 40 B Salya Yukarıda bir organizmanın nötr uyarıcı ve koşulsuz uyarıcıya yönelik tepkileri - salya salgılama zamanını - temsil eden çizgiler verilmiştir. Buna göre I. Organizma birinci durumda nötr uyarıcıya salya tepkisi göstermemiştir. II. İkinci durumda nötr uyarıcı koşullu uyarıcı olmuştur. III. Üçüncü durumda organizma koşullu uyarıcıya alışmıştır. IV. Üçüncü durumda organizmada sönme davranışı gözlenmiştir. V. Üçüncü durumda organizmanın tepkilerinde bir duyarlılaşma söz konusudur. Yargılarından hangileri doğrudur? A) I. II. ve III. B) I. II. ve V. C) II. III. ve IV. D) II. IV. ve V. E) III. IV. ve V.