Pediatrik Fizyoloji ve Anatomi. Dr. Evren Büyük9rat

Transkript

1 Pediatrik Fizyoloji ve Anatomi Dr. Evren Büyük9rat

2 Sunum Planı Terminoloji Fetal Dolaşım Solunum ve Havayolu Kardiyovasküler Sistem Karaciğer Ve metabolizma Renal Sistem Sinir Sistemi Termoregülasyon 2

3 Terminoloji Yenidoğan (0-28gün) Bebek (28 gün- 12 ay) Çocuk (1-12 yaş) Adelösan (12-16 yaş) Prematür Matür 37 GH GH Gestasyon Yaşına Göre Ağırlık 2500 gr Küçük Postmatür 42 GH gr Uygun 4000 gr Büyük 3

4 Fetal Gelişim 1.Trimester (8 haza) Organogenezis 2. Trimester Fonksiyon 3. Trimester Ağırlık ar4şı 4

5 Vücut Yüzeyi Vücut yüzeyi / Ağırlık Oranı Erişkin 0,03 Yenidoğan 0,06 5

6 Gelişim 6

7 Baş çevresi torakstan daha geniş Abdomen torakstan geniş, kasları zayıf Boyun Kısa Ekstremiteler kısa Vücut Ölçüleri 7

8 Fetal Dolaşım Duktus venozus Foramen ovale Duktus arteriozus 8

9 9

10 Fetal dolaşım Kardiyak Output %65 Sağ Vent %35 Sol Vent O 2 Koroner Beyin Üst ektremite O 2 Alt ekstremite Baen 10

11 Fetal Dolaşım Doğumda; Vajen kanalından geçerken cm H 2 O basınç Trakea içindeki 5-10 ml sıvı aelır Diafragma ve karın kaslarının kasılması İntraplevral basınç (- 80 cm H2O) C/S >> Y.D. GEÇİCİ TAKİPNESİ 11

12 Fetal Dolaşım Hipotermi, ph, pco2 değişikliği Santral solunum uyarılması po 2 (İ.U. 25 mmhg) pco2 Pulmoner vasküler direnç Pulmoner Kan akımı Umblikal damarların klemplenmesi Sistemik vasküler direnç AZerload Sol vent. Sağ vent Atrium basıncı Sol >>>>>Sağ Foramen Ovale de Fonksiyonel kapanma 12

13 Solunum sistemi Pulmoner arter basıncı doğumda sistemik basınca eşit 2-3 ay içinde pulmoner vasküler direnç azalır Pulmoner arter basıncı mmhg Pulmoner kan akımı ml/kg/dk Sağdan sola şant azalır Duktus kapanır Pulmoner vasküler rezistans mmhg/ml/dk/kg 13

14 Fetal Dolaşım po2 ph PgE2 Ductus Art 6. saat Fonksiyonel 6. HaZa Anatomik kapanma F.Ovale 24.saat Fonksiyonel 3-12 ay Anatomik kapanma Geçiş (Transisyonel) Dolaşım Dönemi Hipoksi, Asidoz, Hipotermi Metabolik ihnyaç Pulmoner arter manipülasyonu Pulmoner volüm areşı Yüzeyel anestezi Endotrakeal Entübasyon sonucu ıkınma Pulm. Vask. Direnç Atriumlar arası basınç değişikliği Persistan Fetal sirkülasyon Persistan Pulmoner Hipertansiyon 14

15 Persistan Fetal Sirkülasyon Diafragma hernisi Mekonyum Aspirasyonu Enfeksiyon Polisitemi Kardiyak output Bradikardi Siyanoz Takipne 15

16 Solunum Sistemi 16. GH bronşial ağaç oluşumu tamamlanır Bronşlarda sayısal çoğalma 8 yaş Yapısal büyüme 18 yaşına GH oksijen transportu yapabilir 16

17 Havayolu Oksiput çıkınelı ve büyük Boyun kısa Mandibula küçük Burun Küçük Nazal pasaj rölanf dar 17

18 Havayolu Dil ağız kavitesine göre büyük Nazal solunum hakim Hipertrofik adenoid ve tonsiller Oral solunum, Obstriknf uyku apnesi Hipoksi 18

19 Epiglot Büyük Sert Vokal kordla oblik açılı U veya V şeklinde 19

20 Larinks yukarı ve önde Glork aralık Erişkin (C5) Yenidoğan (C3- C4) Krikoid Kıkırdak Subglork En dar yer Huni Şeklinde Havayolu 20

21 Havayolu Havayolu direnci havayolu uzunluğu, çap ve gazın viskozitesine bağlı Yarıçapın 4. kuvven ile ters oranelı Enflamasyon, sekresyon, ödemde ciddi direnç areşı 21

22 Havayolu Vokal kordlar Erişkinde trakeayla dik açı Çocukta trakeaya doğru eğimli Trakea Y.D. 4cm Ana bronşların trakeadan ayrılma açısı 22

23 23

24 Sürfaktan İ.U ha]ada sentez, ha]ada ar^ş Tip II pnömosit Fosfolipid, protein yapıda Alveolar yüzey gerilimi Havayolu açıklığı, kollaps önlenmesi Yüksek O2 tedavisi, bronş lavajı, YDSSS Sürfaktan 24

25 Solunum Fizyolojisi Y.D. İmmatür solunum merkezi Periferik kimyasal ve mekanik reseptör refleks akdvitesi Fizyolojik apne REM uykuda 5sn Hiperkapni yanıt hipervendlasyon Hipoksi Takipne Solunum Depresyonu Bradikardi 25

26 Solunum Fizyolojisi Kompliyans; birim basınca karşılık değişen hacim miktarıdır Akciğer ve göğüs duvarının elasnkiyen Total Kompliyansı oluşturur 1/C T = 1/C AC +1/C GD C AC Elasnk doku miktarı İlk 1 hazada 1,5 6 ml/cmh2o 18 yaşına kadar gelişir 26

27 Solunum Fizyolojisi Kostalar kemikleşmemiş, Horizontal yapıda İnterkostal ve diafram kasları zayıf Tip 1 kas lifleri az Artmış solunum yükü İntraabdomi nal basınç Mediasnnal yapılar daha büyük yer kaplar Göğüs kafesi erişkin gibi elipnk değil, kutu şeklinde; kostaların hareken sınırlı Çabuk yorulma 27

28 Solunum Fizyolojisi Erişkine göre Göğüs duvarı daha esnek; Ac esnekliği Kompliyans Fonksiyonel rezidüel kapasite 28

29 Tidal volüm azalırsa Dakika vennlasyon volümü Solunum hızının artmasıyla sağlanır 29

30 FRK Anestezi indüksiyonu FRK Çocuklarda %30-40 Bebeklerde %60-70 Pretermlerde postoperanf apne riski %60-70 Apne (15-20 sn) Bradikardi Siyanoz 30

31 Oksijen taşınması Kardiyak Output Kalp Hızı Solunum sayısı Bradikardi Hipoksi 31

32 Fetal Hemoglobin İ.U. Fetal karaciğerden Yenidoğanda %70-80 Yüksek oksijen affinitesi 2,3- DPG ile bağlanmaz P50 değeri düşük Düşük basınçta bile satürasyonu koruyabilir 3 ayda yerini Erişkin Hb (HbA 2 ) 32

33 YENİDOĞAN HbF 2,3 DPG BEBEK HbF 2,3 DPG 33

34 Kardiyovasküler Sistem Kalp kası immatür Bağ dokusu, miyofibriller Aknn- miyozin bağı gelişmemiş Sol vent iş yükü Sol vent duvarı kalınlaşır Sayı (kardiyos it) Hipertrofi (miyokard) Sağ sol vent aynı kütlede Sıvıya yanıt 34

35 Kardiyak Output Yenidoğan >> Erişkin Vent. Kompliyans Kalp hızı ile sürdürülür ( aem/dk) Periferik Vask.Rezist. Kan basıncı Stroke volüm yaşla artar Kardiyak İndeks Erişkinle aynı 3,5 l/dk/m 2 35

36 Kardiyovasküler Sistem Sistolik Kan Basıncı Doğumdan idbaren Yükselir Adelösanda erişkin düzeyine ulaşır Diastolik Kan Basıncı 1 yaşına kadar artar Sonra sabit kalır Yaş Kan Basıncı (mmhg) Kalp hızı Sistolik Diastolik Prematür 50±3 30±2 150±20 Miad 67±3 42±4 133±18 6 Ay 89±29 60±10 120±20 1 Yaş 96±30 66±25 120±20 2 Yaş 99±25 64±25 105±25 5 Yaş 94±14 55±9 90±10 12 Yaş 109±16 58±9 70±17 36

37 Kalp Hızı: En yüksek 3 aylık (160/ dk) Laringoskopi Entübasyon Göz cerrahisi yaşında erişkin hızında Doğumda Sempank sist. İmmatür Parasempank hakimiyet Havayolu cerrahisi Abdominal traksiyon Fıek onarımı Vagal Tonus Bradikardi 37

38 Karaciğer ve Metabolizma Metabolizma Oksijen Tükedmi Enerji gereksinimi Kahverengi yağ dokusu Hipoglisemiye yatkınlık İntraoperanf Glukoz kontrolü Sıvı yönenmi Glikojen rezervi Glukoneogenez K.H. deposu 38

39 Karaciğer ve Metabolizma Erişkinin %20 si kadar hepatosit Serum albumini; plazmaproteinleri Bağlanma kapasitesi İlaç Afinitesi Enzim sistemleri gelişmemiş Proteine Bağlanma Sit p450 (FazI) Glukokuronidasyon Konjugasyon (Faz II) İlaçların metabolize olması Safra yapımı İlaçları ntre et 39

40 Renal Sistem Fetal nefrogenezis İ.U. 36.ha]ada tamamlanır Renal tübüller gelişmeye devam eder Plasenta hemodiyaliz Ünitesi (CO %50) Fetal Böbrek idrar üredmi (CO %5) İdrar Amniyos sıvısına a^lır Yenidoğan Erişkinle aynı sayıda fakat küçük immatür nefron İlk günlerde annenin kreadnin seviyesi Kas Kütlesi/Vücut ağırlığı oranı Metabolik Hız 1 ha]ada kreadnin düşer (0,4 mg/ dl) 40

41 GFR Y.D. Erişkinin %30 u Perfüzyon Basıncı Böbreğin Kanlanması (CO %25-30) Boyut Tübüler Fonks. GFR (1Yaşında erişkin değerine ulaşır) Osmolarite 41

42 Renal Sistem Tübüler immatür Reabsorbsiyon Sıvı kısıtlaması Sodyum, Glikoz, Bikarbonat Reabsorbsiyonu Aldesteron Cevabı Sodyum Yüklenmesi Dehidrastasyon Post- op Renal Yetmezlik İdrarı Konsantre ve dilüe etme Dengeli Sıvı Replasmanı 42

43 Vücut yüzey alanı Vücut su içeriği ve dağılımı Sıvı Elektrolit dengesi Kardiyovask. Gelişim Yağ dokusu gelişimi Renal fonks. Gelişimi 43

44 Sıvı Elektrolit dengesi Vücut su oranı Ekstraselüler sıvı Yaş Vücut Su oranı (%) Ekstraselüler (%) İntraselüler (%) Fetüs Preterm İntraselüler sıvı Yağ ve kas Miad Yenidoğan ay

45 Kan ve Pıhelaşma Kan volümü Yaş Prematür Full- Term <1yaş 1-6 yaş >6yaş, Erişkin Kan Hacmi/Vücut ağırlığı (ml/ kg) Eritropoenk Aknvite Fetal Y.D. dönemde Karaciğer K vit. Bağılım pıhelaşma faktörleri 45

46 Gastrointesnnal Sistem Yutma refleksi İ.U. 23. HaZa Mide boşalma zamanı 2-3 Saat Yutma- solunum koordinasyonu Postnatal 5.ay Özefagus alt sfinkter basıncı İlk 6 ay reflü Mide ph Doğumda Alkali 2.gün Erişkin değeri Fetal distres Amniyon sıvıda Mekonyum 46

47 Sinir Sistemi Beyin Vücuda göre büyük Yenidoğan 1/10 Erişkin 1/50 Serebral kan akımı Miyelinizasyon, dentrink gelişme, sinapnk gelişim 3.Trimester - 3 yaş Korteks, beyin sapı gelişimi 1yaş Ağırlık 1 yaşında 3x Konvülziyon Eğilimi Priminf refleksler Moro, Yakalama, Babinski 47

48 Sinir Sistemi Spinal Kord Yenidoğan L3 1 yaş L yaş Erişkin L1 Dura Yenidoğan S3 1 yaş S2 Otonom Sinir Sistemi Doğumda Parasempank Hakimiyet Sempank Sistem 4-6.ay 48

49 Termoregülasyon Vücut Yüzey alanı Büyük Cilt ince Cilt ale yağ dokusu zayıf Termoregülasyon kapasitesi düşük Hipotermi riski Termoregülasyon Kas Kontraksiyonu Titreme Vazokonstrüksiyon 49

50 Termoregülasyon 2yaş ale kas zayıflığı nedeniyle ntreme mekanizması zayıf Titremesiz termoregülasyonda Kaynak Kahverengi yağ dokusu Çevre ısısı 23 o C Vazokons. Uygun Çevre Isısı Prematür 32 o C Matür Y.D. 29 o C Süt Çocuğu o C 50

51 Termoregülasyon Doğum Cerrahi Çevresel Sıcaklık Amnion Sıvı Buharlaşması Soğuk O2 verilmesi Çevresel Sıcaklık Soğuk sıvı infüzyonu Cerrahi Cilt hazırlığı Anestezik Gazlar Anesteziye bağlı V.D. Cerrahi alan Ortamı Isıt Sıvıları Isıt Gazları nemlendir Koruyucu örtü kullan 51

52 Pulm. Kan Akımı Hipo termi Pulm. hemoraji Şant Koagülo pan O2 Tükenmi Serebral Depresyon Miyokardial Depresyon Met. Asidoz Keton Cisimcikleri Mortalite 52

53 Termoregülasyon Anestezi Alenda Titreme olmaz Hipotermide Anestezik gereksinimi Anestezik madde erirliği Aşırı dozaj, derin anestezi Uyanma ve derlenme gecikir Yenidoğan < 35 oc Letarji Hipoglisemi Hiperkalemi Hipokalsemi Sklerema 53

54 Teşekkürler 54