BESİ SICIRI RASYONLARINA KATıLAN CANLı MAYA KÜLTÜRÜNÜN BESİ PERFORMANSı VE BAZI RUMEN METABOLİTLERİNE ETKİsİ

Transkript

1 Ankara Üniv Vet Fak Derg 43: 37-44, 1996 BESİ SICIRI RASYONLARINA KATıLAN CANLı MAYA KÜLTÜRÜNÜN BESİ PERFORMANSı VE BAZI RUMEN METABOLİTLERİNE ETKİsİ Şakir D. Tuncer l, Ahmet G. Ön of, Gültekin Yıldız 2, İrfan Çolpan 2 Effeet of viable yeast eulture addition to the rations of steers on fattening performanee and some rumen metabolites Summary: This experiment was conducted to determine the effect of 19/kg viable yeast culture (Thepax, 12xl(J9 Saccharomyces cereviciae/g) added to the concentrate on the fattening performance and some rumen metabolites of steers. Sixteen Holstein and sixteen Limousin X Jersey crosbreed (F1) steers aged months were used. The experimental period lasted 70 days. The steers were divided into two control groups (Holstein control group -Hk- and Limousin X Jersey crosbreed control group -L x Jk-) and two treatment groups (Ho lstein treatment group -Hd- and Limousin X Jersey crosbreed treatment group - LxJd-) each containing 8 steers. The average daily live weight gains in the groups of Hk, Hd, LxJk and LxJd during experiment were 1.571, 1.462, and kg, respectively. Total feed dry matter consumption per kg of live weight gain were found as 6.01, 6.46,6.93 and 6.69 kg, respectively. There were no significant differences among groups and strains in terms of ph, ammonia, total volatile fatty acid concentrations and total buffer capacity ofrumenfluid at 60 th. days ofinvestigation. lt is concluded that dietary inclusion of viable yeast culture had not any effect on fattening performance and rumen metabolites in steers fed concentrate-based rations. Keywords: Yeast culture, fattening perfoırmance, rumen metabolites, steers. Özet: Bu araştırma, besi sığırı konsantre yemlerine 1 g/kg düzeyinde katılan canlı maya kültürünün (Thepax, 12x1(J9 Saccharomyces cerevisiae/g) besi performansı ile bazı rumen metabolitleri üzerine etkisini incelemek amacıyla yapıldı. Çalışmada, aylık 16'şar baş erkek Holştayn ile Limozin X Jersey melezi (F1) besi sığırı kullanıldı. Yetmiş gün sürdürülen araştırma, her birinde 8 baş besi sığırı bulunan dört grup -Holştayn kontrol Hk), Holştayn deneme (Hd), Limozin X Jersey melezi kontrol (LxJk) ve Limuzin X Jersey melezi deneme (LxJd)-halinde yürütüldü. Araştırma süresince, günlük ortalama canlı ağırlık artışı Hk, Hd, LxJk ve LxJd gruplarında sırasıyla 1.571, 1.462, ve kg olarak tespit edildi. Her kg canlı ağırlık artışı için tüketilen toplam kuru madde miktarları ise gruplarda sırasıyla 6.01,6.46,6.93 ve 6.69 kg olarak belirlendi. ı. Prof. Dr., AÜ Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıklan Anabilim Dalı, Ankara. 2. Doç. Dr., AÜ Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıklan Anabilim Dalı, Ankara.

2 38 ş. TUNCER - A. ÖNAL - G. YILDIZ - i.çolpan Araştırmanın 60. gününde alınan rumen sıvısı numunelerinde belirlenen ph, amonyak. toplam uçucu yağ asidi ve toplam tampon kapasitesi değerleri bakımından ırklar ve rasyon grupları arasında istatistiki açıdan herhangi bir farklılığa rastlanılmadl. Sonuç olarak, besi sığırı konsantre yemlerine 1 g/kg düzeyinde canlı maya kültürü katılmasının konsantre yeme dayalı besleme programında besi performansını ve rumen metabolitlerini etkilemediği gözlendi. Anahtar Kelimeler: Maya kültürü, besi performansı. rum en metabolitleri, besi sığırı. Giriş Maya kültürü, maya ve üretildiği besi ortamından oluşan ve mayanın fermantasyon kapasitesinin korunması amacıyla kurutulan bir ürün şeklinde tanımlanmaktadır (9). Mayaların vitamin, enzim, besin maddeleri ve diğer önemli kofaktörler bakımından zengin oldukları bilinmektedir (3). Maya kültürlerinin rumendeki selülolitik bakteri populasyonunun artışında (3, 11) ve rumina! amonyak konsantrasyonunun azalmasında (5, 11, 18,22) etkili oldukları bildirilmektedir. Ruminal amonyak miktarındaki azalmanın deaminasyon veya protein parçalanmasındaki azalma ile ilgili olmadığı (22), mikroorganizmaların amonyağı daha fazla kullanılmaları n- dan kaynaklandığı (3) ileri sürülmektedir. Rasyonlara maya kültürü ilave edilmesi, rumenden mikrobiyel protein akışını arttırmakta (7), buna bağlı olarak ince bağırsaklarda yararlanılabilir protein miktarı yükselmektedir (5). Ayrıca rumenden ayrılan mikrobiyel proteindeki amino asit konsantrasyonu da değişmektedir (7). Hancock ve ark. (10), mısır silajı (% io)+mısırdan (%85) oluşan rasyonu tüketen besi sığırlarından deneme ndakilere günde hayvan başına 5 g maya (2 milyarlg S. cerevisiae) uygulamışlar ve kontrol ile deneme gruplarında günlük canlı ağırlık artışını sırasıyla 1.23 ve 1.35 kg, kuru madde tüketimini ise 8.24 ve 8.90 kg olarak belirlemişlerdir. Limozin X Frizyan melezi besi sığırlarına arpa samanı ve konsantre yemden oluşturulan rasyon ad libitum olarak uygulanmış, deneme nda günde hayvan başına 8-10 g miktarında verilen mayanın (Yea Sacc "1026") besi performansı ve rumen metabolitleri üzerine etkileri araştırılmıştır (17). Yirmisekiz hafta süreyle yürütülen bu çalışmada (17), kontrol ve deneme gruplarında günlük canlı ağırlık artışı sırasıyla 1.55 ve 1.58 kg; kuru madde tüketimi ise 5.32 ve 5.55 kg olarak saptanmıştır. Maya ilavesi ile rumen sıvısı toplam uçucu yağ asitleri miktarının arttığı, ph'nın azaldığı, amonyak konsantrasyonunun ise etkilenmediği gözlenmiştir. McLeod ve ark. (14) besi sığırı rasyonlarına (%70 konsantre yem) 2 g/kg düzeyinde katılan mayanın (Yea-Sacc) günlük canlı ağırlık artışı (kontrol 1.30 kg; deneme 1.37 kg) ile kuru madde tüketimini (kontrol 10.1 kg; deneme 10.5 kg) arttırdığını; ruminal ph'nın da deneme nda (6.50), kontrol na (6.38) göre daha yüksek olduğunu bildirmişlerdir. Besi sığırı konsantre yemlerine % i.85 orarunda katılan canlı maya kültürünün etkisini belirlemek amacıyla yapılan bir çalışmada (i) ortalama 234 kg canlı ağırlığındaki sığırlara 73 gün süre ile konsantre yem (%50) ile kuru yonca (%50) verilmiştir. Çalışmada (1) deneme na ait günlük yem tüketimininin kontrol ndan önemli derecede yüksek olduğu, buna karşılık günlük canlı ağırlık artışı, yemden yararlanma, ruminal ph, amonyak ve total uçucu yağ asitleri bakımından gruplar arasında bir farklılık bulunmadığı gözlenmiştir. Bu çalışma, Holştayn ve Limozin X Jersey melezi besi sığırı konsantre yemlerine i glkg düzeyinde katılan canlı maya kültürünün, besi performansı ve bazı rumen sıvısı metabolitleri üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. "Materyal Materyal ve Metot Araştırmada, Samsun Karaköy Tarım İşletmesinden temin edilen 12- i8 aylık, 16 baş Holştayn ile i6 baş Limozin X Jersey melezi (f 1) erkek sığır kullanıldı. Çalışma Ankara Universitesi Veteriner Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Çiftliği serbest dolaşımlı kapalı besi ünitesinde yürütüldü.

3 BESİ SIGIRI RASYONLARıNA KATıLAN CANLı MAYA KÜLTÜRÜ 39 de kullanılan konsantre yemler özel bir yem fabrikasında hazırlandı. Koruma Endüstri ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.'den temin edilen maya kültürü (Thepax; 12x10 9 Sacchromyces cerevisiae/g) deneme grupları konsantre yemlerine i glkg miktarında ilave edildi. İzonitrojenik ve izokalorik esasa göre hazırlanan konsantre yemlerin bileşimi Tablo l'de verilmiştir. Tablo I. Konsanıre yem karmalannın bileşimi (%) Table 1. Composition of concentrate feeds (%) Yem maddesi, % Mısır Arpa Sorgum Tapioka Fındık küspesi Pamuk tohumu küspesi Buğday kepeği Et-kemik unu Melas Üre Kireç taşı Dikalsiyum Tuz (*) Rovimix 302-FM/20:Her i kg'ında Lu vitamin A, LU vitamin 03, mg vitamin E, 00 mg manganez, 00 mg demir, 00 mg çinko, mg bakır, 100 mg kobalt, 100 mg iyot bulunmaktadır. (**) Apmin 2: Her i kg'ında 00 mg manganez, 00 mg demir, 00 mg çinko mg bakır, 100 mg kobalt, 100 mg iyot, 100 mg selenyum, mg kalsiyum bulunmaktadır. (***) Thepax: Canlı maya kültürü, 12xlO 9 Saccharomyces cerevisiae/g. Metot fosfat Vitamin kanması (*) Mineral karması (**) Thepax (***) düzeni: Araşttrmada, her grupta 8 baş besi sığırı bulunan dört grup (Holştayn kontrol -Hk-, Holştayn deneme -Hd-, Limozin X Jersey melezi kontrol -LxJk- ve Limuzin X Jersey melezi deneme -LxJd-) oluşturuldu. Çalışma, bir haftalık alıştırma ve 70 günlük deneme dönemi olmak üzere iki dönem halinde yürütüldü. Alıştırma döneminde hayvanların aşılama ve parazit kontrolleri yapıldı. hayvanları iki gün arka arkaya sabahları aç karnına tartılarak bulunan değerlerin ortalaması besi başlangıç ağırlığı olarak kabul edildi. ye alınan hayvanlara her 100 kg canlı ağırlık için konsantre ve kaba yemlerden oluşan kg miktarında yem kuru maddesi sabah ve akşam iki öğün halinde verildi. de besi süresince, yemin tamamen tüketilmesi ya da arttırılması durumları kontrol edilerek hayvanlara verilen yem miktarları % 10 oranında arttırıldı veya eksiltildi. Toplam rasyon kuru maddesinin %80'i konsantre yemden, %20'si kaba yemden (%75'i şeker pancarı posası, %25'i buğday samanı) sağlandı. İçme suyu temiz ve taze olarak hayvanların önünde sürekli bulunduruldu. sığırlarında günlük canlı ağırlık artışının belirlenmesi amacıyla hayvanlar iki haftada bir bireyselolarak aç karınan tartıldı. Hayvanlar grup yemlemesine tabi tutuldu ve yem tüketimi ikişer haftalık aralıklarla hesaplandı. Her kg canlı ağırlık artışı için tüketilen kuru madde miktarı ikişer haftalık aralıklarla hesaplanarak yemden yararlanma derecesi belirlendi. Araştırma, Kasım Ocak 1994 tarihleri arasında yürütüldü. Analizler: Kaba ve konsantre yemlerin ham besin madde miktarları AOAC (2)'de bildirilen yöntemlere göre belirlendi. Hayvanlardan denemenin başında 30. ve 60. günlerinde sabah yemini izleyen 4. saatte sonda ile rumen sıvısı örnekleri alındı. Taze rumen sıvısı örneklerinde ph değerleri ph metrede, amonyak miktarları gaza duyarlı amonyak elektrodu (Orion R ) ile ölçüldü. Rumenin tamponlama kapasitesi rumen sıvısında titrimetrik olarak (6), toplam uçucu yağ asitleri konsantrasyonu ise Markham Steam Distilasyon yöntemine göre (13) belirlendi. ve deneme grupları ile, ırklar arasındaki farklılıkların istatistiki değerlendirilmesinde iki faktörlü veriyans analiz tekniği kullanıldı (4). Bulgular de kullanılan yaş şeker pancarı posası, buğday samanı ve konsantre yemlerin ham besin madde miktarları ile enerji değerleri Tablo 2'de; deneme süresince kontrol ve deneme gruplarına verilen ortalama günlük kaba ve konsantre yem miktarları ise Tablo 3'de verilmiştir. süresince Holştayn ve Limozin X Jersey melezi sığırlarda elde edilen ortalama canlı ağırlıklar ve günlük canlı ağırlık artışları

4 40 ş. TUNCER - A. ÖNAL - G. YILDIZ - İ. ÇOLPAN Tablo 2. Kaba yemler ilc konsantre yem karmalannm ham besin madde miktarları (%) ve metabolik enerji değerleri (kcavkg) Table 2. Nutrient values (%) and metabolizable energy content (kcal/kg) of roughages and concentrates Kaba yem Konsantre yem Ham besin maddeleri Yaş şeker pancarı posası Buğday samanı Kuru Madde Ham Protein Ham Kül Ham Yağ Ham Selüloz Azotsuz özmadde Matabolik enerji (*) i (*): Hesap yolu ile bulunmuştur (21). Tablo 3. süresince kontrol ve deneme gruplanna verilen ortalama kaba ve konsantre yem miktarları (kg/gün-km) Table 3. Roughages and concentrates offered to control and treatment groups during experimental period (kg/day DM) Yaş şeker Günler pancarı posası Buğday samanı Konsantre yem i 7.B i Tablo 4. Gruplarda deneme süresince belirlenen ortalama canlı ağırlıklar ile günlük canlı ağırlık artışlan Table 4. Mean Iive weight and daily live weight gain of groups during experimental period (kg) (kg) _~_olştayn Limozin X Jcrsey melezi Günler Canlı ağırlıklar (kg) Başlangıç 14. gün 28. gün 42. gün 56. gün 70. gün :t :t :tB :t :tB :t :t :t6.4 i :tB :t i9:t7.b O:tıo :t7.4 i :t6.BB :t :t :t :t B.56:t :t I.BO:ti i6.50:t i i.4o:ti O:t10.BO Günlük canlı ağırlık artışları (kg) gün 1.4i5:tO.l gün 1.839:tO.l gün i.375:t gün 1.973:t gün 1.254:tO.l :tO.l5 i.558:t0.43 I.732:tO. 15 I.888:tO.l O 0.946:t :tO :tO.l 2 I.629:tO.l 6 i.045:to.ob i.129:t0.16 i.580:t0.i 8 i.504:t B:tO.i5 i.067:to.l B:t gün gün gün i.627:to.l :t :t :t0.26 i.8i0:t0.09 I.462:tO. ı4 i.507:to.12 i.337:t0.ob 1.363:t0.OB 1.542:t0. i5 i.417:t :tO.08 Tablo 4'de, bununla ilgili istatistiki değerlendirmeler Tablo 5 ve 6'da gösterilmiştir. Gruplarda deneme süresince her kg canlı ağtrlık artışı için tüketilen kaba yem, konsantre yem ve toplam yem kuru madde miktarları Tablo 7'de verilmiştir. nin başlangıcında, 30. ve 60. gün-

5 BESİ SIÖIRI RASYONLARINA KATıLAN CANLı MAYA KÜLTÜRÜ 41 Tablo 5. Gruplarda canlı ağırlıklar ara~ı farklılığın önemliliği Table 5. The significance of differences among live weights of groups ve deneme Günler Irklar arası gruplan arası İnteraksiyon O.gün gün om 28. gün gün gün gün Tablo 6. Gruplarda canlı ağırlık artışlan arası farklılığın önemliliği Table 6. The significance of differences among live weight gains of groups ve deneme Günler Irklar arası gruplan arası gün gün gün gün 65.18** gün gün gün 19.36** gün İnteraksiyon (**): P<O.Ol Tablo 7. Gruplarda yemden yararlanma dercceleri Table 7. Feed efficiency of groups Holştayn Limozin X Jersey melezi Her kg canlı ağırlık artı~ı için tüketilen: Kaba yem, kgikm 1.20 Konsantre yem kg/km 4.81 Toplam yem, kg/km Tablo 8. Rumen sıvısında ph, amonyak, toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) ve toplam tampon kapasitesi (TTK) düzeyleri Table 8. Value s of ph, ammonia, total volatile fatty acids (TUY A) and total buffer capacity (TTK) in rumen Iiquid Günler Holştayn Limozin X Jersey melezi başlangıcı ph 6.44:t:O :tO :tO :tO.06 NH 3,ppm :t: :t: O:t:l :t:12.1 TUYA, mmol/l 69.76:t: :t: :t: :t:3.79 TTK,mmoVl :t: :t: :t: :t:3.75 Oenemenin 30. günü ph 6.81:tO :t: :tO NH 3,ppm :t: :t: :t: :t:25.0 TUY A, mmol/l 45.44:t: :t: :t :t3.99 TTK, mmovl :t: :t:3.49 i34.06:t: O:t4.48 nin 60. günü ph 5.86:tO :tO :tO :tO.17 NH 3,ppm 113.4O:t O:t :t1O :t:9.07 TUY A, mmol/l :t: :t: :t: :t:8.45 TTK,.mmoV :t :t :t: :tJJ7

6 42 ş. TUNCER - A. ÖNAL - G. YıLDız - İ. ÇOLPAN Tablo 9. Rumen sıvısında ph, amonyak, toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) ve toplam tampon kapasitesi (TTK) düzeyleri arasındaki farklılığın önemliliği Table 9. The significance of differences among values of ph, ammonia, total volatile fatty acids (TUY A) and total buffer capacity (TTK) in rumen Iiquid ve deneme Günler Irklar arası gruplan arası İnteraksiyon başlangıcı ph 7.32* NH) TU YA TTK nin 30. günü ph 5.24* NH) * 0.19 TUYA 7.08* TTK nin 60. günü ph NH) TUYA TTK (*): p<0.05.._-- lerinde besi sığırlarından alınan rumen sıvısında ph, amonyak, toplam uçucu yağ asitleri ve toplam tampon kapasitesi miktarları Tablo 8'de, bunlarla ilgili verilerin istatistiki değerlendirmeleri Tablo 9'da gösterilmiştir. Araştırmada grup yemlerne yöntemi uygulandığı için gerek yem tüketimi, gerekse yemden yararlanma derecesine ait değerlerin istatistiki analizleri yapılamamıştır. Tartışma ve Sonuç Konsantre yemlere 1 g/kg miktarında katılan canlı maya kültürünün Holştayn ve Limozin X Jersey (F 1) melezi sığırlarda, besi performansı ile bazı rumen metabolitleri üzerine etkisinin incelendiği bu çalışmada, Holştayn kontrol (Hk), Holştayn deneme (Hd), Limozin X Jersey melezi kontrol (LxJk), Limozin X Jersey melez deneme (LxJd) gruplarında ortalama besi sonu ağırlıkları sırasıyla ; ; ve kg'dır (Tablo 4). Buna göre 70 günlük besi süresince gruplarda kazanılan toplam canlı ağırlıklar aynı sırayla 10 ve ; ve kg olarak hesaplanmıştır. süresince kazanılan canlı ağırlık bakımından gruplar arasındaki farklılıklar önemli bulunmamıştır (p>o.05). Hk, Hd, LxJk ve LxJd gruplarında günlük ortalama canlı ağırlık artışları sırasıyla 1.571, 1.462, ve kg olarak saptanmıştır. Gerek ırklar, gerekse rasyon grupları arasındaki farklılıklar istatistiki açıdan önemli bulunmamıştır. Ancak söz konusu değerler incelendiğinde, Hk nun Hd ndan %6.84; LxJd nun ise LxJk ndan %3.60 oranında daha fazla günlük canlı ağırlık artışı sağladıkları tespit edilmiştir. Irklar arasında yapılan benzer bir karşılaştırmada ortaya çıkan matematiksel farklılığın önemlilik arzetmediği gözlenmiştir (Tablo 6). süresince saptanan yemden yararlanma dereceleri ise Hk, Hd, LxJk ve LxJd gruplarında sırasıyla 6.01,6.46,6.93 ve 6.69 kg KM olarak hesaplanmıştır (Tablo 7). Buna göre bir kg canlı ağırlık artışı için Hk, maya verilen Hd ndan %7.49 oranında daha az yem tüketmiştir. Diğer taraftan Limozin X Jersey (Fl) gruplarında ise maya içeren rasyonla beslenen deneme (LxJd) kontrol na göre yemi %3.46 oranında daha iyi değerlendirmiştir. Limozin X Frizyan melezi genç sığırlara hayvan başına günde 8- log maya verilerek yürütülen bir çalışmada (17) elde edilen günlük canlı ağırlık artışına ilişkin değerler, yapılan bu çalışmada günde 7.5 g maya tüketen deneme gruplarının sağladığı canlı ağırlık artışı verilerine, her iki çalışmadaki hayvanların yaş ve ırk farkına rağmen, benzerlik göstermektedir. Besi sığırı konsantre yemlerine değişik düzeylerde canlı maya ilave edilerek yürütülen çalışmaların (1, ıo, 14) sonuçlarına genelolarak bakıldığında, maya verilen hayvanlarda günlük

7 BEst sıciri RASYONLARINA KATILAN CANLı MA YA KÜLTÜRÜ 43 canlı ağırlık artışı ve yem tüketiminin kontrol gruplarından daha yüksek olduğu, ancak yemden yararlanma derecesine ilişkin sonuçların deneme ve kontrol grupları arasında benzerlik gösterdiği anlaşılmaktadır. Yapılan bu çalışmada alınan sonuçların besi performansını belirleyen bazı kriterler bakımından bu genellerne ile uyum içinde olduğu kabul edilebilir. Çalışmada Hk, Hd, LxJk ve LxJd gruplarına ait rumen sıvısı ph değerleri, deneme başlangıcı örnekleri için sırasıyla 6.44, 6.67, 6.79 ve 6.87, denemenin 30. gün örnekleri için 6.8 i, 6.92,6.71 ve 6.74, denemenin 60. gün örnekleri için ise 5.86, 5.74, 5.78 ve 6.09 olarak bulunmuş (Tablo 8) ve rasyon grupları arası farklılıkların istatistiksel önem taşımadığı belirlenmiştir (Tablo 9). başlangıcı ve denemenin 30. gününe ait rumen sıvısı örneklerinde ph değerleri bakımından ırklar arasında önemli farklılıklar (P<0.05) gözlenmiştir (Tablo 9). nin 60. gününde alınan rumen sıvısı örneklerine ait ph değerlerinde ırklar ve rasyonlara göre bir miktar azalmanın meydana geldiği görülmektedir. Besi sığırlarında yapılan benzer çalışmalarda maya uygulamasının rumen sıvısı ph değeri üzerine etkisi çelişki arzetmektedir. Nitekim kimi çalışmalarda (8, 16, 17) uygulamanın rumen sıvısı ph'slnı etkilemediği, kimilerinde (1, 14) ise yükselttiği bildirilmektedir. Araştırmanın 60. günü elde edilen rumen sıvısı örneklerine ait ruminal amonyak konsantrasyonu gruplarda sırasıyla 113.4; 104.0; ve ppm olarak saptanmıştır. Ruminal amonyak değerleri bakımından tüm örnekleme zamanlarında, ırklar ve rasyon grupları arasında ortaya çıkan matematiksel farklılıkların istatistiksel önemde olmadığı belirlenmiştir (Tablo 9). Bu konuda yapılan benzer çalışmalarda (12, i6, 19) rasyonlara maya katılmasının ruminal amonyak düzeyini etkilemediği bildirilmiştir. Diğer bazı çalışmalarda (1, 5, 11, 18, 22) ise, uygulamanın ruminal amonyak yoğunluğunu azaltan bir etki gösterdiği ortaya konulmuştur. Rumen sıvısı örneklerine ait toplam uçucu yağ asitleri (TUYA) yoğunluğuna ait değerler incelendiğinde, 30. gün değerleri dışındaki tüm değerler bakımından ırklar ve rasyon grupları arasında ortaya çıkan farklılıkların istatistiki önem taşımadığı görülmektedir. nin 60. günü değerlerinin diğer örnekleme zamanlarına ait verilerden yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu sonuçlar, konsantre yemlerine % i.85 oranında canlı maya katılan besi sığırlarından elde edilen değerlerle (1) benzerlik göstermekte ise de canlı maya uygulamasının TUY A konsantrasyonunu artırdığını bildiren çalışma (17) bulgularına ters düşmektedir. Bu çalışmada alınan rumen sıvısı örneklerine ait toplam tampon kapasitesi (TTK) değerleri, Holştayn ırkı için mmolll, Limozin X Jersey melezieri için ise mmol/i arasında olup, bu değerler ırklara ve rasyon gruplarına göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Elde edilen değerlerin normal sınırlar ( mmol/1) arasında olduğu gözlenmiştir (6, 20). Sonuç olarak, her iki ırka ait besi sığırları konsantre yemlerine 1 glkg miktarında canlı maya katılmasının %20 kaba yem+%80 konsantre yem esasına dayalı bir besleme programında besi performası ve rumen metabolitleri üzerine önemli bir etki yapmadığı ileri sürülebilir. Kaynaklar 1. Adams, D.C., Galyean, M.L., Kiesling, H.E., Wal. lace, J.D. and Finkner, M.D.(l981) Injlııence ofviable yeast culture, sodium bicarbonate and monensin mı liqııid di. Iııtion rate, rumen fermeıııation and feedlot performance of growing steers and digestibiliry in lambs, J Anim Sci. 53, AOAC. (1980) "Offıdal Methods of Analysis of the Associa. tion of Offıdal Analytical Chemists". 14. ıh ed. The William Byrd Press, Ine, Richmond, Virginia. 3. Dawson, K.A. (1993) Cıırrent andfuture role ofyeast cultlire in animal production: A review ofreseacrh over the last seveli years, (in) Biotechnology in the Feed Industry. Ed. T.P. Lyons, , Alitech Technical Publications, Nicholasville, Kentucky. 4. Düzgüneş O., Kesici, T. ve Gürbüz, F.(l983)istatistik.Metodları. AÜ Zir Fak Yayın No:861. Ders Kitabı: 229, AU Basımevi, Ankara. 5. Edwards, LE. (1991) Practical uses of yeast culture in beef prodııctim!: Insight into its mode of action, (ın) Biotechnology in the Feed Industry, Ed. T.P. Lyons, Vol. VI. Aııtech Technieal Publications, Nicholawille, Kenıucky. 6. Emmanuel, B., Lawhor, M..I. and Mc Aleese, D.M. (I 969) The rumen biıffering system of sheep fed pelleted roııghage concentrate rations. Br J Nutr, 23, I. 7. Erasmus, L..I., Bolha, P.M. and Kistner, A. (1992) Effect of yeast cultııre sııpplemellt on production, rum en fermentatian and dııodenal nitrogen jlow in dairy cows. J Dairy SeL 75, Gomez-Alarcon, R.A., Dudas, C. and Hubcr,.i.1'. (1990) Iııjlııence of cultııres of Aspergil/us oryzae on rıımen and total tract digesıibi/ity of dieıary componellts. J Dairy Sci, 73, Gray, W.R. and Ryan,.I.P.(l990) The effectofyeast cıılture on ruminal fermelltation of si/age, hayand straw in sheep. lrish Vet J, 43, Hancock, D.L., Brake, A.C., Montgomery, A.L., Dominey,.I.R., Maltingly, C.A. and Cecava, M.J. (1994) Injluence ofyeast addition and Compudose R iıııplanıatiol! on feedlot performance and careass characterislics of growing andfinishing steers. J Anim Sci, 72. i 157 (Absir.).

8 44 ş. TUNCER - A. ÖNAL - G. YILDIZ - i. ÇOLPAN II. Harrison, G.A., Hemken, R.W., Dawson, K.A., Harmon, R.J. and Barker, K.B. (i 98l!) Injluence of addition of yeast culture supplement to diets of lacıating dairy cows on ruminalfunction and microbial populations.l Dairy Sci Malcolm, K.J. and Kiesling, H.E. (1990) Effects of whole cottonseed and liye yeast culture on ruminal fermenıation and jluid passage rate in steers. 1 Anİm Sci Markham, R. (1942) A steam dütilation apparatus suitable for micro-kjeldahl analysis. Biochem McLeod, K.R., Kan, K.J., Dawson, K.A., Aaron, D.K. and Mitchell, G.E. (1991) Influence ofyeast culture and monensin on ruminal metabolic end products and feedlot cattle performance.l Anim Sci (Absir.). 15. Merck (1974) Clinical Laboratory, Medicochemical Investigation Meıhods. i Ith Ed., E. Merck Darmstad. 16. Moloney, A.P. and Drennan, M,J. (1994) The injluence of the basal diet on the effects of yeast culture on ruminal fermentation and digestibility in Sleers. Anim Feed Sci Technol Mustvangwa, T., Edwards, LE., Topps, J.H. and Paterson, G.F.M. (1992) The effect of dieıary inclusion of yeast culture (Yea-Sacc) on patterns of rumen fermentation, food inlake and growth of intensively fed bulls. Anim. Prod Q. 18. Newbold, C.J., Williams, P.E.V., McKain, N., Walker, A. and Wallace, R.J. (1990) Effects of yeast CUllure on yeası numbers and fermentaıion in the rumen of sheep. Proc Nulr Soc. 49:47 A. 19. Putnam, D.E., Schwad, C.G., Socha, M.T., Whitehouse, N.L., Kierstead, N.A. and Garthwaite, B.D. (1994) Effect ofyeast culture Ol/ ruminalfermentation, nutrient digestibiliıies al/d passage, blood meıaboliıes al/d milk yield.l Anİm Sci (Absir.). 20. Scholz, H. (1980) Untersuchungen über Auswirkungel/ eines subklinischen Magnesiummangels auf Nahrsto.ffversorgung und -verfiigbarkeit beim Wiederktiuer. Hannover Tierarzt!. Hochsch., Doçentlik Tezi. 21. Türk Standartları Enstitüsü (1991) Hayvan Yemleri- Metabolik (Çevrilebilir) Enerji Tayini (Kimyasal Metoı). TSE No:961O. Ankara. 22. Williams, P.E.V. and Newbold, C.J. (1990) The effects of novel microorganisms on rumenfermentarioıı and rumil/ant productivity. (ın) Recent Advances in Animal NIlIrition. Ed. DJ.A. Cole and W. Haresign , Butıerworths. London.