GÖKYÜZÜ. sayı:41 mayıs Küçük Teleskoplarla Bİlİm: Fırsat Gözlemcİlİğİ Çalıştayı

Transkript

1 GÖKYÜZÜ Küçük Teleskoplarla Bİlİm: Fırsat Gözlemcİlİğİ Çalıştayı 9-10 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Kongre Kültür Merkezi nde düzenlecek çalıştay hakkında detaylı bilgiler 16. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenlİğİ TÜBİTAK tarafından düzenlenen Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği nin 16 ncısı bu yıl Ağustos 2013 tarihlerinde yapılacak. TİTAN DA NİL BENZERİ NEHİR Cassini uzay aracı Titan da Nil benzeri nehir sistemi buldu. gökyüzü köşesi Mayıs ın ilk haftasonunda gökyüzünde bizi bir şölen bekliyor! sayı:41 mayıs 2013 Türk Astronomİ Derneğİ Elektronİk Bültenİ

2 İÇİNDEKİLER Küçük Teleskoplarla Bilim Küçük Teleskoplarla Bilim 01 Türkiye Büyük Teleskoplar İçin Yer Arıyor 16. Gökyüzü Gözlem Şenliği Gökyüzü Gözlem Şenliği 03 TUG Ortak Kurullar Çalıştayı Auroraların Gizemi Auroraların Gizemi SAMET SERÇE 07 Titan da Nil Nehri HAKAN ÜRGÜP Titan da Nil Nehri Gökyüzü Köşesi SÜLEYMAN FİŞEK 08 Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni Nisan 2013

3 ÖNSÖZ Merhaba, Mayıs ayı Türk astronomlarının toplanma ayı sanki. Öncelikle 9-10 Mayıs tarihlerinde Küçük Teleskoplarla Bilim: Fırsat Gözlemciliği çalıştayı, hemen arkasından da 11 Mayıs ta Türk Astronomi Derneği öncülüğünde Büyük Teleskoplar İçin Türkiye de Yer Belirleme Çalışmaları çalıştayı gerçekleşecek. Bunun dışında, Mart 2013 tarihlerinde TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi nin evsahipliğinde önemli bir toplantı gerçekleşti. Bütün birimlerden temsilcilerin, TUG un ilgili kurullarının ve bakanlık temsilcilerinin katıldığı bu toplantıda TUG un ülkemizdeki rolü ve gelecek plânları tartışıldı. Bu çalıştaylar ve toplantılar bize şunu gösteriyor ki, ülkemiz gökbilimcileri büyük çaplı teleskoplar edinmek için çalışmalar yaparken, küçük teleskopların da nasıl daha etkin kullanılabileceğini düşünüyorlar. Türkiye nin halihazırda yürüyen büyük çaplı tek teleskop projesi Doğu Anadolu Gözlemevi Projesi ( Umuyoruz ki, TUG un çatısı altında da yeni imkânlara kavuşabiliriz. YAYIN KURULU Aysun Akyüz Sinan Aliş ( Editör ) Ayşe Ulubay-Sıddıki Sinan Kaan Yerli Kutluay Yüce KAPAK FOTOĞRAFI Hubble Sees a Horsehead of a DIfferent Color NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA) TASARIM Serkan Uslu 2013 YAYIN EKİBİ İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Amatör Astronomlar Kulübü Havaların kıta Avrupa sında genel olarak iyi gitmemesi sonucu Mart Ayı nda PANSTARSS beklenildiği kadar iyi gözlenememişti. Aynı durum heyecanla baharı ve bahar takımyıldızlarını bekleyen amatör gözlemciler ve astrofotoğrafçılar için de geçerli. Umuyoruz daha açık bir gökyüzü bizleri karşılar önümüzdeki günlerde. Bu arada, bu yıl 16 ncısı yapılacak olan TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği nin tarihleri belli oldu. Şenlik bu sene Ağustos 2013 tarihlerinde gerçekleşecek. Başvuru için adresini ziyaret edebilirsiniz. GÖKYÜZÜnüz açık olsun... SİNAN ALİŞ Bülten İletişim Adresi bulten@tad.org.tr Ağ sayfası ve Abonelik Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni Nisan 2013

4 Küçük Teleskoplarla Bİlİm: Fırsat Gözlemcİlİğİ Çalıştayı Ülkemizdeki 1m sınıfı ve altındaki teleskopların bir ağ çatısı altında toplanması, eşgüdümlü çalışması ve işbirliği konularının ele alınacağı, Küçük Teleskoplarla Bilim: Fırsat Gözlemciliği adlı bir çalıştay düzenlenmektedir tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Kongre Kültür Merkezi nde düzenlecek çalıştay hakkında detaylı bilgiler çalıştay web sitesinden elde edilebilir. İnternet Sitesine Ulaşmak için Lütfen Tıklayınız. Türkİye Büyük Çaplı Teleskoplar İçİn Yer Arıyor Türk Astronomi Derneği 11 tarihinde İstanbul da, Büyük Çaplı Teleskoplar İçin Türkiye de Yer Belirleme Çalışmaları başlıklı bir çalıştay düzenliyor. Çalıştay, Türkiye de büyük çaplı bir teleskobu Ulusal Gözlemevi yerleşkesinin haricinde nereye koyabiliriz sorusuna cevap arayacak veya bu cevap için yürütülecek çalışmaların başlangıcı olacak. Çalıştay hakkında detaylı bilgiler TAD ın web sitesinden elde edilebilir. İnternet Sitesine Ulaşmak için Lütfen Tıklayınız. TAD Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 01

5 16. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenlİğİ TÜBİTAK tarafından düzenlenen Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği nin 16.sı bu yıl Ağustos 2013 tarihlerinde yapılacak. Şenlik hakkında detaylı bilgilere ve başvuru formuna adresinden ulaşabilirsiniz. Saklıkent te görüşmek üzere! Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 02

6 TUG Ortak Kurullar Çalıştayı Yapıldı TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi evsahipliğinde, Mevcut Durum ve Geleceğe Yönelik Projeler başlığıyla ortak kurullar çalıştayı gerçekleştirildi Mart 2013 tarihlerinde Antalya da gerçekleşen çalıştayda, Dünyadaki güncel araştırma ve gelişmelere paralel, ülkemizde astronomi, astrofizik ve uzay bilimleri alanında yapılması gerekenler tartışıldı, gözlemsel çalışmalar için büyük teleskop ve yeni donanım ihtiyaçları belirlendi ve temin etmek yönünde çözüm önerileri ortaya kondu. TUG adına Yönetim Kurulu, Akademik Kurul ve Teknik Komisyon üyeleri ile ülkemizin çeşitli üniversitelerinin astronomi ve uzay bilimleriyle ilgili birim/bölüm temsilcilerinin yanısıra, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Uzay ve Havacılık Teknolojileri Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK Uzay Enstitüsü temsilcilerinin de aralarında bulunduğu 55 kişilik bir katılımın sağlandığı çalıştayda kurumsal sunumların yapılması ve çalıştay konularının ayrıntılı tartışılması toplantının içeriğini daha da zenginleştirmiştir. Çalıştayda ortaya çıkan önemli sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: 1) TUG şemsiyesi altında güçlerimizin birleştirilerek ulusal bir işbirliğine gidilmesi ihtiyacının vurgulanması ve bu yönde adımların atılması. 2) Astronomların büyük teleskoplara gereksinimlerinin aciliyet gösterdiği ve hızlı bir şekilde temin edilmesinin önerilmiş olması. 3) Ülkemiz astronomlarının uluslararası ortamda gösterdiği başarılar dolayısıyla her türlü desteği hakettiği ve bunun daha da arttırılması için TUG un gözlem olanaklarını ulusal ve uluslararası kaynakları kullanarak geliştirmesi ve bunun başarılması yolunda TUG un cesaretlendirilmesinin altı çizilerek bu çabaların desteklenmesi. Çalıştayın son günü, astronomi ve uzay bilimleri ile uzay teknolojileri alanında yapılması gerekenler konusunda tesbitler yapılmış ve özellikle TUG un misyonu çerçevesinde önemli önerileri içeren ortak bir Sonuç Bildirgesi hazırlanmıştır. Çalıştay sonuç bildirgesine TUG un web sitesinden ulaşılabilinir. Sonuç Bildirgesine Ulaşmak için Lütfen Tıklayınız. Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 03

7 AURORALARIN GİZEMİ Şekil 1: Kuzey yarımkürede, Quebec, Kanada dan çekilen bir aurora (Aurora Borealis) fotoğrafı. Birçoğumuz aurora kelimesini en azından şöyle bir duymuş, belki konuyu biraz araştırıp hakkında birkaç yazı da okumuşuzdur. Zira aurora lar muhteşem görüntüleriyle zaman zaman gazetelerin, internet sayfalarının, dergilerin ve hatta kuzey ülkelerine turistik seyahatlerin konusu olmaktadır. Philippe Moussette Auroralar, diğer bir deyişle kutup ışımaları, yüksek enlemli ya da kutuplara yakın bölgelerde görülen, Güneş ten gelen yüklü parçacıkların Yer in atmosferi ile etkileşimi sonucu ortaya çıkan ve Yer üzerinde büyüleyici bir görsel şölene neden olan doğal ışımalardır. Oluştuğu yarımküreye göre isimlendirilirler; Güney yarımkürede gözlenenlere Aurora Australis, Kuzey yarımkürede gözlenenlere ise Aurora Borealis denir. Güneş in tabakalaşmış bir atmosferik yapıya sahip olduğu düşünülür. Sıcaklığın milyon Kelvin mertebesine çıktığı en dış tabakaya Korona (Taç) adı verilmektedir. Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni SOHO / ESA Şekil 2: Güneş in görünür parlak diskini kapatarak, ışınımı daha zayıf olan korona tabakasının ortaya çıkmasını sağlayan koronograf adlı özel bir teleskop düzeneğiyle elde edilen koronal görüntülerde, Güneş rüzgârları. Bu tabakada, yüksek sıcaklık nedeniyle atomik yapısını koruyamayan iyonize Güneş gazları, maddenin dördüncü hâli olarak tanımlanan plâzma hâlindedir. Güneş te meydana gelen olaylar sonucu zaman zaman çok yüksek hızlarla Korona dan gezegenlerarası ortama atılan bu plâzmik akıntıya Güneş Rüzgârı adı verilir. Her yönde olabilecek Güneş rüzgârları (Şekil 2), saniyede yüzlerce kilometre katedebildikleri yüksek hızlarıyla, gün mertebesinde bir zamanda Yer in manyetosferine ulaşabilir ve Şekil 1 deki muhteşem kutup ışıması manzaralarını doğurabilirler. Süreç kısaca, Yer in manyetik alanına ulaşan Güneş rüzgârındaki yüklü parçacıkların (başlıca elektronlar ve protonların), manyetik alan yapısının açık olduğu kutup bölgelerinden ivmelenerek içeriye sızmaları ve atmosferik atom ve moleküllerle etkileşerek ışımaya sebep olmaları şeklindedir. 04

8 Şekil 3: Yer e ulaşan yüklü parçacıkların Yer in manyetik alan çizgilerini takip ederek, atmosferdeki moleküllerle etkileşmesinin temsili resmi. GSFC / NASA Kutup ışımalarında farklı renkler ortaya çıkabilmektedir. Yer in atmosferine giren Güneş rüzgârındaki yüklü parçacıkların atmosferimizdeki farklı atom ve moleküllerle farklı etkileşimleri sonucu; bu etkileşmelerin yüksekliğine ve cinsine bağlı olarak farklı dalgaboylu (dolayısıyla farklı renklerde) ışımalar meydana gelmektedir. Örneğin; Şekil 4 teki kırmızı renkler, bu parçacıkların yaklaşık 30 ila 300 km yükseklikte oksijen ve azot atomlarıyla etkileşmeleri sonucu oluşmaktadır. Şekil 4: Kanada nın kuzeyindeki Blachford Gölü çevresinde görüntülenen kırmızı aurora. Blachford Lake Lodge Auroralar sadece Yer de değil, başka bazı gezegenlerde yük ve akışkan bir çekirdeğe sahip olan Yer in manyetik alanı de oluşmaktadır. İletken ve akışkan bir çekirdeğe sahip olan çok daha kuvvetlidir. Bunun sonucunda, Venüs te kayda değer ve kendi ekseni etrafında dönen her gökcisminin, bu dönme bir aurora etkisine rastlanmaz. Jüpiter ve Satürn gibi dev hareketinin derecesiyle orantılı bir manyetik alana sahip gezegenlerde ise, yersel gezegenlerden farklı bir mekanizmayla olacağı düşünülür. Buna bağlı olarak, yavaş dönen, ayrıca sahip oldukları düşünülen yüksek manyetik alanlar nispeten küçük ve yeterince akışkan olmayan bir çekirdeğe sayesinde, kutup ışımaları şiddetlidir. Nitekim Hubble Uzay sahip olduğu tahmin edilen yersel gezegen Venüs ün manyetik Teleskobu ile her iki gezegende de kutup ışımaları tespit alanı çok zayıf iken, daha hızlı dönen ve yeterince bü- edilmiştir. Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 05

9 Şekil 5: Jüpiter ve Satürn deki auroraların Hubble Uzay Teleskobu ile elde edilmiş görüntüleri. Bilindiği üzere, Güneş ortalama 11 yıllık dönemsel bir aktivite çevrimi göstermektedir. Bunun en önemli göstergesi, Güneş in görünür yüzeyini oluşturan fotosfer (ışıkküre) isimli en alt atmosfer tabakasında gözlediğimiz Güneş lekelerinin sayı ve büyüklüklerinin 11 yılda bir artıp azalmasıdır. Nispeten kuvvetli manyetik alanlara sahip Güneş lekelerindeki bu artma ve azalma, manyetik alanın plâzma ile etkileşimi, parlama ve koronal kütle atımı gibi bir takım enerjik Güneş olaylarının da artıp azalmasına ve şiddetlerinin değişmesine sebep olmaktadır. Mesela kayıtlı Güneş leke çevrimlerinin 24 üncüsünün maksimumuna yaklaştığımız bu dönem, aynı zamanda bahsedilen diğer Güneş etkinliklerinin de arttığı dönemdir. Dolayısıyla bu dönemde artan koronal kütle atımları sonucu gezegenlerarası uzaya Güneş rüzgârlarıyla her zamankinden daha fazla yüklü parçacık akışı olmakta ve bu da Yer de ve diğer Güneş Sistemi gezegenlerindeki kutup ışıması etkinliklerinin artmasına neden olmaktadır. Tersine, Güneş aktivitelerinin Şekil 6: Güneş te meydana gelen şiddetli bir koronal kütle atımı olayı. Koronal kütle atımları meydana geldiğinde, kutup ışıması ektinliğinde artış beklenmektedir. Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 06 HST / NASA azaldığı dönemlerde kutup ışıması olaylarının sıklığı ve şiddeti de düşmektedir. Bu yaklaşımla, 24 üncü çevrimin maksimuma erişeceği ve Güneş rüzgârlarının şiddetleneceği tahmin edilen 2013 yılının, kutup ışıması olaylarının daha sık ve şiddetli yaşanacağı bir yıl olacağı tahmin edilmektedir. Güneşten gelen yüklü parçacıklar, kutup ışımaları gibi büyüleyici görsel şölenler sunmalarının yanında, günlük yaşantımızı olumsuz etkileyebilecek sonuçlar da doğurabilirler. Zira, bu olayların yaygın ve şiddetli olduğu dönemlerde Yer in atmosferi elektrik yükleriyle her zamankinden daha fazla yüklenmekte, bunun sonucunda elektrik SOHO / ESA şebekelerinde, hassas elektronik aygıtlarda ve haberleşmede arıza ve kesintiler yaşanabilmektedir. Kaynaklar - SpaceWeather - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi - Vikipedi: Özgür Ansiklopedi SAMET SERÇE

10 TİTAN DA NİL BENZERİ NEHİR! uzay aracı Tİtan da Nİl benzeri nehir sistemi buldu. NASA, ESA ve ASI (İtalyan Uzay Ajansı) tarafından geliştirilmiş olan Cassini uydusunu kullanan gökbilimciler, Satürn ün uydusu Titan üzerinde Nil Nehri nin Dünya dışı minyatürüne rastladılar. Gözlemlerde nehrin, vadisinin beslendiği denizden 400 km uzaklığa kadar eriştiği tespit edildi. Bu gözlemlerle ilk kez Dünya dışı bir nehir sisteminin yüksek çözünürlüklü görüntüleri elde edildi. Gözlemlerde karanlık ve homojen olarak görülen bölgeler, sıvı yüzeyleri ifade etmektedir. ABD deki Brigham Young Üniversitesi Cassini radar ekibinden Jani Radebaugh a göre; gözlemlerde yer yer mendereslere rastlansa da, nehir vadisinin nispeten düzgün hatlara sahip oluşu, tıpkı denizin güney tarafına açılan büyük nehirlerde olduğu gibi, nehrin bir fay hattını takip ettiğini düşündürmektedir. Radebaugh a göre; Titan ın anakayasındaki bu kırıklar, Dünya daki gibi levha tektoniği anlamına gelmese bile havza ve denizlerin oluşumuna yol açmaktadır. Titan, yüzeyinde sıvı hâlde madde bulunduğu bilinen tek güneş sistemi cismidir. Dünya daki su döngüsünün Titan daki benzerinde metan ve etan gibi hidrokarbonlar yer almaktadır yılında Cassini Uydusu yla elde edilen yağış sonrası görüntülerde, karanlık bölgeler oluştuğu tespit edilmiştir. Cassini nin 2008 yılında tamamladığı görsel ve kızılötesi haritalama çalışmaları sonucunda Titan ın güney yarımküresinde Ontario Lacus adıyla bilinen gölde sıvı etan bulunduğu kesinleşmiştir. ESA, Cassini Projesi bilimadamlarından Nicolas Altobelli ye göre; Cassini sayesinde görüntülenen nehir, ilk olarak ESA nın Huygens insansız hava roketinin 2005 yılında Titan ın yüzeyine doğru alçalırken elde ettiği kanallar ve vadilerin resimleriyle farkedilen, inanılmaz bir noktaya parmak basıyor. Cassini-Huygens projesi hakkında detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. 26 Eylül 2012 tarihinde yapılan gözlemlerde Cassini uzay aracı ile Titan da keşfedilen nehir sistemi. NASA/JPL-Caltech/ASI Kaynak: - Cassini spots mini Nile River on Saturn moon Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 07 hakan ürgüp

11 Bu Aykİ Gökyüzü 1, saat 23:00 15, saat 22:00 30, saat 21:00 için gökyüzü Not: Yıldızlar, her gece yaklaşık 4 dakika daha geç doğarlar. Dolayısıyla her 15 günlük bir periyotta (15x4 =60 ) 1 saatlik değişimle (gecikmeyle) aynı gökyüzünü görürüz. Bundan dolayı 15 günde bir, 1 saat öncesi aynı gökyüzüdür. Ay Takvİmİ Son dördün Yenİay İlkdördün Dolunay 2/31 10 Henüz ilk haftasonu, gökyüzünde müthiş bir şölen bizleri bekliyor! 4 Mayıs Cumartesi gecesi, gece yarısından sonra etkin olacak Eta Kova (Eta Aquarid) göktaşı yağmurunda, eğer fırsatını bulur da şehir ışıklarından uzakta olabilirseniz, saatte 60 adet göktaşı sayabilirsiniz. Tabi Ay ın belirtilen tarihte Kova takımyıldızına yakın konumda olması gözlemlerimizi biraz olumsuz etkileyebilir. Bu ay gözlem için en uygun iki gezegen yine Jüpiter ve Satürn. Satürn artık hava karardığı andan aydınlandığı ana Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni kadar gökyüzünde bizlerle beraber olacak. Jüpiter gözlemi için zaman giderek daralıyor. Eğer Jüpiter i gökyüzünde görmek istiyorsanız günbatımından sonra ortalama iki saatiniz var. Daha sonrasında Jüpiter batıyor. Mars gezegeninin gözlenemeyeceği 2013 ün Mayıs Ayı nda, Merkür ve Venüs ayın son günlerine doğru batı ufkunda yükselmeye devam ediyorlar; yine de gözlememek çok kolay değil.

12 2013 Mayıs Ayı nda Gökyüzü: 4/5 Mayıs: Eta Kova (Eta Aquarid) göktaşı yağmuru (saatte en fazla 60 adet göktaşı yağmuru geceyarısından sonra etkinleşecek) 12 Mayıs: Ay ile Jüpiter yakın görünümde 13 Mayıs: Ay Yer e en uzak konumunda ( km) 22 Mayıs: Ay ve Spica yakın görünümde 23 Mayıs: Ay ile Satürn yakın görünümde 26 Mayıs: Ay Yer e en yakın konumunda ( km) 27 Mayıs: Merkür, Venüs ve Jüpiter günbatımında yakın görünümde TAD ını çıkartın, gökyüzünüz açık olsun KAYNAKLAR: TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Stellarium Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 09 SÜLEYMAN FİŞEK

13 yayın ekibi İ.Ü.F.F. Amatör Astronomlar Kulübü (AAK) 1991 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü öğrencileri tarafından kurulmuş olan AAK Türkiye nin ilk amatör astronomi kulüplerinden biridir. İstanbul Üniversitesi bünyesinde, kulübe üye olan öğrencileriyle birlikte faaliyetlerini sürdürmekte olan AAK, tüm üniversite öğrencilerinin katılımına açık olan Haftalık Etkinlik lerin yanı sıra düzenli olarak halka açık etkinlikler de düzenlemektedir. Ayrıca yapılan davetler üzerine ilköğretim ve ortaöğretim okullarında özel etkinlikler düzenlemektedir. Özellikle geleneksel olarak her yıl düzenlediği Mayıs Etkinlikleri ile birçok amatör astronomi meraklısını bir araya getirmektedir. Bugüne kadar yaptığımız etkinlikler sadece seminerle sınırlı olmayıp; diğer üniversite kulüpleriyle birlikte göktaşı gözlem kampları, İstanbul Astronomi Kulüpleri ile birlikte Yuri Gecesi organizasyonu ve çeşitli gözlem etkinlikleri de bunların arasında sayılabilir. En son gözlemsel etkinliğimiz 2012 yılında gerçekleşen Venüs Geçişi gözlemi olmuştur. AAK aynı zamanda astronomi öğrencilerinin bilgi ve görgülerinin artması ve gelecek plânları için yardımcı olması için çeşitli araştırma merkezleri ve laboratuvarlara geziler düzenlemektedir. AAK ekibi son yıllarda yoğun bir şekilde Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği nin organizasyonunda ve yürütülmesinde de görev almaktadır. İ.Ü.F.F. Amatör Astronomlar Kulübü nün hedeflerinden en önemlisi; doğru bilgiyi halka ulaştırmak ve popüler bilimin araçları ile bilime meraklı bir kitle oluşmasına katkıda bulunmaktır. AAK, ancak bu sayede bir bilim toplumu olabileceğimize inanmaktadır. İletişim ve etkinlikler hakkında bilgi almak için: Yer : İ.Ü. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, İ.Ü. Merkez Kampüsü, Beyazıt Telefon : Faks : E-Posta : iuffaak@gmail.com Ağ : Ayrıca, sosyal paylaşım ağı olan facebook ta İ.Ü.F.F. Amatör Astronomlar Kulübü adlı grubumuza katılabilir ve aynı adı taşıyan sayfamızı beğenebilirisiniz. Gökyüzünüz açık olsun Türk Astronomi Derneği Elektronik Bülteni 10